မောင်သွေးချွန် - သာသနာငါးထောင်ရှင်းတမ်း

ကျေးဇူးရှင်မဟာစည်ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏အထင်ကရတစ်ဘဝသာသနာ 

ဆဋ္ဌမသင်္ဂါယနာနှင့်မဟာစည်ဆရာတော်

သာသနာတော် သန့်ရှင်းတည်တံ့ပြန့်ပွားဖို့အတွက်သင်္ဂါယနာတင်ခြင်းဟာ အင်မတန်အရေးပါလှပါတယ်။ သင်္ဂါယနာတင်နိုင်ဖို့ပစ္စယာဂ္ဂလာဆိုတဲ့အကြောင်းအထောက်အပံ့တရားနှစ်ပါးဟာလူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲကသွေးပြန်ကြောနဲ့သွေးလွှတ်ကြောကြီးနှစ်ခုပမာအရေးပါလှပါသည်။ ဘယ်လောက်ချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံဖြစ်ဖြစ် ပစ္စယာနုဂ္ဂဟ ဓမ္မနုဂ္ဂဟနဲ့ပြည့်စုံဖို့မလွယ်ပါဘူး။လွတ်လပ်ပြီးပြာပုံထဲကရုန်းထလာစမြန်မာနိုင်ငံကတော့တိုင်းပြည်ဆင်းရဲသည့်တိုင်အောင် စေတနာသဒ္ဓါတရား နဲ့ပြည့်စုံချမ်းသာလှပါတယ် ။

ဗုဒ္ဓဘာသာသမိုင်းမှာ သင်္ဂါယနာခြောက်ကြိမ်တင်တဲ့အနက်ပဉ္စမနဲ့ ဆဋ္ဌမအကြိမ်များဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာတင်ခဲ့ခြင်းပါတယ်။ပဉ္စမသင်္ဂါယနာတင်ပွဲကြီးကိုမင်းတုန်းမင်းလက်ထက်မန္တလေးရတနာပုံနေပြည်တော်မှာသာသနာနှစ် ၂၄၁၅ခုနှစ်က ကျင်းပပူဇော်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ပဉ္စမသင်္ဂါယနာတင်ပြီး ၈၃ နှစ်အကြာ

မြန်မာနိုင်ငံမှာပဲဆဌမသင်္ဂါယနာတင်ပွဲကြီးခြိမ့်ခြိမ့်သဲသဲကျင်းပပူဇော်နိုင်ခဲ့ပြန်ပါတယ်။ပဉ္စသင်္ဂါယနာတင်ပြီးတဲ့နောက် သီပေါမင်းလက်ထက်မှာမြန်မာနိုင်ငံဟာ နယ်ချဲ့အင်္ဂလိပ်တို့ရဲ့ ကိုလိုနီ၊ သူ့ကျွန်ဘဝ ကျရောက်ခဲ့ပါတယ်။ သူ့ကျွန်ဘဝ မြန်မာ့မြေပေါ်မှာ ဗုဒ္ဓသာသနာတော်ဟာမှေးမှိန်ခဲ့ပါတယ်။ ဆုတ်ယုတ်ခဲ့ရပါတယ်။ညှိုးနွမ်းခဲ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် တိုင်းပြည်လွတ်လပ်ရေးရပြီး ရှစ်နှစ်အကြာ

ရောင်စုံသူပုန်တွေထကြွနေတဲ့ကြားထဲကပဲဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာတင်ပွဲကြီးကျင်းပ နိုင်ခြင်းဖြစ်ပါတယ် ။

သူ့ကျွန်ဘဝ မှေးမှိန်ညှိုးနွမ်းခဲ့တဲ့ ဘုရားသာသနာ မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးနဲ့ အတူလန်းဆန်းပြီး သန့်ရှင်းတည်တံ့ပြန့်ပွားစေဖို့ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာတင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာတင်ပွဲကြီးဟာသာသနာ ၂၅၀၀ ဗုဒ္ဓပူဇယန္တိ ပွဲတော် ကြီးရဲ့အထိပ်အမှတ်အောင်ပွဲလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာတင်ပွဲကြီး ကို သာသနာတော်နှစ်၂၉၄၈ခုနှစ်မှာရန်ကုန်မြို့ကမ္ဘာအေးကုန်းတော်မဟာပါသဏလိုဏ်ဂူတော်မှာထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာ(၅)နိုင်ငံ(မြန်မာ၊ ယိုးဒယား၊ လာအို၊ သီရိလင်္ကာ၊ ကမ္ဘောဒီးယား)က ရဟန်းသံဃာတော်ပေါင်း ၂၅ဝဝ နဲ့ ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာတင်ပွဲကြီးရဲ့ခေါင်းဆောင် သံဃာသုံးပါးကတော့

၁၊ ညောင်ရမ်းဆရာတော်ဘုရားကြီး အရှင်ရေ၀တ 

၂၊ မဟာစည်ဆရာတော် ဦးသောဘန 

၃။ မင်းကွန်းဆရာတော် ဦးဝိစိတ္တသာရာဘိဝံသတို့ဖြစ်ပါတယ်၊

ညောင်းရမ်း ဆရာတော်ဘုရားကြီးဟာဒ္ဓဘာသာဝင်များအားထားရတဲ့ထေရ်ကြီးဝါကြီးဖြစ်ပြီး မဟာစည်ဆရာတော်မှာ ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာတင်ချိန်ကသက်တော် ၅ဝ မျှသာ ရှိပါသေးတယ်။ အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတဘွဲ့ရှင်ဖြစ်ပြီးဆဋ္ဌမသင်္ဂါယနာတင်ပွဲကြီးမှာအမေး(ပုဏ္ဏက)ဆရာတော်အဖြစ်ဆောင်ရွက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ မင်းကွန်းဆရာတော်ကတော့ ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာတင်ချိန်မှာ သက်တော် (၄၃)နှစ်မျှသာရှိပါသေးတယ် ပိဋကတ်သုံးပုံအာဂုံဆောင်တိပိဋကဓမ္မဘဏ္ဍာဂါရိကဘွဲ့ရှင်ဖြစ်ပြီး အဖြေ(ဝိသဇ္ဇက)ဆရာတော်အဖြစ် ဆောင်ရွက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။

မဟာစည်ဆရာတော်ဟာဆဋ္ဌင်္ဂါယနာတင်ခြင်းဆိုတဲ့မိုးကောင်းကင်မှာနေမင်းလမင်းပမာ ထင်ရှားလာပါတော့တယ်။အစပထမတော့ကမ္မဋ္ဌာန်းဘုန်းကြီးလေးဖြစ်ပါ့မလားရယ်လို့သံသယဝင်ခဲ့ကြပါသေးတယ်။ ဟုတ်ပါတယ်။

ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာပွဲမတိုင်မီကမဟာစည်ဆရာတော်ဟာကမ္မဋ္ဌာန်းဘုန်းကြီး (ဝါ)ကမ္မဋ္ဌာနစရိယ ဝိပဿနာတရားပြဆရာတော်အဖြစ် ထင်ပေါ်ကျော်ကြား ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ် ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာတင်ပွဲကြီးမှာတော့ စာပေပရိယတ္တိဘက်ကလည်း သက်သေပြနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာတင် ပိဋကတ်တော်များကိုစာအုပ်အဖြစ် စက်တင်ပုံနှိပ်ရာမှာလည်း မဟာစည်ဆရာတော်ကပဲ ကြီးကြပ် တည်းဖြတ်ပေးခဲ့ရပါတယ် ။

ရွှေဘိုနယ်မှာကမ္မဋ္ဌာန်းဘုန်းကြီးလေးအဖြစ်နာမည်ကျော်နေတဲ့မဟာစည်ဆရာတော်ဟာဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာတင်ပွဲကြီးနဲ့အတူ မြန်မာ ကမ္ဘာ ဗုဒ္ဓဘာသာလောကမှာ အထူးထင်ပေါ်ကျော်ကြားသွားပါတော့တယ်။ 

ငယ်စည်ဘဝဇီဝပါရမီအလောင်းမင်းတရားဦးအောင်ဇေယျရဲ့ရာဇအောင်မြေအောင်ဖြစ်တဲ့ရွှေဘိုမြို့နဲ့(၇)မိုင်အကွာ ဆိပ်ခွန်ရွာမှာမဟာစည်လောင်းလျာကို ခမည်းတော်ဦးကံတော်၊ မယ်တော် ဒေါ်အုပ်တို့မှကောဇာနှစ် ၁၂၆၆ ခု၊ ဒုတိယဝါဆိုလပြည့်ကျော်၃ရက်(၂၉ဇူလိုင်၁၉ဝ၄) သောကြာနေ့မှာမွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ ဆရာတော်လောင်းလျာဖွားမြင်တဲ့နှစ်ကရွှေဘိုတစ်ခရိုင်လုံး မိုးကောင်းခဲ့ပြီး စပါး၊ ပဲ၊ ပြောင်း သီးနှံတွေ မကြုံစဖူး၊အထူးအထွက်တိုးခဲ့ပါတယ်။ဆရာတော်လောင်းလျာရဲ့ဖွားမြင်ခြင်းဟာလောကကမ္ဘာစည်ပင်ချမ်းသာစေမယ့်ပုဗ္ဗနိမိတ်ပါပဲ၊ ဒါကြောင့်လည်း ဆိပ်ခွန်တစ်ရွာလုံးက အမျိုးသမီးတွေ မယ်တော်ကြီးရဲ့ မီးနေခန်းထဲ ရောက်လာကြပြီး ကလေးငယ် ဆရာတော်လောင်းလျာကို ဝိုင်းအုံကြည့်ကြလာစကားပြောကြ ချီးကျူးကြနဲ့လောကကိုကျော်ထင်ပေါ်မယ့်နိမိတ်ဆောင် ပါတယ်။

ဆရာတော်လောင်းလျာမှာ မွေးချင်းခုနစ်ယောက်ရှိခဲ့ပြီး ဆရာတော် လောင်းလျာဟာ ဒုတိယမြောက်သားရတနာဖြစ်ပါတယ် ငယ်နာမည်မောင်သွင် ဖြစ်ပြီး အသက် ၁၂ နှစ်အရွယ်မှာ အရှင်အာဒိစ္စထေရ်ကို ဥပဇ္ဈာယ်ပြုပြီး ရှင်သာမဏေဖြစ်ခဲ့ပါတယ် အသံနဲ့ ဥပဓိရုပ်ကောင်းခြင်းတို့ကြောင့် ဘွဲ့တော် “ရှင်သောဘန ́လို့ဖွဲ့ရည်ခဲ့ပါတယ်။

ရှင်သာမဏေဘဝမှာပင် ဇာတ်ကြီးဆယ်ဘွဲ့ ဝိနည်းပါဠိတော်၊ ဝိနည်းအဋ္ဌကထာ၊ ကစ္စည်းသဒ္ဒါကြီး၊ အဘိဓမ္မာသင်္ဂြိုဟ်ကျမ်း၊ပဒရူပသိဒ္ဓိကျမ်း၊မုခမတ္တဒီပနီတို့ကိုသိန္ဓောမြင်းစိုင်းနင်သကဲ့သို့လျင်မြန်ပေါက်မြောက်ခရီးရောက်အောင် သင်ကြားလေ့ကျင့်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ဋီကာကျော်ကျမ်းကိုတော့ အရကျက်အာဂုံ ဆောင်တော်မူခဲ့ပါတယ်။အရှင်အာစာရ၊အရှင်ပရမစာချဆရာတော်များထံတော်မှာစာ၀ါများသင်ယူတတ်မြောက်ခဲ့ပါတယ်။အရှင်စန္ဒိမာထံမှာ အင်္ဂလိပ်စာကို အတော်အသင့် သင်ယူခဲ့ပါတယ်။ ဝိဘင်းပါဠိ၊ အဋ္ဌကထာ၊ မူလဋီကာများ သင်ယူတတ်မြောက်ပြီးအသက် ၁၉နှစ်၊ ၄လ ရှိချိန် ၁၂၈၅-ခုနှစ်၊ တန်ဆောင်မုန်း လပြည့်ကျော်(၄)ရက် တနင်္လာနေ့မှာ မြင့်မြတ်သောရဟန်းဘဝသို့ရောက်တော် မူခဲ့ပါတယ်။

ရဟန်းဒါယကာ ဦးအောင်ဘော်+ရဟန်းဒါယိကာမဒေါ်သစ်တို့ရဲ့ ပစ္စယာ နုဂ္ဂဟဖြင့် အင်ကြင်းတောရတိုက် ဗုဒ္ဓသိမ်တော်မှာ ဂိုဏ်းချုပ်သုမေဓာ ဆရာတော်ကြီးအရှင်နိမ္မလမဟာထေရ်ကို ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍ အရှင်ပရမမဟာထေရ်စသော ကမ္မဝါဆရာတော်များနဲ့ ၃၅ ပါးသော ကာရကသံဃာတော်တို့ရဲ့ ချီးမြောက်မူနဲ့အတူမြင့်မြတ်သောရဟန်းဘဝသို့ရောက်တော်မူခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

မဟာစည်လောင်းလျာအရှင်သောဘနဟာအရှင်ပရပထံမှာပါဠိအဋ္ဌကထာများဆက်လက်သင်ယူရင်းသီလတည်းဟူသော အောက်ခြေကျောက်မြေ ကို ခိုင်မာစေတော်မူခဲ့ပါတယ်။ မချွတ်မယွင်း၊ မကွဲအက် မကျိုးပဲ့အောင်စောင့် ရှောက်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ အရှင်သောဘနဟာရဟန်းပြု ပြီး ၄လအကြာမှာပင် ဓူတင်အကျင့်ကို ဆောင်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဓူတင်အကျင့်ဟူသည် ပင်ပန်းဆင်းရဲသည် မှန်သော်လည်း ကိလေသာတို့ကို ခေါင်းပါးငြိမ်သက်စေပါတယ်။ ဆရာတော်လောင်းလျာဟာ ဆွမ်းမခံမီ စာသင်စာချခြင်း၊ စေတိယင်္ဂဏဝတ်၊ ဗောဓိယင်္ဂဏဝတ် စသည်တို့ကို ပြုတော်မူပြီး မြတ်စွာဘုရားရုပ်ပွားတော်ကို ထိခြင်းကြီးငါးပါးနဲ့ကန်လျက်

`အတိရေကလာဘံ ပဋီက္ခိပါမိ၊ ၀ိဏ္ဏပါတိကင်္ဂသမာဓိယာမိ’

“ဆွမ်းခံ၍ရသာဆွမ်းထက်အပိုအလွန်ဖြစ်သောလာဘ်များကိုပယ်ပါ၏။”ဆွမ်းအကျိုးငှာလှည့်လည်ခြင်းအလေ့ရှိသောရဟန်း၏အကြောင်းအင်္ဂါစေတနာ ကိုဆောက်တည်ပါ၏။ လို့အာမဘန္တစက္ခချလျက် ဆွမ်းခံကြွလေ့ရှိခဲ့ ပါတယ်။ ရဟန်းဖြစ်တော်မူစကပင် ကြည်ညိုဖွယ်ပုံရိပ်သွင်နဲ့ ပြည့်စုံတော်မူ

ခဲ့ပါတယ်။ 

မဟာစည်လောင်းလျာဆရာတော်ဟာ ပတ္တပိုက်ဓူတင်(တစ်ခွက်တည်း(ဝါ)သပိတ်တစ်လုံးတည်းဖြင့် ရောင့်ရဲစွာဆွမ်းဘုဉ်းပေးခြင်း၊ ရုက္ခမူဓူတင်(သစ်ပင်အောက်၌သာသီတင်းသုံးခြင်း၊ ဧကာသနိက်ဓုတင်(တစ်ထပ်တည်းသာ ဆွမ်း ဘုဉ်းပေးခြင်း) စတဲ့ဓူတင်များကို ငယ်စဉ်ကပင် ဆောင်ခဲ့တာမို့ လူတွင်မက နတ်များကပါကြည်ညိုခဲ့ရတဲ့ရဟန်းတော်ဖြစ်ပါတယ်။

အရှင်သောဘနဟာ ရဟန်းတစ်ဝါမရမီမှာပင် အစိုးရပထမငယ်တန်းကို ဝင်ရောက်ဖြေဆို အောင်မြင်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ပထမငယ်တန်းဆိုင်ရာ ဘိက္ခုပါတိမောက်၊ သဒ္ဒါသဂြိုဟ်၊ ကခါရူပသိဒ္ဓိ၊ ဋီကာကျော်၊ မာတိကာဓာတုကထာများကို အရဆောင်အောင်တော်မူခဲ့ခြင်းပါပဲ။ ရဟန်းတစ်ဝါအရမှာ ကျေးဇူးရှင် မိခင်ကြီးဒေါ်အုပ်ကွယ်လွန်တော်မူတဲ့အခါသောကထူးထွေ မရောက်ပေမယ့် အိုနာသေဘေးတို့အပေါ်သံဝေဂဉာဏ်မြင် ဆင်ခြင်တော်မူနိုင်ပါတယ်။

အရှင်သောဘနဟာစာပေပရိယတ္တိဘက်မှာ ဆက်လက်ကြိုးပမ်းအားသစ် တော်မူခဲ့ရာ၁၂၈၈-ခုနှစ်မှာ ပထမလတ်တန်းကို ရန်ကုန်မြို့၌လည်းကောင်း၊ ပထမကြီးတန်းကိုရွှေဘိုမြို့၌လည်းကောင်းဖြေဆိုအောင်မြင်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဆိပ်ခွန်ရွာမှာကျင်းပတဲ့ဝိနည်းစာပြန်ပွဲမှာလည်း ဝိနည်းငယ်လေးစောင်ပါဠါကို အလွယ်ပြန်ဆိုအောင်မြင်တော်မူခဲ့ပြန်ပါတယ်။

မဟာစည်လောင်းလျာ အရှင်သောဘနဟာရဟန်းသိက္ခာ၄ဝါအရ၁၂၉၀ ပြည့်နှစ်မှာ မန္တလေးအနောက်ပြင် ခင်မကန်တိုက်မှာ ရောက်ရှိသီတင်းသုံးရင်း တိုက်သစ်ဆရာတော်အရှင်ဣန္ဒသာဘိဝံသ ချမ်းသာကြီးတိုက်စာချဆရာတော်အရှင်လက္ခဏာတို့ထံတော်မှာစာပေပညာများဆည်းပူးသင်ယူပါတယ်။ တစ်နှစ်ကျော် ပညာသင်ယူခဲ့ပြီး ဇာတိပ်ခွန်ရွာသို့ပြန်ကြွတော်မူခဲ့ကာခမည်းတော်ဦးကံတော်နှင့် ဆွေမျိုးဉာတိတို့အားတရားဓမ္မသွန်သင်ဟောပြတော်မူခဲ့ပါတယ်။