အငြိမ်းစားမြို့နယ်သာသနာရေးမှူးတစ်ဦး - မတူညီတဲ့ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုများအတွင်းကစိတ်၏ငြိမ်သက်မှုများ

နိဒါန်း

လောကဟုဆိုအပ်သော သဘောတရား (သို့မဟုတ်) ကမ္ဘာလောကဟု ဆိုအပ်သော အဓိပ္ပာယ်သည် စဉ်ဆက်မပြတ် ဖြစ်ပျက်ပြောင်းလဲနေခြင်း ဖြစ်သည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း၊ တည်တံ့နေခြင်း၊ ပျက်စီးချုပ်ပျောက်သွားခြင်း၊ သဘောတရားသည် အရာခပ်သိမ်းတို့အပေါ်၌ တစ်ပြေးညီတစ်သမတ်တည်း အချိန်မလပ်ကြီးစိုးလွှမ်းမိုးထားသည်။ ကျွန်ုပ်တို့နေထိုင်ရာ နေစင်္ကြာဝဠာ ကမ္ဘာလောကဓာတ်အတွင်း အာကာသခေါ် ဟင်းလင်းပြင်နေရာနှင့် အချိန်ကာလ အကန့်အသတ်မရှိခြင်းတို့သည်သာလျှင် တန်ခိုးအာဏာအရှိဆုံးသော အရာများ ဖြစ်ကြပါသည်။ အာကာသဟင်းလင်းပြင်ကြီးတည်ရှိနေခြင်းကြောင့်သာလျှင် မာကျောမှု၊ သမမျှတမှု၊ ပျော့ပြဲကြေကွဲမှု၊ အစိတ်စိတ်အမြွာမြွာအနှံ့နှံ့ အညက် ညက် ကြေမွပျက်စီးမှုသဘောဖြစ်သည့် ပထဝီရုပ်, အေးခဲမှု၊ ပူနွေးမှု၊ ပူလောင်မှု၊ လောင်ကျွမ်းပျက်စီးမှု သဘောရှိသော တေဇောရုပ်, တွန်းကန်မှု၊ ထောက်ကန်မှု၊ ရွေ့ လျားပျက်စီးစေနိုင်ခြင်း သဘောရှိသော ဝါယောရုပ်, ယိုစီးမှု၊ ဖွဲ့စည်းမှု ၊ ရောနှောပေါင်းစပ်မှု၊ ရွေ့ လျှာပျက်စီးမှု သဘောရှိသော အာပေါရုပ်, ဤဓာတ်ကြီး လေးပါး (ဝါ) ရုပ်တရားလေးခု (သို့မဟုတ်) မဟာဘူတရုပ်လေးပါး တည်ရှိနေခြင်းကြောင့်သာလျှင် သက်ရှိသက်မဲ့ရုပ်လောကနှင့် နာမ်လောက (ဝါ) ရုပ်ရော စိတ်ပါ တည်ရှိနေခြင်း ဖြစ်သည်။

ဓာတ်ကြီးလေးပါးသည် အာကာသနှင့် အချိန်ကာလအတွင်းနေရာယူ လျက် အရာခပ်သိမ်းဖြစ်ပေါ်လာစေခြင်း၏ အကြောင်းတရားဖြစ်သည့် အရာ ခပ်သိမ်းတို့အား ဖန်တီးပြုပြင်စီရင်နေပြီး သက်ရှိသက်မဲ့ အားလုံးတို့၏ ကံကြမ္မာကို ထုထည်ကြီးမားစွာဖြင့် စိုးမိုးထားသည်။ ဤဓာတ်ကြီးလေးပါးသည် သက်ရှိသက်မဲ့ အားလုံး၏ ကံကြမ္မာကို အစလည်းဖြစ်ပေါ်စေသကဲ့သို့ အဆုံးသတ်ခြင်းသို့လည်း တွန်းပို့လျက် ရှိနေသည်။ ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါး၏ သတ္တိမှာ ဓာတ်တစ်မျိုးချင်း သည် သူ့သဘောနှင့်သူဆောင်လျက် အခြားသော ဓာတ်များနှင့် အားပြိုင်လွန်ဆွဲ သည့် သဘောရှိသော်လည်း အစဉ်အမြဲဒွန်တွဲလျက် ရှိနေကြသည်။ ထို့ကြောင့် ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့သည် အခြေအနေကို အမြဲတစေ ရွေ့ လျားပြောင်းလဲစေ လျက်ရှိရာ သက်ရှိသက်မဲ့ရုပ်လောက၏ စဉ်ဆက်မပျက် ဖြစ်ပျက်ပြောင်းလဲနေ ခြင်းသဘောမှာလည်း အလိုအလျောက် ပါဝင်နေပေ၏။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေကာမူ အဆိုပါ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့တွင် တစ်ပါးနှင့်တစ်ပါး ရောနှောပေါင်းစုအားကြီးမှု ကိုဖြစ်စေသည့် မိတ်ဖက် ဓာတ်နှစ်ပါးနှင့် ရန်ဖက်ဓာတ်နှစ်ပါးစီတို့သည် ဒွန်တွဲအား ပြိုင်လွန်ဆွဲလျက် အမြဲမပျက် ရုန်းကန်လှုပ်ရှားပြောင်းလဲလျက် ရှိနေကြသည်။ သက်ရှိသက်မဲ့ အရာအားလုံး ယင်းလှုပ်ရှားမှုတွင် အကျုံးဝင်နေကြသည်။ လောက ကြီး၏ စဉ်ဆက်မပြတ် လှုပ်ရှားပြောင်းလဲနေခြင်း၏ ပဓာနအကြောင်းရင်းခံ တရားများဖြစ်သော ယင်းဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ ဂုဏ်သတ္တိကို အသေးစိတ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သိရှိနားလည်လေလေ ၊ စိတ်နှင့်ရုပ်ဒွန်တွဲ ဖြစ်ပေါ်နေသော သက်ရှိလောက၏ သဘောသဘာဝကို ပိုမိုနားလည်နိုင်လေလေ ဖြစ်မည်။ ထို့ကြောင့် အဆိုပါ ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ တစ်ပါးချင်း၌ရှိသော ဂုဏ်သတ္တိ အကြောင်းတရားများအား အနည်းငယ်ဖောက်သည်ချပါအံ့။ ။

ပထဝီဓာတ်၏သဘောတရားကား-သဟဇာတရူပါ၊ နိပတန္တိ ဧတ္ထာတိ ပထဝီဟူ၍ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားသည့်အတိုင်းဖြစ်လျှင်လည်း မိမိနှင့် အတူတကွ ဖြစ်၍ ပျက်လျှင်လည်း မိမိနှင့်အတူတကွဖြစ်၍ ပျက်တတ်သည့် ဖြစ်ဖော်ဖြစ်ဖက်၊ သဘောသည် ပထဝီဟူ၍ခေါ်သည့် အဟုတ်အမှန်ရှိသော မာသဘော၊ ပျော့ သဘော ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် ကက္ကဒိဖုသနာဓိကော ဟူ၍လည်းဖွင့်ဆိုထား ပြန်ရာ အဓိပ္ပာယ်မှာ ကြမ်းတမ်းခြင်း၊ တွေဝေခြင်း၊ အစရှိသော ၊ အသာဓာရဏာ၊ သူတစ်ပါးနှင့်မဆက်ဆံဘဲ မိမိ၏သဘောကို မိမိကသာလျှင် အပြည့်အဝ ထမ်း ဆောင်နေခြင်းသဘော ဖြစ်၏။

ထိုနည်းတူ အခြားမဟာဘုတ် ဓာတ်ကြီးသုံးပါးဖြစ်သည့် အာပေါဓါတ်၊ တေဇောဓါတ်၊ ဝါယောဓါတ်များသည်လည်း မိမိ၏သဘောလက္ခဏာကို မိမိ ကဆောင်ကြကုန်၏။ လက္ခဏာအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ရသအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ပစ္စုပ္ပဋ္ဌာန်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ မိမိသဘောကို မိမိသာ ဆောင်တတ်၏။ ပထဝီ၏သဘောသဘာဝသည် ကက္ကဠာအားဖြင့် ကြမ်းတမ်းခြင်း၊ ထဒ္ဓအားဖြင့် အလုံးအခဲအဖြစ် မာကျောခြင်းဖြစ်စေနိုင်သလို ပတိဋ္ဌာနအားဖြင့် ကျန်ဓာတ်ကြီး သုံးပါးတို့၏တည်ရာ၊ မှီရာကိစ္စကို ဆောင်ကြဉ်းပေးခြင်း၊ သမ္ပဋိစ္ဆန္နအားဖြင့် ခံလင့်ခြင်း၊ လက်ခံရယူထားပေးနိုင်ခြင်း၊ သဘောကိုလည်းဆောင်၏။

မဟာဘုတ်ကြီးလေးပါးတို့သည် သဟဇာတဖြစ်နေကြသော်လည်း တစ်ခု သော မဟာဘုတ်၏ သဘောလက္ခဏာကို တစ်ခုသော မဟာဘုတ်က ဆောင်ယူ ခြင်းမရှိဘဲ မိမိ၏သဘောလက္ခဏာကိုသာ ဆောင်ရွက်နေခြင်းကြောင့် ဓာတ်မည် ၏။ သဘာဝံဓာတေတီတိဓာတုံဟူသော ပါဠိစကားအရ မိမိ၏သဘောကို မိမိဆောင်သောကြောင့် ဓာတ်ဟူ၍ ခေါ်ဆိုသည်။ ဤဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့သည် မိမိ ၏ သဘာဝအတိုင်းသာ ဆောင်ရွက်နေကြသည်မှာ မှန်ကန်ငြားသော်လည်း အမှီ သကဲပြုစရာ ပထဝီဓာတ်မရှိပါက သဟဇာတပြုခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်ပေ။ (ဥပမာသော် ကား ရုပ်ဝတ္ထုပစ္စည်းတစ်ခုခုအား ကြဲလွင့်စဉ်မသွားစေရန် Gravity ခေါ် ရုပ်ဝတ္ထု နှစ်ခုအကြား တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဆွဲငင်မှုဖြင့် ခိုင်ခံ့စွာ ထိန်းကွပ်ထားသော ရုပ်ဓာတ် သည် ပထဝီဓာတ်သဘော ဖြစ်သည်။)

အာပေါဓာတ်၏ သဘောကား-၎င်းဓာတ်၏ သဘောသဘာဝသည် အေးမြခြင်း၊ ယိုစီးခြင်း၊ ပျောင်းပျော့ခြင်း၊ ဖွဲ့စည်းခြင်း၊ ပေါင်းစုခြင်း၊ ချေဖျက်ခြင်း၊ သဘောလက္ခဏာရှိ၏။ မိမိနှင့်အတူတကွဖြစ်သော ရုပ်ဓာတ်တို့ကို ပေါင်းစုခြင်းသဘောရှိ၏။ (ဥပမာကား-သတ္တုစရုပ်ဝတ္ထုပစ္စည်းများကို ပေါင်းစုစေလိုလျှင် မီးဖြင့် ကျိုချက်၍ ပျောင်းပျော့စေခြင်းအားဖြင့် ရောစပ်စေရသကဲ့သို့ ဖြစ်သည်။) တေဇောဓာတ်၏သဘောကား ဤသို့တည်း၊ တေဇောဓာတ်၏သဘာဝမှာ ကျန် မဟာဘုတ်ကြီး သုံးပါးတို့ထက်ပို၍ ထက်မြက်သော အစွမ်းသတ္တိကို ဆောင်သည်။ ပူလောင်စေခြင်း၊ ရင့်ကျက်စေခြင်း၊ ဓာတ်ငွေ့ အဖြစ်၊ အခိုးအငွေ့ အဖြစ်၊ မှုန့်မှုန့် ညက်ညက်ပြာကျစေခြင်း၊ အရောင်အဆင်းကို ပျောက်ပျက်လွင့်စဉ်စေခြင်း၊ နူးညံ့ သိမ်မွေ့သော လက္ခဏာကိုမပြုလုပ်ခြင်း သဘောလက္ခဏာကို ဆောင်၏။ အတို ချုပ်သဘောအဓိပ္ပာယ်ကား အလွန်ပူလောင်ပြင်းပြသော အဓိပ္ပာယ်ရ၏ (ဥပမာ သော်ကား သူရိယခေါ် နေလုံးကြီး၏ အပူရှိန်သည် အရာခပ်သိမ်းကို လောင်ကျွမ်း စေနိုင်သော သတ္တိရှိသကဲ့သို့ စကြဝဠာအတွင်း၌လည်း ပူလောင်မှုသဘော လက္ခဏာရှိမည်သာ ဖြစ်၏။

ဝါယောဓာတ်၏ သဘောကား၊ ဤသို့တည်း၊ ဝါယောဓာတ်၏ သဘော အဓိပ္ပာယ်မှာ ရွေ့လျားခြင်းသဘောဆောင်သည့် ဓာတ်ဖြစ်၏။ အရပ်တစ်ပါးသို့ ရွေ့လျားသွားခြင်း၊ ပြောင်းလဲတတ်သော သဘောလက္ခဏာရှိ၏။ တေဇောဓာတ် ၏ မဟာမိတ်ဖက်ဖြစ်လျက် စွမ်းအားသန်မြန်ဆန်ခြင်း၊ အဓိပ္ပာယ်ကိုရရှိ၏။ (ဥပမာသော်ကား မော်တော်ကား၊ မီးရထားတို့ထက် လေယာဉ်ပျံက မြန်ဆန်သကဲ့ သို့ လည်းကောင်း၊ ကြိုးဖြင့် ဆက်သွယ်ပေးပို့ရသည့် ကြေးနန်းထက် လေလှိုင်း၊ အသံလှိုင်းတွေကို အသုံးပြု၍ပေးပို့သော ရေဒီယိုတယ်လီဖုန်း၊ အင်တာနက်ဖြင့် ပေးပို့သောစာ၊ အီးမေးလ်ဖြင့်ပေးပို့သော စာ၊ ဖက်စ်ဖြင့် ပေးပို့သောစာ ရုပ်ပုံလွှာတို့ ကပို၍ မြန်ဆန်သည့် သဘောရှိ၏။

ဝါယောဓာတ်၏မိခင်သည် တေဇောဓာတ်ဖြစ်သကဲ့သို့ ဝါယောဓာတ်၏ သင်္ချိုင်းကား အာပေါဓာတ်ဖြစ်သည်။ အဋ္ဌသာလိနီအဋ္ဌကထာစကားအရ စိတ္တ သမုဋ္ဌာယပနဝါယောဓါတုယာ သဟဇာတံ ရူပကာယံသန္တာပေတုံ သပတ္တောဇကော ကာယဝိကောရောအတ္ထိအယံဝိညတ္တိ နာမ။ ပနစင်စစ်သော်ကား စိတ္တ သမုဋ္ဌာယ၊ စိတ်ကြောင့်ဖြစ်သော ဝါယောဓါတုယာ၊ ဝါယောဓာတ်၏သဟဇာတံ၊ တကွဖြစ်သော ရူပကာယံ ရူပကာယကို (ဝါ) ရုပ်အပေါင်းကို သန္တာပေတုံ ခိုင်စေခြင်းငှာ၊ သဏ္ဍာပေတုံတည်စေခြင်းငှာ၊ ဓါရေတုံလှုပ်စေခြင်းငှါ၊ ပစ္စယော အထောက်အပံ့ကို သဝိတုံဖြစ်စေခြင်းငှာ သမတ္တာစွမ်းနိုင်သော ဧတောတစ်ခု တည်းသော အခြင်းအရာထူးသည် အတ္တိရှိ၏။ အယံ မိမိအလိုကို သိစေတတ်သော ဤအခြင်းအရာထူးသည် ဝိညတ္တိ နာမကာယဝိညတ်မည်၏။ အဓိပ္ပာယ်ကား စိတ်၌ဖြစ်သော လေတည်းဟူသော ဝါယောဓါတ်၏ (ဝါ) ၎င်းစိတ္တဇဝါယော ဓာတ်ကို အကြောင်းပြုသဖြင့် အကျိုးဖြစ်ပေါ်စေသော ရုပ်နာမ်ခန္ဓာ၊ ကာယ ဝိညတ်၊ အစုစုအရပ်ရပ် ရုပ်ကလာပ်ပေါင်း၊ လှုပ်ရှားကြောင်းအလီလီ တည်ကြည် ခိုင်ခံ့၊ လန့်ဖျပ်တုံရှိုက်၊ အလုံးစုံသိမ်းပိုက်လျှင် ဓာတ်၌ ကောက်ယူထောက်ပံ့ ကူသည်။ မူရင်းကျမ်းဂန်စိတ်၏သဘောကို ရှင်းလင်းရှာဖွေ အဓိပ္ပာယ်မိအောင် ဉာဏ်ဖြင့်ကြည့်နိုင်မှ ရုပ်၏သဘောကို သိနိုင်မည်။

သိနိုင်စရာ ရုပ်အပေါင်း၏မူကား - စိတ္တသမုဋ္ဌာယပနဆိုသော အဋ္ဌသာ လိနီအဋ္ဌကထာ ဆိုရင်းစကားကို ထောက်၍ စိတ်သည် ခန္ဓာငါးပါးတည်းဟူသော ကာယဝိညတ်နှင့် သဟဇာတပြု၍ ခန္ဓာငါးပါး ရုပ်နာမ်တရားကိုပင် ကာယဝိညတ် မြန်မာစကားအလိုအားဖြင့် ကာယဆိုသည်ကား ကိုယ်၊ ကိုယ်ဆိုသည်ကား ရုပ်၊ ရုပ်ဆိုသည်ကား ဖောက်ပြန်ပျက်စီးခြင်းကို ဟော၏။ ဝိညတ်ဆိုသည်ကား အသက်၊ အသက်ဆိုသည်ကားစိတ်၊ စိတ်ဆိုသည်ကား သိခြင်းစသည်ဖြင့် ဟော၏ဟူ၍ အိုင်ကလောင်ဓာတ်ဆရာကြီး ဦးလှိုင်က ထောက်ပြခဲ့သည်။

အဆိုပါ မဟာဘူတဓာတ်သဘာဝရုပ်တရားစုအတွင်း ပါဝင်ပတ်သက် မှုရှိနေသည့် လူသားသည် အဘယ်နည်းနှင့်မျှ မွေးသေဟုဆိုအပ်သော ဒုက္ခ (ဝါ) ဖြစ်ခြင်း ၊ ပျက်ခြင်းတည်းဟူသော သဘာဝဒုက္ခမှ လွတ်ကင်းနိုင်ပါအံ့နည်း။ ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်း၊ ပျက်ခြင်းသဘောမှ မလွတ်ကင်းနိုင်သော လူသတ္တဝါမှာ ကံအားလျော်စွာ အခြားအခြားသော သတ္တဝါအားလုံးတို့ထက် အသိဉာဏ်အရာ၌ အဆ ပေါင်းများစွာ သာလွန်မှု၏ အကြောင်းရင်းအဖြစ် ဦးနှောက်၏ အရွယ်အစားကြီး ထွားတိုးတက်လာခြင်းသည် အခြားသတ္တဝါများထက် အချိုးအစား ကြီးမားခြင်း ကြောင့်ဖြစ်သည်။

“ ဦးနှောက်ဖွဲ့စည်းဖြစ်ပေါ်မှု အရွယ်အစားကြီးမားခြင်းသည် အသိဉာဏ်ကြွယ်ဝခြင်း (ဝါ) ဉာဏ်ထက်မြက်ခြင်း၊ သဘောကိုညွှန်ပြသည့် အချက်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဦးနှောက်အရွယ်အစား ပို၍ကြီးမားသော တိရစ္ဆာန်သည် ဦးနှောက် အရွယ်အစားသည် ခန္ဓာကိုယ်ဖွဲ့စည်းပုံအရ အချိုးအစားမမျှတသော တိရစ္ဆာန် ထက်ပို၍ အသိဉာဏ်ကြီးကြောင်း သိပ္ပံပညာက ယေဘုယျသဘောလက်ခံထား၏။ ဒိုင်နိုဆောသည် ပဲစေ့မျှသော ဦးနှောက်အရွယ်အစားရှိသော သတ္တဝါဖြစ်ခဲ့သဖြင့် နို့တိုက်သတ္တဝါများအနက် ကုန်းနေသတ္တဝါ ဆင်သည်လည်းကောင်း၊ ရေနေ သတ္တဝါ လင်းပိုင်သည်လည်းကောင်း၊ အသိဉာဏ်အရှိဆုံးသော သတ္တဝါအဖြစ် တွေ့ရှိရပြီး ၎င်းတို့၏ အရွယ်အစားကြီးမားသော ဦးနှောက်ကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ လူသတ္တဝါသည် ကျွန်ုပ်တို့နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာဂြိုဟ်ပေါ်တွင် အားလုံး သောသတ္တဝါတို့ထက် ၎င်း၏ ကိုယ်ခန္ဓာဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ဦးနှောက်အရွယ်အစား တည်ရှိပုံ အချိုးအစားအရ အကြီးမားဆုံးဖြစ်၍ အသိဉာဏ်အရာ၌လည်း အကြီးမား ဆုံးဖြစ်ရသည်ဟု သိပ္ပံပညာက ဆိုထားသည်။

လူသားသည် အာရုံ (၆) ပါး ထိတွေ့ ခံစားရာတွင် အတိတ်ကာလ၌ ဖြစ်ပျက်ပြောင်းလဲခဲ့သည့်သဘောကို သင်ခန်းစာယူ၍ ပစ္စုပ္ပန်ကာလအတွက် အသုံးချနိုင်ခြင်းကြောင့် အနာဂတ်ကာလအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်နိုင်သည့် တွေးခေါ်ဆင်ခြင်နိုင်သည့် စွမ်းအားရရှိ ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ လူသားသည် သေဆုံး ပြီးသည်၏ နောက်ကာလအထိ ကြံစည်တွေးတော၍ ယခုလက်ရှိဘဝထက် ပိုမို ကောင်းမွန်သည့် ဘဝကိုလိုလားတောင့်တမှု၏ ဆွဲဆောင်မှုကြောင့် နောက်ဘဝရှိ ကောင်းရှိနိုင်၏ဟူ၍ မှန်းဆခဲ့ကြပြီး အကယ်၍ နောက်ဘဝရှိခဲ့လျှင် ယခုဘဝထက် မြင့်မြတ်သာလွန် ပြည့်စုံသည့်ဘဝသို့ ရောက်ရှိရေးအတွက် မျှော်မှန်းတမ်းတခဲ့ လေသည်။ ထို့ကြောင့် လူသားသည် ၎င်းရရှိနေသည့် လူ့ဘဝမှာ လမ်းဆုံလမ်းခွသို့ ရောက်ရှိနေခြင်း ဖြစ်သည်ဟု တွေးခေါ်ယုံကြည်လာခဲ့သည်။ ယခုလက်ရှိဘဝထက် သာလွန်ကောင်းမွန်သည့် နောက်ဘဝကို လိုလားလာခဲ့သည်။ ယခုလက်ရှိဘဝ ထက် နိမ့်ကျညံ့ဖျင်းမည့်နောက်ဘဝကို လူသားက မလိုလားခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် သာလွန်ကောင်းမွန်သည့် နောက်ဘဝရရှိရေးအတွက် နည်းလမ်းကို ကြံစည်တွေး ခေါ်ခဲ့သည်။ လူသားသည် တန်ခိုးအာဏာရှိသူထံ ဆုတောင်းရရှိနိုင်အံ့ထင်၍တန်ခိုးအရာကြီးမားသည်ဟု ထင်မြင်ယူဆသည့် မီးနတ်၊ ရေနတ်၊ လေနတ်၊ မြေစောင့်နတ် စသည်တို့ကို စိတ်ကူးပုံဖော်ပူဇော်ခဲ့ကြရာမှ နောက်ဆုံးတွင် သိကြား မင်း၊ ဗြဟ္မာမင်း၊ နတ်မင်းကြီးလေးပါးစသည့်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ထာဝရဘုရား သခင်စသည်ဖြင့်လည်း စိတ်ကူးပုံဖော်ဝပ်တွားပူဇော်မှုများ ယနေ့တိုင်ရှိနေခဲ့ တော့သည်။

ကမ္ဘာ့ဘာသာ ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှု အသီးသီးတို့၌ လူနေမှုဘဝ၏ စားဝတ် နေရေး အဆင်ပြေချောမွေ့စေရန် နည်းလမ်းညွှန်ပြသည့် လောကနီတိကျမ်းစာ များနှင့် နောက်ဘဝကောင်းစားရေး၊ ထာဝရပျော်ရွှင်စွာ နေထိုင်သွားနိုင်မည့် ဘုံဘဝရောက်ရှိရေး၊ မွေးလိုက်သေလိုက် လှည့်ပတ်ဖြစ်ပေါ်နေသည့် သံသရာမှ လွတ်မြောက်ရေးစသည့် ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များကို ချမှတ်ခဲ့ကြသော်လည်း တိတိကျကျလမ်းပြသည့် အခြေအနေပင်မရှိခဲ့ကြပေ။ သို့သော် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ နိဗ္ဗာန်ဟူသော ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်မှာ သဘာဝယုတ္တိ၊ အာဂမယုတ္တိ၊ ဒေသနာ့ ယုတ္တိ၊ အားဖြင့် တိကျခိုင်မာသော သဘောတရားဖြစ်သည်ကို လေ့လာတွေ့ရှိရ လေသည်။ နတ်ပြည်၊ ဗြဟ္မာပြည်၊ စသည်တို့တည်ရှိ သော နေရာဌာနတို့ကိုမူ သဘာဝယုတ္တိခိုင်လုံမှုမရှိသည့် ရှင်းပြချက်များဖြစ်သည့် မြင်းမိုရ်တောင်ကလပ်၊တောင်စဉ်ခုနှစ်ထပ်၊ အနောဝရတ်အိုင်၊ ဂန္ဓမာဓနတောင်တို့မှာ စိတ်ကူးပုံဖော် လူအများ၏ အာရုံကိုဆွဲယူခေါ်ပြီး မသေချာသည့်အတွေးကို မရေမရာနှင့် အဆုံး သတ်ထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

စာရေးသူသည် ငယ်စဉ်ဘဝကပင် နိဗ္ဗာန်ဟူသော စကားကိုမှတ်သားခဲ့ရ ပြီး ၎င်း၏အဓိပ္ပာယ်ကို အဖြေရှာခဲ့မိသည်။ ပထမဆုံးသော တစ်ဆင့် စကားကြား နာသိရှိမှတ်သားခဲ့သည်မှာ နိဗ္ဗာန်ဆိုတာဘာမျှ မရှိတာကိုပြောခြင်းဖြစ်ရာ ဥပမာ အားဖြင့် မီးခိုးတိမ်တောင်တို့သည် အာကာသထဲ၌ တဖြည်းဖြည်း ပျောက်ကွယ် သွားသည်နှင့် တူသယောင်ယောင် ကြားသိခဲ့ရသည်။ ကျောင်းသားဘဝသို့ရောက် လာသည့်အခါ နိဗ္ဗာန်ဆိုသည့်စကားသည် ကုလားစကားမှ ကူးပြောင်းရယူထား ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ နိမ်းဗာန.နိမ်း၊ မရှိခြင်း၊ ဗာန-အညစ်အကြေးပေးကျံနေခြင်း၊ တစ်နည်းအားဖြင့် ဖြူစင်သန့်ရှင်းခြင်းဟူသော အဓိပ္ပာယ်ဟူ၍ သိရှိနားလည်ခဲ့ရပြီး၊