လှသမိန် - မြန်မာစာအခြေခံ

မြန်မာစာ အရေးအသား

           ကမ္ဘာပေါ်ရှိ လူသားတိုင်းပင် မိမိတို့ ဆက်ဆံရာ ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ လူသားအချင်းချင်း တတ်သိနားလည်သော အခေါ်အဝေါ် ဖော်ပြချက် များဖြင့် စကားဆက်သွယ်ပြောဆိုလာခဲ့ကြပေသည်။ တဖြည်းဖြည်းနှင့် အများလက်ခံနားလည်သော စကားလုံးများ ကြွယ်ဝလာ၍ စကားအစီ အစဉ်လည်း စနစ်တကျရှိလာခဲ့ပေသည်။ ခက်ခဲနက်နဲသော စိတ်ကူး အယူအဆနှင့် ပညာရပ်များကိုပါ လူအချင်းချင်း သိနားလည်အောင် ကူးလူးပြောဆိုလာနိုင်ခဲ့ပေသည်။ ဤသို့စကားပညာရပ် (ဝါ) စကား ပြောဆိုမှု ပေါ်ထွန်းလာပြီးသည်နောက်တွင် မိမိတို့ ပြောဆိုလိုရာကို မှတ်သားရေးချနိုင်သော စာရေးနည်းကို တီထွင်ကြံစည်လာခဲ့ကြပြန်ပေ သည်။

          စကားများနှင့် အရေးအသားများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်မှာ တစ် ကမ္ဘာလုံးတွင် တစ်မျိုးတစ်စားတည်း မဟုတ်ပေ။ လူအစုလိုက် မိမိတို့ ဘာသာ သိနားလည်သလို ပြောဆိုလာခဲ့ကြခြင်းဖြင့် စကားကွဲပြားသော လူမျိုးအသီးသီး ကွဲပြားပေါ်ထွက်လာခဲ့ပေသည်။ လူအချင်းချင်း ဆက်ဆံမှု၊ ပေါင်းစပ်နေထိုင်မှုတို့ကို အကြောင်းပြု၍ အချို့သော စကားမျိုး မှာ နေရာဒေသကျယ်ပြန့်စွာ ပျံ့နှံ့သွား၍ အချို့လည်း လူမျိုးစုတစ်စု အတွင်း၌သာ နားလည်သုံးစွဲနေကြပေသည်။ အချို့လည်း ဝေါဟာရ နှင့် စနစ်တိုးတက်၍ အချို့ လည်း ရှေးရိုးအတိုင်း အကြမ်းမျှသာ ရှိနေ ပေသည်။    စာအရေးအသားပေါ်လာသောအခါတွင်လည်း ထိုနည်းတူ ပင် ဒေသအလိုက် အမျိုးမျိုး ကွဲပြားပေသည်။ 

          ရှေးဦးဆုံး အရေးအသား တီထွင်သူများက အမှတ်လက္ခဏာများ ကို အသုံးပြုကြပေသည်။ အစတွင် ဖော်ပြလိုသော အကြောင်းအရာကို ရုပ်ပုံရေးဆွဲရေးချပြရာမှ ရုပ်ပုံကို ကျဉ်းကျုံ့စေခြင်း၊ အနက်သဘောပေါ် ရုံမျှကိုသာ အရေးထားခြင်းတို့ကြောင့် မူလရုပ်ပုံမှ သဘောဖော်ပြသည့် သရုပ်ပြပုံများသို့ ပြောင်းလဲလာပြီး ထိုမှတစ်ဆင့် ပညတ်ဝေါဟာရတစ် မျိုးစီအတွက် စာလုံးတစ်မျိုးစီ တီထွင်လာခဲ့ကြပေသည်။ ရှေးဟောင်း အီဂျစ်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံများတွင် စကားကို ရေးချမှတ်သားသည့်အရေး အသားမှာ ယင်းသို့သော ရုပ်ပုံမှ ရွှေ့ပြောင်းလာသည့် စာလုံးမျိုးဖြင့် ဖွဲ့စပ်ထားခြင်းမျိုးဖြစ်လေသည်။

          ဤသို့ စကားလုံးရှိသမျှကို အရေးအသားတစ်မျိုးစီ သတ်မှတ်ခွဲ သောနည်းထက် တစ်ဆင့်တိုးတက်လာသော    နည်းမှာကား အသံများ ကို အမျိုးအစားခွဲခြား၍ အသံအမျိုးအစားရှိသမျှအတွက် အရေးအသား တစ်မျိုးစီ တီထွင်လာခဲ့ကြသည့်နည်းပင် ဖြစ်ပေသည်။ စကားလုံးများ တွင် တူညီသောအသံများ ပါရှိနေပေသည်။ ပုံစံအားဖြင့် မြန်မာစကား ကို ကြည့်လျှင်ပင် “စာကလေး၊ သတင်းစာ၊ ဥစ္စာ၊ စာလုံး၊ စာနာ၊ ဝမ်း စာ၊ စာနီ၊ ရေစာ၊ ညစာ” စသည်တို့တွင် စကားလုံးကွဲသော်လည်း အသံတူဖြစ်သော “စာ” ဟူသော အသံထပ်ကာထပ်ကာ ပါရှိနေပေ သည်။ စကားလုံးတစ်လုံးလျှင် စာအမှတ်အသားတစ်ခု ရေးသားမှတ်

ယူသည်ထက် အသံတစ်သံကို စာတစ်လုံးမှတ်ယူခြင်းဖြင့် စာလုံးအရေ အတွက် နည်းပါးသွားမည်မှာ သေချာပေသည်။ ထိုအချက်ကို တွက်ဆ ခြင်းကြောင့် အသံကို မှတ်သည့်အရေးအသားမျိုးသည် ကမ္ဘာလူမျိုး အများအပြားက လိုက်နာသုံးစွဲလာခဲ့သော အရေးအသားပင် ဖြစ်လာခဲ့ ပေသည်။

          ဤသို့အသံကို တစ်သံတစ်လုံး ချမှတ်သားသော စာရေးနည်း ကို တီထွင်ကြရာတွင် အသံရှိသမျှ စာလုံးကွဲတစ်မျိုးစီဖြင့် ရေးချ မှတ်သားနေပြန်လျှင် စာလုံးအရေအတွက် များပြားပြီး အဆက်အစပ်မရှိ မှတ်သားရ ခက်ခဲမည်ဖြစ်သဖြင့် အလွယ်ဆုံးနည်းကို ထပ်မံရှာဖွေခဲ့ကြ ရပြန်လေသည်။

          ဤသို့ရှာဖွေရာတွင် အသံကွဲပေါင်း မည်မျှရှိသနည်းဟူ၍ ဆန်းစစ် ကြရပေသည်။ အသံကွဲများကို စစ်ဆေးရာတွင် အသံချင်းမတူသော် လည်း တစ်နည်းအားဖြင့် တူညီသော အသံအမျိုးအစားကို တွေ့ရှိလာ ရပေသည်။ ဤကား အခြားမဟုတ်ပေ။ ဗျည်းနှင့် သရဟူသော အသံ ၏ အခြေခံရင်းမြစ်တို့ကို တွေ့ရှိရခြင်းပင် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုအခါမှစ၍ ဗျည်းအတွက် အမှတ်လက္ခဏာနှင့် သရအတွက် အမှတ်လက္ခဏာတို့ ကို ခွဲခြားတီထွင်ခြင်းကြောင့် လုံးရေနည်းပါးစွာဖြင့် ပြောဆိုသမျှ အသံ အားလုံးကို ပီသထင်ရှားကွဲပြားစွာ ရေးမှတ်ချနိုင်စွမ်း ရှိလာခဲ့ပေသည်။

ဗျည်းနှင့်သရ

          ဤတွင် ဗျည်းနှင့် သရဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း။ ဗျည်း၊ သရတို့ မှာ လူပြိန်းများ နားလည်ရန်မလို။ သဒ္ဒါဆရာ၊ စာပေဆရာနှင့် ပါဠိ ဘာသာသင် ရဟန်းတော်များသာ သိရန်လိုမည်ဟု ထင်မှတ်ပါမူ မှားပေ လိမ့်မည်။ ဗျည်းနှင့်သရဟူ၍ စကားပြောရာတွင် ခွဲခြားပြောဆိုနေသည် မဟုတ်သော်လည်း အသံအကြောင်း၊ စာအကြောင်းကို ပြောဆိုရာ၊ စဉ်းစားရာတို့တွင် ဗျည်းနှင့်သရမပါ၍ မပြီးပေ။ ဗျည်းနှင့်သရကို မသိလို ၍ မရပေ။ သိစရာလည်း ခက်ခဲလှသည်မဟုတ်ပေ။

          ကျွန်ုပ်တို့သုံးစွဲနေသောရေသည် ရေတစ်မျိုးတည်းဖြစ်သော်လည်း ဓာတ်ခွဲ၍ကြည့်ပါက ဟိုက်ဒရိုဂျင်နှင့် အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်နှစ်မျိုး ပေါင်း စပ်နေသည်ကို တွေ့ရပေမည်။ ဤရေထဲမှ ဟိုက်ဒရိုဂျင်ကိုလည်း ကောင်း၊ အောက်ဆီဂျင်ကိုလည်းကောင်း အခြားဓာတ်သဘာဝများနှင့် ပြောင်းလဲပေါင်းစပ်နိုင်ပေသည်။ ဤဓာတ်တစ်မျိုးစီကို ဖန်တီး၍ ပေါင်း စပ်ခဲ့လျှင် ရေကို ရရှိနိုင်သည်မှာလည်း အမှန်ပင်ဖြစ်ပေသည်။

          ဤနည်းအတူပင် ကျွန်ုပ်တို့ ပြောဆိုနေသော အသံတစ်ခုကို ဓာတ် ခွဲ၍ကြည့်လျှင် ဗျည်းနှင့်သရ နှစ်မျိုးပေါင်းစပ်၍ အသံတစ်သံဖြစ်ပေါ် နေကြောင်း သတိပြုမိနိုင်လေသည်။