မင်းသုဝဏ်၊မင်းယုဝေ - ကဗျာ့ပရိယာယ်

အခန်း ၁

          ကလေးငယ်သည် စကားပြောချိန်တန်သောအခါ လူကြီးများ ပြောဆို သည့်စကားကို အတုလိုက်ပြောဆို၍ စကားတတ်ရသည်။ စာသင်ချိန်သို့ ရောက်သောအခါ ဆရာရေးပြသည့် စာလုံးကို အတုလိုက်ရေး၍ စာရေး တတ်ရသည်။ အလုပ်ခွင်သို့ ဝင်သောအခါ လူကြီးလုပ်ပြသည်ကို အတု လိုက်လုပ်၍ အလုပ်တတ်ရသည်။ တတ်သိသူ၏ကြံပုံ၊ ပြောပုံ၊ လုပ်ကိုင် ပုံကို အတုလိုက်ကာ အတတ်သင်ယူရသည်မှာ ထုံးစံဖြစ်ပေသည်။ မောင် တင်မြင့် (သံတွဲ) သည် အောက်ပါကဗျာကို ရေးစပ်လေ့ကျင့်ရာတွင် သူ တစ်ပါး၏ ကဗျာတစ်ပုဒ်ကို အတုလိုက်ထားသည်ဟု ထင်မိပေသည်။

ခြားနားခြင်း

တိုင်ပင်တင်းတင်းကြီးသည်

ပြုံးသောမူရာ၊ သူ့မျက်နှာသည်

ငွေလွှာရွှေလဝန်းနယ်တည်း။

မုန်းသောအခါ၊ သူ့မျက်နှာသည်

ညိုလာတိမ်သားပမာတည်း။ ။

          အပြုံးနှင့်အမုန်း ဆန့်ကျင်ဘက်တရားနှစ်ပါးကို တွဲဖက်ရေးစပ်ထား သည်မှာ သင့်သော ရေးစပ်ချက်ပင်ဖြစ်ပေသည်။ အမှောင်နှင့်တွဲမှ အလင်း၏ ဂုဏ်ပေါ်သည်။ အလင်းနှင့်တွဲမှ အမှောင်၏ဂုဏ်ထင်သည်။ လဝန်းနှင့် တိမ်သားကို ဥပမာအဖြစ်ခိုင်းနှိုင်းသည်မှာလည်း တော်ပေသည်။ တစ်ခုက အလင်း၊ တစ်ခုက အမှောင်ဖြစ်ပေသည်။

          သို့သော် စပ်ဆိုပုံမှာကား အချိုးမကိုက်သကဲ့သို့ ရှိသည်။ ဘက်မမျှ သကဲ့သို့ ရှိသည်။ ချိန်ခွင်လျှာ မငြိမ်မသက်သကဲ့သို့ ရှိသည်။ အကယ်၍အောက်ပါအတိုင်း ပြုပြင်လိုက်ပါလျှင် မည်သို့ဖြစ်လာမည်ကို ဆင်ခြင်ရန် တိုက်တွန်းလိုသည်။

ပြုံးသောအခါ၊ သူ့မျက်နှာသည်

 ကြည်သာလဝန်းပမာတည်း။

မုန်းသောအခါ၊ သူ့မျက်နှာသည်

 ညိုပြာ တိမ်သား ပမာတည်း။

* * *

          မိမိစိတ်အား လှုပ်ရှားစေသည့်အကြောင်းကို သတိမူခြင်းသည် ကဗျာ ရေးသူ၏ အရည်အချင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ထိုအကြောင်းသည် လေးနက်ချင် လည်း လေးနက်ပေမည်။ ပေါ့တန်ချင်လည်း ပေါ့တန်ပေမည်။ မည်သို့ပင် ဖြစ်စေ ထိုအကြောင်းသည် မိမိစိတ်အားလှုပ်ရှားစေသည်မှာ ကဗျာရေးရန် မျိုးစေ့ပေးသည်ပင်ဖြစ်သည်။ မောင်မျိုးမြတ်သည် အောက်ပါလင်္ကာကို ရေး ရာ၌ မိမိစိတ်လှုပ်ရှားမှု အတွေ့အကြုံကပေးသော ထိုမျိုးစေ့ကို အပင်ပေါက် အောင် စိုက်ပျိုးလိုက်ခြင်းဖြစ်ပေသည်။

အဖြစ်ရယ်လေ

လူချင်းတွေ့လျှင်

ပြောပြချင်တယ်

ချစ်ကြင်နာမှု အကြောင်းများ။

တွေ့ပြန်တော့လည်း

နွမ်းမော့တွေဝေ

ဆွဲ့ အချေသည်

ရင်တွေခုံခုံ

‌ပြောမကြုံပြီ

 ဖြစ်ပုံသိတ်သိတ် ခက်တကား။ ။

          မောင်မျိုးမြတ် ခံစားရချက်မျိုးကို လူငယ်အများပင် ခံစားရဖူးပေမည်။ သို့သော် မောင်မျိုးမြတ် သဘောပေါက်သကဲ့သို့ သူတို့သဘောပေါက်ချင်မှ ပေါက်ပေမည်။မောင်မျိုးမြတ်ကဲ့သို့ စာဖွဲ့ထုတ်ဖော်ဖို့ကား လုံးဝသတိရချင် မှ ရကြပေမည်။ မောင်မျိုးမြတ်၏လင်္ကာကိုဖတ်မိသောအခါတွင်မှ “သော်၊ ဟုတ်ပေ၏” ဟု ဆိုမိကြပေမည်။ ဤသည်ပင် ကဗျာဆရာ၏သတ္တိပေ တည်း။

          မောင်မျိုးမြတ် စိတ်နောက်ကိုယ်ပါ ရေးသည်ကို ချီးမွမ်းအပ်ပေသည်။ သို့သော် ယခုထက်ကောင်းအောင် ချောနိုင်လျှင်ကား ပိုမို၍ချီးမွမ်းစရာဖြစ်ပေ မည်။ လေးလုံးစပ်လင်္ကာမျိုးသည် စည်းကမ်းကြီးသည်။ စာသံပေသံနှင့် ရေးရသော စာမျိုးဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်လည်း မောင်မျိုးမြတ်သည် ဒုတိယ အပိုဒ်ကို ဣန္ဒြေကြီးနှင့် ရေးလိုက်ပုံရသည်။ သို့သော် ပထမပိုဒ်တွင် “ပြော ချင်တယ်”ဟု ရေးထားသည်မှာ သစ်ကြား ဝါးညှပ်သည်နှင့်တူတော့သည်။ “ပြောမကြုံပြီ”ဆိုသော အပိုဒ်မှာ မပီသပေ။ ချည့်နဲ့သည်။ သတ်ပုံရေးထုံးကို ဂရုပြုရန်လည်း လိုသေးပေ၏။

***

          မောင်မျိုးမြတ်သည် အတွေ့ကို စာဖွဲ့သည်။ ကို (ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်) ကား အတွေးကို စာဖွဲ့ရန်ကြိုးစားသည်။ အတွေ့နှင့် အတွေးတို့သည် သဘာဝ တစ်မျိုးစီ ဖြစ်ကြသည်။ အတွေ့သည် ကိုယ်ထိလက်ရောက် ခံစားရသည် ဖြစ်သောကြောင့် ရှင်းလင်းပြတ်သားတတ်သည်။ အတွေးမူကား စိတ်၏ ကျက်စားမှုဖြစ်သဖြင့် ရှုပ်ထွေးပွေလီတတ်သည်။ ရှုပ်ထွေးပွေလီချက်ကို တသန့်စီရှင်းလင်းခွဲထုတ် သုတ်သင်၍ အမာခံပန္နက်ပုံ ထင်ရှားစွာပေါ်သော အခါကျမှ ပြန်လည်တည်ဆောက်ယူရသည်။ ထိုအခါတွင်မှ ပွတ်လုံး၊ ပွတ်ခြမ်း၊ ပန်းဆွဲ၊ ပန်းပြောက်၊ စိန်တောင်၊ စိန်ထွတ် စသော အဆင်တန်ဆာ တို့ကို သူ့နေရာနှင့်သူ ဆီလျော်အောင် သင့်တင့်လျောက်ပတ်ရုံ ထည့်သွင်း ဆင်ယင်ရလေသည်။ “ကို၏ လင်္ကာကို ဖတ်ကြည့်ပါဦး။မည်

။

ငှက်ငယ်ကလေး၏ ဘဝမှတ်တမ်း ဥခွံခြံဝင်း၊ နယ်ပယ်ကျဉ်းလည်း အချင်းဧရာ၊ ဘုံနတ်ရွာဟု ခါခါလွဲမှား၊ ငါထင်စားသည် ပိုးဝါးမှန်းဆ ဥတွင်းမှ။ အခွံကွဲအက်၊ ဥမှထွက်ချင်း မြက်သက်ငယ်နှံ၊ လေးဖာခံသည့် ပင်ယံနန်းသိုက်၊ ငါမြင်လိုက်လျှင် ဝန်းဝိုက်ကျယ်စွာ၊ ပြည်နိဗ္ဗာဟု

သေချာစေ့ငု၊ သိမှတ်ပြုသည် ဗဟုသုတ ကြားမြင်စ။ ထိုမှတစ်ဆင့်၊ မွေးတောင်ရင့်၍ အတင့်ရဲရဲ၊ လေ၌ဝဲလျှင် တိုက် တ် သစ်ပင်၊ မိုးကောင်းကင်နှင့် မြစ် ပင်လယ် တောင်၊ နေမင်းရောင်ဝါ ငါမြင်ပါသော်၊ ပမာတင်က

သာဂရမြို့၊ စစယုံမှား မတင်စားတော့၊ ဆန်းပြားကွန်ချာ ဤကမ္ဘာ၌၊ တွေ့ရာသီးသီး အဆန်းချည်းဟု ကိုယ့်တည်းသုံးသပ် သတိချပ်သည်။ ထပ်ထပ်မှားမှာ စိုးသောကြောင့်။ ။//

ကို သည် ဆန်းကြယ်သော အတွေးကိုတွေးသည်။ သို့သော် ရှင်းလင်း ပြတ်သားအောင်ကား မကြိုးစားယောင်ရှိ၏။ “လွှဖြတ်အရုပ်ပဟေဠိ” ကို သူငယ်တို့ အရုပ်သဏ္ဌာန်ပေါ်အောင် စိတ်ရှည်ရှည်နှင့် စပ်ဆင်ရသကဲ့သို့ စပ်ဆင်ရန် များစွာလိုသည်။ ကို၏ လင်္ကာကို ပထမအကြိမ်ဖတ်လိုက်ရ

သောအခါ ဆိုလိုချက်ကို နားလည်သကဲ့သို့ ရှိသည်။ နှစ်သက်စိတ်လည်း ပေါ်လာသည်။ သို့သော် ဒုတိယ၊ တတိယ စသည်ဖြင့် ဖတ်ပြန်သောအခါ သံသယများ ဝင်လာတော့သည်။ ဥပမာ - အချင်းဧရာ၊ ဘုံနတ်ရွာကို ဘာကြောင့်သုံးသလဲ။ နတ်ရွာကဲ့သို့ ကျယ်သည်ဟု ဆိုချင်သလား။ နတ် ရွာကဲ့သို့ ချမ်းသာသည်ဟု ဆိုချင်သလား။ နောက်နည်းကို ဆိုချင်လျှင် အများနားလည်သည်နှင့် တူညီသည်။ ရှေ့နည်းကို ဆိုချင်လျှင် နေရာမကျ လှဟု ထင်မိသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် နတ်ရွာကို ကျယ်ဝန်းမှုနှင့်တွဲ ဖက်၍သာ နားလည်ကြသည်။ ဝန်းဝိုက်ကျယ်စွာ၊ ပြည်နိဗ္ဗာ-ဆိုသည်မှာ လည်း ထိုနည်းလည်းကောင်းပင်။ ထိုမှတစ်ပါးလည်း ဥတွင်းငှက်ငယ်နှင့် ပေါက်စငှက်ငယ်တို့အတွက် နတ်ရွာနိဗ္ဗာန်တို့သည် အလှမ်းမဝေးလွန်းပေဘူး လားဟု တွေးထင်စရာရှိသည်။ နတ်ရွာနိဗ္ဗာန်တို့ကို ပမာပြုပြီးနောက်မှ တတိ ယပိုဒ်တွင် သာဂရကို ထည့်ပြန်သည်။ နတ်ရွာ (ဥခွံ)ထက် နိဗ္ဗာန် (အသိုက်) က ကျယ်သည်။ နိဗ္ဗာန်ထက် သာဂရ(ကောင်းကင်)က ကျယ်သည်ဟု ဆိုချင်ဟန်တူသည်။ ဟုတ်ပါအံ့လော။ သာဂရဆိုသည်မှာ မည်သည့်အရာ နည်း။ ပင်လယ်ကို ဆိုလိုပါသလား။ ဆိုလိုလျှင်လည်း အများနားလည်သော စကားကို အဘယ့်ကြောင့် မသုံးပါသလဲ။ ကာရန်ဆွဲရာ လူလိုက်လွန်းလျှင်

မျောတတ်သည်။ လူနှင့်ကာရန် မည်သူက ခေါင်းဆောင်ပါလဲ။ မည်သူက သခင်ပါလဲ။ ကိုယ်ဆွဲရာ သူမပါလျှင် အထပ်ထပ်အပြန်ပြန်ဆွဲပါ။ နောက် ဆုံးတွင် အောင်ရမည်။ ကို (ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်) သည် ယခုအတွေးကိုပင် ထပ်မံဆင်ခြင်သုံးသပ်၍ နောက်တစ်ကြိမ် ပြန်ရေးနိုင်လျှင် အမြင်ထက် သန်လာလိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်မိသည်။//

မောင်အောင် (တက္ကသိုလ်) သည် အတွေ့နှင့် အတွေးကို ရောစပ်၍ စာဖွဲ့သည်။ တစ်ဆယ်ကျော်အရွယ် သူငယ်၊ သူငယ်မတို့၏ စိတ်မငြိမ်ပုံကို ပုံအမျိုးမျိုးခိုင်း၍ ဖွဲ့ထားသည်မှာ ရှင်ပါသည်။ လှုပ်ပါသည်။ သရုပ်ပေါ် ပါသည်။

ဆယ်ကျော်သက်

ရ သည်အရွယ်မှာ၊ တွယ်တာစရာ ဖြစ်ခဲ့ မရေရာချေ၊ မြူဝါလ်သွင်

လေတွင်လွင့်ပါး၊ တိမ်ရထားနှင့် မြင် ကြယ်များကိုခို၊ လ ကိုဒန်းစီး ခရီးထွက်ချင်၊ စိတ်လျဉ်မခိုင် တိုင်းပြည် ယိမ်းယိုင်ထွေပြား ။ ရွေ့လျားတတ်သည် လှပြီဆိုလျှင်၊ တပ်မက်ချင်၍ အပြစ်တင်ရင် ရင်မောဖွယ်ရာ၊ ကြုံလာလျှင်ငို တေးဆိုကဗျာ၊ စ ရာရာဖြင့် ၊ အထာမကျ၊ ဘဝမခိုင် တိမ်စိုင်အလား၊ မတုံစားသည် လှုပ်ရှားလွန်းသောကာလတည်း။ သင်တင်တင်သည်

သို့သော် မိမိ၏အတွေ့နှင့်အတွေးများကို စီစဉ်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ စီကုံးရာတွင်လည်းကောင်း၊ စကားလုံးသုံးရာတွင်လည်းကောင်း ချို့ငဲ့နေ သည်ဟု ထင်မိသည်။

ပထမဦးစွာ စကားသုံးကို လေ့လာကြည့်စို့။ ဝါကျကို ဖွဲ့လျှင် ကြိယာ ပါရသည်။ ကြိယာတိကျမှန်ကန်လျှင် ဆိုလိုသော အဓိပ္ပာယ်ပေါက်သည်။ တွယ်တာစရာ၊ မရေရာချေ ဆိုသည်မှာ ဘာကိုဆိုလိုသလဲ။ မိမိဆိုလိုချက် ကို ဒက်ခနဲထိအောင် မရေရာဆိုသော ကြိယာက ပြောပါသလား။ စိတ် လျဉ်မခိုင်ဆိုသော ဝါကျ၌ကား ကြိယာသည် ထိ၏ဟု ထင်သည်။ သို့သော်//

စိတ်လျဉ်ဆိုသော စကားသုံးသည် လိုရင်းအဓိပ္ပာယ်ကို ပေးပါလား။ လှပြီဆိုလျှင် တပ်မက်ချင် ၌ လှပြီအစား၊ လှသည်ဟု ရေးလျှင် မည်သို့ ဖြစ်လာမည်နည်း။ စိတ်လျဉ်မခိုင်နှင့် ဘဝမခိုင်တို့ကို မည်သို့ခွဲခြား၍ နား လည်ရမည်နည်း။ သို့မဟုတ် မည်သို့ဆက်စပ်၍ နားလည်ရမည်နည်း။

စီစဉ်ရာတွင် (၁)လဲဝါကဲ့သို့ လွင့်ပါးသည်။ (၂) တိမ်ရထားကို ခိုချင် သည်။ (၃) လကို ဒန်းစီးချင်သည်။ (၄) စိတ်လျဉ်မခိုင် ယိမ်းယိုင်ထွေပြား၊ ရွေ့လျားသည်။ (၅) အလှနှင့်တွေ့လျှင် မက်သည်။ (၆) ရင်မောဖွယ်နှင့် ကြုံလျှင် ငိုသည် စသည်ဖြင့် အချက်များရှိရာ၊ အမှတ် (၁)နှင့် (၄)ကို တစ်တွဲ၊ (၂) နှင့် (၃)ကိုတစ်တွဲ၊ (၅)နှင့် (၆)ကိုတစ်တွဲ စည်းရုံးလျှင် သူ့ အကန့်နှင့်သူ ဖြစ်ပေရာ၏။

ထိုအတွဲ ၃ တွဲအနက် မည်သည်ကို ပထမ၊ မည်သည်ကို ဒုတိယ၊ မည်သည်ကို တတိယထားသင့်သည်ကို အလေးအနက် စဉ်းစားသင့်သည်။ ယခုအတိုင်းကား ကမောက်ကမကဲ့သို့ ရှိသည်။

သို့သော် (၁) နှင့် (၄) တို့ သဘောတူနေသကဲ့သို့ ရှိသည်။ သဘော တူနေလျှင် တစ်ခုကို ပယ်ထုတ်သင့်သည်။ ၄ တွင် ကတ္တားမှာ စိတ်ဖြစ်သည်။ (၁) တွင် ကတ္တားမပါလာ။ ဤသည်မှာ ချို့တဲ့ချက်တစ်ရပ်ဖြစ်သည်။

စီကုံးရာတွင် စပ်နည်းတို့မှာ ခြေနာသောမြင်း ပြေးသကဲ့သို့ မညီ မညွတ် ကပေါက်ချိကပေါက်ချာ ရှိလှသည်။ တစ်ဆယ်ကျော်အရွယ်တို့၏ စိတ်မငြိမ်ပုံကို စပ်နည်းဖြင့် ဖော်လိုသောကြောင့် ဤသို့ စပ်သည်ဆိုလျှင် လည်း တောင်ယိမ်းမြောက်ယိုင် အဆုံးတိုင် စပ်သင့်သည်။ ယခုမူကား ဟိုရောက်သည်ရောက် စပ်သဖြင့် ဖတ်ရသူတို့ ကျီးကန်းတောင်းမှောက် ဖြစ်ကာ အာရုံပျက်ရလေသည်။

ဥပမာပေးရာတွင် လောဘကြီးသည်ကိုလည်း သတိပြုမိသည်။ မြူဝါ လဲသွင် ဆိုရာ၌ လဲဝါဖြင့်လည်း လဲဝါ၊ မြူမှုန်ဖြင့်လည်း မြူမှုန်၊ တစ်ခု တည်းကိုသာ ဤလင်္ကာမျိုးတွင် ချွေချွေတာတာ သုံးသင့်သည်။ ဥပစာ အရာတွင် တိမ်ကို ရထား၊ လကို ဒန်းဟု တင်စားသည့်အတိုင်း ကြယ်ကို လည်း တစ်ခုခုနှင့် တင်စားပါမှ ပြည့်စုံညီညွတ်ပေရာသည်။ စာစပ်ရာတွင် မျှမျှတတရှိဖို့ အလွန်အရေးကြီးသည်။