သစ္စာနီ - ကပြားဒီမိုကရေစီနှင့်အရပ်ဘက်စစ်ဘက်ဆက်ဆံရေး

ကပြားဒီမိုကရေစီနှင့် အရပ်ဘက်စစ်ဘက် ဆက်ဆံရေး

          ဇူလိုင်လ ၉ ရက်နေ့က ဆီဒိုးနား ဟိုတယ်တွင် ကျင်းပခဲ့သော အလုပ်ရုံ ဆွေးနွေးပွဲ တစ်ခုတွင် ရန်ကုန်တိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ဦးဖြိုးမင်းသိန်းက

          “အရပ်သား အုပ်ချုပ်ရေးစနစ် တက်လာပေမယ့် အရပ်ဘက်၊ စစ် ဘက်ဆက်ဆံရေး ဆိုတာ ဒီမိုကရေစီခေတ်မှာ မရှိပါဘူး။ ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ Protocol အရဆိုရင် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Level ပဲ ဖြစ်ပါတယ်”

          ပြောကြားခဲ့ရာမှာ အငြင်းပွားဖွယ် ပြဿနာတစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်လာ ကာ နိုင်ငံရေးနှင့် သက်ဆိုင်သော အသိုက်အဝန်း၌ စိတ်ဝင်စားမှု မြင့်တက်သော အကြောင်းအရာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ တပ်မတော်ကလည်း ဤကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ အစိုးရက လိုအပ်သလို စိစစ်အရေးယူပေးရန် (ဇူလိုင်လ ၁၁ ရက်နေ့) တင်ပြခဲ့ကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ တစ်ဖန် ဇူလိုင်လ ၁၂ ရက်တွင် သဘောထား ကြေညာချက် တစ်ရပ်ကို ထပ်မံထုတ်ပြန် ပြန်သည်။ ထိုထုတ်ပြန်ချက်အရ - (၁) ဝန်ကြီးချုပ် ဦးဖြိုးမင်းသိန်း၏ လက်လွတ်စပယ်နှင့် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုပုံစံ ပြောကြားချက်သည်၊ (၂) နိုင်ငံတော်အစိုးရ၏ အမျိုးသား ရင်ကြားစေ့ရေး ဦးတည်ချက်ကို ထိ ခိုက်စေသည့် (အပြင်)၊ (၃) စဉ်ဆက်မပြတ် တည်ဆောက်သွားရမည် ဖြစ်သော ရေရှည်ဆက်ဆံရေး လုပ်ငန်းစဉ်များအတွက်လည်း အခက်အခဲ ဖြစ် လာစေနိုင်သူ (ဖြစ်ကြောင်းသုံးသပ်)၊ (၄) (ထို့ကြောင့်) တပ်မတော်အနေဖြင့် အပြုသဘောဖြင့် ရေရှည်ဆက်ဆံရေး မသင့်လျော်သောကြောင့် ရန်ကုန် တိုင်း ဝန်ကြီးချုပ် ဦးဖြိုးမင်းသိန်းအား လိုအပ်သလို စိစစ်အရေးယူပေးရန် အရပ်စကားဖြင့် တိုတိုရှင်းရှင်းပြောရလျှင် ဦးဖြိုးမင်းသိန်းအား ဖယ်ရှားပေးဖို့ ပြောခြင်းသာ ဖြစ်သည်။ ဦးဖြိုးမင်းသိန်းကို ဆက်ထားရှိလျှင် တပ်မတော်နှင့် ရေရှည် (အပြုသဘော) ဆက်ဆံသွားရန် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း အတိအလင်း ဖွင့်ဟပြောဆိုထားတာ တွေ့ရသည်။

          လက်ရှိအစိုးရအတွက် အကျပ်အတည်းတစ်ရပ်ဖြစ်ကာ မှန်ကန်သော ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုချဖို့ အခက်အခဲ ကြုံစေရသည်။ တကယ်တော့ ဤပြဿနာ ဖြစ်ရသည်မှာ နဂိုကပင် ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံ၌ ကျင့်သုံးဆောက်တည်နေသော ကပြားဒီမိုကရေစီ (Hybrid Democracy) စနစ်က အရင်းအမြစ် ကျနေလေ သည်။ အတိုက်အခံ NLD ပါတီသည် သောင်ပြို ကမ်းပြိုနိုင်သော်လည်း ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေအရသာ အစိုးရအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခွင့်ရှိလေရာ အနောက်ဥရောပနိုင်ငံများကဲ့သို့ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် လွတ်လပ်သော ဒီမိုကရေစီအစိုးရပုံစံ မည်သို့မျှ အသွင်မဆောင်နိုင်ဘဲ ရှိနေသည်။ ဒုသမ္မတ တစ်ယောက်က တပ်မတော်ဘက်က ဖြစ်သည်။ အရေးပါသော ဝန်ကြီး သုံးနေရာ (ပြည်ထဲရေး၊ ကာကွယ်ရေးနှင့် နယ်စပ်လုံခြုံရေး) ဝန်ကြီးများက ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် (အမည်တင်သွင်း) ခန့်အပ်သူများ ဖြစ်သည်။ လွှတ် တော်ထဲတွင် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းသော တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ်တွေက အဓိကကျသော ဥပဒေများကို (ဥပမာ ၄၃၆ ပြင်ဆင်ရေး) ချုပ်ကိုင်၍ ထား သည်။ အရပ်တစ်ပိုင်း၊ စစ်တစ်ပိုင်းအုပ်ချုပ်ရေး၊ အရပ်ဘက်၊ စစ်ဘက်တွဲစပ် နေသော အုပ်ချုပ်ရေး ပုံစံ၊ဒါကြောင့်လည်း ဒီမိုကရေစီက ကပြားဒီမိုကရေစီ ဟု ဆိုရခြင်း ဖြစ်သည်။

          ဦးဖြိုးမင်းသိန်း စကားများက စစ်မှန်သော ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများတွင် ကျင့်သုံးနေသော စနစ်ကို ရည်ညွှန်းပြောဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။ (ဒီမိုကရေစီ ခေတ် ဟူသော စကားအစား စစ်မှန်သော ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများတွင်ဟု သုံးစွဲ သင့်သည်)။ ယခု အသုံးအနှုန်းကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံကို ရည်ရွယ်ပြောဆို

သလို ဖြစ်သွားသည်။ စစ်မှန်သော ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများတွင် ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ်ဟူသည်မှာ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး လက်အောက်တွင်သာရှိရသည့် ဝန်ထမ်း အကြီးအကဲသာ ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ ဖဆပလ ပါလီမန်ခေတ် အစိုးရအဖွဲ့တွင် ဦးဗဆွေသည် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဖြစ်ကာ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း သည် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ်အနေဖြင့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး၏ အမိန့်ကို နာခံရသည်။ အစိုးရအဖွဲ့ (ကက်ဘိနက်) နှင့် အစိုးရဝန်ထမ်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ကွဲကွဲပြားပြားရှိသည်။ သမ္မတ၊ ဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ဝန်ကြီး များသည် အစိုးရအဖွဲ့ ဝင်များဖြစ်၍ ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် အပါအဝင် ကျန်သူများမှာ အစိုးရ ဝန်ထမ်းများသာ ဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးလက်အောက်တွင် အတွင်းဝန် (ယခု အမြဲတမ်းအတွင်းဝန်များ) ညွှန်ချုပ်များ ရှိရသည်။ ဒါကို ရည်စူး၍ ဦးဖြိုးမင်းသိန်းက Protocol(အင်္ဂါစဉ်အရ) တပ်မတော် ကာကွယ် ရေး ဦးစီးချုပ်ဆိုတာ ညွှန်ချုပ်အဆင့် Level ဟု ပြောခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေမှာမူ ထိုသို့မဟုတ်၊ ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၃ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သော သမ္မတရုံး၏ အမိန့်ကြော်ငြာစာအမှတ် (၃၂/ ၂၀၁၆) အရ ပြည်ထောင်စုအင်္ဂါစဉ်တွင် တပ်မတော် ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ၏ အင်္ဂါစဉ်သည် အဆင့်သတ်မှတ်ချက်အရ အဆင့် (၈) ဖြစ်သည်။ မူလက အဆင့် (၇) ဖြစ်ကာ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံရာထူး ရုတ်တရက် ပေါ်လာသဖြင့် နောက်တစ်ဆင့် ဆုတ်ပေးခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။ ဒါကြောင့် ဦးဖြိုးမင်းသိန်း ပြောသလို တပ်မတော် ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ်အဆင့်သည် (မြန်မာနိုင်ငံ၌) ညွှန်ချုပ်အဆင့်မကပါ။ သို့သော် အနောက်တိုင်း ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံများတွင်မူ ညွှန်ချုပ်အဆင့်သာ ဖြစ်သည်။ ဒါကြောင့် ယခု ငြင်းခုံနေကြ သူများ နှစ်ဖက်စလုံး မမှားကြပါ။ မှားနေတာက ကျွန်တော်တို့ လက်ရှိကျင့် သုံးနေသော ကပြားဒီမိုကရေစီ စနစ်သာ ဖြစ်ပါသည်။

                                                                                                 သူရိယအလင်း ဂျာနယ်၊ ၁၉-၇-၂၀၁၇။

အစိုးရ၊ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပြည်သူ

          ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် (PACE) ဟု အတိုကောက် ခေါ်ဝေါ်သော ရွေး ကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထိုအဖွဲ့ ၏ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်မှာ အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည် သူလူထု၏ ဒီမိုကရေစီရေး မျှော်မှန်းချက်များကို သိရှိကာ ဦးဆောင်သူများ အနေဖြင့် လိုက်အောင် ကိုက်ညီသလို ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ဖြစ်သည်။ ထို အကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်၍ ကောက်ယူထားသည့် စစ်တမ်းကို ဇန်နဝါရီ လ ၂၅ ရက် (၂၀၁၈) က ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ လ ၅ ရက်မှ ၁၁ ရက်အထိ အချိန်အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ် ၁၄ ခုရှိ မြို့နယ်ပေါင်း (၂၅၄) မြို့နယ်မှ လူများ (စုစုပေါင်း ၂၈၀၈ ယောက်) ကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းကာ သတင်းအချက်အလက် ရယူ ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

          ထိုစစ်တမ်းအရဆိုရင်တော့ အားရစရာ မကောင်းလှ။ (၁) အချင်း ချင်း လူ့အဖွဲ့ အစည်းအတွင်း အပြန်အလှန် ယုံကြည်မှုမှာ သုံးနှစ်အတွင်း အဆိုးရွားဆုံး အခြေအနေ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ (၂) နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများ၌ ပြည်သူများ ပါဝင်မှုမှာလည်း အလွန်နည်းပါးသည်ဟု ဆို သည်။ (ဥပမာ-အလုပ်သမား၊ လယ်သမား အရေးကိစ္စများတွင် သက်ဆိုင် ရာ အဖွဲ့ အစည်းကသာ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်နေကြတာ တွေ့ရသည်။) ပြည်သူလူထုသည် မိမိတို့ဒေသနှင့်ဆိုင်သော ကိစ္စရပ်များ (လှုပ်ရှားမှုများ) ကိုသာ စိတ်ဝင်စားကြသည်။ ဤကဲ့သို့ ဖြစ်နေသည်ကို မိမိအနေဖြင့် သုံးသပ်တင် ပြရလျှင် ၁၉၈၈ ခုနှစ်ကစ၍ စစ်အာဏာရှင်အစိုးရ ပြုတ်ကျခဲ့သော အရေး အခင်း တစ်လျှောက် လှုပ်ရှားခဲ့ရသဖြင့် ပြည်သူလူထုသည် နိုင်ငံရေး ခြေကုန် လက်ပန်းကျနေ၍လည်း ဖြစ်သည်။ ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ကူးပြောင်းနေပြီ ဖြစ်သဖြင့် မိမိတို့ ဆက်လက်ပါဝင်စရာ မလိုတော့ဟု တက်ထောင်လိုက်ခြင်း (စိတ်လျှော့လိုက်ခြင်း) လည်း ဖြစ်သည်။ နောက်တစ်ချက် ကျပ်တည်း ဆင်းရဲလွန်းသဖြင့် ထမင်းနပ်မှန်အောင်၊ လူတန်းစေ့နေနိုင်အောင် ကြိုးပမ်း နေရသဖြင့် နိုင်ငံရေးဘက် လှည့်မကြည့်နိုင်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။ မှန်မှန် ကန်ကန် သုံးသပ်ရန် လိုပါသည်။ ပြည်သူလူထု နိုင်ငံရေးနိုးကြားမှု ဇီးရိုးဟု အကဲဖြတ် တာမျိုး မဖြစ်စေချင်။ (၃) အခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးနှင့် သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ကိစ္စများတွင် ဖြေဆိုမှု မရှိသလောက်ပင်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည့် ဤကိစ္စ (၂) ရပ်စလုံးမှာ သာမန်ပြည်သူများနှင့် နီးစပ်သော၊ နားလည်သဘောပေါက်နိုင်သော ကိစ္စများ မဟုတ်။ တကယ်တော့ ယေ ဘုယျ ပြည်သူအများစုဆိုသည်မှာ ဦးဆောင်မှုပေးနိုင်သော ခေါင်းဆောင် နောက်လိုက်ပါရန် အသင့်ရှိသည့် နောက်လိုက်ကောင်းများသာ ဖြစ်လေ သည်။ ဤကိစ္စများ ကို သူတို့ စိတ်မဝင်စားလှဆိုသဖြင့် စိတ်ပျက်ရန် မရှိ ပါချေ။ (၄) အစိုးရနှင့် ရွေးကောက်ခံ ကိုယ်စားလှယ်များ၏ စွမ်းဆောင် ရည်နှင့် ပတ်သက်၍ မေးရာတွင်မူ ဖြေဆိုသူ သုံးပုံတစ်ပုံကမူ ကျေနပ်မှု ရှိ သည်ဟု ဆိုကြသည်။

         ဤအချက်က အခြားသူများအတွက် မဟုတ်ဘဲ NLDပါတီ (အစိုး ရ) အတွက် ပြဿနာ ဖြစ်သည်။ ထောက်ခံမှုကျဆင်းနေတာ သိသာသည်။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ အချိန်မီ ပြင်ဆင်နိုင်ရန် အရေးကြီးသည်။ NLD ပါတီ ပထမဗဟိုကော်မတီ အဋ္ဌမအကြိမ် အစည်းအဝေးတွင် သဘာ ပတိအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည့် ဗဟိုကော်မတီဝင် မွန်ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ် ဒေါက်တာအေးဇံက “မိမိတို့ရာထူး၊ ဂုဏ်သိက္ခာ ထင်ပေါ်ကျော်ကြားမှုတို့ကို အလေးမထားဘဲ ပြည်သူလူထု ဝမ်းဝဝနှင့် ဘဝလှလှတွင် နေနိုင်ရေး အဓိက ထားရန်” ပြောကြားသွားသည်။

           ဤပြည်သူတွေ ဝမ်းဝဖို့ပြောသော ပုဂ္ဂိုလ်ပင် သိပ်မကြာခင် ကုန် ဈေးနှုန်း ကျဆင်းအောင် ပြည်သူတွေ ဟင်းတစ်မည်တည်း ချက်စားဖို့ တိုက်တွန်းပြန်သည်။ အဓိကကတော့ ပြည်သူနှင့် ကင်းကွာခြင်း ဖြစ်သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်နေ့က Orchid Hotel တွင် DVB သတင်းဌာနက “ဒီမိုကရေစီအတွက် အရပ်ဘက် အဖွဲ့ အစည်း (CSO) တွေက အထောက် အကူပြုရဲ့ လား” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် Debate လုပ်ရာတွင် ဤအချက်ကို ပါဝင် ဆွေးနွေးသူများက ထောက်ပြခဲ့ကြတာ တွေ့ရသည်။ ဤအစိုးရသည် တက်လာစက “ပွင့်လင်းမြင်သာမှု” ကို ဦးစားပေး ပြောဆိုခဲ့သည်။ ဒေါ်စုက သူအာဏာရသည်နှင့် မြစ်ဆုံရေကာတာ တည်ဆောက်ရေး စာချုပ်ကို ပြည်သူ လူထုကို ဖွင့်ထုတ်ချပြမည်ဟု ဆိုခဲ့သည်။ သို့သော် ယခုအချိန်အထိ သူကိုယ် တိုင်ပင် (ဤစာချုပ်ကို) မြင်ရ ကြည့်ရဦးမည် မထင်ပေ။

          ထိုပွဲတွင် ဆွေးနွေးသူများက ဒီမိုကရေစီ ပီပီပြင်ပြင် ဖော်ဆောင်နိုင် သော အနေအထား မဟုတ်သဖြင့် အစိုးရ၏  ဆောင်ရွက်နေရသော အကျပ် အတည်းများကို နားလည်သဘောပေါက်ကြောင်း၊ သို့သော် ထိုသို့သော အခက်အခဲများကို အစိုးရက ပြည်သူကို အသေအချာ ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ချပြဖို့ လိုကြောင်း၊ သို့မှသာ တကယ့်အစိုးရက အကျပ်အတည်းနှင့် ရင်ဆိုင်ရသော အခြေအနေတွင် ပြည်သူလူထုက နည်းမှန်လမ်းမှန် ရပ်တည်ကူညီ နိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ လက်ရှိ အခြေအနေတွင် ငြိမ်းချမ်း ရေးက ဝေလာဝေး၊ ဒီမိုကရေစီက ပီပီပြင်ပြင်မရသေး။ ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ ဘဝ မလုံခြုံမှု၊ အလုပ်လက်မဲ့၊ ကျူးကျော်၊ ရာဇဝတ်မှုထူပြော၊ အထွေထွေ ဒုက္ခအကျပ်အတည်း ဝန်းရံနေသော ပြည်သူတွေက ဘာကြောင့်ဆိုတာ အစိုးရက ချပြတာ သူတို့ သိသင့်သလောက် သိချင်သည်။ လှော်ရင်း နစ်နေတယ်ဆိုရင် လှေဝမ်းပေါက်နေလို့ပဲ။ ဘယ်နေရာက ပေါက်သလဲ။ ထိုအပေါက်ကို ဘယ်လိုဖာမလဲ။ ထိုပွဲကို တက်ရောက်ကာ ပါဝင်ဆွေးနွေး သူတစ်ဦးဖြစ်သည့် NLD ပါတီ ဗဟိုပြန်ကြားရေး ကော်မတီဝင် မုံရွာ အောင်ရှင်ကတော့ NLD သည် CSO များနှင့် ကျောချင်းကပ်လျက် ဖြစ် ကြောင်း၊ NLD အားကိုးသည့် အဖွဲ့ အစည်းများ ဖြစ်ကြောင်း ပြန်လည် ဆွေးနွေးသွားပါသည်။

           တကယ် တိုးတက်ချင်တယ် ဆိုရင်တော့ အစိုးရ (ပါတီလွှတ်တော် အပါအဝင်) သည် ပြည်သူလူထုနှင့်သော် လည်းကောင်း၊ ပြည်သူလူထု၏ ပေါင်းကူးတံတား ဖြစ်သော အရပ်ဘက် အဖွဲ့ အစည်းများနှင့်သော် လည်းကောင်း အဆက်မပြတ် ကောင်းမြတ်သော ထိတွေ့မှု ရှိနေဖို့ လိုအပ်လှပေ သည်။

                                                                                                     သူရိယအလင်း ဂျာနယ်၊ ၁၄-၂-၂၀၁၈။