နိဒါန်း
မြန်မာစကားကို မြန်မာတိုင်း စေ့စေ့ပတ်ပတ် နှံ့စပ်အောင် မတတ်ကျွမ်းကြဟုဆိုလျှင် စော်ကားသည့်စကားဟု ထင် စရာရှိသည်။ စကားလုံးများ အဓိပ္ပာယ်ပြောင်းခြင်း၊ အသုံး မပြု၍ တိမ်ကောခြင်း စသည်တို့မှာ ဘာသာစကားတိုင်း ဖြတ်သန်းလာရသောခရီးစဉ်ပင် ဖြစ်သည်။ အချို့စကားလုံး များမှာ သုံးခွင့်မကြုံသောကြောင့် မသုံးဖြစ်သည်လည်း ရှိ သည်။
အဘိဓာန်တို့မည်သည် အများအားဖြင့် လုံးချင်းပုဒ် များကို အနက်ဖွင့်ဆိုလေ့ရှိရာ ပဒစယ၊ ဝါကျအဖြစ် ဖွဲ့စည်း ဖြစ်ပေါ်နေသော စကားလုံးစုများကို ပြည့်စုံအောင် ထည့် သွင်းဖော်ပြနိုင်ခြင်း မရှိကြပေ။ အတန်အသင့်သာလျှင် ထည့် သွင်းနိုင်ကြသည်။
သို့ဖြစ်၍ မြန်မာတို့နှုတ်ဖျားတွင် ပြောဆိုသုံးနှုန်း ရေးသားခဲ့ကြသော ထိုသို့အရပ်သုံးစကားစုများကို စုဆောင်း ၍ တစ်စောင်တစ်ဖွဲ့ ပြုစုထားရသော် နောင်လာနောက်သားများ မြန်မာစကားကို မပျောက်မပျက် ထိန်းသိမ်းနိုင်ခြင်း၊ သုံးနှုန်းခဲ့သော မူရင်းအနက်အဓိပ္ပာယ်ကို လိုက်စစ်နိုင်ခြင်း၊ မြန်မာစကားကြွယ်ဝခဲ့ပုံကို ဂုဏ်ယူနိုင်ခြင်း၊ စကားလုံး ခေါင်းပါးခြင်း မရှိ၊ နေရာတကျ ပြောဆိုသုံးနှုန်းနိုင်ခြင်း စသော အကျိုးကျေးဇူးများရရှိနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်မိပေ သည်။ ထိုသည့်အားလျော်စွာ အရပ်ရပ်တွင် ပြောဆိုခဲ့ကြသော စကားစုများ၊ စာပေထဲတွင် ကြိုးကြားတွေ့ရသော တိမ်ကောလုစကားစုများ၊ အထူးသဖြင့် ကျွန်တော် ငယ်စဉ် က ကျွန်တော်၏မိခင်နှင့် အဘွားတို့နှုတ်မှ ကြွယ်ကြွယ်ဝဝ အချက်ကျကျ ပြောဆိုခဲ့ကြ၍ နားစွဲခဲ့သော စကားစုများကို စုဆောင်း၍ အဓိပ္ပာယ်၊ သုံးနည်းနှင့်တကွ တင်ပြလိုက်ရပေ သည်။
ဆေးတစ်အိုးကျွမ်း၊ ကွမ်းတစ်ယာညက် အခိုက် အတန့်ကလေးများကို ကောင်းစွာအသုံးချခြင်းအားဖြင့် နောင် တစ်ခေတ်အတွက် မှတ်စုမှတ်ရာကြွင်းကျန်နေရစ်မည်ဆိုပါ က များစွာ အကျိုးရှိစေလိမ့်မည်ဟု အားတက်ယုံကြည်မိ ပေသည်။
မြန်မာအများ ကိုယ့်စကားကို
ကြွယ်ကြွယ်ဝဝ သုံးနှုန်းနိုင်ပါစေ။
လှသမိန်
(က) အက္ခရာ စကားစုများ
ကစဉ့်ကလျား
အဓိပ္ပာယ် ။ ။ တကွဲတပြားဖြစ်လျက်၊
သုံးနည်း ။ ။ စားပွဲပေါ်တွင် စာအုပ်များ ကစဉ့်ကလျား ပြန့်ကျဲ
နေသည်။
ကစုတ်ကညစ်
အဓိပ္ပာယ် ။ ။ ညစ်ပတ်ပေရေလျက်
သုံးနည်း ။ ။ ကလေးငယ် ကစုတ်ကညစ် နေထိုင်ပုံကိုထောက်
လျှင် သူ၏မိဘများ သွန်သင်ဆုံးမမှု မရှိ၍ဖြစ်မည်။
ကစုတ်ကနုတ်
အဓိပ္ပာယ် ။ ။ ဆင်းရဲချာစွာ၊
သုံးနည်း ။ ။ လူငယ်ကလေးသည် ရိုးသားပုံရသော်လည်း က
စုတ်ကနုတ် ဝတ်စားထားသဖြင့် လူများက အထင် သေးကြသည်။
ကညာစစ်
အဓိပ္ပာယ် ။ ။ မလိုအပ်ဘဲ ဆိုင်းတွလေးဖင့်သည်။
သုံးနည်း ။ ။ လမ်းလျှောက်သည့်အခါ သွက်လက်လျင်မြန်စွာ
လျှောက်သင့်သည်။ ကညာစစ် ၍ လမ်းလျှောက် နေလျှင် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားခွင့်ရမည် မဟုတ်ပေ။
ကဘွဲ့ကနွဲ့
အဓိပ္ပာယ် ။ ။ ညချွဲပလီလျက်၊
သုံးနည်း ။ ။ သူသည် ကဘွဲ့ ကနွဲ့ ပြောတတ်သော သမီးငယ်ကို
ပို၍ချစ်သည်။
ကတောက်ကဆတ် (ကတောက်ကဆ)
အဓိပ္ပာယ် ။ ။ မသင့်မတင့်ဖြစ်သည်။
သုံးနည်း ။ ။ မိန်းကလေးနှစ်ယောက်သည် အချင်းချင်း က
တောက်ကဆတ် ဖြစ်ဖူးသောကြောင့် မခေါ်မပြော ဘဲ နေကြသည်။
ကတောက်ကတက်
အဓိပ္ပာယ် ။ ။ မရေမရာ၊ ဟိုရောက်သည်ရောက်
သုံးနည်း ။ ။ သူသည် ညက အိပ်မက်များ ကတောက်ကတက်
မက်သဖြင့် စိတ်ချောက်ချားနေသည်။
ကတုန်ကယင် (ကတုန်ကရီ)
အဓိပ္ပာယ် ။ ။ ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်လျက်။
သုံးနည်း ။ ။ ကျွန်တော်သည် လူသေအလောင်းများကို မြင်ရပြီး
ကတည်းက ရင်ထဲတွင် ကတုန်ကယင် ဖြစ်နေ သဖြင့် သွေးဆေးသောက်ရသည်။
ကတုန်းကတိုက် (ကတည်းကတိုက်)
အဓိပ္ပာယ် ။ ။ နှစ်ဖက်ကြားတွင် တွန်းတိုက်လျက်၊
သုံးနည်း ။ ။ ထိုအရာရှိမသည် လက်အောက်ငယ်သားအချင်းချင်း
သဘောကွဲအောင် ကတုန်းကတိုက် ပြောလေ့ရှိ သည်။
ကတုံးပေါ်ထိပ်ကွက်
အဓိပ္ပာယ် ။ ။ ပါးနပ်သူအပေါ်တွင် လှည့်စားသည်။
သုံးနည်း ။ ။ ခါးပိုက်နှိုက်ထံမှ ပစ္စည်းကို အတုကြီးဟုပြောကာ
ဈေးနှိမ်၍ဝယ်လိုက်သည်မှာ ကတုံးပေါ်ထိပ်ကွက် ခြင်း ဖြစ်သည်။
ကနွဲ့ကလျ
အဓိပ္ပာယ် ။ ။ နွဲ့ နှောင်းညွတ်ပျောင်းလျက်၊
သုံးနည်း ။ ။ ထိုသူသည် သန်သန်မာမာ ယောက်ျားကြီးဖြစ်လျက်၊
ကနွဲ့ကလျ လမ်းလျှောက်သောကြောင့် မိန်းမလျာ ဟု အထင်ခံရသည်။
