လေးကိုတင် - စာအုပ်မိတ်ဆက်နှင့်ဖတ်ညွှန်းတိုတိုများ

(၁)

          ယနေ့ မြန်မာစာပေလောကတွင် မဂ္ဂဇင်း၊ စာအုပ်စာတမ်း ဖတ်ညွှန်းများ၊ စာအုပ်ကဏ္ဍများ၊ စာအုပ်စင်များ ထည့်သွင်းဖော်ပြ နေကြပါသည်။ အထူးသဖြင့် တစ်လတစ်လ ရေးသားထုတ်ဝေ လာကြသော ရသ၊ သုတနှစ်ဖြာ စာအုပ်စာတမ်းများကို စာဖတ် ပရိသတ်များနှင့် မိတ်ဆက်သမှုပြုနေခြင်းများဟု မှတ်ယူရမည် ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်သာမက နိုင်ငံအသီးသီးတွင်လည်း ထို့အတူပင်။

          ကျွန်တော်တို့လူငယ်ဘဝ စာဖတ်များစပြုလာသော အချိန် ကာလ (နှစ်ပေါင်း ၃၀ နီးပါး)တွင် ပထမဦးဆုံး သတိထားမိ သည်မှာ ကြေးမုံသတင်းစာမှ တစ်ပတ်တစ်ခါ ပါနေကျ 'ကြီးမောင်” ၏ ‘စာကြေးမုံဆိုသော စာအုပ်စာတမ်းအညွှန်းကဏ္ဍ ဖြစ်ပါသည်။ ထိုမှစ၍ မည်သည့်စာအုပ်စာတမ်းများ ထွက်နေ၍ မည်သည့် စာအုပ်စာတမ်းများ ဝယ်ယူဖတ်ရှုသိမ်းဆည်းရမည်ကို သိမှတ်စပြုလာခဲ့သည်။ နောက် သွေးသောက်မဂ္ဂဇင်းမှ “ဖတ်ဖြစ်သော စာအုပ်များ (မေမေခင်)၊ ငွေတာရီမဂ္ဂဇင်းမှ ‘စာအုပ်လောက” (မောင်ပေါ်ထွန်း) စသဖြင့်။ ၁၉၇၀ ခုနှစ်များတစ်ဝိုက်တွင် မိုးဝေ မဂ္ဂဇင်းမှ မိုးဝေစာအုပ်စင် (ဤအခန်းသည် မိုးဝေစာအုပ်စင်သို့ ရောက်လာသော စာအုပ်များအကြောင်းကို စာဖတ်သူများအား တစ်ဆင့်အသိပေးသော အခန်းဖြစ်ပါသည်။ စာအုပ်ဝေဖန်ရေး မဟုတ်ပါ။ စာအုပ်အကြောင်းကိုဖော်ပြသော အခန်းသက်သက် သာဖြစ်ပါသည်)ဟူ၍ ဖော်ပြထားပါသည်။ ထိုစဉ်က စာတည်း လှမြင့်(နတ်နွယ်)ဖြစ်ပါသည်။ နောက် ယခုလစာအုပ်အညွှန်း (ကိုသြမောင်) စသဖြင့် တွေ့ရှိဖတ်ရှုရပါသည်။ ဤသို့သော စာကြေးမုံ၊ စာအုပ်စင်၊ စာအုပ်အညွှန်းများကြောင့် စာဖတ်ပရိသတ် များလက်ဝယ်သို့ ဖတ်ရှုသိမ်းဆည်းစရာ စာအုပ်စာတမ်းများ ရောက်ရှိသွားခဲ့ကြပါတော့သည်။

          ယနေ့ဆိုလျှင် တစ်လတစ်လ ထွက်လာကြသော ကဗျာ၊ ဆောင်းပါး (ရသ၊ သုတ) စာအုပ်များမှာ ရာဂဏန်းမျှပင်ရှိနေ သည်။ အမျိုးအစားအားဖြင့်လည်း အသီးသီးအသက အသက။ ဘာသာရေး၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ နည်းပညာ၊ အားကစား၊ သိပ္ပံ-စက်မှု၊ အတွေးအခေါ်၊ ဒဿန၊ စိတ်ပညာ၊ ဘာသာဗေဒ၊ အများအပြားထွက်ပေါ်လာကြ သည်။ ထိုအထဲတွင် စာဖတ်သူများ သတိမထားမိသော၊ လက် လွတ်သွားသော၊ စာအုပ်စာတမ်းများရှိနေရာ မဂ္ဂဇင်း၊ ဂျာနယ်၊ စာစောင်များ၏ စာအုပ်အညွှန်းများမှတစ်ဆင့် ပြန်လည်ဖတ်ရှု သတိထားမိကြရာ လက်မလွှတ်သင့်သော စာအုပ်စာတမ်းများ သည် မိမိတို့၏ နေအိမ်စာအုပ်စင်များဆီ ရောက်ရှိသွားကြပါ သည်။ မဂ္ဂဇင်းများတွင်လည်း အပတ်စဉ်ပါနေကျဖြစ်ရာ တစ်လ အတွင်း လစဉ်၊ ဂျာနယ်များတွင်လည်း စာသတင်းများ ပျံ့နှံ့ ကျရောက်နေခြင်းဖြင့် စာပေလောကအတွက်လည်းကောင်း အကျိုး တရားရရာရကြောင်း ဖြစ်နေသည်။ ထိုအကျိုးတရား၏ရလဒ်သည်ပင် နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးအတွက် ပညာဂုဏ်ရည် တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးရာ လမ်းဆီသို့ ဦးတည်နေသည်ဟု မှတ်ယူချင်ပါသည်။

(၂)

          ၂၀ ရာစုခေတ် မြန်မာစာပေ ဖြစ်တည်ထွန်းကားလာခြင်း နိဒါန်းအစမှာပင် စာအုပ်စာတမ်းကဏ္ဍအနေဖြင့် အညွှန်းအပြုများ စတင်ပါလာခဲ့ပါသည်။ ဥပမာ မြန်မာနိုင်ငံသုတေသနအသင်း ဂျာနယ် (JBRS) ၊ သူရိယရုပ်စုံ၊ ဂန္ထလောက၊ ဒီးဒုတ်၊ ကြီးပွားရေး၊ စနေနဂါးနီ၊ စာဆိုတော်၊ ဂျာနယ်ကျော်အစရှိသော မဂ္ဂဇင်း၊ ဂျာနယ်များနှင့်အတူ ပါဝင်လာခဲ့သည်။ မြန်မာအမျိုးသမီး စာရေး ဆရာမ(မအေးခင်)၏ ပထမဦးဆုံး မြန်မာအမျိုးသမီးဝတ္ထု (ချစ်ရိုး အမှန်) (၁၉ဝ၉ ခုနှစ်ထုတ်)ဆိုလျှင် ဒေါက်တာဘဟန်က အင်္ဂလိပ် ဘာသာဖြင့် ညွှန်းဆိုဝေဖန်ခဲ့လေသည်။ J.B.R.S ဂျာနယ် ၁၉၁၇ ခုနှစ်ထုတ် အတွဲ ၇ အပိုင်း ၂ တွင်ပါဝင်ခဲ့သည်။ နောက် ဂန္ထ

လောကမဂ္ဂဇင်းတွင်လည်း စာအုပ်စာတမ်းအညွှန်းများ ဆက်တိုက် ပါဝင်လာခဲ့သည် ပထမမစ္စတာဖာနီဗောလ်၏ သုံးသပ်ညွှန်းဆို ဝေဖန်ချက်များ၊ နောက် သိပ္ပံမောင်ဝ၊ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား ကျောင်းသူများ။

          မစ္စတာဖာနီဗောလ် သည် Ray Carr ၏ (Love in Burma, Red Tiger, The Cluster of Gems) ကိုလည်းကောင်း Tennyson Jesse ၏ “ယွန်းဒေ၀ီ” (The Lacquer Lady) ၀ထ္ထု လုံးချင်းကိုလည်းကောင်း၊ သုံးသပ်ညွှန်းဆို ဝေဖန်ပြခဲ့ပါသည်။ ဥပမာပြရလျှင်

          (It is a book that took my breath away and left me dump with amazed admiration)

          (ထိုစာအုပ်သည် ဖတ်ရင်းကောင်းလွန်းအားကြီး၍ ကျွန်ုပ် အား အသက်ရှူမှားသွားနိုင်သည်အထိ ဆွဲဆောင်နိုင်စွမ်းရှိသော ဝတ္ထုဖြစ်ကြောင်း)။

         အခြားစာအုပ်စာတမ်းများကိုလည်း “ဝေဖန်စာ” ခေါင်းစဉ် တပ်၍ တိုတိုနှင့်လိုရင်း ရေးသားကာ သုံးသပ်ညွှန်းဆိုကြပါသည်။ သိပ္ပံမောင်ဝဆိုလျှင် ခေတ်စမ်းစာ ပေစာအုပ်များ၊ အခြားကလောင် ရှင်များဆိုလျှင် “သိန်းနေနွယ်” (နောင် သိန်းဖေမြင့်)၏ မင်းတိုင်ပင်၊ တက်ဘုန်းကြီး၊ ဇဝန၏ ဇ၀နစာပြောင်၊ ပီမိုးနင်း၏ဝတ္ထုတိုများ စသဖြင့်။

          နောက် ၁၉၃၅ ခုနှစ်မှ ၁၉၄၀ ခုနှစ်တစ်ဝိုက်တွင် ထွက် ပေါ်လာကြသော မဂ္ဂဇင်း၊ ဂျာနယ်များ၌ စာအုပ်အညွှန်းများသည် ထင်ရှားကျော်ကြားလာပါသည်။ စာဖတ်သူများ၏လက်ဝယ်သို့ စာအုပ်စာတမ်းကောင်းများ ရောက်ရှိသွားခြင်းပင်။ ကလောင် နာမည်များလည်းတပ်ကာ ညွှန်းဆိုသုံးသပ်ဝေဖန်လာကြသည်။ (ဥပမာ ၁၉၃၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် စတင်ထုတ်ဝေသော စာဆို

တော်မဂ္ဂဇင်း၌ ယထာဘူတ ဂျာနယ်ကျော်၌ “မဟာပညာကျော်)။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း မဂ္ဂဇင်း၊ ဂျာနယ်များ ရပ်စဲသွားခဲ့ရသည်။ စစ်ကြီးပြီးသောအခါ မဂ္ဂဇင်း၊ ဂျာနယ်စာစောင်များ ဟိုမှသည်မှ ပြန်လည်ထွက်ပေါ်လာကြပါသည်။ ထိုအခါတွင်လည်း စာအုပ် ကဏ္ဍများဆိုပြီး တစ်လတစ်လထွက်လာသော စာအုပ်စာတမ်းများ ကို အခန်းတစ်ခန်း ဖွင့်ကာညွှန်းဆိုလာကြပြန်သည်။ အထူးသဖြင့် တာရာမဂ္ဂဇင်း၊ ဒဂုန်တာရာဦးစီး ထုတ်ဝေခဲ့သော မဂ္ဂဇင်းဖြစ် သည်။ စာအုပ်ကဏ္ဍကို လစဉ်ထည့်သွင်းဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ နောက် ဂျာနယ်ကျော်၊ လင်းယုန်၊ သတင်းစုံ၊ လူထု အစရှိသော ဂျာနယ် များတွင်လည်း ဖော်ပြလာကြပါသည်။ နောက် အိုးဝေ၊ ရှုဒေါင့်၊ ရွှေတူ၊ သတင်းဂျာနယ်များ ရှိသေးသည်။

          ဤသို့ သော အတိတ်သမိုင်းဖြင့် စာအုပ်စာတမ်းများ အကြောင်းကို သိကောင်းစရာအဖြစ် မှတ်ယူနိုင်သော စာအုပ် အညွှန်းဘဝကို မျက်ဝါးထင်ထင်တွေ့မြင် ဖတ်ရှုနိုင်လေသည်။ စာရေးသူ၊ စာဖတ်သူနှင့်စာပေလောကဆိုသော သုံးပွင့်ဆိုင် ဖြစ် တည်ရှင်သန်နေသော ကဏ္ဍသည်ပင် နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးအတွက်အကျိုးဖြစ်ထွန်း ရာဖြစ်ထွန်းကြောင်းကို မီးမောင်းထိုးပြနေသည် နှင့် အတူတူဖြစ်ပါသည်။

(၃)

          ယနေ့ ပစ္စုပ္ပန်ကာလဖြစ်ပါသည်။ မနက်ဖြန်ဆိုလျှင် အနာဂတ်ကာလဖြစ်သည်။ ယနေ့ကာလတွင် ထွက်ရှိလာကြသော စာအုပ်များအကြောင်းကို မဂ္ဂဇင်းများ (မဟေသီ၊ မြန်မာ့ဓန၊ Beauty သရဖူ၊ ဟန်သစ်၊ ချယ်ရီ) နှင့်ဂျာနယ်များ (ဈေးကွက်၊ အကျိုးဆောင်၊ ယနေ့ခေတ်၊ သတင်းလွှာ၊ သဘင်အနုပညာ)တွင် ဖတ်ရှုတွေ့မြင်နေကြရခြင်းသည် မနက်ဖြန်ဆိုသော ကာလတစ်ခု ၌ အတိတ်၏ ကောင်း မြတ်သော အကျိုးရလဒ်ကို ပြန်လည် ရှာဖွေ တွေ့ရှိကြရမည်ဖြစ်ပါသည်။ အတိတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်၊ အနာဂတ် ကာလသုံးပါးတွင် ဖြစ်တည်ရှင်သန်နေသော စာအုပ်များ အကြောင်း အညွှန်းပြုရေးသားတင်ပြနေမှသာ စာအုပ်စာပေ လူ့မိတ်ဆွေဆိုသော စာအုပ်စာတမ်းများသည် စာကြည့်တိုက်များ၊ စာအုပ်အသင်းများ၊ စာဖတ်ပရိသတ်၏ ကိုယ်ပိုင်စာအုပ်စင်များ၌ ထာဝရရှင်သန်ဝေဆာနေတော့မည်ဖြစ်ပါသည်ဟူ၍။

လေးကိုတင် 

အတွေးသစ်ဂျာနယ်၊ ၂၄-၄-၂၀၀၁