ဖားအောက်တောရဆရာတော် - နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းကျင့်စဥ်(အကျဥ်းချုပ်)အတွဲ(၇)

 

          ဧဝမေတ္ထ ခန္ဓာယတနဓာတုပစ္စယပစ္စဝေက္ခဏဝသေနပ် အသောဟသမ္ပဇညံ ဝေဒိတဗွီ။ (မဌ၊၁၊ ၂၆၈။)

ဤအသောဟသမ္ပဇဉ်ပိုင်းဝယ် -

           ၁။ ခန္ဓာ (၅)ပါးနည်း, 

          ၂။ အာယတန (၁၂)ပါးနည်း,

          ၃။ ဓာတ် (၁၈)ပါးနည်း, 

          ၄။ ပဋ္ဌာန်းပစ္စည်းဆက်သွယ်ပုံကို ဆင်ခြင်နည်း,

 

          ဤသို့သော နည်းလမ်းများ၏ အစွမ်းဖြင့်လည်းအသောဟသမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ကိုရရှိအောင်ကြိုးစားအားထုတ်ရန် အဋ္ဌကထာကြီးများက ညွှန်ကြား ထားတော်မူကြ၏။ ဤညွှန်ကြားချက်များနှင့်အညီ အသောဟသမ္ပဇဉ် ဉာဏ်ကို ရရှိရန်အတွက်ပဋ္ဌာန်းပစ္စည်းဆက်သွယ်ပုံနည်းလမ်းဖြင့်အကြောင်းတရားတို့ကိုဆင်ခြင်ပုံသိမ်းဆည်းပုံအပိုင်းကိုပဋ္ဌာန်းဒေသနာတော်နည်းအားဖြင့်ဉာဏ်ကွန့်မြူးလိုသူသူတော်ကောင်းများအတွက် ရည်ရွယ်၍ ဤ ပဋ္ဌာန်းပစ္စည်း ဆက်သွယ်ပံ့အပိုင်းကို ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။

            ဤအပိုင်းကိုလေ့လာလိုသောအသင်သူတော်ကောင်းသည်ပဋ္ဌာန်းပါဠိတော်ပစ္စယနိဒ္ဒေသပိုင်းပါဠိတော်ကိုလည်းကောင်း, ယင်းပါဠိတော်၏ မြန်မာပြန် အနက်ကိုလည်းကောင်း, ယင်းပါဠိတော်၏ ဆိုလိုရင်း အနက် အဓိပ္ပါယ်ကိုလည်းကောင်း ကြိုတင်၍ အလွတ်ရအောင် လေ့ကျက်ထားဖို့ လိုအပ်ပေသည်။ သို့မှသာလျှင် ပဋ္ဌာန်းပစ္စည်းဆက်သွယ်ပုံကြောင်းကျိုးဆက်နွယ်မှုသဘောတရားကိုပိုမိုနက်ရှိုင်းစွာနားလည်သဘောပေါက်နိုင်မည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုသို့ လေ့ကျက်ပြီးသောအခါ အောက်ပါ ပဋ္ဌာန်းနှစ်ချက်စုကို အလွတ်ရအောင် ထပ်မံ လေ့ကျက်ပါ။ ယင်းပဋ္ဌာန်းနှစ်ချက်စုကိုလည်း ဆရာ စဉ်ဆက် သင်ကြား ပို့ချလာသည့် နည်းစနစ်အတိုင်း ကျေးဇူးတော်ရင် အဘိဓဇမဟာရဋ္ဌဂုရု သက်တော်ရှည် မစိုးရိမ်ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ - မဋ္ဌာန်းအရကောက် အကျဉ်းချုပ် ကျမ်းစာ၌ လာရှိသည့်အတိုင်း ရေးသား တင်ပြအပ်ပါသည်။

********

နမော ဗုဒ္ဓဿ။ 

 

ပဋ္ဌာန်း (၂) ချက်စု

သဟဇာတကြီး (၄)

 

           သဟဇာတ, နိဿယ, အတ္ထိ, အဝိဂတတို့၌ ပစ္စည်းတရားကား -

        ၁။ အချင်းချင်းအားတပ်သော စိတ် (၈၉)၊ စေတသိက် (၅၂)၊ ပဝတ္တိ  ပဋိသန္ဓေ နာမက္ခန္ဓာ (၄)ပါး၊ 

        ၂။ အချင်းချင်းအားတပ်သော မဟာဘုတ် (၄)ပါး၊

        ၃။ အချင်းချင်းအားတပ်သော ပဉ္စဝေါကာရ ပဋိသန္ဓေ နာမက္ခန္ဓာ (၄)ပါးနှင့် ဟဒယဝတ္ထု၊

        ၄။ စိတ္တဇရုပ် ပဋိသန္ဓေကမ္မဇရုပ်အား တပ်သော ပဉ္စဝေါကာရဘုံ၌ဖြစ်သောအခါ အရူပဝိပါက်

            (၄)ခု, ဒွေးပဉ္စဝိညာဏ် (၁၀) ရဟန္တာတို့၏ စုတိစိတ် ကြဉ်သော စိတ် (၇၅)၊ စေတသိက် (၅၂)၊

            ပဝတ္တိ ပဋိသန္ဓေနာမက္ခန္ဓာ (၄)ပါး၊

       ၅။ ဥပါဒါရုပ်အားတပ်သော မဟာဘုတ် (၄)ပါးတည်း။

 

ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား -

       ၁။ အချင်းချင်းမှ ထောက်အပ်သော စိတ် (၈၉)၊ စေတသိက် (၅၂)၊ ပဝတ္တိပဋိသန္ဓေ နာမက္ခန္ဓာ (၄)ပါး၊

       ၂။ အချင်းချင်းမှ ထောက်အပ်သော မဟာဘုတ် (၄)ပါး၊

       ၃။ အချင်းချင်းမှ ထောက်အပ်သော ပဉ္စဝေါကာရ ပဋိသန္ဓေ နာမက္ခန္ဓာ(၄)ပါးနှင့် ဟဒယဝတ္ထု၊

       ၄။ နာမက္ခန္ဓာမှ ထောက်အပ်သော စိတ္တဇရုပ် ပဋိသန္ဓေကမ္မဇရုပ်၊

       ၅။ မဟာဘုတ်မှ ထောက်အပ်သော ဥပါဒါရုပ်တည်း။

 

သဟဇာတလတ် (၄)

            အညမည၌ ပစ္စည်းတရားကား - သဟဇာတ (၁) (၂) (၃) ပစ္စည်းတရားတို့ပင်တည်း။

           ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - သဟဇာတ (၁) (၂) (၃) ပစ္စယုပ္ပန်တရား တို့ပင်တည်း။

           ဝိပါက၌ ပစ္စည်းတရားကား -

         ၁။ အချင်းချင်းအားတပ်သော ဝိပါက်စိတ် ဆတ္တိသ၊ စေတသိက် အဋ္ဌတ္တိသ၊ ပဝတ္တိ ပဋိသန္ဓေ

             နာမက္ခန္ဓာ (၄)ပါး၊

        ၂။ ဝိပါက်စိတ္တဇရုပ် ပဋိသန္ဓေကမ္မဇရုပ်အားတပ်သော ပဉ္စဝေါကာရဘုံ၌ဖြစ်သောအခါ

             အရူပဝိပါက် (၄)ခု, ဒွေပဉ္စဝိညာဏ် (၁၀) ရဟန္တာတို့၏ စုတိစိတ်ကြဉ်သော ဝိပါက်စိတ်

             ဗာဝီသ၊  စေတသိက် အဋ္ဌတ္တိသ၊ပဝတ္တိ ပဋိသန္ဓေ နာမက္ခန္ဓာ (၄)ပါး၊

        ၃။ ဟဒယဝတ္ထုအား တပ်သော ပဉ္စဝေါကာရ ပဋိသန္ဓေ နာမက္ခန္ဓာ (၄)ပါးတည်း။

 

ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား -

          ၁။ အချင်းချင်းမှ ထောက်အပ်သော ဝိပါက်စိတ် ဆတ္တိသ၊ စေတသိက်အဋ္ဌတ္တိသ၊ ပဝတ္တိ

               ပဋိသန္ဓေ  နာမက္ခန္ဓာ (၄)ပါး၊

         ၂။  ဝိပါက် နာမက္ခန္ဓာမှ ထောက်အပ်သော စိတ္တဇရုပ် ပဋိသန္ဓေကမ္မဇရုပ်၊

         ၃။ ပဉ္စဝေါကာရပဋိသန္ဓေ နာမက္ခန္ဓာမှ ထောက်အပ်သော ဟဒယ ဝတ္ထုတည်း။

 

              သမ္ပယုတ္တ၌ ပစ္စည်းတရားကား - သဟဇာတ (၁) ပစ္စည်းတရားတို့ ပင်တည်း။

           ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - သဟဇာတ (၁) ပစ္စယုပ္ပန် တရားတို့ပင် တည်း။

           ဝိပ္ပယုတ္တ၌ ပစ္စည်းတရားကား - သဟဇာတ (၃) (၄) ပစ္စည်း တရားတို့တည်း။

           ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - သဟဇာတ (၃) (၄) ပစ္စယုပ္ပန်တရားတို့ ပင်တည်း။

 

သဟဇာတငယ် (၇) 

          ဧဟတု၌ ပစ္စည်းတရားကား - လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ အလောဘ၊ အဒေါသ၊ အမောဟတည်း။

        

           ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - သဟိတ်စိတ် ဧကသတ္တတိ၊ မောဟမူ ဒွေ၌ မောဟ ကြဉ်သော စေတသိက် ဒွေးပညာသ၊ သဟိတ် စိတ္တဇရုပ်၊ သဟိတ် ပဋိသန္ဓေကမ္မဇရုပ်တည်း။

        

           အဓိပတိ၌ ပစ္စည်းတရားကား - အဓိပတိကိစ္စတပ်ခိုက် ဆန္ဒ, ဝီရိယ, စိတ်, ဝီမံသ (၃)ပါး (၄)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးတည်း။

       

           ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - အဓိပတိပစ္စည်းကို ရခိုက်ရနေ မောဟမူ ဒွေး၊ ဟသိတုပ္ပါဒ်ဇောကြဉ်သော သာဓိပတိဇော (၅၂)ခု၊ အဓိပတိတရားကိုယ်, ဝိစိကိစ္ဆာ ကြဉ်သော စေတသိက် ဧကပညာသ၊ သာဓိပတိစိတ္တဇရုပ်တည်း။

 

         ကမ္မ၌ ပစ္စည်းတရားကား – စေတနာတည်း။

 

         ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား – စိတ် (၈၉)၊ စေတနာကြဉ်သော စေတသိက် ဧကပညာသ၊ စိတ္တဇရုပ်၊ ပဋိသန္ဓေကမ္မဇရုပ်တည်း။

 

         အာဟာရ၌ ပစ္စည်းတရားကား - ဖဿ, စေတနာ, ဝိညာဏ်တည်း။

 

         ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - စိတ် (၈၉)၊ စေတသိက် ဒွေးပညာသ။ စိတ္တဇရုပ်၊ ပဋိသန္ဓေကမ္မဇရုပ်တည်း။ ။

 

         ဣန္ဒိယ၌ ပစ္စည်းတရားကား - ဇီဝိတ, စိတ်, ဝေဒနာ, သဒ္ဓါ ဝီရိယ, သတိ, ဧကဂ္ဂတာ, ပညာတည်း။

 

         ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - စိတ် (၈၉)၊ စေတသိက် ဒွေးပညာသ၊ စိတ္တဇရုပ်၊ ပဋိသန္ဓေကမ္မဇရုပ်တည်း။

 

         ဂျာန၌ ပစ္စည်းတရားကား - ဝိတက်, ဝိစာရ, ပီတိ, ဝေဒနာ, ဧကဂ္ဂတာတည်း။

 

         ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - ဒွေးပဉ္စဝိညာဏ် (၁၀) ကြဉ်သော စိတ် (၇၉)၊ စေတသိက် ဒွေးပညာသ၊ စိတ္တဇရုပ်၊ ပဋိသန္ဓေကမ္မဇရုပ်တည်း။

         မဂ္ဂ၌ ပစ္စည်းတရားကား - ပညာ, ဝိတက်, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ၊ သမ္မာအာဇီဝ, ဝီရိယ, သတိ, ဧကဂ္ဂတာ, ဒိဋ္ဌိတည်း။

     

        ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - သဟိတ်စိတ် ဧကသတ္တတိ၊ စေတသိက် ဒွေးပညာသ၊ သဟိတ်စိတ္တဇရုပ်၊ သဟိတ် ပဋိသန္ဓေကမ္မဇရုပ်တည်း။

 

အာရမ္မဏ ၈-မျိုး(၁) ၁၁-မျိုး 

 

          အာရမ္မဏ၌ ပစ္စည်းတရားကား - အာရုံ (၆)ပါးတည်း။ (ဝါ) ပစ္စုပ္ပန်, အတိတ်, အနာဂတ် ဖြစ်သော စိတ် (၈၉)၊ စေတသိက် ဒွေးပညာသ၊ ရုပ် အဋ္ဌဝီသ၊ ကာလဝိမုတ်ဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်, ပညတ်တည်း။

    

          ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား – စိတ် (၈၉)၊ စေတသိက် ဒွေးပညာသတည်း။

 

         အာရမ္မဏာဓိပတိ, အာရမ္မဏူပနိဿယတို့၌ ပစ္စည်းတရားကား - အလေးအမြတ် ပြုအပ်သော ပစ္စုပ္ပန် အတိတ်, အနာဂတ်, ဣဋ္ဌ ဖြစ်သော နိပ္ပန္နရုပ် အဋ္ဌာရသ၊ ဒေါသမူ ဒွေး, မောဟမူ ဒွေး ဒုက္ခသဟဂုတ် ကာယဝိညာဏ် ကြဉ်သော စိတ် (၈၄)ခု၊ ဒေါသ, ဣဿာ မစ္ဆရိယ, ကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာ ကြဉ်သော စေတသိက် သတ္တစတ္တာလီသ၊ ကာလဝိမုတ်ဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်တည်း။

 

          ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - အလေးအမြတ် ပြုတတ်သော လောဘ မူစိတ် (၈)ခု၊ မဟာကုသိုလ်စိတ် (၈)ခု၊ မဟာကြိယာဉာဏသမ္ပယုတ်စိတ် (၄)ခု၊ လောကုတ္တရာစိတ် (၈)ခု၊ ဒေါသ, ဣဿာ၊ မစ္ဆရိယ, ကုက္ကုစ္စ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ, အပ္ပမညာ ကြဉ်သော စေတသိက် ပဉ္စစတ္တာလီသတည်း။

 

          ဝတ္ထာရမ္မဏပုရဇာတနိဿယ၊ ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတ၊ ဝကွာရမ္မဏပုရေဇာဓိပ္ပယုတ္တ၊ ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတတ္ထိ၊ ဧတ္ထာရမ္မဏပုရဇာတအရတတို့၌ ပစ္စည်းတရားကား - မရဏာသန္နအခါ စုတိစိတ် မှ ပြန်၍ရေသည်ရှိသော် (၁၇)ချက်မြောက်သော စိတ်နှင့် အတူဥပါဒ်သောဟဒယဝတ္ထုတည်း။

 

         ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - ပဉ္စဝေါကာရဘုံ၌ ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတ နိဿယပစ္စည်းကို ရသောအခါ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း၊ ကာမဇော တစ်ခုယုတ် (၃၀)၊ တဒါရုံ ဧကာဒသ၊ အဘိညာဏ် ချွေ၊ ဣဿာ, မစ္ဆရိယ, ကုက္ကုစ္စ၊ ဝိရတီ, အပ္ပမညာ ကြဉ်သော စေတသိက် စတုစတ္တာလီသတည်း။

         

         အာရမ္မဏပုရေဇာတ၊ အာရမ္မဏပုရေဇာတတ္ထိ၊ အာရမ္မဏပုရေဇာတအဝိဂတတို့၌ ပစ္စည်းတရားကား - ပစ္စုပ္ပန် နိပ္ဖန္နရုပ် အဋ္ဌာရသတည်း။

 

         ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - ပဉ္စဝေါကာရဘုံ၌ အာရမ္မဏပုရေဇာတ ပစ္စည်းကို ရခိုက်ရနေ ကာမစိတ် စတုပညာသ၊ အဘိညာဏ် ဆွေ၊ အပ္ပမညာ ကြဉ်သော စေတသိက် ပညာသတည်း။ 

 

အနန္တရမျိုး (၇) 

 

          အနန္တရ၊ သမနန္တရ၊ အနန္တရူပနိဿယ၊ နတ္ထိ၊ ဗီတတို့၌ ပစ္စည်း တရားကား – ရဟန္တာတို့၏ စုတိစိတ်ကြဉ်သော ရှေးရှေးသော စိတ် (၈၉)၊ စေတသိက် ဒွေးပညာသတည်း။

 

         ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - ရဟန္တာတို့၏ စုတိစိတ်နှင့်တကွ နောက် နောက်သော စိတ် (၈၉)၊ စေတသိက် ဒွေးပညာသတည်း။

 

         အာသေဝနု၌ ပစ္စည်းတရားကား - အဆုံးဇောကြဉ်သော ရှေးရှေး သော လောကီဇော သတ္တစတ္တာလီသ၊ စေတသိက် ဒွေးပညာသတည်း။ ။

 

         ပစ္စယုပ္ပန်တရားကား - ပထမဇော, ဖိုလ်ဇော ကြဉ်သော နောက် နောက်၌ ဖြစ်သော ဇော ဧကပညာသ၊ စေတသိက် ဒွေးပညာသတည်း။

 

        အနန္တရမျိုး - ကမ္မ၌ ပစ္စည်းတရားကား - မဂ် (၄)ခု၌ ရှိသော စေတနာတည်း။