ဖားအောက်တောရဆရာတော် - နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းကျင့်စဥ်(အကျဥ်းချုပ်)အတွဲ(၅)

အပိုင်း (၁)

 မဟာနိဒါနသုတ္တန်မှ ဗျာဒိတ်တော် အသံ

         

            အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကုရုတိုင်း ကမ္မာသဓမ္မမည်သော နိဂုံးရွာကြီးကို ဆွမ်းခံရွာအဖြစ် အမှီပြု၍ သီတင်းသုံးစံနေတော်မူ၏။ မဟာနိဒါနသုတ္တန်ကို ဟောကြားတော်မူမည့် ထိုနေ့တွင် အရှင်အာနန္ဒာ ကိုယ်တော် မြတ်သည် နေ့သန့်စင်တော်မူရာ အရပ်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ ထိုင်နေတော်မူလျက် သောတာပတ္တိဖလသမာပတ်ကို ဝင်စားတော်မူ၏။ ထိုအခါဝယ် ပိုင်းခြားထားသော အချိန်ကာလစေ့သဖြင့် သောတာပတ္တိဖလသမာပတ်မှ ထတော်မူသောအခါ ပစ္စယာကာရ အမည်ရသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရားတော်၌ ဉာဏ်ကို စေလွှတ်တော်မူ၏။ ထိုအရှင်အာနန္ဒာ ကိုယ်တော်မြတ်သည် - 

          ၁။  အဝိဇ္ဇာမှသည် ဇရာမရဏသို့ (အနုလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်နည်း) 

          ၂။  ဇရာမရဏမှသည် အဝိဇ္ဇာသို့ (ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်နည်း)

          ၃။  အစွန်းနှစ်ဖက်မှသည် အလယ်သို့ (အနုလောမ ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်နည်း) 

          ၄။  အလယ်မှသည် အစွန်းနှစ်ဖက်သို့ (အနုလောမ ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်နည်း)

 

          ရောက်စေလျက် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အင်္ဂါ (၁၂)ရပ်ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန် တစ်လှည့်စီ တင်ကာဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်တော်မူ၏။ထိုသို့ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်တော်မူသောအရှင်အာနန္ဒာကိုယ်တော်မြတ်၏ ဉာဏ်၌ ပစ္စယာကာရအမည်ရသော ကြောင်း-ကျိုး ဆက်နွယ်မှု ပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒ် သဘောတရားသည် ပေါ်လွင်ထင်ရှားသကဲ့သို့ ထင်လာတော်မူ၏။ ဤအခြင်းအရာကို အကြောင်းအတ္ထုပ္ပတ်ပြု၍ မြတ်စွာဘုရားကို တင်ပြလျှောက်ထားခဲ့သော် တရားကောင်း တစ်ပုဒ်ကို နာကြားခွင့် ရရှိလိမ့်မည် ဟူသော မျှော်မှန်းချက်ဖြင့် ညနေချမ်းအခါ ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်လျက် မြတ်စွာဘုရား ရှင်အား ဤစကားကို လျှောက်ထား၏။

          “ဘုန်းတော်နေဝန်း ထွန်းလင်း တောက်ပတော်မူပါပေသော မြတ်စွာဘုရား ... အံ့ဩဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား ... မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား ... ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် တရားတော်သည် အလွန်နက်လည်း နက်နဲပါ၏။အလွန်နက်နဲသောအသွင်လည်းရှိပါ၏။သို့ဖြစ်ပါလျက်တပည့်တော်၏ဉာဏ်ထဲ၌တိမ်တိမ်ကလေးကဲ့သို့ပင် ထင်နေပါသည် မြတ်စွာဘုရား”ဟု လျှောက်ထား၏။ 

          ထိုအခါ ဘုရားရှင်သည် အရှင်အာနန္ဒာကိုယ်တော်မြတ်အား မဟာနိဒါနသုတ္တန် ဒေသနာတော်ကို ဟောကြားပြသပေးတော်မူ၏။ ထိုသုတ္တန်မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြလိုသော အချက်မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်၏။

           မာ ဟေဂံ အာနန္ဒ အဝစ၊ မာ ဟေဝံ အာနန္ဒ အ၀၈။ ဂမ္ဘီရော စာယံ အာနန္ဒ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဂမ္ဘီရာဘာသော စ၊ ဧတဿ အာနန္ဒ ဓမ္မဿ အနနုဗောဓာ အပ္ပဋိဝေဓာ ဧဝမယံ ပဇာ တန္တာကုလကဇာတာ ကုလဂဏ္ဍိကဇာတာ မုဉ္စပဗ္ဗဇဘူတာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိ” ဝိနိပါတံ သံသာရံ နာတိဝတ္တတိ။

           အနုနုဗောဓာတိ ဉာတပရိညာဝသေန အနနုဗုဇ္ဈနာ။ အပ္ပဋိဝေဓာတိ တီရဏပ္ပဟာနပရိညာဝသေန အပ္ပဋိဝိဇ္ဇနာ။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊ ၂၈၅။)

 

          အာနန္ဒာ ... ဤသို့မဆိုလင့်၊ အာနန္ဒာ... ဤသို့ မဆိုလင့်။ ဤ ကြောင်း-ကျိုး ဆက်နွယ်မှု - ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် တရားတော်သည် နက်လည်း နက်နဲ၏။ နက်နဲသည့် အတွက်ကြောင့် နက်နဲသော အသွင်လည်း ရှိ၏။ အာနန္ဒာ • •  ထိုကြောင်း-ကျိုးဆက်နွယ်မှု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရားတော်ကို - 

     ၁။  ဉာတပရိညာ, 

     ၂။  တီရဏပရိညာ,

     ၃။  ပဟာနပရိညာ

       

           ဟူသော ပရိညာဉာဏ်ပညာ သုံးမျိုးတို့ဖြင့် လျော်စွာ ထိုးထွင်း မသိခြင်းကြောင့် မဂ်ဆိုက် ဖိုလ်ဆိုက် ထွင်းဖောက် မသိခြင်းကြောင့် ဤသတ္တဝါ အပေါင်းသည် ဤသို့ကလောက် ရှည်လျားလှစွာသော သံသရာခရီးထဲ၌ ချည်ခင်ထွေးကဲ့သို့ဖြစ်၍စာပေါင်းသိုက်ကဲ့သို့ဖြစ်၍ဖြူဆံမြက်မြိတ်မြက်ကဲ့သို့ဖြစ်၍မကောင်းမှုပြုသူဒုစရိုက်သမားတို့၏ လားရောက်ရာဖြစ်သော, အလိုအာသာဆန္ဒကင်းလျက် ဖရိုဖရဲ ပြိုကွဲပျက်စီးလျက် ကျရောက်ရာ ဖြစ်သော အပါယ်ဒုဂ္ဂတိသံသရာကိုလည်းကောင်း, အပါယ်မှကြွင်းသော သုဂတိ သံသရာကိုလည်းကောင်း မကျော်လွှား မလွန်မြောက်နိုင်ဘဲ ရှိချေ၏။

                                                                                                                                        (ဒီ၊၂၊၄၇။) 

          ဤအထက်ပါ ဒေသနာတော်ကိုပင် ကိုးကား၍ အဋ္ဌကထာကြီးများ ကလည်း အောက်ပါအတိုင်း ဆုံးဖြတ်ချက် ချထားတော်မူကြပြန်၏။

 

     ဉာဏာသိနာ သမာဓိပဝရသိလာယံ သုနိသိတေန -

              ဘဝစက္ကမပဒါလေတွာ၊ အသနိဝိစက္ကမိဝ နိစ္စနိမ္မထနံ။

              သံသာရဘယမတီတော၊ န ကောစိ သုပိနန္တရေဗျတ္ထိ။

                                                                (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၉။ ဝိသုဒ္ဓိ၊ ၂၊ ၂၂၁။) 

 

          သမာဓိတည်းဟူသော မြတ်သော ကျောက်ဖျာထက်၌ မြမြထက် အောင် ကောင်းစွာသွေး၍ ထားအပ်သော ဉာဏ်တည်းဟူသော သန်လျက် ဖြင့် မိုးကြိုးစက်ဝန်းကဲ့သို့ သတ္တဝါတို့ကို အမြဲမပြတ် ညှဉ်းပန်း နှိပ်စက်တတ်

သော ကြောင်း-ကျိုး ဆက်နွယ်မှု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သံသရာစက်ရဟတ်ကို မဖောက်ခွဲနိုင်ဘဲ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ ဘေးဆိုးကြီးကို ကျော်လွှားလွန်မြောက် သွားနိုင်သော တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူမည်သည် အိပ်မက်၏ အတွင်း၌သော်မျှလည်း မရှိခဲ့ဖူးပေ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၉။ ဝိသုဒ္ဓိ၊ ၂၊ ၂၂၁။)

          ဤအထက်ပါ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတို့နှင့်အညီ တရားစစ် တရားမှန်ကို လိုလားတောင့်တလျက်ရှိသော နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာ တရားတော်မြတ်ကြီးကို အရယူလိုသည့် အာသာဆန္ဒ ပြင်းပြလျက်ရှိသော အသင်သူတော်ကောင်း သည် ကြောင်း-ကျိုးဆက်နွယ်မှု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သဘောတရားတို့ကို အနုဗောဓဉာဏ် အမည်ရသော ဉာတပရိညာ၊ ပဋိဝေဓဉာဏ် အမည်ရသော တီရဏပရိညာ ပဟာနပရိညာ ဤပရိညာဉာဏ်ပညာ သုံးမျိုးတို့ဖြင့် ပိုင်းပိုင်း ခြားခြား သိအောင် ကြိုးပမ်းရတော့မည်သာ ဖြစ်၏။ အနုဗောဓဉာဏ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထပ်ကာထပ်ကာ မသိခြင်းကြောင့်ပဋိဝေဓဉာဏ်ဖြင့်မဂ်ဆိုက်ဖိုလ်ဆိုက်သည့်တိုင်အောင်ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ထွင်းဖောက်မသိခြင်းကြောင့်သံသရာမှမကျော်လွှားမလွန်မြောက်နိုင်ဟုဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင်ကဟောကြားထားတော်မူခြင်းကြောင့် သံသရာမှ လွတ်မြောက်ရေး အတွက် အနုဗောဓသိ ပဋိဝေဓသိတို့ဖြင့် အသိကြီးသိအောင်ကြိုးပမ်းရတော့မည်သာ ဖြစ်၏။ အနုမာန မှန်းဆ၍သာ သိအောင် ကြိုးစားအားထုတ် ရမည်လည်းမဟုတ်၊ ဆရာအပြောနှင့်သာ ပါးစပ်ဟ၍ လွမ်းနေရမည့် လုပ်ငန်းခွင်လည်း မဟုတ်ဟု သဘောပေါက်ပါလေ။

 

ဧသောပန်ဟူသည် 

 နက်ယောင်နှင့် နက်, ခက်ယောင်နှင့် ခက်လျက်ရှိသော ဤ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် ကြောင်း-ကျိုး ဆက်နွယ်မှု သဘောတရားသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် အရှင်အာနန္ဒာ ကိုယ်တော်မြတ်၏ အသိဉာဏ်၌ “တိမ်သကဲ့သို့ လွယ် သကဲ့သို့” ပေါ်လွင်ထင်ရှား၍ နေရပါသနည်းဟု မေးရန်ရှိ၏။ အဖြေမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်၏။

 

          ( ထေရဿ ဟိ စတူဟိ ကာရဏေဟိ ဂမ္ဘီရော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဥတ္တာနောတိ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ကတမေဟိ စတူဟိ၊ ပုဗ္ဗူပနိဿယသမ္မတ္တိယာ၊ တိတ္ထဝါသေန၊ သောတာပန္နတာယ၊ ဗဟုသုတဘာဝေနာတိ။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊ ၂၇၈)

 

          နက်ယောင်နှင့် နက်, ခက်ယောင်နှင့် ခက်လျက်ရှိသော ဤကြောင်းကျိုး ဆက်နွယ်မှု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သဘောတရားသည် အရှင်အာနန္ဒာ ကိုယ်တော်မြတ်၏ အသိဉာဏ်၌ လေးမျိုးသော အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် ပေါ်လွင် ထင်ရှားသကဲ့သို့ ဖြစ်၍ တည်ရှိနေပေသည်။ အဘယ်အကြောင်းတရား လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ -

         ၁။ ပုဗ္ဗူပနိဿယသမ္ပတ္တိ = ရှေးရှေးဘဝက ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးအပ်ခဲ့သော 

            ( ပါရမီတရားအပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံခြင်း, 

         ၂။ တိတ္ထဝါသ = သာသနာတော်၏ ဆိပ်ကမ်းကောင်းကြီးများကို အမြဲ

             မပြတ် မှီဝဲဆည်းကပ်ခြင်း,

         ၃။ သောတာပန္နတာ =သောတာပန်ဖြစ်တော်မူခြင်း,

         ၄။ ဗဟုသုတဘာဝ = ဗဟုသုတများပြားတော်မူခြင်း,

 

        ဤအကြောင်းတရား(၄)မျိုးတို့ကြောင့်နက်ယောင်နှင့်နက်,ခက်ယောင်နှင့်ခက်လျက်ရှိသောဤ

ကြောင်းကျိုး ဆက်နွယ်မှု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သဘောတရားသည် အရှင်အာနန္ဒာ ကိုယ်တော်မြတ်၏ အသိဉာဏ်၌

ပေါ်လွင် ထင်ရှားသကဲ့သို့ တည်ရှိနေပေသည်။

 

          ၁။ပုဗ္ဗူပနိဿယသမ္ပတ္တိ=  အရှင်အာနန္ဒာကိုယ်တော်မြတ်သည်ကားပဒုမုတ္တရဘုရားရှင်၏သာသနာတော်တွင်းမှ စတင်၍ ကမ္ဘာတစ်သိန်းနှင့် ချီလျက် ဧတဒဂ်ငါးတန် ဘွဲ့ထူးခံနိုင်ရန်အတွက် ပါရမီအလီလီတို့ကို ဖြည့် ကျင့် ဆည်းပူးတော်မူခဲ့၏။ ထို့ကြောင့် အရှင်အာနန္ဒာ ကိုယ်တော်မြတ်၏သန္တာန်၌ဧတဒဂ်ငါးတန်ဘွဲ့ထူးခံနိုင်သည့် မဟာသာဝကဗောဓိဉာဏ် အတွက် ရည်ရွယ်တောင့်တ၍ ရှေးရှေးဘ၀ပေါင်းများစွာက ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူး အပ်ခဲ့သော ပါရမီတရားအပေါင်းသည်လည်းပြည့်ဝစုံညီလျက်ရှိနေ၏။ဤသည်မှာလည်းအကြောင်းတစ်ရပ်ဖြစ်၏။

 

          ၂။ တိတ္တဝါသ = နိဗ္ဗာန်သို့သွားရာ ဆိပ်ကမ်းကောင်းကြီးများကို တိတ္ထ ဟုဆို၏။ သာသနာတော်တွင် နိဗ္ဗာန်သို့သွားရာလမ်းကို စနစ်တကျ ညွှန်ကြား ပြသပေးတော်မူတတ်သော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်နှင့်အဂ္ဂသာဝက မဟာသာဝကကြီးတို့သည်လည်းနိဗ္ဗာန်ဟူသည့်ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ကူးသွားဖို့ရန်ဆိပ်ကမ်းကြီးများနှင့်တူသောကြောင့်တိတ္ထဟူသောအမည်ထူးကိုရရှိတော်မူကြ၏။ယင်းတိတ္ထအမည်ရရှိတော်မူကြသောဆရာသမားတို့ထံသို့ချဉ်းကပ်မှီခိုလျက်နေထိုင်ခြင်းကိုတိတ္ထဝါသဟုဆို၏။အရှင်အာနန္ဒာကိုယ်တော်မြတ်ကားယင်းတိတ္ထဝါသဟူသော ဂုဏ်ထူးနှင့်လည်း ပြည့်စုံတော်မူ၏။ အရှင်အာနန္ဒာ ကိုယ်တော်မြတ်သည် ဘုရားရှင်ထံသို့ ဖြစ်စေ, အရှင်သာရိပုတ္တရာ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန အရှင်မဟာကောဋိက အရှင်မဟာပုဏ္ဏ အစ ရှိသော အဂ္ဂသာဝက မဟာသာဝကကြီးများထံသို့ ဖြစ်စေ ဤဆရာမြတ် ကြီးတို့၏ အထံ၌ - 

          (က)  ဥဂ္ဂဟဏ =  ပါဠိတော်ကို သင်ယူခြင်း,

          (ခ)    သဝန     =   ပါဠိတော်၏အနက် ( အတ္ထကထာ = အဋ္ဌကထာ) ကိုကြားနာခြင်း,

          (ဂ) ပရိပုစ္ဆန     =  အထုံးအဖွဲ့ သဖွယ် ခက်ခဲသော အရာဌာနတို့၌ အနက်

                အဓိပ္ပါယ် အတ္ထကထာကို (- အဋ္ဌကထာ)ကို ထပ်မံမေးမြန်းခြင်း,

         (ဃ) ဓာရဏ   = ပါဠိတော်ကိုလည်းကောင်း ပါဠိတော်၏အနက် အဋ္ဌ

                ကထာကိုလည်းကောင်း စိတ်၌ ထားခြင်း* နှုတ်ငုံဆောင်ထားခြင်း,

 

          ဤသို့လျှင် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဤပါဠိတော်အဋ္ဌကထာတို့ကိုစနစ်တကျသင်ယူထားတော်မူပေသည်။ နှုတ်တက်ရအောင် ဆောင်ထားတော်မူသည်။ ဤအကြောင်းကြောင့်လည်း အရှင်အာနန္ဒာ ကိုယ်တော်မြတ် ကြီး၏ အသိဉာဏ်၌ နက်ယောင်နှင့် နက်သော, ခက်ယောင်နှင့် ခက်သော ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သဘောတရားသည် ပေါ်လွင်ထင်ရှားသကဲ့သို့ တိမ်သကဲ့သို့ တည်ရှိနေပေသည်။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊ ၂၊၈၃။)

 

           ၃။ သောတာပန္န = သောတာပန်ဖြစ်တော်မူခြင်း၊

       

          သောတာပန္နာနဉ္စ နာမ ပစ္စယာကာရော ဥက္ကာနကောဝ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ၊အယဥစ အာယသ္မာသောတာပန္နော။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊ ၂၈၃။)

          သောတာပန္နာနဉ္စ ။ ဥပတိ တတ္ထ သမ္မောဟဝိဇ္ဇီသနေန၊ “ယံ ကိဦ သမုဒယဓမ္မံ၊ သံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ အတ္တပစ္စက္ခဝသေန ဥပဌာနတော။(ဒီ၊ဋီ၊ ၂၈၄။)
          

          သောတာပန်သာ မှန်ပါစေ၊ သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သန္တာန်၌လည်း ပစ္စယာကာရ အမည်ရသော ကြောင်း-ကျိုး ဆက်နွယ်မှု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သဘောတရားမည်သည် ပေါ်လွင်ထင်ရှားသည်ဖြစ်၍ သာလျှင် တည်နေ ပေ၏။ အကြောင်းမူ ထိုသမုဒယသစ္စာ အမည်ရသော ကြောင်း-ကျိုး ဆက် နွယ်မှု = ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် သဘောတရား၌ မသိအောင် ဖုံးလွှမ်းထားတတ်သည့်မောဟတရားကို သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်က အပြီးတိုင် ဖျက်ဆီး ပယ်သတ် ထားပြီး ဖြစ်ရကား သမုဒယဓမ္မ မှန်သမျှသည် နိရောဓဓမ္မသာတည်းဟု ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်သည်၏ အစွမ်းဖြင့် အသိဉာဏ်၌