ဖားအောက်တောရဆရာတော် - နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းကျင့်စဥ်(အကျဥ်းချုပ်)အတွဲ(၈)

 

       ဣဓ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု-

  ၁။ ဣတိ ရူပံ၊ ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော၊ ဣတိ ရူပဿ အတ္တင်္ဂမော။

  ၂။ ဣတိ ဝေဒနာ၊ ဣတိ ဝေဒနာယ သမုဒယော၊ ဣတိ ဝေဒနာယအတ္ထင်္ဂမော။ 

  ၃။ ဣတိ သညာ၊ ဣတိ သညာယ သမုဒယော၊ ဣတိ သညာယ အတ္ထင်္ဂမော။ 

  ၄။ ဣတိ သင်္ခါရာ၊ ဣတိ သင်္ခါရာနံ သမုဒယော၊ ဣတိ သင်္ခါရာနံအတ္ထင်္ဂမော။ 

  ၅။ ဣတိ ဝိညာဏံ၊ ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော၊ ဣတိ ဝိညာဏဿအတ္ထင်္ဂမော။ (ဒီ၊၂၊၂၃၉။ မ၊၁၊၇၈။) 

     

• ရဟန်းတို့ ... ဤသာသနာတော်၌ ယောဂါဝစရရဟန်းတော်သည်

  ၁။ (က) ဤကား ရုပ်တရားတည်း၊ 

       (ခ) ဤကား ရုပ်တရား၏ ဖြစ်ကြောင်းသဘောနှင့် ဖြစ်ခြင်းသဘောတည်း၊ 

       (ဂ) ဤကား ရုပ်တရား၏ ချုပ်ကြောင်းသဘောနှင့် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း။ 

  ၂။ (က) ဤကား ဝေဒနာတရားတည်း၊

      (ခ) ဤကား ဝေဒနာတရား၏ ဖြစ်ကြောင်းသဘောနှင့် ဖြစ်ခြင်းသဘောတည်း၊

      (ဂ) ဤကား ဝေဒနာတရား၏ ချုပ်ကြောင်းသဘောနှင့် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း။ 

 

 ၃။ (က) ဤကား သညာတရားတည်း၊

      (ခ) ဤကား သညာတရား၏ ဖြစ်ကြောင်းသဘောနှင့် ဖြစ်ခြင်းသဘောတည်း၊

      (ဂ) ဤကား သညာတရား၏ ချုပ်ကြောင်းသဘောနှင့် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း။

 

 ၄။ (က) ဤကား (စေတသိက်) သင်္ခါရတရားတို့တည်း၊

      (ခ) ဤကား သင်္ခါရတရားတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းသဘောနှင့် ဖြစ်ခြင်းသဘောတည်း၊ 

      (ဂ) ဤကား သင်္ခါရတရားတို့၏ ချုပ်ကြောင်းသဘောနှင့် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း။ 

 

 ၅။ (က) ဤကား (အသိစိတ်) ဝိညာဏ်တရားတည်း၊ 

      (ခ) ဤကား ဝိညာဏ်တရား၏ ဖြစ်ကြောင်းသဘောနှင့် ဖြစ်ခြင်းသဘောတည်း၊

      (ဂ) ဤကား ဝိညာဏ်တရား၏ ချုပ်ကြောင်းသဘောနှင့် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း။

 

     ဤသို့လျှင် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါးတည်းဟူသော ဓမ္မသဘောတရားတို့ ၌ ဓမ္မသဘောတရားဟု အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။(ဒီ၊၂၊၂၃၉။ မ၊၁၊၇၈။) 

 

     ဤအထက်ပါ မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန် ဓမ္မာနုပဿနာ ခန္ဓပဗ္ဗ သတိ ပဋ္ဌာန်ကျင့်စဉ် ဒေသနာတော်၌

 ၁။ ဣတိ ရူပံ =ဤကား ရုပ်တရားတည်း။ 

 ၂။ ဣတိ ဝေဒနာ ဤကား ဝေဒနာတရားတည်း။  

 ၃။ ဣတိ သညာ =ဤကား သညာတရားတည်း။ 

 ၄။ ဣတိ သင်္ခါရာ =ဤကား သင်္ခါရတရားတို့တည်း။

 ၅။ ဣတိ ဝိညာဏံ =ဤကား ဝိညာဏ်တရားတည်း။

 

     ဤသို့လျှင် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါးတည်းဟူသော ဓမ္မသဘောတရားတို့၌ ဓမ္မသဘောတရားဟု အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုပွားသုံးသပ်၍နေရန် ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်အား ဘုရားရှင်သည် ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ ယင်း ညွှန်ကြားတော်မူချက်၏ ဆိုလိုရင်းအနက်သဘောတရားကို အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့က အောက်ပါအတိုင်း ဖွင့်ဆိုထားတော်မူကြ၏။ -

 

     တတ္ထ ဣတိ ရူပန္တိ ဣဒံ ရူပံ, ဧကံ ရူပံ, ဣတော ဥဒံ ရူပံ နတ္ထီတိ ရုပ္ပနသဘာဝဉ္စဝ ဘူတုပါဒါယဘေဒဉ္စ အာဒီ” ကတွာ လက္ခဏရသပစ္စုပဌာနပဒဋ္ဌာနဝသေန အနဝသေသရူပပရိဂ္ဂဟော ဝုတ္တာ။ ပ ။

 

     ဣတိ ဝေဒနာတိအာဒီသုပိ အယံ ဝေဒနာ, ဧတ္တကာ ဝေဒနာ, ဣတော ဥဒ္ဓံ ဝေဒနာ နတ္ထိ။ အယံ သညာ။ ဣမေ သင်္ခါရာ။ ဣဒံ ဝိညာဏ်, ဧကံ ဝိညာဏ်, ဣတော ဥဒ္ဓံ ဝိညာဏံ နတ္တီတိ ဝေဒယိတ-သဉ္စာနန-အဘိသင်္ခ ရဏ-ဝိဇာနနသဘာဝဉ္စဝ သုခါဒိ-ရူပသညာဒိ-ဖဿာဒိ-စက္ခုဝိညာဏာဒိဘေဒဉ္စ အာဒီ” ကတွာ လက္ခဏ-ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန-ပဒဌာနဝသေန အနဝသေသဝေဒနာ-သညာ-သင်္ခါရ-ဝိညာဏပရိဂ္ဂဟော ဝုတ္တာ။

(ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၄-၄၅။)

 

     လက္ခဏ-ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန-ပဒဋ္ဌာန၀သေနာတိ ကက္ခဒိလက္ခဏဝသေန၊ သန္ဓာရဏာဒိရသဝသေန သမ္ပဋိစ္ဆနာဒိပစ္စုပဌာနဝသေန, ဘူတတ္တယာဒိပဒဋ္ဌာနဝသေန စ။ (သံ၊ဋီ၊ ၂၅၈။)

 

    အမေး - ဘုရားရှင်သည် - ဤကား ရုပ်တရားတည်း။ ဤကားဝေဒနာတရားတည်း၊ ဤကား သညာတရားတည်း၊ ဤကား သင်္ခါရတရား တို့တည်း၊ ဤကား ဝိညာဏ်တရားတည်းဟု ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့၌ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ရှုပွားသုံးသပ်၍ နေထိုင်ရန် ယောဂါဝစရ ရဟန်းတော်အား ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ ဤသို့ ညွှန်ကြားတော်မူရာဝယ် ယောဂါ ဝစရ ရဟန်းတော်သည် ယင်းဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့ကို မည်သို့မည်ပုံ သိရမည်နည်း သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ရှုရမည်နည်းဟု မေးရန်ရှိ၏။

 

   အဖြေ - အဖြေမှာ ဤသို့ ဖြစ်၏။

       

      ၁။ ဤကား ရုပ်တရားတည်း၊ ရုပ်တရားကား ဤမျှသာတည်း၊ ဤထက် အပိုအလွန်မရှိဟု သီတ-ဥဏှ အအေး-အပူ စသော အကြောင်းတရား တို့ကြောင့် ရှေးရှေး ဖြစ်ပေါ်သွားသော ရုပ်သန္တတိ = ဖြစ်စဉ်နှင့် မတူသော နောက်နောက်သော ရုပ်သန္တတိ = ဖြစ်စဉ်၏ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာ ပုံစံအမျိုးမျိုး ပြောင်းလဲ၍ ဖြစ်မှုဟူသော ရုပ္ပနသဘာဝ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောကို လည်းကောင်း, ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်တည်းဟူသော ထူးထွေကွဲပြားသော(၂၈) မျိုးသော ရုပ်ကိုလည်းကောင်း အစပြု၍ လက္ခဏ-ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန် တို့၏ အစွမ်းဖြင့် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ရုပ်တရားကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခြင်း သိမ်းဆည်းခြင်းကို ဟောတော်မူလိုရင်းဖြစ်သည်။ လက္ခဏ ရသ ပစ္စုပဋ္ဌာန် ပဒဋ္ဌာန်အားဖြင့် ရုပ်အားလုံးကို ကုန်စင်အောင် သိရမည်။ သိအောင် ရှုရမည်ဟု ဆိုလိုသည်။

 

         ဤကား ဝေဒနာတရားတည်း စသည်တို့၌လည်း - 

    ၂။ ဤကား ဝေဒနာတရားတည်း၊ ဝေဒနာတရားကား ဤမျှသာတည်း၊ဤထက် အပိုအလွန် ဝေဒနာ

        မည်သည် မရှိ။ 

    ၃။ ဤကား သညာတရားတည်း။ ပ ။ 

    ၄။ ဤသည်တို့ကား သင်္ခါရတရားတို့တည်း။ ပ ။

    ၅။ ဤကား ဝိညာဏ်တရားတည်း၊ ဝိညာဏ်တရားသည် ဤမျှသာတည်း၊

        ဤထက်အပိုအလွန် ဝိညာဏ်တရား မည်သည် မရှိဟု -

 

    ၂။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာ၏ အာရုံ၏ အရသာကို ခံစားမှုသဘော, 

    ၃။ သညာက္ခန္ဓာ၏ အာရုံကို အမှတ်ပြု၍ သိမှုသဘော, 

    ၄။ သင်္ခါရက္ခန္ဓာ၏ မိမိအကြောင်းတရားတို့သည် အညီအညွတ် စေအပ်သော အကျိုးတရား

        ကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ပြုပြင်တတ် ပြီးစေ တတ်သောသဘော, 

    ၅။ ဝိညာဏက္ခန္ဓာ၏ အာရုံကို ပိုင်းခြားယူတတ်မှု သိမှုသဘောကိုလည်းကောင်း, 

 

    ၂။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာ၏ သုခဝေဒနာ စသည်ဖြင့် ကွဲပြားမှု

    ၃။ သညာက္ခန္ဓာ၏ ရူပသညာ စသည်ဖြင့် ကွဲပြားမှု၊ 

    ၄။ သင်္ခါရက္ခန္ဓာ၏ ဖဿ စေတနာ စသည်ဖြင့် ကွဲပြားမှု

    ၅။ ဝိညာဏက္ခန္ဓာ၏ စက္ခုဝိညာဏ် စသည်ဖြင့် ကွဲပြားမှုကိုလည်းကောင်း

 

          ဤသဘောတရားများကို အစပြု၍ လက္ခဏ ရသ ပစ္စုပဋ္ဌာန် ပဒဋ္ဌာန် တို့၏အစွမ်းဖြင့် အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူခြင်း သိမ်းဆည်းခြင်းကို ဟောတော် မူလိုရင်း ဖြစ်သည်။ လက္ခဏ-ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန်အားဖြင့် ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်တရားအားလုံးကို အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် သိရမည် သိအောင်ရှုရမည်ဟု ဆိုလိုသည်။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၅၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၄-၄၅။)

 

          အထက်ပါ အဋ္ဌကထာများ၌ – အနဝသေသရူပပရိဂ္ဂဟော ဝုတ္တာ။ ပ ။ အန၀သေသဝေဒနာသညာသင်္ခါရဝိညာဏပရိဂ္ဂဟော ဒုက္ခာ ဟူသော ညွှန်ကြားချက်များကို သတိပြုပါ။ ရုပ် ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ် ဟူသောဥပါဒါနက္ခန္ဓာ(၅)ပါးတို့ကို အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် လက္ခဏ -ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန်အားဖြင့် သိမ်းဆည်းရန် ဖွင့်ဆိုထားတော်မူကြ၏။

     

    ၁။ ရုပ်တရား တစ်လုံးလောက်ကိုသာ, သို့မဟုတ် 

    ၂။ နာမ်တရား တစ်လုံးလောက်ကိုသာ, သို့မဟုတ်

    ၃။ ရုပ်တရားဘက်ကလည်း တစ်လုံးလောက်, နာမ်တရားဘက်ကလည်းတစ်လုံးလောက်ကိုသာ - 

  

          လက္ခဏ-ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန်အားဖြင့် သိမ်းဆည်းရမည် ဟူ၍ ကား မညွှန်ကြားကြပေ။ ရုပ်-ဝေဒနာ-သ-သင်္ခါရ-ဝိညာဏ်တို့ကို အနဝသေသ = အကြွင်းအကျန်မရှိ ကုန်စင်အောင် သိမ်းဆည်းရမည် ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူရမည် ဟူ၍ သာ ညွှန်ကြားထားတော်မူ၏။ ထိုကြောင့် ရုပ်ဓာတ် တစ်လုံးလောက်ကို ရှုလျှင်, သို့မဟုတ် နာမ်ဓာတ် တစ်လုံးလောက်ကို ရှုလျှင်, သို့မဟုတ် ရုပ်ဓာတ်ဘက်ကလည်း တစ်လုံးလောက်, နာမ်ဓာတ်ဘက်ကလည်း တစ်လုံးလောက်ကို ရှုလျှင် ကိစ္စပြီးနိုင်သည် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ရှိနိုင်သည် ဟူသောအဆိုအမိန့်များမှာ ဘုရားဟောဒေသနာမျဉ်းကြောင်းမှ တိမ်းစောင်း ချွတ်ချော်နေသော အယူအဆတို့သာ ဖြစ်ကြသည်ဟု မှတ်သားနာယူလေရာသည်။

          အထက်ပါပါဠိတော်အဋ္ဌကထာဋီကာတို့၏ညွှန်ကြားတော်မူချက်နှင့်အညီယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သူမြတ်သည်-      ၁။ ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်ဟူသော ရုပ် (၂၈)ပါးကိုလည်းကောင်း, ပထဝီအာပေါ-တေဇော-ဝါယော

           စသောရုပ်တရားတစ်လုံးစီတစ်လုံးစီ၏ဆိုင်ရာဆိုင်ရာလက္ခဏ-ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန်ကိုလည်းကောင်း,

      ၂။ သုခဝေဒနာ, ဒုက္ခဝေဒနာ, သောမနဿဝေဒနာ, ဒေါမနဿဝေဒနာ, ဥပေက္ခာဝေဒနာကို

          လည်းကောင်း, ယင်းဝေဒနာ အသီးအသီး၏လက္ခဏ-ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန်ကိုလည်းကောင်း,

      ၃။ ရူပသညာ,သဒ္ဒသညာ,ဂန္ဓသညာ,ရသသညာ,ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာ,ဓမ္မသညာဟူသောသညာအပြားကို

          လည်းကောင်း, ယင်းသညာ အသီးအသီး၏ လက္ခဏ-ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန်ကိုလည်းကောင်း,

      ၄။ ဖဿ-စေတနာ-ဧကဂ္ဂတာ-ဇီဝိတ-မနသိကာရ စသော သင်္ခါရက္ခန္ဓာ၌ အကျုံးဝင်သော စေတသိက် 

          အလုံး (၅ဝ)ကိုလည်းကောင်း, ယင်း စေတသိက် အသီးအသီး၏ လက္ခဏ-ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-

          ပဒဋ္ဌာန်ကို လည်းကောင်း, 

     ၅။ စက္ခုဝိညာဏ်, သောတဝိညာဏ်, ယာနဝိညာဏ်, ဇိဝှါဝိညာဏ်, ကာယ ဝိညာဏ်, မနောဝိ

          ညာဏ်ဟူသောဝိညာဏ်အပြားကိုလည်းကောင်း,ယင်းအသီးအသီးသောဝိညာဏ်၏လက္ခဏ-ရသ-

          ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန်ကိုလည်းကောင်း သိအောင် ရှုရမည်။

 

          ဘုရားရှင်၏ တရားစစ် တရားမှန်ကို လိုလားတောင့်တလျက်ရှိသော အသင်သူတော်ကောင်းသည် ဤပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၏ ဟော ကြားမြွက်ဖော် မိန့်မှာတော်မူချက်ကိုကား ဦးထိပ်ထက်၌ သံမှိုနှက်သကဲ့သို့ စွဲမြဲစွာ မှတ်သားနာယူထားလေရာသည်။

 

 

 

 

ဥဂ္ဃဋိတညူ - ဝိပဉ္စိတညူ

 

           သစ္စာ (၄)ပါးနှင့်စပ်သော တရားစကားတော်ကို အကျဉ်းချုပ် နာကြား ခွင့် ရရှိရုံမျှဖြင့် သစ္စာ (၄)ပါးကို လျင်မြန်စွာ ထိုးထွင်းသိမြင်သော ပုဂ္ဂိုလ် တို့ကို ဥဋိတညူပုဂ္ဂိုလ်တို့ဟူ၍ ခေါ်ဆို၏။ သစ္စာ (၄)ပါးနှင့် စပ်သော တရားအကျယ်ကို နာကြားခွင့် ရရှိရုံမျှဖြင့် သစ္စာ (၄)ပါးကို လျင်မြန်စွာ ထိုးထွင်း သိမြင်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ်တို့ဟူ၍ ခေါ်ဆို၏။

          တရားနာယူရုံမျှဖြင့် ကျွတ်တမ်းဝင်သွားတော်မူကြကုန်သော ထိုကဲ့ သို့သော သူတော်ကောင်းကြီးများကို ကြည့်၍ - ထိုပုဂ္ဂိုလ်မြတ်ကြီးတို့သည် အဘယ်မှာလျှင် ရုပ်တရား နာမ်တရားတို့ကို အသေးစိတ် ရှုပွားသုံးသပ်ဖို့ရန် အချိန်ရရှိနိုင်ပါအံ့နည်း။အဘယ်မှာလျှင်ရုပ်တရားတိုင်းနာမ်တရားတိုင်းကိုလက္ခဏ-ရသ-ပစ္စုပဋ္ဌာန်-ပဒဋ္ဌာန်အားဖြင့် တစ်လုံးစီ တစ်လုံးစီ သိမ်းဆည်း ရှုပွားဖို့ရန် အချိန်ရရှိနိုင်ပါအံ့နည်းဟု မေးခွန်းထုတ်တတ်ကြပြန်၏၊ ဆင်ခြင် ပေးကြပြန်၏။ ဤအချက်နှင့် ပတ်သက်၍ သံသယမကင်း ရှိနေသေးကြ သည့် သူတော်ကောင်းတို့အား အနည်းငယ် ရှင်းလင်းတင်ပြပါရစေ ... ။