မောင်သာနိုး - ဗမာစာဗမာစကား

မြန်မာသည် ဧကဝဏ္ဏဘာသာလော

          မြန်မာဘာသာစကားသည် ဧကဝဏ္ဏ ဘာသာစကားဖြစ်သည်ဆို သောအချက်မှာ ယနေ့အဖို့ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပညာရှင်တိုင်းကလိုလို လက်ခံထားသော ခံယူချက်တစ်ရပ်နှယ် တွေ့ နေကြရသည်။ သဏ္ဌာန် တူသည်မှာ မဆွက တစ်စုံတစ်ဦးက ထိုသို့ပြောဆိုခဲ့သည်ကို နောက်မှ လိုက်၍ တညီတညာတည်း အတွန့်တက်ခြင်းမရှိ အေးအေးလူလူပင် လက်ခံလာခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်ဟန်ရှိ၏။ ထိုသို့ စတင်ကောက်ချက်ချသူ များမှာ မြန်မာဘာသာစကားကို လေ့လာလိုက်စားသော နိုင်ငံခြားသား တို့ပင်ဖြစ်၍ ကျွန်ုပ်တို့လေ့လာသိရှိရသလောက် အစောဆုံး ထိုသို့ပြော သူမှာ ဆရာယုဒသန်ပင် ဖြစ်သည်။ သူ၏ “မြန်မာသဒ္ဒါ”စာအုပ်နိဒါန်း တွင် အောက်ပါသဘောသွားအတိုင်း ဆရာယုဒသန်က အင်္ဂလိပ်လို ရေးခဲ့၏။

          “မြန်မာစကား စစ်စစ်မှာ ဧကဝဏ္ဏဖြစ်သည်။ စကားလုံး တစ်လုံးလျှင် ဝဏ္ဏတစ်ခုသာလျှင် ပါဝင်၏။ သို့သော် ဗုဒ္ဓဘာသာ နှင့်အတူ ပါဠိဘာသာ အသုံးပြုလာရာမှ မြန်မာဘာသာစကား စစ်စစ်ထဲသို့ ဗဟုဝဏ္ဏ ပါဠိစကားလုံးများစွာ ရောနှောပါဝင်ကုန် လေတော့သည်”

Burmese Grammar, P.3

          ဆရာယုဒသန်၏ မြန်မာစာ နှံ့စပ်မှုကို ယုံမှားစရာမရှိ။ သူ၏ မြန်မာအဘိဓာန်မှာ ယနေ့တိုင် ကိုးကားနေရသေးသော အခိုင်အခံ့ စာတစ်ဆူဖြစ်ပေသည်။ သို့သော် အဘယ်လူသား ပညာရှိသည် အမြဲ ထာဝရ သဲလဲစင်” ဖြစ်နိုင်ပါမည်နည်း။ ဆရာယုဒသန်၏အဘိဓာန်တွင် ပေးထားသော စာလုံးပေါင်းသတ်ပုံတို့တွင် ယနေ့ ကျွန်ုပ်တို့ လက်မခံ နိုင်သော စာလုံးပေါင်းတို့ အတော်များများ တွေ့နေကြရသည်။ သူ၏ မြန်မာသဒ္ဒါကျမ်းမှာလည်း အကျဉ်းရုံးရသည်နှင့်အမျှ မပြည့်မစုံနိုင်လျက် ခြေခြေမြစ်မြစ်မရှိမှုတွေ ပြည့်နေပေသည်။ မြန်မာစာကို ဧကဝဏ္ဏဟု ဆိုခဲ့ရာတွင်လည်း ဆရာယုဒသန် “သတိဖြစ်ခဲ” သွားခဲ့ရပေသည်။

          ဆရာယုဒသန်အဆိုအရမှာ မြန်မာစကားစစ်စစ်သည် ဧကဝဏ္ဏ ဖြစ်သည်။ ပါဠိစကားလုံးသုံးခါမှ ဗဟုဝဏ္ဏစာလုံးများ မြန်မာစာထဲ ပါလာသည်ဟူပေ၏။ ဆရာကြီးသည် ဤနေရာ၌ လက်လွတ်စပယ် လွယ်လွယ်ဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်ပေ၏။ သူ့နောက် နှောင်းဆရာတို့ကား ပို၍ တိကျလိုဟန်ရှိပေသည်။ ဆရာတို့က ဆိုကုန်၏။ မြန်မာစကားစစ်စစ် သည် ဧကဝဏ္ဏဖြစ်သည်။ တစ်ဝဏ္ဏထက်ပိုလာလျှင် ဗမာစကား မဟုတ်တော့ပြီ။ တိဗက်သော်လည်းကောင်း၊ တရုတ်သော်လည်းကောင်း၊ မွန်သော်လည်းကောင်း၊ လီဆူးသော်လည်းကောင်း၊ မရူသော်လည်း ကောင်း စသည်ဖြင့် ဖြစ်ရမည်ဟူပေ၏။

          ဆရာတို့၏ အလိုအရ မြန်မာစကားစစ်စစ်ဆိုရမည်များမှာ 'လာ'၊ “သွား” “စား” “လူ”၊ “ခွေး” “နွားတို့ကဲ့သို့သော စကားလုံးတို့သာလျှင် ဖြစ်ကြ၍ “ထမင်း” “နိုင်ငံ” “မာလကာ” စသည်တို့မှာ ဗမာစကားစစ် စစ် မဟုတ်၊ နိုင်ငံခြားတစ်ခုခုက လာသော စကားဖြစ်ရမည်ဟူပေ၏။ သို့နှင့်အညီ ဤဗဟုဝဏ္ဏစကားလုံးတို့ ဘယ်ဘာသာစကားက လာ သည်ကို တိဗက်အဘိဓာန်၊ တရုတ်အဘိဓာန်များတွင် အပတ်တကုတ် ရှာဖွေကာ ရှာမရသော် ဟိုကဟာနှင့် ဒီကစပ်၊ ဒီကဟာနှင့် ဟိုစပ် စသည်ဖြင့်လည်း ကြိုးစားပမ်းစားလုပ်ကြလေသည်။

          ဤတွင် ကျွန်ုပ်တို့ စဉ်းစားရမည်မှာ မြန်မာစကား စစ်စစ်ဟူသည် အဘယ်နည်းဟူ၍ပင် ဖြစ်ပေ၏။ ဘယ်ဘာသာခြားစကားလုံးကမှ ဆင်းသက်လာခြင်းမရှိသည့် မြန်မာစကားလုံးဟူ၍များ ဘယ်မှာထောက်ပြစရာရှိပါသနည်း။ မြန်မာလူမျိုးစစ်စစ်ဟူ၍ပင် ညွှန်ပြရန် ခဲယဉ်းဘိသို့ မြန်မာစကားစစ်စစ်ဟူသည်ကိုထောက်ပြရန် ခဲယဉ်းပေ လိမ့်မည်။ မြန်မာတွင်သာမဟုတ်၊ အဘယ်ဘာသာစကားပင်မဆို (ဘာသာစကားအုပ်စု ခွဲမရသောဂျပန်လို စကားကလွဲ၍) အခြားဘာသာစကားတို့နှင့် ရင်းမြစ်မူလ ဆက်စပ်ခြင်းများရှိနေသည်သာ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်လည်း ဘာသာစကားတို့ကို အုပ်စုခွဲ၍ လေ့လာနိုင်ခြင်း ဖြစ်၏။

          ဗဟုဝဏ္ဏစကားလုံးမှ ဘာသာခြားစကားတို့နှင့် ဆက်နွှယ်နေသည် မဟုတ်။ ဧကဝဏ္ဏစကားတို့လည်း အလားတူ ဆက်နွှယ်နေသည်သာ တည်း။ မြန်မာစကား “ငါ” သည် တရုတ် ငို(ေ)” ကချင်ဝိုင်” တို့နှင့် ဆက်စပ်နေသည်ကိုလည်းကောင်း၊ မြန်မာစကား နင်” သည် တရုတ် နိ(ည) ကချင်'နန်း”တို့နှင့် ဆက်စပ်နေသည်ကိုလည်းကောင်း ပညာရှင် တို့ ဝန်ခံထားကြပြီးဖြစ်၏။ အလားတူပင် တရုတ်'ရှီး(ဇီး) တိဗက်ဇေး”တို့နှင့် မြန်မာဈေး၊ တရုတ် 'ဆီအန်” တိဗက်'ဆန်” တို့နှင့် မြန်မာ'ဆန်” အသီးသီး ယှက်နွှယ်နေကြသည်သာဖြစ်သည်။

          ယင်းသို့ ဘာသာတကာတို့နှင့် ဆက်နွှယ်နေကြသည်ချည်းအတူတူ ဧကဝဏ္ဏကတော့ မြန်မာစစ်စစ်ဖြစ်စေ၊ ဗဟုဝဏ္ဏသည်သာ ဘာသာ ခြားပုဒ်ပျက်ဖြစ်စေဟူ၍ ကောက်ချက်ချ၍ ရပါမည်လော။

စ          င်စစ်သော်ကား မြန်မာစကားစစ်စစ်ဟု သတ်မှတ်ရန်မှာ ပဝေ သဏီကတည်းက မြန်မာတို့ သုံးလာခဲ့ကြ၍ ဘာသာခြားရင်းမြစ်ကို ခက်ခက်ခဲခဲငုပ်လျှိုလေ့လာ ဆန်းစစ်ပါမှသာ ရမ်းဆမြင်သာရုံ ရှိတော့သော လူထုသုံးစကားလုံးတို့ကို သတ်မှတ်ရန် ရှိပေ၏။ ဧကဝဏ္ဏ မို့၊ ဒိဝဏ္ဏမို့ ပြောလို့မဖြစ်ပေ။

          မြန်မာစကားစစ်စစ်နှယ် အဖြစ်ကြီးဖြစ်နေကြသော ဗဟုဝဏ္ဏ စကားလုံးတို့ကို အများအပြားပင် စာရင်းပြုလုပ်ပြနိုင်ပေလိမ့်မည်။ အတွေ့ အများဆုံး စကားလုံးတချို့ကို ဥပမာပြရသော် စကား၊ စပါး၊ ခရီး၊ ရိက္ခာ(ပါဠိမဟုတ်)၊ တရား၊ ကောင်းကင်၊ နိုင်ငံ၊ ထမင်း၊ ဆရာ၊ တပည့်၊ နံနက်၊ နှမြော၊ ပုဆိုး၊ ရက်ကန်း၊ အလကား၊ ကျက်သရေ၊ စသည်များ။ “အချိန်” “အသက်၊ အဖ၊ အမိ” စသည့် 'အ'ပါသော စကားလုံးများ။ သရက်၊ ပိန္နဲ၊ တမာ၊ ကံ့ကော်စသည့် သစ်ပင်ပန်းမန် အမည်များ စသည်ဖြင့် ဖြစ်ပေသည်။ ဤစကားလုံးတို့နှင့်ပတ်သက်၍ စကားလုံးရင်းမြစ် သုတေသီတစ်ဦးအား သွား၍ မေးချေသော် စကား” ဆိုသည်မှာ တိဗက် ဆ၊ 'စ''စ်လ်” “အဆဒ်” ၊ လိစု ရှ’ တရုတ် “စီ၊ ဆိဇီ” စသည်မှ “စ” နှင့် တိဗက် “ဗီက “သော”၊ အဗောမီရီ'အဂေါမ်” ကချင်” တရုတ် ” စသည်မှ “ကား”တို့ပေါင်းစပ်၍ 'စကား” ဖြစ်လာ သည်ဟုလည်းကောင်း။စပါး” ဆိုသည်မှာ စာပါး” ကလာသည်။ တိဗက် “ဇဗ” ဟူ၍ရှိသည်။ “ဗ” ဆိုသည်မှာ မြန်မာပါး” ကဲ့သို့ ပစ္စည်းဖြစ်လိမ့်မည်။ အဗောမီရီဘာသာတွင် “ပ”ဟူသည်မှာ ပြောင်းဖူး’ အဓိပ္ပာယ်ထွက် သည် စသည်ဖြင့်လည်းကောင်း။

          “ထမင်း”ဟူသည်မှာ တိဗက်‘ထော’ တရုတ်‘ထော၊ ထော်”၊ အဗော မိရိတ” မိကီရ် "ထေ”တို့မှ “ကြီးသည်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော `ထ ́နှင့် တရုတ် အိအမ်” မိကိရိ အန်၊မဂု 'မန်” တို့မှ အစား” ဟု အဓိပ္ပာယ် ထွက်သော “မင်း” တို့ပေါင်းစပ်ကာ “ကြီးသောအစာ” (အရင်းခံအစာ) ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်ဟူ၍ စုံစုံစေ့စေ့ရှင်းပြကြပေလိမ့်မည်။

          ဤသို့ ရှင်းပြကြသည့်အတိုင်း ဟုတ်သည်လည်းရှိ၊ မဟုတ်သည် လည်း ရှိပေမည်။ သို့သော် ဤသို့ ရင်းမြစ်ကို ရှာထုတ်ပြရသည်မှာ ခဲခဲကတ်ကတ်သာလျှင်ဖြစ်၍ စင်စစ်သော်ကား ဤစကားလုံးတို့သည် မူရင်းအသွင်ကို ပျောက်၍ ဗမာသွေး ဗမာသွင်ဆင်ယင်နေကြပေပြီ။ ဗမာစကားစစ်စစ်ဟု မှတ်လိုက်ရုံသာ အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါတော့သည်။

          တစ်ဖန် သဒ္ဒါနည်းအရ စကားလုံး (ပုဒ်)ဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း ဟု ကျွန်ုပ်တို့ စစ်ဆေးသင့်၏။ မြန်မာသဒ္ဒါ၌ စကားလုံး” ဟူသည်ကို သတ်မှတ်ရန် ဆရာ့ဆရာတို့ ဝိဝါဒကွဲလျက်ပင် ရှိကြသေးသည်။ ဤနေရာ၌ချ၍ ဆွေးနွေးရန်လည်း ကျယ်ဝန်းလှချေ၏။ အကျဉ်းရုံး၍

ပြောနိုင်သမျှ အများလက်ခံနိုင်မည့် မူတစ်ခုကိုတင်ပြရသော် ဝါကျကို ပိုင်း၊ စကားလုံးအတွဲတွေရမည်။ စကားလုံးအတွဲများ၏ အခြေခံယူနစ် ကိုရှာသော် စကားလုံး” ကိုရမည်ဟူ၍ ဖြစ်၏။ စကားလုံး” ကိုမှ ထပ် ၍ခွဲသော် မူလဓာတ်များကို ရပေလိမ့်မည်။ ထိုမူလဓာတ်နှင့် စကားလုံး ရင်းမြစ် ရောမပစ်ရန် အရေးကြီးသည်။ (ရင်းမြစ်ကား အင်္ဂလိပ်ဘာသာ ၌ Nation ဟူသော စကားလုံးကိုခွဲသော် Nat ဟူသော ဓာတ်နှင့် ion ဟူသော ဓာတ်ရသကဲ့သို့တည်း။ ပါဠိဘာသာ၌ “ဗုဒ္ဓ” ကိုခွဲသော် “ဗုဂ်”နှင့် “တ” ရသကဲ့သို့တည်း။

          မြန်မာမူလဓာတ်များကို ဝေါဟာရဓာတ်နှင့် သဒ္ဒါဓာတ်ဟူ၍ အကြမ်းဖျင်းနှစ်မျိုးနှစ်စား ခွဲနိုင်၏။ ဝေါဟာရဓာတ်ချည့်လည်းကောင်း၊ ဝေါဟာရဓာတ်နှင့် သဒ္ဒါဓာတ်တွဲ၍လည်းကောင်း ကျွန်ုပ်တို့ စကားပြောနိုင်၏။ သဒ္ဒါဓာတ်ချင်းတွဲ၍ကား စကားမဖြစ်နိုင်။ ထို့ကြောင့် ဝေါဟာရဓာတ်နှစ်ခု သို့မဟုတ် နှစ်ခုထက်ပိုသည်တို့ကို အပိတ်စပ် ဖြင့် တွဲ၍ပြောရသော် စကားလုံးတစ်လုံး (ဝါ) ပုဒ်တစ်ပုဒ်ဟု ယူဆကြရန် ဖြစ်ပေသည်။ သို့ဖြင့် ဧကဝဏ္ဏ မူလဓာတ်နှစ်ခုစီပေါင်းစပ်၍ ဖြစ်ပေါ် လာသော စာအုပ်၊ ခဲတံ” “ကျောင်းသား” စသည်တို့ကို စကားလုံး (ဝါ) ပုဒ်တစ်ခုစီဟုပင် ယူဆကြရမည်ဖြစ်လေသည်။

          မြန်မာဘာသာစကားသည် ဝိဘတ်သွယ်ရသော ဘာသာစကား များနှင့်လည်းကောင်း၊ ဧကဝဏ္ဏဘာသာစကားများနှင့်လည်းကောင်း ခြားနားသော သဘောလက္ခဏာရှိ၏။ ဝိဘတ်သွယ်ရသော ဘာသာ စကားမျိုးမဟုတ်ခြင်းကြောင့် ကာရက စသည်ကိုလိုက်၍ ရုပ်ပြောင်း လဲခြင်းမရှိ၊ နာမ်ပုဒ်တစ်ခုနောက်တွင် “သည်” “ကို”၊ “က” စသည်တို့ လိုက်နိုင်သော်လည်း (ပါဠိစသည်မှာကဲ့သို့)ဝိဘတ်သွယ်ခြင်းမဟုတ် ချေ။ ဤအချက်ကိုကောင်းစွာ သဘောမပေါက်သူတို့သည် မြန်မာ သဒ္ဒါကို ပါဠိသဒ္ဒါလမ်းကြောင့်ဖြင့် စီရင်ရန် မှားယွင်းစွာ ကြိုးပမ်းခဲ့ကြ ဖူး၏။ တစ်ဖန် မြန်မာဘာသာသည် ဧကဝဏ္ဏမဟုတ်ချေ။ ပြဆိုခဲ့ပြီး အတိုင်း ဗဟုဝဏ္ဏ စကားတို့လည်း အတော်များများပင် ရှိကုန်သည်။ တစ်ဖန် ဧကဝဏ္ဏမူလဓာတ်ချင်းယှဉ်တွဲပူးကပ်နိုင်သော သဘောရှိ သည်။ ဤအကြောင်းကို အဖွင့်စပ်၊ အပိတ်စပ်ကို လိုက်၍ ယောသအဃောသ အသံပြောင်းလဲမှု ထုံးစနစ်ရှိနေသည်ကို ထောက်သဖြင့် အခိုင် အမာဆိုနိုင်၏။

လုပ်သား

 ၂၇-၈-၆၅