လူထုဒေါ်အမာ - အမေ့ရှေးစကား

ကော်ရင်ဂျီ

          အမေတို့ငယ်ငယ်တုန်းက တို့ အဖေက ပက်လက်ကုလားထိုင်ပေါ်မှာ စာဖတ် နေတယ်။ အမေတို့ ညီအစ်မက အဖေ့ခြေရင်းမှာ ကစားနေကြတယ်။ ကစားရင်း ဘာက ဘယ်လိုဖြစ်တယ်တော့ မမှတ်မိတော့ဘူး၊ ညီအစ်မ ရန်ဖြစ်ကြပါရော။ ရန်ဖြစ်တော့ အမေက ညီမကို “နင်က ဂန်ဂယားမယားဟဲ့” လို့ ဆဲတော့၊ ညီမ အတင်က “နင်က အပ္ပနားမယားနဲ့” လို့ ပြန်ဆဲတယ်။ ညီအစ်မ “အပ္ပနားမယား ၊ ဂန်ဂယားမယား” နဲ့ ဆဲနေကြတာ အခွန်းများတော့ အဖေက နားကြားပြင်းကတ်ပြီး ထရိုက်ပါလေရော။

         အဖေဆိုတာ တို့ ကိုသိပ်ရိုက်ခဲတဲ့အဖေပါ။ ဒါပေမယ့် ဒီအရွယ်ကလေးတွေနဲ့ လင်ပေးစားဆဲရမလားဆိုပြီး သိပ်စိတ်ဆိုးလို့ရိုက်တာနေမှာပေါ့။အခါတိုင်းဆိုရင်ရိုက်တဲ့အလုပ်ကအမေ့အလုပ်။အဖေရိုက်တာဒီတစ်ခါပဲခံရဖူးတာ။ အမေတို့ ညီအစ်မကတော့ အဲဒီကတည်းက မဆဲဝံ့တော့ဘူး။

          မင်းတို့က အမေတို့ဆဲတဲ့အဆဲကို နားလည်ကြရဲ့လား။ အပ္ပနားတို့ ဂန်ဂယားတို့ ဆိုတာ တို့ အရပ်ထဲမှာ ရေရောင်းနေတဲ့ ရေသည်ကော်ရင်ဂျီကုလား တွေရဲ့ နာမည်တွေပေါ့ကွယ်။

          တို့ မန္တလေးမှာက ဟိုအရင်က အဝီစိတွင်းရေဆိုတာကို ရပ်ကွက်နည်းနည်း ကလေးကပဲသုံးနိုင်တာပါ။ ကျုံးပတ်လည်က အရပ်တွေက ကျုံးရေကို သုံးရတယ်။ ကျန်ရပ်ကွက်တွေအားလုံးက တွင်းရေကို ခပ်သုံးရတာ။ အဲဒီမှာ ရေတွင်းတွေကလည်း အတောင် ၂၀ - ၂၅ ဆိုတာ တိမ်တဲ့တွင်းတွေ။ တချို့ ရေတွင်းက အတောင် ၃ဝ - ၄၀ နှက်ကြတယ်။ ဒီလိုတွင်းထဲက ရေကို ခပ်ပြီး ၄ ဂါလန်ဝင် ရေနံဆီပုံး (၂) လုံး နဲ့ အပြည့်ထည့်ပြီး အိမ်တွေကို ထမ်းပို့တဲ့အခါ လက်ငင်းဝယ်ရင် ရေတစ်ထမ်း ၁ ပြား၊ လပေးဝယ်ရင် တစ်နေ့ တစ်ထမ်းယူရင် တစ်လမှ တစ်မတ် (၁၆ ပြား) ပေးရတယ်။ အဲဒီ ရေထမ်းရောင်းတဲ့အလုပ်ကို အများအားဖြင့် ကော်ရင်ဂျီကုလားတွေက လုပ်ကြတာ။ ဒါကြောင့် ရေသည်ကြီးဆိုတဲ့ စကားထက် “ပန်နီဝါလား” ဆိုတာကို တို့တစ်တွေက ပိုပြီး နားလည်တယ်။

          အမေတို့ငယ်ငယ်အင်္ဂလိပ်ခေတ်တုန်းက ရေတစ်ထမ်း၁ပြားနဲ့ တောင်းစားရတဲ့ အလုပ်ကိုဗမာတွေက  သိပ်မလုပ်ချင်ကြဘူး။ ပင်ပန်းသလောက် ပိုက်ဆံမရလို့။ ဒါကြောင့်မြို့တွေမှာ ကော်ရင်ဂျီတွေက ရေထမ်းရောင်းတယ်။

           ရုံးတွေ၊ ကျောင်း၊ လမ်းတွေမှာ တံမြက်စည်းလှည်းတဲ့အလုပ်ဆိုရင်လည်း ဗမာတွေ လုပ်တာ နည်းတယ်။ ကုလားတွေ လုပ်ကြတာပဲ။ သူတို့ကို “ဂျာဒူးဝါလား” လို့ ခေါ်တယ်။ နောက်ပြီး တို့မန္တလေးမှာ ရထားလုံးလို့ ခေါ်တဲ့ ဘီး (၄) ဘီးနဲ့ မြင်းရထားတွေ ရှိတယ်။ ခုခေတ်မှာရှိတဲ့ ဘီး (၂) ဘီးနဲ့ မြင်းရထားကိုတော့ မြင်း ရထား မခေါ်ဘူး။ မြင်းလှည်းလို့ ခေါ်တာ။ အောက်အရပ်က တချို့မြို့တွေမှာ ဘုံပြတ်လို့ ခေါ်တယ် ထင်တယ်။ မန္တလေးမှာ ဟိုတုန်းကမြင်းလှည်းမရှိသလောက်ပဲ။မြင်းရထားပဲ လမ်းတွေပေါ်မှာရှိတယ်။  အဲဒီရထားမောင်းတဲ့အလုပ်ကိုလည်း ကုလားတွေ ပဲ လုပ်တယ်။ သူတို့ကို “ဂါလီဝါလား” လို့ ခေါ်တယ်။ အဲဒီတုန်းက တို့ မန္တလေးမှာ လံခြားတော့ မရှိဘူးကွဲ။ ရန်ကုန်တို့၊ မော်လမြိုင်တို့မှာသာ ရှိတာ။ လံခြားကို ဘယ်သူဆွဲသလဲ သိလား။ ဒီကော်ရင်ဂျီတွေပဲပေါ့။

          တို့က ကုလားမောင်းတဲ့ ရထားစီးကြတာဆိုတော့ ဒိုင်းနား-ညာမျိုး။ အားယား-ဘယ်ချိုး၊ ဆီးတား- တည့်တည့်၊ အာစတေး - ဖြည်းဖြည်း၊ ဂျာလတီး - မြန်မြန်။ ဟိုး - ရပ်တော့ ဆိုတဲ့ကုလားစကားကို လူတိုင်း တတ်ကြတယ်။

          အမေတို့ ဈေးသွားတဲ့အခါ ဈေးဝယ်တဲ့ ဈေးဆွဲခြင်းဟာ လေးရင် ဘယ်တော့မှ ကိုယ့်ဖာသာ မဆွဲခဲ့ဘူး။ ဈေးထဲမှာ တောင်းကလေးတွေထမ်းပြီး“အစ်မ-ကူလီ-ကူလီ”လို့အော်နေတဲ့ ကလေးအလုပ်သမားကော်ရင်ဂျီကလေးတွေကို ခေါ်ပြီး အကိုင်ခိုင်းလိုက်တာပဲ။ ပေးရတာက ၂ ပြား ၁ ပဲကိုး။

          ဟို ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး မဖြစ်ခင်က တို့နိုင်ငံမှာ တို့ လူမျိုးတွေက အောက်တန်း ကျတယ်ထင်တဲ့ အလုပ်မျိုးတွေကို တို့က မလုပ်ဘူး။ အဲဒီကော်ရင်ဂျီတွေက ဈေးပေါပေါနဲ့ လာလုပ်ပေးနေတယ်လေ။ တို့ ကလည်း မိလ္လာသိမ်းတာကအစ ကောက်စိုက်တာအဆုံး သူတို့ကို ခိုင်းတာပဲ။ သူတို့ တို့နိုင်ငံထဲ လာအလုပ်လုပ်နေတာက သိန်းနဲ့ သန်းနဲ့ချီ ရှိတယ်ကွဲ။ အောက်မြန်မာနိုင်ငံမှာ သာပြီး ပေါများသေးတယ်။

          သူတို့ခမျာမယ် သူတို့နိုင်ငံက ဘယ်လောက်ဆင်းရဲနေလို့ တို့ဆီကိုလာပြီး ဒီလို ဈေးပေါပေါနဲ့ လုပ်နေသလဲတော့ မသိဘူး။ ဒါပေမယ့် တို့ နိုင်ငံမှာ သူတို့ နေကြ ထိုင်ကြပုံကို ပြောပြဦးမယ်နော်။ 

          ရေထမ်းပေးနေတဲ့ ရေဖောက်သည် ကော်ရင်ဂျီတစ်ယောက်က “အစ်မ အိမ်ဘေးက အဖီကလေးအားရင် ငှားပါ။ ကျွန်တော် တစ်လ (၅) ကျပ် ပေးပါ့မယ်” ဆိုတာမျိုး လာပြောရင်အမိုးသာရှိပြီးတစ်ခန်းသာကျယ်တဲ့အဖီမို့ အိမ်ရှင်က အဖီကလည်း အားနေတာ၊ တစ်လ (၅) ကျပ် ဆိုတာလည်း အလကားရနေတော ပန်နီဝါလား လာနေရင် အိမ်စောင့်ဒလဝမ်တောင် ရသေးတယ်ဆိုပြီးငှားလိုက်မိရော။ သူတို့ကအကာကလေးတောက်တီးတောက်တဲ့ ထည့်တယ်။ ပထမတော့ အဖီကလေးထဲ ကုလား ၂ - ၃ ယောက်။ နောက်တော့ ၃ - ၄ ယောက်၊ နောက်တော့ ၅ ယောက် ၆ ယောက်၊ နောက် ၁၀ ယောက် ၁၅ ယောက်။ လူတွေများများ လာလိုက်တာ။ သများ ဘယ်လို အိပ်ကြပါလိမ့်လို့ စဉ်းစားလို့ တောင် မရဘူး။ တချို့လည်း အပြင်မှာ ထွက်အိပ်ကြတာပါ။

           သူတို့က တစ်နေကုန်အလုပ်တွေကို ပင်ပင်ပန်းပန်း လုပ်ကြ၊ ညနေတိုင်တော့ ထန်းရည်၊ ဓနိရည်စတဲ့ အပေါဆုံး အရက်သေစာကလေးသောက်စားပြီး ပြန်လာကြ၊ အခန်းမှာ သီချင်းညည်းတဲ့လူကညည်း၊ စကားဖောင်လောက်အောင် ပြောတဲ့လူကပြော၊ တချို့က တစ်ကိုယ်ရေ မဟုတ်ဘူး၊ ကုလားမဇနီး ပါလာသေးတယ်။ ဒီမိန်းမနဲ့ အိမ်ထောင်သည် ဒီအခန်းကျဉ်းကျဉ်းကလေးထဲ ဘယ်လိုနေကြမှန်းလည်း မစဉ်းစား တတ်ဘူး။

          သူတို့ မှာ စာတတ်တဲ့လူ မရှိဘူး။ သူတို့ နိုင်ငံပြန်ပြီး စာရေးချင်ရင် သူတို့လူမျိုးချင်းထဲက စာတတ်တဲ့လူကို ပိုက်ဆံပေးပြီး အရေးခိုင်းတယ်။ အဲဒီလူက စားပွဲ ကလေးတစ်တောင်လောက်နဲ့ လမ်းဘေးထိုင်နေတာ။   အလုပ်လုပ်လို့ ရသမျှ စုဆောင်းပြီး နေရပ်ကို တစ်လတစ်ကြိမ် ငွေပို့တယ်။ သူတို့ စားတာက ပဲဟင်းနဲ့ ငရုတ်သီးတောင့်။ ထမင်းကို ပဲဟင်းဆမ်း၊ ဆားဖြူး၊ ငရုတ်သီး အတောင့်လိုက် ကိုက်စား၊ တစ်ပန်းကန် ကုန်ပြီဆိုတော့ ပန်းကန်ထဲ ရေထည့် လက်ဆေးပြီး အဲဒီလက်ဆေးရေ ပန်ကန်ဆေးရေကို မော့သောက်လိုက်တာ၊ သွန်မပစ်ဘူး။ ပလုတ်ကျင်းပြီးတော့လည်း မျိုချလိုက်တာ၊ ထမင်းတစ်စေ့ မလေလွင့်ရဘူး။

          တစ်ခါတစ်ရံ သိပ်ပိုက်ဆံစုမိလို့ ရှိရင် အိန္ဒိယပြန်တဲ့လူက ရှိသေးတယ်။ခဏပြန်တာနော်၊အပြီးမဟုတ်ဘူး။ အဲဒီပြန်ရင် သူက မိန်းမနဲ့ လူဖြစ်ခဲ့ရင် သူ့မိန်းမကို ပိုက်ဆံ ပေးနိုင်တဲ့ အတူနေ ကော်ရင်ဂျီတစ်ယောက်ကို ငှားထားခဲ့တယ်။ တစ်လ ဘယ်ရွေ့ ဘယ်လောက်ဆိုတဲ့ ဈေးနှုန်းနဲ့။ ဒီငှားခ ယူသွားတယ်၊ သူပြန်လာတော့ သူ့ မိန်းမကို ပြန်ယူပြီး ပြန်ပေါင်းတယ်။

          အဲဒီကော်ရင်ဂျီ အလုပ်သမားတွေဟာ တို့နိုင်ငံကို ကမ္ဘာစစ်မီးကြီး ရောက်ရှိ တောက်လောင်လာတော့ အိန္ဒိယကို ပြန်ပြေးကြတယ်။ ဘယ်လောက်ပြန်ရောက်လို့ ဘယ်လောက်လမ်းမှာ သေသလဲ မသိဘူး။ အများစုကြီးက ကုန်းလမ်းကနေပြီး ခြေကျင် ပြန်ကြရတာကိုး။

          စစ်ကြီးပြီးတော့ ဒီအလုပ်သမားတွေ တို့နိုင်ငံက လက်မခံတော့ဘူးကွဲ။ ဒါကြောင့် စစ်ပြီးမှ လူဖြစ်တဲ့ လူငယ်တွေက ကော်ရင်ဂျီ အလုပ်သမားတွေအကြောင်းကို မသိကြတော့ဘူး။ ဈေးပေါပေါနဲ့ အားမနာတမ်း ခိုင်းရ စေရတဲ့လူတွေ တစ်ခါတုန်းက တို့ဆီမှာ အများကြီး ရှိခဲ့ဖူးတယ်ဆိုတာကိုလည်း မသိကြတော့ဘူး။ တစ်နေ့ က မလေးရှားတို့၊ ထိုင်းတို့မှာ တို့ဆီက အလုပ်သမားတွေ တရားမဝင် သွားရောက် လုပ်ကိုင်နေကြတာ သိန်းဂဏန်းနဲ့ တောင် ရှိတယ်။ ဒီအလုပ်သမားတွေက တိုင်းရင်းသား တွေ မလုပ်ချင်တဲ့အလုပ်တွေမှာ ဈေးပေါပေါနဲ့ ခိုင်းလို့ ရနေလို့ခိုးဝင်တာဖြစ်ပေမယ့် မပြန်စေချင်ဘူးဆိုတဲ့ သတင်းတစ်ခုကြားလိုက်ရတော့ အမေ့မှာကြက်သီးထလိုက်တာ။

                                                                                     ကလျာမဂ္ဂဇင်း၊ အမှတ် ၁၀၈၊ ၁၉၉၄ ဖေဖော်ဝါရီ

... အဲဒီတော့ လူဦးရေကလည်း 

    နည်းနည်းကလေး၊ တိုင်းပြည်က 

    လည်း မြေပေါ်မြေအောက် ပေါလိုက် 

    များလိုက်တဲ့ သယံဇာတပစ္စည်းတွေ၊ 

    လွတ်လပ်ရေးရပြီပဲ၊ တို့ တစ်တွေ 

    ကုန်းပြီး ညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ 

    တိုင်းပြည်ထူထောင်လိုက်ရင် ဘာ 

    ကြာမှာတုံး၊ တို့နိုင်ငံနဲ့ တို့လူမျိုးဟာ 

    တင့်တောင်းတင့်တယ် နေထိုင် စား

    သောက်နိုင်တဲ့လူမျိုး ဖြစ်လာရမှာ 

    ပေါ့လို့…………..

မမလေးတို့ထဘီ

          အမေတို့ ငယ်ငယ်တုန်းကလေ - နေရတာက ကျွန်ခေတ် မဟုတ်လားကွဲ။ အဲဒီတော့ အမေတို့ နိုင်ငံဟာ မြန်မာနိုင်ငံဆိုပေမယ့် လူမျိုးစုံ ဝင်ကြထွက်ကြ လာပြီး နေကြနဲ့၊ မြို့ကြီးတွေမှာများဆိုရင် တို့လူမျိုးက လူနည်းစုထင်ပါရဲ့လို့ တောင် အောက်မေ့ ရတယ်။ နိုင်ငံခြားသားတွေက အဲသလောက် များပါရဲ့။ အထူးသဖြင့် ရန်ကုန်မြို့ကြီး ပေါ့ကွယ်။ ကုလားတွေ၊ တရုတ်တွေက များလိုက်တာ။ မြို့လယ်က နေရာတွေမှာဆိုရင် မြန်မာမနေနိုင်ပါဘူး။ မြန်မာက ကြည့်မြင်တိုင်တို့ စမ်းချောင်းတို့ဆိုတဲ့ မြို့စွန်ပိုင်းတွေ မှာသာ ရှိတာပါ။ တရုတ်ကုလားအပြင် အင်္ဂလိပ်တွေနဲ့ တခြား မျက်နှာဖြူတွေကလည်း ဒုနဲ့ ဒေး ရှိသေးတယ်။ 

           အဲဒီတုန်းက တို့လူမျိုးက ကိုယ့်နိုင်ငံက ကိုယ့်အိမ်ကိုယ့်ရာမှာ နေရတာ ဆိုပေမယ့် မျက်နှာငယ်ပါတယ်။ တို့အဖြစ်က ကိုယ့်နိုင်ငံမှာပေမယ့် ဒုတိယတန်းစား လိုပဲ စိတ်ထဲ ခံစားရပါတယ်။

          အလုပ်ကြီးအကိုင်ကြီးတွေ မှန်သမျှက တို့ လက်ထဲမှာ ရှိတာ မဟုတ်ဘူး၊ လူမျိုးခြားတွေက လက်ဝါးကြီးအုပ်ပြီး လုပ်ကိုင်နေကြတာ။ တို့က အရာရာမှာ လက်ဝေခံဘ၀။

          အောက်တန်းကျတယ်ဆိုတဲ့ အလုပ်ကြမ်းဆိုပြန်တော့လည်း တို့ လူမျိုးတွေက လုပ်မစားရပြန်ဘူး။ အိန္ဒိယက ဈေးပေါပေါနဲ့ ငှားလို့ရတဲ့ အလုပ်ကြမ်းသမားတွေကို သိန်းနဲ့သန်းနဲ့ချီခေါ်ပြီး ခိုင်းပြန်တယ်။ အဲဒီတော့ တို့တစ်တွေမှာ ငတ်တော့ မငတ် ဘူးပေါ့ကွယ်၊ တိုင်းပြည်က ပေါများချမ်းသာသေးတာကိုး။ ဒါပေမယ်လို့ နိုင်ငံခြားသားတွေ ခံစားနေကြတဲ့ စည်းစိမ်သုခမျိုးကို တို့လူမျိုးတွေ မခံစားကြရပါဘူး။ သူ့ကျွန်ဘဝမှာ တို့ဟာ ရတဲ့အဆင့်မှာပဲ ရောင့်ရဲလို့ နေကြရတယ်။

          နောက်တော့ မျက်စိပွင့်တဲ့ မျိုးချစ်တွေက တို့လူမျိုးက ဘာလို့ တို့ လာပြီး ကျွန်လုပ် သွေးစုပ်တဲ့လူတွေကို သခင်ခေါ်နေရမှာလဲ။ မခေါ်နိုင်ဘူး။ တို့ လူမျိုးကမှ သခင်လူမျိုး၊ သခင်အစစ်။ ဒါကြောင့် တို့ နာမည်မှာ ရှေ့ကသခင်တပ်တယ်ဟေ့ - “ဗမာပြည်ဟာဒို့ပြည်၊ ဗမာစာဟာ ဒို့စာ၊ ဗမာစကားဟာ ဒို့စကား၊” စတဲ့ ကြွေးကြော် သံတွေနဲ့ ကိုယ့်လူမျိုးရဲ့ အဆင့်အတန်းကို ပြန်ယူကြ၊ ပြန်မြှင့်တင်ကြ၊ ပြန်ပြီး နေရာမှန်ကို ရောက်ဖို့ လုံးပန်းကြရတယ်။ အဲဒီတုန်းက စာရေးတဲ့အခါ အားမာန်ပါတဲ့ အသံကို ရချင်လို့ “တို့” လို့ မရေးဘူးကွဲ၊ “ဒို” လို့ ဒဒွေးနဲ့ ရေးတာ။

          မှတ်မိသေးတယ်၊ လူငယ်လူရွယ်တွေ ပုဆိုးတိုတို၊ ထဘီတိုတိုဝတ်၊ ခုံဖိနပ်စီး၊ လက်သီးလက်ရုံးတန်းပြီး တို့ အမိနိုင်ငံကိုဝ င်ရောက်ခြယ်လှယ်နေကြတဲ့ လူမျိုးခြားသွေးစုပ်ကောင်တွေ လက်အောက်ကလွတ်မြောက်ရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြရတာ တွေ။ ဖိနှိပ်သူတွေက ဖမ်းတယ်၊ ထောင်ချတယ်၊ တို့က ထောင်ကို ခြင်ထောင် မှတ်တယ်ဟေ့လို့ ကြွေးကြော်ပြီး အဖမ်းခံရပစေ ဆက်တိုက်ပွဲဝင်တယ်။

          အဲဒီတုန်းကလေ - တို့ဟာ စီးပွားရေးအရ တို့ အပေါ်က ခြယ်လှယ်နေတဲ့ လူတွေနဲ့ ပခုံးချင်းယှဉ်၊ ရင်ဘောင်တန်းပြီး တို့ အခွင့်အရေးတွေကို ပြန်ရအောင် တိုက်ယူနိုင်ဖို့ အတွက် တို့ဘက်ကမျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်ဆိုတဲ့ အားဆေးကို လူတိုင်း အပြည့်အဝ သောက်သုံးထားကြရတယ်။ တို့မှာ ဘယ်လိုအထက်တန်းကျတဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ရှိတယ်။ တို့မှာ ဘယ်လိုအထက်တန်းကျတဲ့ လူမှုရေးအဆောက်အအုံ ရှိတယ်။ တို့ ဘာသာရေးက ဘယ်လို ဘာသာရေး၊ တို့က သူများကိုမေတ္တာနဲ့ ပေးကမ်းကျွေးမွေးစွန့်ကြဲတာ ၊တို့ကလက်ဝါးဖြန့်ခံတဲ့ လူမျိုးမဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့ အမျိုးသားအားမာန်တွေက လည်း လူတိုင်းမှာ ပြည့်ပြည့်ဝဝ တင်းတင်းမာမာ ထားရှိခဲ့ကြရတယ်။ 

          ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး ဖြစ်လာတယ်၊ တို့ကိုကျွန်လုပ်ထားတဲ့ ဗြိတိသျှတွေ တို့နိုင်ငံက ပြေးရတယ်၊ တို့ကို ၃ နှစ် ၃ မိုး ကျွန်လုပ်သွားတဲ့ ဖက်ဆစ်ဂျပန်တွေ စစ်ရှုံးတယ်။ အဲဒီကာလကြီးတစ်လျှောက်လုံးမှာ တို့ လူတွေက လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲကို မရပ်နားဘူး။ ဆက် တိုက်နေတာပဲ။ ဒါကြောင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှာ တို့ လူမျိုးနဲ့ တို့ နိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေး ရပါတော့တယ်။

          အဲဒီတော့ လူဦးရေကလည်း နည်းနည်းကလေး၊ တိုင်းပြည်ကလည်း မြေပေါ် မြေအောက် ပေါလိုက်များလိုက်တဲ့ သယံဇာတပစ္စည်းတွေ၊ လွတ်လပ်ရေးရပြီပဲ တို့ တစ်တွေ ကုန်းကျုံးပြီး ညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ တိုင်းပြည်ထူထောင်လိုက်ရင် ဘာကြာမှာ တုံး၊ တို့နိုင်ငံနဲ့ တို့ လူမျိုးဟာ တင့်တောင်းတင့်တယ် နေထိုင် စားသောက်နိုင်တဲ့လူမျိုး ဖြစ်လာရမှာပေါ့လို့ တက်ကြွယုံကြည်လိုက်ကြတာ၊ ပျော်လိုက်ရတာ။ ကိုယ့်ကြမ္မာ ကိုယ်ဖန်တီးနိုင်တော့မယ်လို့ ။

          လွတ်လပ်ရေးရပြီးလို့ နှစ်ပေါင်းလေးဆယ်ကျော် ကြာလာတဲ့အခါမှာတော့ တို့မိန်းကလေးတချို့ ခါးပေါ်မှာ ထဘီ မရှိတော့ဘူး။ ဘောင်းဘီတို၊ ဘောင်းဘီရှည်နဲ့ စကတ်တွေ ဝတ်နေကြလေရဲ့။ သူတို့ ဟာက အားကစားအတွက် ဝတ်တာမျိုး မဟုတ် ဘူးနော်။

          အမေတို့ ငယ်ငယ်က ကတော်မယားဆိုတဲ့ ထိပ်သီးမိန်းမကြီးတစ်ယောက် နှစ်ယောက်လောက်က ညှပ်ဖိနပ်မစီးဘူး။ လေဒီရှူးကို စီးတယ်။ ဝိုင်းပြီး ဝေဖန် လိုက်ကြတာ၊ ကာတွန်းတွေ ဆွဲပြီး သရော်လိုက်ကြတာ၊ မိန်းမချင်းက နှာခေါင်းရှုံ့ လိုက်ကြတာ။ နို့ပေမယ့် ဘယ်ငါးထောင်စားကတော်နဲ့ ဘယ်သူ့သမီးမှ ဘောင်းဘီ ဝတ်တဲ့အထိ တက်မလုပ်ကြဘူး။ ငါးထောင်စား ဆိုတာ ဟိုခေတ်ကဝန်ကြီးကို ပြောတာကွဲ့။ ဝန်ကြီးလခက ၅ဝဝဝိ ပေကိုး။ ကျောင်းဆရာလခက ၉ဝိ - ၁ဝဝိ ထက် မပိုတဲ့ခေတ်လေ။

           ခုတော့ကွယ် မဂ္ဂဇင်းမျက်နှာဖုံးပေါ်က မိန်းကလေးတွေ၊ ပြက္ခဒိန်ကားတွေက မိန်းကလေးတွေ၊ ရုပ်ရှင်ဗွီဒီယိုတွေထဲက မိန်းကလေးတွေရဲ့ ခါးပေါ်မှာ ထဘီမရှိ တော့ဘူး။

          ရှေးတုန်းကတော့ မြို့နဲ့တောဟာ ကွာဟမှု ကြီးကြီးမားမား ရှိတယ်။ ခုခေတ်မှာတော့ ဗွီဒီယိုတွေ၊ တီဗွီတွေရဲ့ ကျေးဇူးကြောင့် ဝတ်တာစားတုမှာ ဘာကွာဟမှုမှ မရှိဘူး။ အမေ့အိမ်လာပြီး အလုပ်လုပ်တဲ့ မိန်းကလေး၊ သူ့ရွာက ကျွန်းချောင်း ဓာတ်မြေသြဇာစက်ရုံကြီးနဲ့ မဝေးတဲ့နေရာက၊ အဲဒါ သူက စကတ်နဲ့ ဘောင်းဘီရှည် ဝတ်ချင်သတဲ့။ အမေက မဝတ်ဖို့ တောင်းပန်တော့ ရွာမှာ ဘောင်းဘီရှည်တစ်ထည်နဲ့ စကတ်တစ်ထည် ထားခဲ့တယ်။ သူ့မှာ တစ်ထည်စီ ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

          အမေကတော့ အဘွားကြီးမို့လား မသိဘူး။ မြန်မာမိန်းကလေးဆိုရင် ခါးပေါ်မှာ ထဘီကလေးနဲ့ မှ တင့်တယ်တယ် ထင်တာပဲ။ မဟုတ်ရင် တရုတ်မလား၊ ဂျပန်မလား၊ ဖိလစ်ပိုင်မလား၊ အင်ဒိုနီးရှားမလား၊ ထိုင်းကအမျိုးသမီးလား မခွဲခြားနိုင်တဲ့ ဘဝရောက်ပြီး တို့ လူမျိုးရေးလက္ခဏာ၊ လူမျိုးရဲ့ အသွင်အပြင် ပျောက်သွားလိမ့်မယ် ထင်တာပဲ။

          ပြီးခဲ့တဲ့ သင်္ကြန်တုန်းက တို့ မန္တလေးမှာ ဘောင်းဘီဝတ်ပြီး ရေပက်ခံတဲ့ မိန်းကလေးတွေလည်း တော်တော်များသတဲ့။ အဲဒါတွေဟာ မြန်မာမာမလေးတွေပဲလား၊ တရုတ်မလေးတွေပဲလားဆိုတာလည်း အမေအတိအကျ မပြောတတ်ဘူး။

           သခင်ခေါ်ရတဲ့ခေတ်၊ မာစတာခေါ်ရတဲ့ခေတ်တွေတုန်းက အဲဒီမြင်ကွင်းမျိုး မတွေ့ခဲ့ရဘဲ လောပန်းခေတ်ရောက်မှ မြင်တွေ့နေရတာကို အမေတို့ ဘယ်လို လုပ်ကြမတုံး။

                                                                                           ကလျာမဂ္ဂဇင်း၊ အမှတ် ၁၁၂၊ ၁၉၉၄ ဇွန်