အထောက်တော်လှအောင် - အာရပ်အစ္စရေးလ်စစ်ပွဲမှတ်တမ်း
ဘာသာပြန်သူ၏အမှာ
အသိစိတ်အရ ခွင့်မပြုလိုသော်လည်း ဇာတိစိတ်အရ ဝါသနာပါသောလူသတ် စစ်ပွဲအကြောင်း ရေးသားထားသည့် စာအုပ်တစ်အုပ်ကို ဘာသာပြန်မိပြန်ပါသည်။
အစ္စရေးစစ်တပ် စစ်သေနာပတိချုပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မိုရှေဒါယန် (ယခု ကာကွယ် ရေးဝန်ကြီး)၏အကြောင်းကို ကျွန်တော် ဘာသာပြန်ခဲ့သော “အာရပ်-အစ္စရေး ၆ရက် စစ်ပွဲ” ဖတ်ဖူးသူများ ကောင်းစွာသိကြပါမည်။ (၁၉၆၇) ခုနှစ် ဇွန်လ (၅)ရက်မှ (၁၀) ရက်နေ့အထိ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အာရပ်အစ္စရေးစစ်ပွဲကို အနိုင်တိုက်သူမှာ မိုရှေဒါယန်ဖြစ် ကြောင်းမှတ်မိကြပါဦးမည်။
“မိုရှေဒါယန် နာမည်ကြီးလာခြင်းမှာ (၁၉၆၅) ခုနှစ်က ဖြစ်ပွားသည့် ဆီနိုင်း စစ်ပွဲကြီးကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ စစ်ပရိယာယ် ကြွယ်ဝသော စစ်ဗိုလ်ချုပ်တစ်ယောက် ဖြစ်ကြောင်း တစ်ကမ္ဘာလုံးက လက်ခံခဲ့ကြပါသည်။ ထိုမျှမက “ဆီနိုင်းသူရဲကောင်း” ဟူ၍ပင် သူ့ကို ဝိုင်း၍ အမည်ပေးခဲ့ကြသည်။
ယခု ကျွန်တော် ဘာသာပြန်သော စာအုပ်သည် အဆိုပါ.. "ဆီနိုင်းစစ်ပွဲ” အကြောင်းပင် ဖြစ်၏။ ဤစာအုပ်ကို ရေးသားသူကား ထိုစစ်ပွဲကို အနိုင်တိုက်ခဲ့ပြီး “ဆီနိုင်းသူရဲကောင်း” ဟူသည့် အမည်ကိုပါ ရခဲ့သူ ဗိုလ်ချုပ်မိုရှေဒါယန်ပင်ဖြစ်၏။
ဤစာအုပ်ကား ထိုစစ်ပွဲကြီးနှင့် ပတ်သက်သည့် မိုရှေဒါယန်ကိုယ်တိုင် ရေးသား ထားသော နေ့စဉ်မှတ်တမ်းပင် ဖြစ်လေသည်။
သို့ဆိုလျှင် ဆီနိုင်းစစ်ပွဲအကြောင်းကို ဤစာအုပ်ထက် အနီးကပ်ဆုံး၊ အပြည့် စုံဆုံး၊ အတိကျဆုံး ရေးသားဖော်ပြနိုင်မည့် အခြားစာအုပ် မရှိနိုင်တော့ပါ။ စစ်ဗိုလ် ချုပ်တစ်ယောက်က သူကိုယ်တိုင် ခေါင်းဆောင် ဆင်နွှဲသည့် စစ်ပွဲတစ်ရပ်အကြောင်း ခရေစေ့တွင်းကျ ရေးသားဖော်ပြထားချက်များကို ဖတ်ရသောအခါ အရသာတစ်မျိုးကို တွေ့လာရပါသည်။ ထိုအရသာပေါ်လွင်အောင် ကျွန်တော် အစွမ်းရှိသမျှ ကြိုးစား၍ မြန်မာပြန်ဆိုထားပါသည်။ အရသာ မပေါ်လွင်သေးဟုဆိုလျှင် ကျွန်တော်၏ချွတ်ယွင်း ချက်ဖြစ်သည်ဟုသာ မှတ်ယူစေလိုပါသည်။
ဤစာအုပ်ကို ဘာသာပြန်ဆိုရာတွင် လိုအပ်နေသည့် စာအုပ်စာတမ်းများ၊ အချက်အလက်များ ကူညီရှာဖွေပေးသော ဆရာဦးမျိုးချန် (လုပ်သားကောလိပ်သမိုင်းဌာန) အား ကျေးဇူးတင်ရှိကြောင်း ဖော်ပြလိုပါသည်။
အထောက်တော်လှအောင်
ဇေယျဝတီ၊ ၁၉၆၈ ခု၊ မေလ ၉ ရက်
ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဒါယန်၏ အမှာ
စစ်ပွဲပြီးဆုံး၍ မကြာမီမှာပင် ဤစာအုပ်သည် ထုတ်ဝေရန် ပေါ်ထွက်လာပါ သည်။ ယင်းစစ်ပွဲသည် (၁၉၅၆) ခုနှစ်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် စစ်ပွဲဖြစ်၏။ ထိုစဉ်ကဆီနိုင်းကျွန်းဆွယ်စစ်ပွဲမှာ (၈)ရက် ကြာခဲ့သည်။ ယခု (၁၉၆၇) ခုနှစ် ဆီနိုင်းကျွန်းဆွယ် စစ်ပွဲတွင်မူ (၅)ရက်သာ ကြာမြင့်လေသည်။ ယခုစစ်ပွဲတွင် ဂျော်ဒန်ပြည်၏ အနောက် ဘက်ခြမ်းနှင့် ဆီးရီးယားပြည်၏ ဂူလန်နှင့် ဘာရှန်ကုန်းပြင်မြင့်များကိုလည်း သိမ်းပိုက် ရယူနိုင်ခဲ့၏။
ထိုမျှသာမကသေး (၁၉၅၆) ခုနှစ် ဆီနိုင်းကျွန်းဆွယ်စစ်ပွဲတွင် စစ်တပ် အင်အား (၃၅၀၀၀)နှင့် တင့်ကားပေါင်း (၂၀၀) တို့ ပါဝင်တိုက်ခိုက် ဆင်နွှဲခဲ့ကြသော်လည်း ယခု (၁၉၆၇) ခုနှစ် ဆီနိုင်းကျွန်းဆွယ်စစ်ပွဲတွင်မူ အီဂျစ်စစ်တပ်အင်အား တစ်သိန်းနှင့် တင့်ကားပေါင်း (၉၅၀) တို့ ပါဝင်တိုက်ခိုက်လာကြလေသည်။
ကျွန်ုပ်၏ ဆီနိုင်းကျွန်းဆွယ် စစ်ပွဲနေ့စဉ်မှတ်တမ်းကို ဝန်ကြီးချုပ်နှင့်ကာကွယ် ရေးဝန်ကြီးဖြစ်လာသူ ဒေးဗစ်ဘင်ဂူရီယံနှင့် ကျွန်ုပ်တို့ စကားပြောဆိုကြသည့် အခန်းတွင် အပြီးသတ်၍ထားပါသည်။ စစ်ပွဲ၏ နောက်ဆုံးညတွင် ဘင်ဂူရီယံကို ကျွန်ုပ် တွေ့သည်။ ရှမ်အယ်လ်ရှိတ်ကို သိမ်းပိုက်ရယူပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ စစ်ပွဲလည်း ပြီးဆုံးပြီဖြစ်ကြောင်းဖြင့် ဒေးဗစ်ဘင်ဂူရီယံကို ကျွန်ုပ်က အစီရင်ခံသည်။
ယခုမှ စတင်ဖြစ်ပွားလာပြီဖြစ်သော နိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲကြီးကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်း နိုင်စွမ်း ရှိမည် မရှိမည်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ကျွန်ုပ်၏ စိုးရိမ်ပူပန်မှုကိုမူ မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ ပါသည်။ စိုးရိမ်ပူပန်မှုဖြစ်ဖွယ်ရာ အကြောင်းများလည်း ရှိပါသည်။
(၁၉၆၇) ခုနှစ်၊ ဇွန်လတွင် ဖြစ်ပွားသည့် ဆီနိုင်းစစ်ပွဲသည် ထိုစစ်ပွဲအပြီး နိုင်ငံရေးအစီအစဉ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် စစ်ပွဲပင် ဖြစ်၏။ အစ္စရေးစစ်တပ်က သိမ်းပိုက်ရယူခဲ့သည့် တိုင်ရန်ရေလက်ကြားကို ကုလသမဂ္ဂအရေးပေါ် တပ်များ၏ လက်သို့ အစ္စရေးက လွှဲပြောင်းပေးအပ်ခဲ့ဖူးသည်။ ကုလသမဂ္ဂ အရေးပေါ် တပ်များဆောင်ရွက်ရမည့် အလုပ်သည် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဥပဒေအရ အစ္စရေးသင်္ဘောများ လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့်ကို တာဝန်ယူပေးရန် ဖြစ်သည်။ သို့ဖြင့် သင်္ဘောများ သွားလာခုတ်မောင်းခွင့်သည် (၁၀) နှစ်ကျော်ကျော် တည်ရှိခဲ့လေသည်။
သို့သော် အီဂျစ်သမ္မတ နတ်ဆာသည် အစ္စရေးကို စစ်ပြုရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်သည်။ အောင်ပွဲခံရမည့်သူဟုလည်း ယုံကြည်သည်။ သို့ကလို ဆုံးဖြတ်လိုက်သော နေ့မှာပင် ကုလသမဂ္ဂအပေါ်တပ်များ ရုပ်သိမ်းပေးရန် သမ္မတနတ်ဆာက တောင်းဆို လိုက်၏။ သူ၏ တောင်းဆိုချက်အရ ကုလအရေးပေါ်တပ်များ ရုပ်သိမ်းရန် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်က ညွှန်ကြားသည်။
ထိုမှစပြီး (၁၉၆၇) ခုနှစ်၊ ဇွန်လ (၂၂) ရက်နေ့သို့ ရောက်သည်တွင် (၁၉၅၆) ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ မတိုင်မီက အခြေအနေများကို ကျွန်ုပ်တို့ ရင်ဆိုင်နေကြရပြန်ပြီ ဖြစ်၏။ တိုင်ရန်ရေလက်ကြားတွင် အစ္စရေးသင်္ဘောများ သွားလာခုတ်မောင်းခွင့်ကို အီဂျစ်နိုင်ငံက တားမြစ်ပိတ်ပင်လိုက်ပြန်သည်။ ထိုမျှသာမက အစ္စရေးစစ်တပ်များကို စစ်ဖက်ပြိုင်တိုက်ခိုက်ရန် အီဂျစ်စစ်တပ်များက စစ်ပြင်ဆင်နေကြ၏။ တိုင်ရန် ရေလက် ကြားတွင် အစ္စရေးသင်္ဘောများ သွားလာခွင့်ကို ပိတ်ပစ်လိုက်ခြင်းအားဖြင့် အစ္စရေးကို သမ္မတနတ်ဆာက စစ်ပြုလိုက်ခြင်းပင် မည်ပေသည်။ သို့သော် ယင်းအပြုအမူမှ ပေါ်” ပေါက်လာသည့်အဖြေကား သူ ထင်မြင်မျှော်မှန်းထားသည့် အချက်များနှင့် ဆန့်ကျင် ဘက်ပင် ဖြစ်ချေသည်။
ကျွန်ုပ် ရေးသားဖော်ပြသကဲ့သို့ပင် ယခုတစ်ကြိမ် စစ်ပွဲမှာ (၆)ရက်အတွင်၊ ပြီးဆုံးသွား၏။ အီဂျစ်၊ ဂျော်ဒန်နှင့် ဆီးရီးယားစစ်တပ်များ အရေးနိမ့်သွားကြပြန်၏။ အစ္စရေးသင်္ဘောများသည် ပင်လယ်နီအတွင်း၌ လွတ်လပ်လုံခြုံစွာ ဖြတ်သန်းခုတ်မောင်၊ သွားလာနိုင်ကြပြန်၏။ မည်သို့ပင်ဆိုစေ နိုင်ငံရေးအရ ရုန်းကန်ဖြေရှင်းရမှုသည် ယခု မှပင် စတင်ဖြစ်ပွားရတော့သည်။
ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီထွင်လည်းကောင်း၊ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ ညီလာခံကြီးတွင်လည်းကောင်း၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများအပြားရှိ မြို့တော်ကြီးများတွင် လည်းကောင်း အချေအတင်ပြောဆိုဆွေးနွေးမှုများ၊ ဈေးဆစ်မှုများကို ပြုလုပ်နေကြသည်။ ဖြစ်ပွားခဲ့ရသည့် စစ်ပွဲအစား ငြိမ်းချမ်းရေးကို အစားထိုးရန် စီစဉ်နေကြခြင်း ဖြစ်လေ သည်။
ဤကိစ္စများနှင့် ပက်သက်၍ မေးခွန်းများပေါ်ပေါက်လာပါသည်။ အာရပ်နိုင်ငံ က အစ္စရေးနိုင်ငံကို အသိအမှတ်ပြုမည်လော။ အစ္စရေးနိုင်ငံရပ်တည်ခွင့်ကို လက် သင့်ခံကြမည်လား အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် ငြိမ်းချမ်းစွာဆက်ဆံရေးကို လက်ခံတည်ဆောက် ကြမည်လော။ သို့တည်းမဟုတ် အစ္စရေးနိုင်ငံကို မြေပုံပေါ်မှ ဖယ်ထုတ်ပစ်လိုက်မည်လော။ ယခုတစ်ကြိမ်တွင်မူ သူတို့ ရှုံးနိမ့်သွားကြရပါသည်။ အရေးမလှ ဖြစ်သွားကြရ ပါသည်။ သို့သော် အစ္စရေးနိုင်ငံကို ဖက်ပြိုင်အနိုင်ယူနိုင်မည်ဟု ထပ်မံယုံကြည်လာကြ ပြန်သောအခါတွင် ကြိုးစားမှုအသစ်တစ်ရပ်ကို ပြုလုပ်ကြပေဦးမည်။ အစ္စရေးနိုင်ငံကို ချေမှုန်းပစ်နိုင်ရန် ကြိုးစားပေဦးမည်။
ကျွန်ုပ်၏ အခြေအနေသည် (၁၉၅၆) ခုနှစ်ကနှင့် မတူညီတော့ပါ။ ထို့ကြောင့် ယခု အမှာစာကိုရေးရာတွင် အခက်အခဲ ပေါ်နေပါသည်။ ကျွန်ုပ်သည် စစ်ဗိုလ်တစ် ယောက် မဟုတ်တော့။
ကျွန်ုပ်တို့ လွတ်လပ်ရေးစစ်ပွဲအပြီး (၁၉၄၉) ခုနှစ်က စစ်ပြေငြိမ်းရေးသဘော တူစာချုပ်ကို အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် အာရပ်နိုင်ငံများ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြသည်။
ယခုမှု အစ္စရေးနိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်ရန်နှင့် မြေပုံပေါ်ရှိ အစ္စရေးနိုင်ငံကို ဖယ်ထုတ်ပစ်ရန် ရည်စူးချက်များကို အာရပ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များက အသစ်တစ်ဖန် ပြုလုပ် လာကြပြန်၏။ စစ်ပြေငြိမ်းရေးစာချုပ်ပါ အချက်များကို လိုက်နာပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်ရန် ငြင်းဆန်နေရုံမျှမက အပစ်အခတ်ရပ်စဲပြီးသည်နှင့် တစ်ပြိုင်တည်း နယ်ခြား တွင် လှုပ်လှုပ်ရှားရှား ပြုလုပ်လာကြခြင်း၊ အစ္စရေးအရပ်သားများကို တိုက်ခိုက်ခြင်း စသည်ဖြင့် ပြုလုပ်ကျူးကျော်လာကြပြန်သည်။
ယင်းအပြုအမူများသည် စစ်ရှိန်မသေမှုနှင့် စစ်၏အကြွင်းလက်ကျန်များ အဖြစ်ဖြင့် အစ္စရေးအစိုးရက အစပထမပိုင်းတွင် သဘောထားခဲ့သည်။ သဘောတူညီချက်ပါ အချက်အလက်များကို လိုက်နာလေးစားရန် အာရပ်နိုင်ငံများကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။ “သည်းခံမှုနှင့် ချုပ်တည်းမှုလမ်းစဉ်ကိုလည်း အစ္စရေးက ကျင့်သုံးခဲ့သည်။
မည်သို့ပင်ဆိုစေ (၁၉၅၄) ခုနှစ် နှစ်ဝက်ကျော်လာသောအခါတွင် အစ္စရေး ဆန့်ကျင်ရေးအကြမ်းဖက်ဝါဒသည် ပိုမိုဆိုးရွားသည်ထက် ဆိုးရွားလာ၏။ နောက်ပိုင်း လများ၌ ထိုအဖြစ်အပျက်များသည် တစ်ဦးချင်း၊ တစ်ယောက်ချင်းက ပြုလုပ်ကျူးလွန် နေခြင်းမဟုတ်ကြောင်း၊ အသင်းအဖွဲ့ဖြင့် စနစ်တကျ ပြုလုပ်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ အီဂျစ် နိုင်ငံက တာဝန်ယူပြီး အာရပ်နိုင်ငံအစိုးရများကပါ အသိအမှတ်ပြု ကျူးကျော်အကြမ်း ဖက်နေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားသည်ထက် ထင်ရှားလာသည်။ အစ္စရေးနိုင်ငံက အဖြစ်မှန်ကို နားလည်သဘောပေါက်သည်ထက် ပေါက်လာသည်။ လုံခြုံရေးအခြေ အနေများမှာ တစ်နေ့တခြား ပိုမိုဆိုးရွာလာသည်။ (၁၉၄၈)ခုနှစ် စစ်ဖြစ်ခဲ့ရသည့် နေ့ရက် များမှစပြီး တစ်စတစ်စ ကြီးထွားလာရာ ယခု (၁၉၅၅-၅၆) ခုနှစ်တွင် ဆိုးရွားသည့် အခြေအနေသို့ ရောက်လာသည်။
ဤတင်းမာမှုကြီး၏ အရင်းခံအကြောင်းသုံးချက်မှာ အစ္စရေးကို အပြီးတိုင် ချေမှုန်းနိုင်မည့် စစ်ကြီးတစ်ခုပြုရန် အီဂျစ်တို့က စစ်ပြင်ဆင်ခြင်း၊ အာရပ်နိုင်ငံများက လေ့ကျင့်ထားသည့် ပြောက်ကျားများဖြင့် အစ္စရေးကို ခြိမ်းခြောက်ခြင်း၊ အတ္တသာ ပင်လယ်ကွေ့၌ အစ္စရေးသင်္ဘောများ သွားလာခွင့်ကို ပိတ်ပင်တားမြစ်ခြင်း ... စသော အကြောင်းသုံးချက် ဖြစ်၏။
(၁၉၅၅) ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလအတွင်း အီဂျစ်နိုင်ငံနှင့် ချက်ကိုဆလိုဗားကြီး ယားနိုင်ငံတို့၏ လက်နက်အပေးအယူ ပြုလုပ်မှုသည် အစ္စရေးနိုင်ငံကို အီဂျစ်က စစ်ပြု ရန်အဆုံးအဖြတ်ပေးလိုက်ခြင်းနှင့်ပင် တူညီချေသည်။ ချက်နိုင်ငံမှ ခေတ်မီစစ်လက်နက် ပစ္စည်းအမြောက်အမြားကို အီဂျစ်နိုင်ငံက ရရှိလိုက်၏။ အဆိုပါ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများသည် အီဂျစ်နိုင်ငံက မိမိတို့ကို စစ်ပြုရန် ဦးတည်ရည်စူးချက်ကို ဖြည့်စွက်အားတင်းပေး ၊ လိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ စစ်ပြုရန် ခြေလှမ်းပြင်လိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း အစ္စရေးနိုင်ငံက သဘောပေါက်နားလည်ခဲ့၏။ ခေတ်မီစစ်လက်နက်ပစ္စည်း အမြောက်အမြားကို အာရပ် များကိုင်စွဲလာခြင်းအား အမြန်ဆုံးဟန့်တားရန်နှင့် ထိုအပေါ်တွင် စစ်ရေးအရ အမြတ် ထုတ်နိုင်ရန်ကိုပါ အစ္စရေးတို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြရလေသည်။
အီဂျစ်တို့ရရှိလိုက်သည့် ချက်ကိုဆလိုဗားကီးယား စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများထဲ တွင် သံချပ်ကာကား (၅၃၀)၊ တင့်ကား (၂၃၀)၊ သံချပ်ကာ ကားတပ် သယ်ယူပို့ဆောင် ရေးယာဉ် (၂၀၀)၊ ယန္တရားအမြောက်ကြီး (၁၀၀)၊ အရွယ်အစားအမျိုးမျိုးအတွက် အမြောက်ပစ္စည်း(၅၀၀) တိုက်လေယာဉ်၊ ဗုံးကြဲလေယာဉ်နှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး လေယာဉ် (၂၀၀)စစ်သင်္ဘောများ ဖျက်သင်္ဘောများ၊ တော်ပီတို တိုက်ရေယာဉ်များနှင့် ရေငုပ်သင်္ဘောများ စသည်ဖြင့် စစ်လက်နက်ပစ္စည်း အမြောက်အမြား ပါဝင်သည်။
အဆိုပါ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများသည် ထိုအချိန်က အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ တစ်ခုလုံးတွင် အလွန့်အလွန် များပြားသည့် အင်အားကောင်းသည့် အရေအတွက်ပင် ဖြစ်လေသည်။ ယခင်က ရှိခဲ့ဖူးသည့် အင်အားများထက် မတန်တဆ ပိုမိုများပြားသည့် အင်အားများ ဖြစ်လေသည်။ အီဂျစ်၏ ရှိရင်းစွဲတပ်အင်အားကို ယခုလက်နက်များ ဖြည့်စွက်ပေးလိုက်ခြင်းအားဖြင့် အစ္စရေးနှင့် အာရပ်နိုင်ငံများ၏ စစ်အင်အားသည် မနှိုင်းယှဉ်သာအောင် ကွာခြားသွားတော့သည်။ မူလက အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် တင့်ကားပေါင်း (၂၀၀) ရှိ၏။ အစ္စရေးနိုင်ငံ၌လည်း တင့်ကားပေါင်း (၂၀၀) မျှပင် ရှိခဲ့သည်။
ယခုမူ အခြားအာရပ်နိုင်ငံများ၏အင်အားကို ထည့်မပေါင်းဘဲအီဂျစ်တစ်နိုင်ငံ တည်း၏ သံချပ်ကာကားတပ်အင်အားသည် အစ္စရေးထက် လေးဆမျှ သာလွန်သွား ချေပြီ။
လေတပ်အင်အားလည်း အလားတူပင်ဖြစ်၏။ ယခင်က အီဂျစ်တွင် ဂျတ် လေယာဉ်ပျံ (၈၀) ရှိပြီး အစ္စရေးတွင် (၅၀) သာ ရှိ၏။ ယခုအီဂျစ်၏ တိုက်လေယာဉ်နှင့် ဗုံးကြဲဂျက်လေယာဉ်မှာ (၂၀၀) အထိ မြင့်တက်သွားတော့သည်။ ထို့ကြောင့်လည်း လေတပ်အင်အားပါ လေးဆလုံးလုံး ပိုမိုကြီးမားအားကောင်းနေသည် အမြောက်တပ်၊ ရေတပ်အင်အားနှင့် တိုက်ခိုက်ရေးလက်နက်အင်အားများနှင့် ပတ်သက်၍ အစ္စရေး၏ အင်အားသည် အားရဖွယ်ရာ မကောင်းလှချေ။ အီဂျစ်တို့က အရေအတွက်သာ သာလွန် နေသည်မဟုတ်။ ခေတ်မီမှု၊ အစွမ်းထက်မှုတည်းဟူသော အရည်အချင်းများပါ သာလွန် ကောင်းမွန်နေ၏။
အီဂျစ်တို့၏လက်ဝယ်ရှိသည့် မစ်တိုက်လေယာဉ်ပျံများနှင့်အီလူးရှင်းလေယာဉ် များသည် အစ္စရေးလက်ဝယ်ရှိသော မီတီယော်နှင့် အော်ရာဝင်အမျိုးအစား လေယာဉ် များထက် အနည်းဆုံး နှစ်ပြန်မျှပိုမိုကောင်းမွန်နေသည်။ အစွမ်းထက် ခေတ်မီနေ သည်။ ၎င်းတို့၏ တီ (၃၄) အမျိုးအစား ရုရှလုပ်တင့်ကားများသည် ကျွန်ုပ်တို့သုံးစွဲ နေရသည့် မတ် (၃) အမျိုးအစား ရှားမင်းတင့်ကား အဟောင်းကြီးများထက် များစွာ သာလွန်ကောင်းမွန်နေ၏ ။
စစ်အင်အားကြီးထွားလာသည်နှင့် တစ်ပြိုင်တည်း အာရပ်ပြည်သူများကြား တွင် နတ်ဆာ၏ ဂုဏ်သိက္ခာနှင့် ဩဇာအာဏာသည် များစွာ မြင့်တက်သွားတော့၏။ အာရပ်နိုင်ငံများအဖွဲ့တွင်လည်း ထင်ရှားသော ခေါင်းဆောင်ကြီးတစ်ဦးအဖြစ် အများက အသိအမှတ် ပြုလာကြတော့၏။
“(၁၉၅၅)ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ (၁၉) ရက်နေ့တွင် အီဂျစ် ဆီးရီးယား ပူးတွဲ စစ်ဦးစီးဌာနကို စတင်အကောင်အထည်ဖော်သည်။ (၁၉၅၆) ခုနှစ်အောက်တိုဘာသို့ရောက်သည်တွင် မျှော်မှန်းထားသည့်အတိုင်း ဂျော်ဒန်နိုင်ငံပါ ပါဝင်လာပြီး သုံးနိုင်ငံ ပူးတွဲစစ်ဦးစီးဌာနကို ဖွဲ့စည်းကြ၏။
ထိုသို့သောအခြေအနေများကြောင့် အစ္စရေးနိုင်ငံသည် အရှေ့ပိုင်း၊ တောင် ပိုင်းနှင့်၊ မြောက်ပိုင်းဒေသများ၌ စစ်ဦးစီးတစ်ယောက်တည်း၏ ကွပ်ကဲမှုအောက်ဝယ် တည်ရှိနေကြရသည့် ရန်သူအာရပ်စစ်တပ်ကြီးသုံးခု၏ အလယ်တွင် ကြားညပ်နေတော့ကြောင်း သူ့အခြေအနေမှန်ကို သူ ပြန်လည်မြင်တွေ့လာသည်။ ညီညွတ်ပူးပေါင်းနေ ကြသော ကျူးကျော်ရေးစစ်တပ်ကြီး သုံးခုဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီဖြစ်လေရာ မည်သူ့ကို တိုက်ရိုက်ဆန့်ကျင်ရမည်ဟူသော အချက်နှင့် ပတ်သက်၍ တွေဝေဖွယ်ရာ အကြောင်း မရှိတော့ချေပြီ။