သိန်းဖေ - ဟစ်တလာနှင့်ချိန်ဘာလိန်ဘယ်သူမှားသလဲ

          “ယနေ့သည် ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးအဖို့ ဝမ်းနည်းဖွယ်ကောင်းသော နေ့ ဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်ုပ်အဖို့ထက် မည်သူ့အဖို့မျှပို၍ ဝမ်းနည်းဖွယ် မဖြစ် နိုင်ပါ။ ကျွန်ုပ်လုပ်ခဲ့သော အလုပ်တိုင်း၊ ကျွန်ုပ်မျှော်လင့်ခဲ့သော အရာ တိုင်း၊ အများအကျိုးကို ဆောင်ရွက်ရာ၌ ကျွန်ုပ်၏ယုံကြည်ချက်တိုင်း တို့သည် ဖရိုဖရဲ ပြိုလဲကုန်လေပြီ။”

“ငြိမ်းချမ်းရေးရပါမည့်အကြောင်း ကြာရှည်လေးမြင့် ကြိုးစား လာခဲ့သော ကျွန်ုပ်အတွက် ဤအချက်သည် မည်မျှအသည်းနာစေမည် ကို သင် စဉ်းစားပင် စဉ်းစားနိုင်မည်မထင်ပါ။”

          “ယခုမူ ကျွန်ုပ်အတွက် သက်သာရာတစ်ခုသာ ရှိတော့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့ အင်အားရှိသမျှ၊ တန်ခိုးရှိသမျှဖြင့် အောင်မြင်အောင် တိုက်ခိုက် ပြီးလျှင် ကျွန်ုပ်တို့ဇွဲမျိုးခံ၍ လုံးပန်းခဲ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရလိမ့်မည် ဟု မျှော်လင့်မိသည်။ ယခုစစ်ပွဲတွင် ကျွန်ုပ် ဘယ်အခန်းက ကပြနိုင် မည်ကို ကျွန်ုပ်မပြောနိုင်ပါ။ ဥရောပတိုက်တွင် လွတ်လပ်ရေး ပြန်လည် ရရှိရန် ဟစ်တလာဝါဒကို ဖြိုဖျက်ပြီးသောနေ့ရက်ကို မီလိမ့်ဦးမည်ဟုကျွန်ုပ် အားထားယုံကြည်လျက် ရှိပါသည်။”

          စသည်ဖြင့် စက်တင်ဘာလ ၃ ရက်နေ့တွင် အင်္ဂလန်က ဂျာမနီကို စစ်တိုက်ပြီဟု ကြေညာရင်း အင်္ဂလန်နန်းရင်းဝန်ကြီး ချိန်ဘာလိန်က မိန့်မြွက်ခဲ့လေသည်။

          ဟုတ်ပေသည်။ ချိန်ဘာလိန် (ဝါ) ဗြိတိသျှအစိုးရကား တကယ် ပင် စစ်မတိုက်လိုခဲ့ပေ။ စစ်မတိုက်ရန် အကြိမ်ကြိမ် ကြိုးစားခဲ့လေ သည်။ ယခု စစ်ဖြစ်ခါနီးတဲတဲတွင်ပင် ချိန်ဘာလိန်သည် ဂျာမနီပြည်ရှိ ဗြိတိသျှ သံအမတ်ကြီး ဆာဟင်ဒါဆင်ကို ဟစ်တလာထံသို့ အကြိမ်ကြိမ် အခေါက်ခေါက်စေလွှတ်ကာစေ့စပ်ခဲ့လေသည်။ (သြဂုတ်လ ၂၄ ရက် နေ့ကစ၍ စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့တိုင်)

          ချိန်ဘာလိန်တို့သည် ဘာကြောင့်စစ်မဖြစ်ချင်သနည်း။ ဟစ် တလာကို ကြောက်၍လော။ ဗြိတိသျှတို့မှာ အားအင်ကုန်ခန်းနေ၍ပင်လော။ လက်အောက်ခံနိုင်ငံတွေ “တောမီးလောင် တောကြောင်လက်ခ မောင်းခတ်” ကြမည်ကို စိုးရိမ်၍ပေလော။

          ၁၉၁၄-၁၈ ခုနှစ်၊ ကမ္ဘာစစ်ကြီး၏ အဖြစ်အပျက်များသည် ချိန်ဘာလိန် စသော ဗြိတိသျှအစိုးရများ၊ ကမ္ဘာသူကမ္ဘာသားများ၏ မှတ်သားဉာဏ်တွင် စိမ်းလန်းလတ်ဆတ်စွာ ရှိနေသေးသည်။ ထိုအဖြစ် အပျက်များကို သေသည့်တိုင်အောင်လည်း မေ့နိုင်ကြမည်မဟုတ်ပေ။

          ထို ပထမစစ်ပွဲကြီးအတွင်းက စစ်ဘေးကြောင့် သေကျေပျက် စီးသော စစ်သား၊ အရပ်သား အားလုံးပေါင်း၏ အရေအတွက်မှာ ၄၁,၄၃၅,ဝဝဝ ဖြစ်လေသည်။ အကြမ်းအားဖြင့်ဆိုသော် ကမ္ဘာရှိသမျှ လူများ၏ အပုံလေးဆယ်ပုံ တစ်ပုံ ဖြစ်လေသည်။ (International Parliamentary Union of Inquiry 1931.)

သေသူကား ဤမျှများလှသည်။ မသေဘဲ ကျိုးရုံကန်းရုံ၊ လူစဉ်မမီရုံခံနေရသူတို့ကား သန်းပေါင်းများစွာ ရှိသေး၏။ 

          ဗုံးကြဲချလိုက်သဖြင့် တိုက်ပျက်ကြီးတစ်ခုကို စဉ်းစားကြည့်ကြစို့။ ထောင့်တစ်ထောင့်တွင် ဆယ်ပေမျှမြင့်သော အုတ်ထရံသည် မပြိုဘဲ ကျန်ရစ်ခဲ့၏။ ထိုအပေါ်တွင် တံခါးကြီးများက အုပ်ထားလိုက်၏။ အကျိုးအပဲ့၊ သံတိုင်၊ အုတ်ကွပ်အားလုံးကို ထိုအပေါ်တွင် ဖိနေကြ၏။ အထဲတွင် တိုက်ကလေးဖြစ်နေ၏။ အပေါက်မရှိ၊ လေဝင်စရာမရှိ၊ တိုက်ထဲတွင် သားအမိတစ်စုသည် ပိနေ၏။ သူတို့သည် ထွက်ပေါက်ရှာ ရင်း မောဟိုက်၍ လဲကုန်၏။ အကူအညီအော်၍ ခေါ်ပါသော်လည်း ဘယ်ကမျှမကြား၊ အနီးအနားတွင် ကူညီမည့်သူမရှိ။ လူတို့သည် ဗုံးကြောက်သဖြင့် ထွက်ပြေးကြလေပြီ။ သားအမိတစ်စုသည် လေ

ကောင်းစွာမရသဖြင့် တစ်ယောက်လည်ပင်း တစ်ယောက်ဖက်၍ မေ့လဲ သွားကြတော့၏။ အုတ်တိုက်ထောင့်နံရံကလေးသည် တိုက်ရှင်ကို အရှင်လတ်လတ် မြေမြှုပ်သောဂူ ဖြစ်သွားတော့၏။

          အပျက်အစီးတို့ကြားမှ တဆန့်ငင်ငင် လှုပ်ရှားနေသော လက် နှစ်ချောင်းကိုလည်း သင် မြင်ရမည်။ ကွေးချည်ဆန်ချည်ဖြစ်နေသော ခြေထောက်နှစ်ချောင်းကိုလည်း သင် မြင်ရမည်။ လူသေတွေ၊ အလောင်း

ကောင်တွေကို မြေမမြှုပ်နိုင်တော့သဖြင့် လင်းတစာ၊ ဝက်စာ ကျွေးထား ရသည်ကိုလည်း တောင်ပုံယာပုံတွေ့ရမည်။ လမ်းပေါ်တွင် လူသေကောင်တွေ များလှရာ ဖယ်ရှား၍ မနိုင်တော့သဖြင့် စစ်လက်နက်တင် ကားကြီး များသည် အလောင်းတွေပေါ်ကို လမ်းလုပ်လျက် မောင်းသွားသည်ကို လည်း ကြုံရသည်။

          သင်သည် ယင်ထောင်သောစက္ကူကို မြင်ဖူးသည်မဟုတ်လော။ စက္ကူပေါ်တွင် ယင်သေတို့သည် မည်းနေ၏။ ထို့အတူ ခေါင်းပြတ်များ သည် စစ်မြေပြင်ပေါ်တွင် မည်းနေ၏။ ဤကား ကျွန်ုပ်က စိတ်ကူးဉာဏ်

ဖြင့် ထင်ရာတွေးနေသည်မဟုတ်။ တစ်ခါက ရွိုက်တာသတင်းထောက် တစ်ယောက်က ကိုယ်တွေ့ ဖော်ပြထားသော ကြေးနန်းသတင်းတစ်ခုကို မှတ်မိသဖြင့် ရေးခြင်းဖြစ်ပေသည်။

          တစ်ကိုယ်လုံး အရေတွေ စုတ်ပြတ်နေသဖြင့် အရေဆုတ်ထားသော ဆိတ်ကောင်ကြီးနှင့် တူနေသူတွေလည်း အများရှိ၏။ သေသွားလျှင်ကားတော်သေး၏။ ယခုသော် အသက်ကား ရှင်နေ၍ သွေးတစိုစိုနှင့် ခံစားနေရ၏။ ထိုသူတို့ကို ဆေးကုသဖြင့် ပျောက်ကင်းပါသော်လည်း တစ်ကိုယ်လုံး အမာရွတ်ဖြင့် မည်းနေခဲ့၏။

          ခြေပြတ်လက်ပြတ်တွေ များလှ၏။ အဆိုးဆုံးမှာ နှာခေါင်း၊ နားရွက် မရှိတော့သောသူများ ဖြစ်လေသည်။ အချို့ကား ဒါ့ အကန်း သွားကြလေ၏။

          စစ်ဖြစ်သောအခါ၌ လက်ရှိဆေးရုံများ မလောက်သဖြင့် များစွာ သော အကျပ်အတည်းတို့နှင့် တွေ့ရလေသည်။ များသောအားဖြင့် စစ်ဖြစ်သောအခါ စာသင်ကျောင်းများကို ပိတ်ထားလိုက်ရပြီး ဆေးရုံ လုပ်ကြရလေသည်။ ထိုမျှသော်လည်း မလောက်မင ဖြစ်ရသေး၏။ တစ်ခါတစ်ခါ နေရာမလောက်သဖြင့် လက်ရှိလူနာများမှ မုချသေလိမ့် မည်ဟု ထင်ရသော အသက်မကုန်သေးသော လူနာများကို သုသာန်သို့ ပို့ရလေသည်။ လက်လျှော့ရပြီဟု ဆုံးဖြတ်သူမှာလည်း များသောအား ဖြင့် ကျွမ်းကျင်သော ဆရာဝန်ကြီးများ မဟုတ်ပေ။ ဆရာဝန်ဖြစ်ခါစ လူမျိုး၊ ကွန်ပေါင်ဒါလို လက်ထောက်မျိုးသာ ဖြစ်၏။

          စစ်မြေပြင်ရှိ စစ်သားများမှာလည်း အစားအသောက် ရှားပါး သဖြင့်ရက်ပေါင်းများစွာငတ်နေကြသေး၏။ အချို့မှာငတ်၍သေကြ၏။ တစ်ခါတစ်ခါ လေးငါးည မအိပ်ဘဲနေပြီး တစ်ညလောက်အိပ်၍သာ ကျေနပ်ရှာကြရ၏။

          စစ်မြေပြင်တွင် ၁၈ နှစ်၊ ၁၉ နှစ်သားကလေးများ အများအပြား ပါဝင်၏။ ကျွန်ုပ်တို့ပြည်၌ မိဘများက တစ်ရပ်တစ်ကျေးသို့ မလွှတ်ရက် သေးသော လူငယ်ကလေးများမှာ စစ်ခွင်သို့ ဝင်ကြရလေသည်။

          ရေငုပ်သင်္ဘောချင်း တိုက်ခိုက်ရင်း ပင်လယ်အောက်တွင် သေ ကျေပျက်စီးကြသည်မှာလည်း မရေမတွက်နိုင်လောက်အောင်ပင် ဖြစ် ပေ၏။ ရေငုပ်သင်္ဘော လေပေါက်ပိတ်သဖြင့် သင်္ဘောသမားအားလုံး မွန်းပြီး သေသည်ကိုလည်းကောင်း၊ သင်္ဘောမြုပ်လေရာ အထွက်ပေါက် တွင် သူ့ထက်ငါ အလုအယက်တိုးထွက်ရင်း တစ်၍သေကြသည်ကို လည်းကောင်း ကြားရလှလေပြီ။

          စစ်အတောအတွင်းတွင် အသက်ကိုပင် ရဲဝံ့စွာ မရှူဝံ့။ အကြောင်း သော်ကား လူသတ်ဓာတ်ငွေ့ က လေထဲတွင် ပါလာတတ်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။

          သင်သည် မြေကြီးအောက်၌ ရှိသည်ဆိုသော အဝီစိငရဲကို ခဏ ခဏပြော၏။ ယခု လောလောဆယ် ငရဲကို သင်မြင်ပြီမဟုတ်လော၊ ကမ္ဘာစစ်ကြီးသည် ငရဲကို လူ့ပြည်သို့ ခေါ်ဆောင်ခဲ့လေပြီ။

          ယခုခေတ်ကမ္ဘာမှာတစ်ပြည်နှင့်တစ်ပြည်ဆက်နေ၏။တစ်ပြည့်တစ်ပြည်အညမညအားကိုးကြရ၏။ဘိလပ်တွင် နေ့စဉ်စားနေသော ပေါင်မုန့်အတွက် ကနေဒါက ဂျုံကို သင်္ဘောများဖြင့် ယူလာရ သည်။ ဂျာမနီတွင် စား

ကြသောအမဲသားများ၊ဆိတ်သားများကိုမိုင်တစ်သောင်းမျှကွာဝေးသောသြစတြေးလျမှယူဆောင်လာရသည်။ စစ်ဖြစ်သောအခါ သင်္ဘောများ အသွားအလာ ပျက်ကွက်ကုန်ကြ၏။ တိုင်းပြည်များတွင် အစာရေစာ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများ ကျပ်ကုန်ကြ လေ၏။ လူတို့သည် အစာရေစာ ငတ်ကုန်ကြလေ၏။ အစာဝေငှသော နေရာများတွင် ဘုန်းကြီးများ ဆွမ်းကြီးလောင်းတွင် ဆွမ်းခံသလို လူတို့သည် စီတန်း၍ စောင့်နေကြသည်ကို မြင်နိုင်၏။ တချို့နောက်ပိုင်းက

စောင့်သူတို့မှာ သုံးရက်လုံးလုံးပင် ရလိုဇောနှင့် စောင့်နေ၏။ သူ့အလှည့် ကျသောအခါအစာကုန်သွာ၏။ (See Civil War in U.S.S.R) ပထမကမ္ဘာစစ်ကြီးမဖြစ်မီက ရုရှားပြည်တွင် အဖြစ်အပျက်)ကုလားဗမာ အဓိကရုဏ်းလို တိုင်းပြည်တွင် အစားအသောက်အဓိကရုဏ်းများ ဖြစ် လေကုန်၏။

          မိုင် ၇ဝဝဝ ကျော်ဝေးသော ဂျာမနီဆီ၌ စစ်ဖြစ်လေရာ ကျွန်ုပ်တို့ အား ယခုလာ၍ “ထိ”နေသည်ကို တွေးကြည့်လျှင် စစ်၏အညစ်အကြေး များကို ကောင်းစွာ ခံစားမိကြပေလိမ့်မည်။

          အိမ်ခြေတိုက်တာ ကြီးကျယ်ခမ်းနားလှပေသော ပြတိုက်ကြီးများ တက္ကသိုလ်ကျောင်းကြီးများ၊ ရုပ်ရှင်ရုံကြီးများ၊ လွှတ်တော်အဆောက် အအုံကြီးများ ပျက်စီးပြိုလဲကြသည်ကိုကား အထူးပြောဖို့မလိုပေ။

          အစိုးရလုပ်သူတို့မှာလည်း စစ်လက်နက်များ၊ စစ်သား၊ ရိက္ခာ များ၊ ခဲယမ်းမီးကျောက်များအတွက် နင့်နေအောင် ကုန်လေသည်။ ၁၉၁၄ ခုနှစ် ပထမစစ်ကြီးတွင် ဗြိတိသျှအစိုးရတစ်ခုတည်းသည် အစိုးရတွင် ရှိသမျှငွေတွေ ကုန်သည့်အပြင် ရွှေဒင်္ဂါး ၈၁၁၀,ဝဝဝ,ဝဝဝ ကြွေးတင် လေသေးသည်။

          ချိန်ဘာလိန်သည် ဤသို့သော စစ်၏ မကောင်းမှုများကို သိလေ သည်။ သူကား ဘီလူးမဟုတ်၊ လူစင်စစ်ဖြစ်၏။ လူကောင်းကြီး၊ သနားတတ်သော အဘိုးကြီးဖြစ်၏။ သူ့တစ်ယောက်တည်း နန်းရင်းဝန် မဟုတ်ဘဲ ချိန်ဘာလိန်ဆိုသော လူသာမန်တစ်ယောက်အနေဖြင့်သာ ဆိုလျှင် သူသည် ဤမကောင်းမှုများအတွက် အရှက်ပင်ကွဲကွဲ၊ အသက် ပင်သေသေ စစ်ကို တိုက်မည်မဟုတ်ပေ။

          သူတို့ပင်သာမက ဘော်လ်ဒွင် (နန်းရင်းဝန်ဟောင်း) နှင့် ကလီမင်ကို (ပြင်သစ်နန်းရင်းဝန်ကြီးဟောင်း) တို့လည်း သို့ကလိုပင် စစ်ကို မလိုလားကြ။

          “ကမ္ဘာစစ် နောက်တစ်ကြိမ်ဖြစ်လျှင် အခေတ်ခေတ်အခါ ခါက စုဆောင်းဆောက်တည်လာခဲ့ကြသော လူတို့၏ကြီးပွား၊ ယဉ်ကျေးမှုသည် ရောမအင်ပါယာကြီးကဲ့သို့ ပျက်ပြားကြွေမွ ကုန်မည်ဖြစ်သည်။”

ဘော်လ်ဒွင်။ ၈.၁.၂၆။ ( ယခု ဖြစ်ပွားလာခဲ့သော ဒုတိယစစ်ကြီးသည် မည်မျှကြောက်မက် ဖွယ်ကောင်းမည်ကို လူဒင်ဒေါ့ဖ်ခေါ် ဂျာမန်စစ်ဗိုလ်ကြီးတစ်ဦးက အောက်ပါအတိုင်း ကြိုတင်၍ပြောခဲ့၏။

          “နောက်လာမည့်စစ်သည် လူအမျိုးအားလုံးကို သုတ်သင်ပစ် မည့်စစ်ဖြစ်ရကား ယောက်ျားတိုင်း၊ မိန်းမတိုင်း၊ ကလေးတိုင်း၏ မအိပ်သောအချိန်တွင် လုပ်သမျှလုပ်ငန်းအားလုံးသည် ဤ အတွက် ကြိုတင်၍ ပြင်ထားကြမှုဖြစ်ရမည်။”

          ထိုသို့ဆိုလျှင် စစ်ကို သူတို့မလိုလားကြသည်မှာ အံ့သြဖွယ်မရှိ ပေ။ သို့သော် သူတို့ကား စစ်ကို မကွင်းနိုင်ကြပေ။

          မကြာမီက ရေကြီးသောအခါ မြန်မာပြည်တွင်ရှိသော တောသူ တောင်သားတို့သည် ရေကို မကာကွယ်နိုင်သကဲ့သို့ သူတို့သည် စစ်ကို မကာကွယ်နိုင်ကြချေ။ အချို့ သော မြင်းတို့သည် ရှိကုန်၏။ ၎င်းတို့ကျော ပေါ်သို့ရောက်လျှင် ဒုန်းစိုင်းမှ ကြိုက်၏။ ဒုန်းမပြောင်းဘဲ ဇက်ဆွဲထားလျှင် စီးသူကို ခါ၍ချ၏။ ထို့အတူ ချိန်ဘာလိန်တို့ကဲ့သို့ ဓနရှင်လောကကြီးကို ဦးစီးသူတို့သည် စစ်မြင်းကို ဒုန်းစိုင်း၍ စီးရမည်သာ။ မရဲသောကြောင့် ဇက်ကိုဆွဲထားလျှင် မြင်းပေါ်မှ လိမ့်ကျမည်ဖြစ်ပေ၏။