သခင်တင်မြ - ဗမာပြည်ကွန်မြူနှစ်ပါတီ
ရန်ကုန်မှ - အိန္ဒိယသို့
ကွယ်လွန်သူ အလံနီ ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင် သခင်စိုး (၁၉၁၀-၁၉၈၉မေလ)သည် သူကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိ ရေးသားခဲ့ ပါသည်။ ဤသို့ ရေးသားရာတွင် သူပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ ဦးဆောင်ခဲ့သော အမျိုးသားရေးလှုပ်ရှားမှုနှင့် ကွန်မြူနစ်လှုပ်ရှားမှုများကို စနစ် တကျ အစူအစီအစဉ်အတိုင်း ရေးသားခဲ့ခြင်းမဟုတ်ဘဲ သူအားသန်ရာ နိုင်ငံရေးသဘောတရားရေး အယူအဆများနှင့် ကိုယ်တိုင်ပါဝင်လှုပ် ရှားမှုများကို သင့်သလို မှတ်တမ်းတင်ရေးသားထားသည်ကို လေ့လာ ဖတ်ရှုရပါသည်။
သခင်စိုးသည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ စက်တင် ဘာလ ၁၇ ရက် (ဦးသိန်းဖေမြင့်က သူ၏ စစ်အတွင်းခရီးသည် ၂ တွင် ၁၉၄၅ နှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၆ ရက်နေ့တွင် သခင်စိုး ကာလ ကတ္တား သူရှိရာသို့ရောက်လာကြောင်း ရေးထားပါသည်။ ဦးသိန်းဖေ မြင့်သည် နေ့စဉ် ဒိုင်ယာရီရေးသူဖြစ်၍ မှန်နိုင်ပါသည်။) သခင်စိုးကအိန္ဒိယသို့ သွားရောက်ခြင်းနှင့် ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလကုန်လောက် တွင် အိန္ဒိယမှ ရန်ကုန်သို့ ပြန်ရောက်လာပုံတို့ကို သူ၏ ကိုယ်ရေး အတ္ထုပ္ပတ္တိတွင် အောက်ပါ အတိုင်း ရေးသားထားပါသည်။
“အဲဒီဂျပန်အုပ်စိုးနေတဲ့ ကာလအတွင်းနဲ့ ဂျပန် ဆုတ်ခွာသွား ပြီးတဲ့ ဗမာပြည်အကြောင်းတွေကို သေသေချာချာ၊ ဂဃနဏ သိတဲ့ ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဖြစ်တဲ့ သခင်စိုးနဲ့
တွေ့ချင်တယ်ဆိုပြီး အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဖြစ်တဲ့ ပီ-စီ-ဂျိုရှီကနေပြီး စာရေးသူကို အိန္ဒိယကိုလာဖို့ ဖိတ်ခေါ်တယ်။ အဲဒီအချိန်တုန်းက အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီတွင် ပေါလစ်ဗျူရိုဝင်သုံးဦး ရှိနေပါတယ်။ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဖြစ်တဲ့ ပီစီ-ဂျိုရှိရယ်၊ ရန်နာဒီဗေး ရယ် နောက်တစ်ဦးက အဲယ်ဒီကာရီဆိုတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်သုံးဦးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ပိုင်းက အိန္ဒိယကိုသွားဖို့ ကိစ္စမှာ အခက်အခဲရှိနေပြန်တယ်။ အကြောင်းက စာရေးသူတို့အနေနဲ့ ဂျပန်တော်လှန်ရေးနဲ့ ကွန်မြူ နှစ်ပါတီဝင်တွေဆိုပြီး အင်္ဂလိပ်တွေက သိပ်မယုံကြည်ကြဘူး။ ဂျပန် ကို တော်လှန်တာတစ်ပိုင်း၊ ကိုသိန်းဖေတို့ကို အကူပေးတာက တစ်ပိုင်း ဖြစ်ပြီး စာရေးသူတို့ကို ဂျပန်တိုက်ဖို့ လောက်သာ အသုံးချပြီးတော့ အခွင့်အရေးကျတော့ သိပ်မပေးချင်ကြဘူး။ ဒီအိန္ဒိယကို သွားဖို့ ပြဿနာကို ဘယ်လိုရှင်းရမလဲဆိုတဲ့ ကိစ္စကို တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် အခွင့်ကောင်းတစ်ခု တွေ့ရှိလိုက်ရပါသည်။ ဒါကဘာလဲဆိုလို့ ရှိရင် အင်္ဂလိပ်တပ်တွေထဲမှာ ဗြိတိသျှကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်တွေ ပါလာတယ်။ အဲဒီပါတီဝင်တစ်ယောက်က ဘယ်သူလဲဆိုတော့ လက်ဖတင်နင် (လက်ဖတင်နင်မဟုတ်ပါ။ ကပ္ပတိန်ဖြစ်ပါသည်။ ကပ္ပတိန်အဲန်ဂါး မှာလည်း မေဂျာဖြစ်ပါသည်။ သခင်တင်မြ။) မက္ကင်ဇီလို့ ခေါ်တဲ့ စစ်ဗိုလ်တစ်ဦးပါပဲ။ သူ့တပ်ကို အုပ်ချုပ်သူကတော့ ကပ္ပတိန်တစ်ယောက်ရှိတယ်။ အဲဒီကပ္ပတိန်က ကပ္ပတိန်အဲန်ဂါလို့ခေါ်တဲ့ စစ်ဗိုလ် တစ်ဦးပဲ။ သူက မက္ကင်ဇီထက် ရာထူးကြီးပေမယ့်လို့ ပါတီဝင်အဆင့်ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ မှာတော့ မက္ကင်ဇီလောက်အဆင့်မမြင့်သူ ဖြစ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် စာရေးသူကို ကိုသိန်းဖေတို့ရှိရာ အိန္ဒိယပြည် ကာလကတ္တားကို ပါတီတာဝန်နှင့် ပို့ပေးစမ်းပါလို့ လက်ဖတင်နင် မက္ကင်ဇီကခိုင်းရင် သူက ပါတီအဆင့်နိမ့်သူမို့ သူပို့ပေးရမယ်ဖြစ်တယ်။ ဒါ့အပြင် ကပ္ပတိန် အဲန်ဂါးဆိုတဲ့ စစ်ဗိုလ်ကလည်း သူကလူလည်၊ သူ့မှာ ကားတွေအမျိုး မျိုးကို ခိုးနိုင်တဲ့ သော့တူတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဒီတော့ ကာလ ကတ္တားကို စာရေးသူသွားဖို့ တာဝန်ကို မက္ကင်ဇီက လျှို့ဝှက်ပြီး မင်းသွားပို့ရမယ်ဆိုတော့ ကပ္ပတိန်အဲန်ဂါးအနေနဲ့ အကြံထုတ်ရတယ်။ ဒီမှာ ဘယ်လိုအကြံရသလဲဆိုတော့ ဒပ်ချ်ပိုင်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှား၊ ဒပ်ခ်ျ
တွေဖမ်းထားတဲ့ အင်ဒိုနီးရှားသို့ပန်းတွေရှိနေတော့၊ ဒီသုံ့ပန်းတွေကို ကပ္ပတိန် အဲန်ဂါးက ပို့ရမယ့်တာဝန်ကလည်း ရှိနေတော့ စာရေးသူ ကို အင်ဒိုနီးရှားက စစ်သုံ့ပန်းအနေနဲ့ ဆိုပြီးတော့ နာမည်တပ်တယ်။ စာရေးသူကိုတော့ အဲဒီတုန်းကမေးရင် ဂျွန်-မိုက်ကယ်လောရိန်း John Michael Lorraineလို့ပြောပါဆိုပြီးနာမည်ပါတပ်ပေးလိုက်တယ်။တစ်ယောက်တလေကနေပြီး မင်းကို လေယာဉ်ပေါ်မှာ မှတ်မိသွားရင်တော့တို့တော့သွားပြီတာမှတ်ပေတော့ If some one recognises you on the plane, we are gone for လို့ဆိုပြီးသတိပေးစကားလည်း ဆိုလိုက်တယ်။ ဒါနဲ့ လေယာဉ်ပေါ်ကိုခေါ်သွားတယ်။ လေယာဉ်ပေါ် ကိုရောက်တော့ ခရီးသွားလူ့စာရင်းမှတ်တာ ခရီးသည်စာရင်းပေါ့။ စာရေးသူရဲ့ နာမည်ကိုခေါ်ပေမယ့် ကိုယ့်အမည်ကို ကောင်းကောင်း မမှတ်မိဘူး။ လေယာဉ်ပျံပေါ်ရောက်တော့ စာရေးသူနာမည်ဖြစ်တဲ့ “ဂျွန်မိုက်ကယ်လောရိန်း”လို့ခေါ်တာ မထူးမိဘူး။ ခေါ်တဲ့လူကလည်း မြန်လွန်းပြီး လုံးထွေးပြီး ခေါ်တော့မထူးမိဘူး။ ကပ္ပတိန်အဲန်ဂါးက စာရေးသူကို ဒူးနဲ့တိုက်ပြီး “ရက်စ်”လို့ သူကိုယ်တိုင်ထူးမှ ကိစ္စပြီး သွားတယ်။ ဒါက ချီတက်ရေးနဲ့ မဆိုင်တဲ့ကိစ္စပါ။ စာရေးသူကလည်း ဒါနဲ့ လေယာဉ်ပျံစီးပြီးတော့ ကိုသိန်းဖေတို့ရှိရာ ကာလကတ္တားကိုရောက်ခဲ့တယ်။ အဲဒီတုန်းက ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၇ ရက် နေ့၊ အပြန်ကျတော့ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလကုန် ဇန်နဝါရီလအကူး မှာဖြစ်တယ်။ ပထမ ကာလကတ္တားမှာနေတယ်။ ကာလကတ္တားကနေ ပြီး မီးရထားစီးတယ်။ မီးရထားကလည်း ကာလကတ္တားကနေ ဘုံဘေ ကို မိုင် ၁၈၀၀ လောက်ရှိတယ်။ ဘုံဘေနားရောက်ခါနီး မိုင် ၃၀၀ လောက်မှာ လျှပ်စစ်မီးရထားစီးသွားရတယ်။ လျှပ်စစ်မီးရထားက လေတိုက်သလိုပဲ။ တရှီရှီနဲ့ မီးသွေးနဲ့ မောင်းတဲ့ မီးရထားလို ဂျုံးဂျုံး ဂျိုင်းဂျိုင်း မမြည်ဘူး။ အိန္ဒိယပြည်မှာ မီးရထားစီးရတာ မြန်မာပြည်မှာ ထက်ဆိုးတယ်။ မီးရထားစီးတဲ့လူတွေ အကုန်လုံးမည်းနေတယ်။ ဒီလျှပ်စစ်မီးရထားနဲ့ ကျမှ အဲဒါတွေမတွေ့ရဘဲ ရှိတော့တယ်။ ဟိုမှာ လည်း မြို့ပတ်ရထားရှိတယ်။ လျှပ်စစ်နဲ့ပဲ မောင်းတာပဲ။ အင်မတန် ညင်သာတယ်။ ဘူတာရုံထဲ မီးရထားဝင်လာရင် အသံကျယ်ကျယ် မမြည်ဘူး၊ လေတိုက်သလို တရှီရှီရှဲရှဲပဲမြည်တယ်။ မီးရထားသံလမ်း တွေက ကျယ်တော့ မီးရထားကြီးတွေလည်း ကြီးတယ်။ အဲဒီဘုံဘေ မှာလည်းပဲ စာရေးသူတို့ နိုင်ငံရေးကိစ္စတွေကိုပဲ ဆွေးနွေးကြတယ်။ မြန်မာပြည်လွတ်မြောက်ရေး၊ သူ့ကျွန်ဘဝလွတ်မြောက်ရေးတွေပဲ။ ဒါနဲ့ ဒီဇင်ဘာလကုန်တော့ စာရေးသူပြန်ရတော့မယ်။ အပြန်ကျတော့ ဘုံဘေကနေပြီးတော့ မီးရထားစီးရတယ်။ ကာလကတ္တားကနေ နည်း နည်းလေး သင်္ဘောစီးပြီးတော့ ဒက္ကား (ယခု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမြို့တော်)ဒက္ကားကနေ ဗမာပြည်ကို ကုန်းကြောင်းပြန်ခဲ့တယ်။ ပါတီအနေ နဲ့ (အိန္ဒိယပါတီ) ဒီကိစ္စကို မတတ်နိုင်ဘူး။ ဘာအကူအညီပေးသလဲ ဆိုရင် လမ်းသိတဲ့ အိန္ဒိယ ဘင်ဂလီ ကိုရီးယား (ဆက်သားလေး) တစ်ယောက်ကို ထည့်ပေးလိုက်တယ်။ ဒီနယ်မြေတွေ ဖြတ်ဖြတ်လာ တာ တစ်ခါ တက္ကနက် (နတ်မြစ်)ကိုရောက်၊ နတ်မြစ်ကနေ မောင်း တော၊ ဘူးသီးတောင် (မော်တော်ကားရတဲ့အခါရတယ်) ဘူးသီး တောင်ကနေ မြို့ဟောင်း (ယခုအခေါ် မြောက်ဦး)မြို့ဟောင်းကနေစစ်တွေပြန်၊ စစ်တွေကျတော့ တစ်ခါ ပါတီက ရခိုင်ထွန်းကျော် (ဗိုလ်မှူးစံသာကျော်)ဗိုလ်စံသာကျော်နဲ့တွေ့ရန်တို့ ရှိတယ်။ သူတို့က ကုန်သည်၊ ကုန်သည်ဆိုတော့ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေကို သိနေတယ်။ ဟိုမှာ ဆိုရင် ဘင်္ဂလားပလေကပ်ဆိုတဲ့ လုံချည်ဟာ ၃ ကျပ်၊ ၅၀ ပြား ကျတယ်။ ရန်ကုန်သိမ်ကြီးဈေးရောက်ရင် ၃၅ ကျပ်ဖြစ်တယ်။ အဲဒီ ကုန်သည်တွေနဲ့ ရောပြီး စစ်ကားတွေနဲ့ ရောပြီး လိုက်လာကြတာ
တောင်ကုတ်ကို ရောက်ခဲ့တယ်။ တောင်ကုတ်ကနေပြီးတော့ တစ်ခါ ကုန်းကြောင်းတစ်တန်၊ မော်တော်ကားတစ်တန်စီးလို့ (ရန်ကုန်)ရောက် လာကြတယ်။*
ထိုစဉ်က အိန္ဒိယသို့ သခင်စိုးခရီးထွက်ဖြစ်ခဲ့ခြင်းမှာ ကွန်မြူနစ် ပါတီ ဌာနချုပ်ခေါင်းဆောင်များ ဖြစ်ကြသော သခင်သန်းထွန်း၊ ကိုဗဟိန်း၊ သခင်ဗသိန်းတင်၊ သခင်မြသွင်တို့၏ အစီအစဉ်ဖြင့် သွား ရောက်ရခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အိန္ဒိယပြည်သို့ လာရောက်ရန် သခင်စိုးကို အိန္ဒိယပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီက ဖိတ်ကြားခဲ့ပါသည်။ ဤသို့ဖိတ်ကြား ပါရန် ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီက အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီသို့ ဆက် သွယ်အကြံပြုခဲ့သဖြင့် အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီက သခင်စိုးကို ဖိတ်ကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။
၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လတွင် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဒုတိယအကြိမ် ကွန်ဂရက်ကျင်းပပြီး ယင်းကွန်ဂရက်က ပါတီအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးဖြစ်သော သခင်စိုးကို လက်ရှိဇနီးသည်နှင့် တရား ဝင် ပြတ်စဲခြင်းမပြုသေးဘဲ ပါတီကေဒါအမျိုးသမီး၊ မနှင်းမေကို တိတ်တဆိတ် အိမ်ထောင်ပြုခဲ့သဖြင့် ပါတီစည်းကမ်းအရ မဲအများ ဖြင့် ဆုံးဖြတ်ပြီး ပါတီဝင်အဖြစ်မှ နှစ်နှစ်ရပ်စဲရန် အပြစ်ပေးခဲ့ပါသည်။ ဤသို့ အပြစ်ပေးခံရခြင်းကြောင့် သခင်စိုးသည် စိတ်ဓာတ်ကျနေခဲ့ပါသည်။ စိတ်ဓာတ်ကျနေသော သခင်စိုးအား စောင့်ကြည့်အကူအညီ ပေးရန် ပါတီပေါ်လစ်ဗျူရိုက သခင်စိုးနှင့် အလွန်ရင်းနှီးသူ ကျွန်တော့် ကို တာဝန်ပေးထားပါသည်။ ကျွန်တော်သည် ပါတီဌာနချုပ် စည်းရုံး ရေးဗျူရို၏ တာဝန်ခံလည်းဖြစ်သဖြင့် ပါတီကေဒါများအား ထိန်း သိမ်းရန် တိုက်ရိုက်တာဝန်ရှိသူဖြစ်ပါသည်။
ဩဂုတ်လလယ်လောက်တွင် ကျွန်တော်သည် သခင်စိုး၏ နေအိမ်သို့ ရောက်သွားပါသည်။ သူ ခေတ္တတည်းခိုနေသော အိမ် (ဗားကရာ-ဈေးကလေးရပ်ကွက်မှ သဘာဝဓမ္မ၊ အသင်းအဆောက် အဦ) အောက်ထပ်တွင် သတင်းစာစက္ကူလိပ်ကြီးနှစ်လိပ်ကို တွေ့ရပါ သည်။
“ဒီစက္ကူလိပ်တွေက ဘာလုပ်ဖို့လဲ သခင်စိုး”ဟု ကျွန်တော်က မေးမိသည်။
သခင်စိုးက “ဒီမှာ သခင်တင်မြ ခင်ဗျားပါတီက ထွက်လိုက် တော့၊ ကျွန်တော်တို့ သတင်းစာထုတ်ကြမယ်။ သတင်းစာနဲ့ ဆိုရှယ် လစ်ဝါဒ ပြန့်ပွားလာအောင် လုပ်နိုင်မယ်။ ဒါကြောင့် ဒီစက္ကူလိပ်တွေ ကို ကျုပ်ဝယ်ထားတာ”
ကျွန်တော်သည် အံ့သြထိတ်လန့်သွားသည်။ သခင်စိုးသည် စိတ်ဓာတ်ကျနေရာမှ သူစိတ်ထင်ရာကို လုပ်ရန်ဆုံးဖြတ်ပြီး ဖြစ်ဟန် တူပါသည်။ ကျွန်တော်သည် သခင်စိုး၏အကြံအစည်ကို လက်မခံ နိုင်ပါ။ “ကျွန်တော် ပါတီက မထွက်နိုင်ပါ သခင်စိုး။ သခင်စိုး အခု ပါတီက နှစ်နှစ် ရပ်စဲခံရတာ၊ မကြာခင်မှာ ပါတီဗဟိုကော်မတီကို အယူခံရင် သခင်စိုးပါတီဝင် ပြန်ဖြစ်မှာပါ။ အခုပ် ပါတီဝင်အများစုက သခင်စိုးကို အပြစ်ပေးတာများလွန်းတယ်။ ခြောက်လလောက်သာ ဖြစ်သင့်တယ်။ သခင်စိုးပဲ ပါတီကို ပြန်ခေါင်းဆောင်သင့်တယ်ဆိုတဲ့ သဘောထားတွေ ပေးလာကြတယ်။ ဒီအခြေအနေကို ထည့်မစဉ်းစား ဘဲ သခင်စိုးက သတင်းစာထုတ်မယ်။ ကျွန်တော်လည်း သခင်စိုး