ရန်ကုန်ဘဆွေ - သေသော်မှတည့်သြော်ကောင်း၏

သူ တို့ ပေါ်ပေါက်လာရခြင်း၏ အကြောင်းရင်း

ရေစီးနေသော ချောင်းငယ်တစ်ခုတွင် ဝံပုလွေက အထက်ဘက်က ရေသောက်နေ၏။ သိုးငယ်တစ်ကောင်က အောက်ဘက်အတန်ကွာကွာမှ ရေသောက်နေ၏။

ဝံပုလွေသည် သိုးငယ်ကိုမြင်သော် မိမိဝမ်းဖြည့်တင်းရန်အတွက် ကိုက် သတ်စားချင်လာ၏။ သည်အတိုင်း ဖမ်းစားလျှင်... မိမိကို မတရားဘူးဟု ပြောကြမည်။ ထို့ကြောင့် သိုးငယ်ရှိရာသို့ မျက်မှောင်ကြုတ်၍ ကြည့်လိုက်၏။

“ဟေ့ သိုးငယ်ကောင်... ဒီမှာ ငါရေသောက်နေတယ်. မင်းဘာလို့ ငါ့ သောက်ရေကို နှောက်နေရတာလဲ...”

“ကျွန်တော် နှောက်၍မရပါ၊ ရေဟာ အရှင်ဝံပုလွေကြီးဆီက ကျွန်တော့်ဆီကို စီးဆင်းနေရသည့်အတွက် ကျွန်တော့်ဆီမှာသာ ရေတွေ နှောက်လာနိုင်ပါတယ်...”

ဝံပုလွေက တွေ့၍စဉ်းစားပြီးနောက် သိုးငယ်ဘက်သို့ ရန်လိုသော ဟန်ပန်ဖြင့် ရှေးရှုလှည့်၍ ရပ်လိုက်၏။

 “အေး.. အဲဒါ ထားပါအုံး... မင်းမနှစ်ကဆိုရင် ငါ့အကြောင်းကို မကောင်းလျှောက်ပြောနေတာပဲ မဟုတ်လား...”

“မဟုတ်ရပါဘူးခင်ဗျာ. ကျွန်တော် မနှစ်က မမွေးသေးပါဘူး၊ အခုမှ ကျွန်တော့်အသက် သုံးလသားရှိပါသေးတယ်..”

“မင်း မနှစ်က မမွေးရသေးဘူးဆိုရင်လည်း မင်းအဖေဖြစ်မှာပေါ့။ မင်းတို့ မိုးကောင်တွေဟာ အတူတူချည်းပဲ၊ နောက်ငါ့အကြောင်းမကောင်း ပြောချင်ကြအုံး. ကဲ..”

ဝံပုလွေကြီးသည် သိုးငယ်ကို ကိုက်သတ်လိုက်၏။

ပုံပြင်ထဲတွင်ပါသော ဝံပုလွေနှင့် သိုးငယ်အားလုံးပေါင်း နှစ်ကောင် ရှိသည့်အနက်၊ ဗမာတို့က သိုးငယ်နေရာ၌နေ၍ အင်္ဂလိပ်တို့က ဝံပုလွေနေရာ ကို အရယူထားသည့်အချိန်...

ဗမာသက္ကရာဇ် ၁၂၁၃-၁၄ ခုနှစ်၊ ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၈၅၂ ခုနှစ် ပုဂံမင်း လက်ထက်၌ ဖြစ်၏။

ရန်ကုန်မြို့ကို မြို့ဝန်ဦးအုပ်က အုပ်ချုပ်သည်။ ဗမာမြို့ဝန်သည် တရားပိုင်၊ ဓားပိုင်၊ အသက်ဦးဆံပိုင်ဖြစ်၏။ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်၊ သေဒဏ် အပြစ်ပေးပိုင်ခွင့်၊ ကိုယ်တိုင်သတ်ပိုင်ခွင့်ရှိ၏။

ဗမာ့ဥပဒေ၊ ဗမာ့ရာဇသတ်၊ ဗမာ့ဓမ္မသတ်နှင့် အုပ်ချုပ်၏။ ဗမာမြို့ဝန် အုပ်ချုပ်သည့် ဗမာ့မြေပေါ်၌ နေသူမှန်သမျှ ဗမာမြို့ဝန်ကို လေးစားရိုသေကြ ရ၏။ ဗမာမြို့ဝန်၏အိမ်ထဲသို့ မည်သူမျှ မြင်းစီးမဝင်ရ၊ ဤသည်ကား ဗမာ့ထုံးတမ်းစဉ်လာ၊ ဗမာ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုဖြစ်၏။

ဗမာပြည် ဗမာမြို့ဖြစ်သော ရန်ကုန်မြို့၌လာနေသည့် အင်္ဂလိပ်ဈေး သည် သဘောကပ္ပတနိန် Mr. Shepherd မစ္စတာ ရှက်ပက်နှင့် Mr.Lewis မစ္စတာလူးဝစ် အမည်ရှိသူနှစ်ဦးသည် မိမိတို့ကဲ့သို့ပင် ဗမာပြည်၌ မှီခိုနေကြ သည့် အိန္ဒိယသားတို့နှင့် အချင်းများကြ၏ ။

အင်္ဂလိပ် ရှက်ပက်သည် မြန်မာရေကြောင်းပြတစ်ယောက်ကို သင်္ဘော သောင်တင်စေအောင်ပြုသည်ဟု ရန်ဖြစ်ပစ်သတ်၏။ အင်္ဂလိပ်လူးဝစ်သည် အပြိုင်ကုလားမည်းကုန်သည်များနှင့် အချင်းများလျက်၊ ဗမာပြည်ပေါက် ကုလားကုန်သည်တစ်ယောက်ကို ပင်လယ်အတွင်း၌ သတ်ခဲ့၏။

ထို့ပြင် ဘင်္ဂါလီအမျိုးသားတို့ကလည်း လူသတ်မှု၊ အခြားအခကြေး ငွေ ရသင့်သည်တို့ကို မပေးသေးသောအမှုတို့ဖြင့် လူးဝစ်အား စွပ်စွဲလျက်... ရန်ကုန်မြို့ဝန်ကို တိုင်၏။ ရန်ကုန်မြို့ဝန် ဦးအုပ်က အလွဲသုံးစားမှု၊ အခကြေး ငွေမပေးမှုနှင့် လူသတ်မှုတို့ကို ပူးပေါင်းလျက် အင်္ဂလိပ်ဈေးသည် ရှက်ပက် နှင့်လူးဝစ်တို့အား နိုင်ငံခြားသားများဖြစ်သည့်အတွက် အလွန်သက်ညှာစွာ ဗမာငွေကျပ်ကိုးထောင် ဒဏ်ရိုက်၏။

ယင်းဒဏ်ငွေသည် အသတ်ခံရသူတို့အတွက် အသက်ဖိုး သုံးပိဿာ စီပေးလျော်ရန်နှင့် မိမိတို့လှည့်သုံးထားသည့်ငွေများ၊ ခိုင်းစေထားကြသော လုပ်ခများကို ပေးဆပ်လိုက်ရန်မျှဖြစ်၏။

ဤသည်ကိုပင် အင်္ဂလိပ်ဈေးသည်တို့က မကျေနပ်ကြ၊ မိမိတို့ အင်္ဂလိပ်များက အသားမည်းကုလားတွေကို မဆိုထားဘိ ဗမာတွေကိုသတ် လျှင်လည်း အပြစ်မရှိနိုင်ဟုထင်၏။ သို့ပါလျက်... ရန်ကုန်မြို့ဝန်က အပြစ် ရှိသည်ဟု မိမိတို့အား ဒဏ်ငွေကိုးထောင်ကျပ် ထပ်ရိုက်ခြင်းမှာ သက်သက် မတရားညှဉ်းပန်းခြင်းသာဖြစ်၏။ ဤသို့ညှဉ်းပန်း အနိုင်ကျင့်မှုမျိုးကို မခံ မရပ်နိုင်ဖြစ်ရကား မိမိတို့၏ အင်္ဂလိပ်အစိုးရရှိရာသို့ လှမ်းတိုင်အကူအညီ တောင်းကြ၏။

အင်္ဂလိပ်အစိုးရကလည်း ကမ္ဘာတွင် မိမိတို့သာ စစ်လက်နက်အင် အား အတောင့်ဆုံး အကောင်းဆုံးဖြစ်နေသည့် ထိုသို့သော ခေတ်အချိန်ဆီက မိမိတို့လူမျိုးများ တိုင်းတစ်ပါး၌ အနှိပ်စက်ခံနေရပါသည်ဆိုလျှင်... လျစ်လျူ ပြုနေလေ့မရှိ၊ ထို့ကြောင့်

“ဟံသာဝတီ၌ရှိသော အင်္ဂလိပ်ကုန်သည်တို့ကို ရန်ကုန်မြို့ဝန် ဦးအုပ် က ညှဉ်းပန်းနေသည်။ ထို့ကြောင့် အင်္ဂလိပ်ကုန်သည်များ ကျေနပ်အောင် ပြုလုပ်ပေးပါ။ ထို့ပြင် ရန်ကုန်မြို့ဝန်ဦးအုပ်ကို မြို့ဝန်အဖြစ်မှ နုတ်ပယ်ပေး ပါ...” ဟူသည့် စာကို ဗမာဘုရင်ထံသို့ ပို့လိုက်၏။

အင်္ဂလိပ်အစိုးရ၏ ပေးစာနှင့်ပတ်သက်၍ ဗမာဘုရင်က “စကားနည်း ရန်စ်” ဖြစ်လို၏။

စင်စစ် ဗမာဘုရင်နှင့် ဗမာအမှုထမ်းအရာထမ်းတို့သည် အင်္ဂလိပ်များ က ရန်စစော်ကားလိုနေကြသည်ကို သိကြပြီးဖြစ်၏။

ထို့ကြောင့် မှုထမ်းရာထမ်းငယ်များနှင့် ရိုးရိုးအရပ်သူအရပ်သားတို့ကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် မျက်ခြည်မပြတ်အောင် ထိန်းသိမ်းထားရသည်ကပင် အလုပ်တစ်ခု ဖြစ်နေကြ၏။ မလုပ်လျှင်မဖြစ်။ ။

ဗမာနှင့် အင်္ဂလိပ်တို့သည် ယဉ်ကျေးမှုချင်းမတူကြ၊ ယင်းသို့မတူညီ ကြသည်ကို တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် လိုက်လိုက်လျောလျောပြုနိုင်ကြလျှင် ဖြစ် ၏။ သို့သော်... ရန်စလိုသော အင်္ဂလိပ်တို့က ဗမာတို့ မခံမရပ်နိုင်အောင် တမင်ပြုတတ်ကြသည်။

ဗမာလူမျိုးတို့သည် သက်ကြီးဝါကြီးနှင့် မိမိတို့၏ အရှင်သခင်များ ကို လေးစားရိုသေကြရ၏။ မြို့ဝန်မင်းလာလျှင် လမ်းဘေးမှရိုသေသမှုပြု၍ ရပ်တန့်နေကြရ၏။ မြို့ဝန်မင်းလွန်သွားမှ မိမိတို့သွားလိုရာကို သွားကြ သည်။ ဤအပြုအမူကား ဗမာတို့၏ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုစည်းကမ်း

ဤသည်ကို သိနေကြသော ဗမာရည်ဝသည့် အင်္ဂလိပ်တို့က တမင် မသိယောင်ပြုလျက်၊ မြို့ဝန်မင်းလာမည့်လမ်းမှ အချိန်ကိုက်၍ ရင်ဆိုင်လာ တတ်ကြ၏။ တွေ့သည်နှင့် ခရီးလမ်းဖယ်ပေးခြင်း မပြုရုံမျှမက ရှေ့တည့် တည့်မှ ဆီးသို့ ရပ်လျက်...။

“ဟော... ကောင်းသော နံနက်ပါပဲလား၊ မြို့ဝန်မင်းကြီးခင်ဗျား... ဥတုရာသီကလည်း တယ်သာယာတာကိုးဗျ။ ခင်ဗျားလည်း တစ်နေ့တခြား ကျန်းမာဝဖြိုးလာပါပကော၊ ခင်ဗျားကိုမြင်ရတဲ့အတွက် ဝမ်းသာတယ်ဗျာ...” ဟု အရောတဝင်ပြောဆို၍ မြို့ဝန်မင်း၏ ဗိုက်ကိုလက်ဖြင့် ပုတ်သွားလိုကြ ၏။

ဤသို့ပြုမူခြင်းသည် မိမိတို့က မြို့ဝန်ကြီးကိုချစ်ခင်၍ မိမိတို့ဓလေ့ အတိုင်းပြုလုပ်ပါသည်ဟု အင်္ဂလိပ်တို့က ဆင်ခြေပေးကြသော်လည်း စင်စစ် ဗမာတို့ မခံမရပ်နိုင်မှန်းသိသောကြောင့် တမင်လုပ်ကြခြင်းဖြစ်၏။

အင်္ဂလိပ်တို့၏စော်ကားရန်စနည်းသည် ဗမာလူမျိုးတို့အဖို့ အသက် နှင့်လဲ၍ လူမျိုးပါ အပျောက်ခံချင်လောက်သည့် စော်ကားရန်စနည်းမျိုး ဖြစ်၏။

ဤရန်စပြုမူချက်မျိုးကို ဗမာတို့က မခံရပ်နိုင်၊ မိမိတို့လေးစားရိုသေ ရသည့် အရှင်သခင် သက်ကြီးဝါကြီးကို ရိုင်းပျစော်ကားရကောင်းလားဟုနေရာ၌ပင် ဓားဖြင့်ဝင်ပိုင်းရန် တကဲကဲဖြစ်နေကြ၏။

မျက်နှာလွှဲလိုက်သည်နှင့် ရိုင်းပျစော်ကားသော အင်္ဂလိပ်တို့အား ဓား ဖြင့် ပိုင်းကြပေတော့မည်။ ဓားဖြင့်ပိုင်းမိကြသည်နှင့် အင်္ဂလိပ်ဗမာစစ်ဖြစ်ရ ပေတော့မည်။ စစ်ဖြစ်သည်နှင့် လက်နက်အင်အားခြင်း မယှဉ်သာသည့် ဗမာတို့အဖို့ သူနှိပ်စက်တိုင်းခံရပေတော့မည်၊ ဝံပုလွေသည် သိုးငယ်ကို ရန်စနေလေပြီ..

ဤအကြောင်းဖြစ်ရပ်တို့ကို ဗမာဘုရင်နှင့်တကွ၊ မှူးကြီးမတ်ကြီး၊ မြို့အုပ်၊ မြို့ချုပ်အားလုံးတို့က သိ၏။

ထို့ ကြောင့်... ။

ယခု လက်ရှိမြို့ဝန်ဦးအုပ်ကို အရာနုတ်သိမ်း၍ ပြည်ရွှေတောင်ဝန်ဖြစ် သော ဦးမှုန်ကို ရန်ကုန်မြို့ဝန်အဖြစ် ခန့်အပ်လိုက်ကြောင်း၊ အင်္ဂလိပ်ကုန် သည်များ ကျေနပ်သည်အထိ၊ အမှုအခင်းတို့ကို စစ်ဆေးစီမံရန် ဦးမှုန်အား အမိန့်ပေးလိုက်ပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ ဗမာဘုရင်က အင်္ဂလိပ်အစိုးရထံသို့ စာပြန်၏။

သို့သော်..... အင်္ဂလိပ်အစိုးရသည် Commodore Lambert ကွန်မင် ဒိုလင်းဘတ်ဆိုသူအား တိုက်သင်္ဘောတစ်စင်းနှင့်အတူ ရန်ကုန်သို့ စေလွှတ် လိုက်ပြီဖြစ်၏။

လင်းဘတ်ကို စေလွှတ်လိုက်ခြင်းအကြောင်းကား အင်္ဂလိပ်ကုန်သည် များနှင့် ဗမာတို့အဆင်ပြေစွာ ဆက်ဆံနိုင်ရေးအတွက် ရန်ကုန်မြို့ဝန်ထံသို့ စာတစ်စောင်...

အကယ်၍ ရန်ကုန်မြို့ဝန်က ထိုစာပါအတိုင်း လက်မခံခဲ့သော် ဗမာ ဘုရင်ထံသို့သွားရောက်ပေးရန် စာတစ်စောင်၊ ပေါင်းစာနှစ်စောင်ပေးရန် အတွက်ဖြစ်၏။

ထိုသို့စာများကို ပေးအပ်ဆောင်ရွက်ရာ၌ ကျေနပ်မှုရသည်ဖြစ်စေ၊ မရသည်ဖြစ်စေ၊ နောက်ထပ်အမိန့်တစ်စုံတစ်ရာ မရဘဲ၊ ဗမာတွေကို မသင့် မတင့်အောင် မပြုရ၊ ရန်မပြုရဟု အမိန့်စာနှင့်တကွ အင်္ဂလိပ်အစိုးရတို့က လင်းဘတ်ကို စေခိုင်းလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်ဆို၏။

သို့သော်... လင်းဘတ်သည် ရန်ကုန်ဆိပ်ကမ်းသို့ ဝင်လိုက်သည်နှင့်