ဖားအောက်တောရဆရာတော် - နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းကျင့်စဥ်(အကျဥ်းချုပ်)အတွဲ(၁)

         

            သဗ္ဗံ ဘိက္ခဝေ အနဘိဇာနံ အပရိဇာနံ အဝိရာဇယံ အပ္ပဇဟံ အဘဗော ဒုက္ခက္ခယာယ။ ပ ။ သံ စ ခေါ ဘိက္ခဝေ အဘိဇာနံ ပရိဇာနံ ဝိရာဇယံ ပဇဟံ ဘော ဒုက္ခက္ခယာယ။ (သံ၊၂၊ ၂၄၉- ၂၅၀။)

          ဣတိ ဣမသ္မိ သုတ္တေ တိသာပိ ပရိညာ ကထိတာ ဟောန္တိ။ “အဘိဇာနု”န္တိ ဟိ ဝစနေန ဉာတပရိညာ ကထိတာ၊ “ပရိစာနု”န္တိ ဟိ ဝစနေန တီရဏပရိညာ၊ “ဓိရာဇယံ ပရမာ”န္တိ ဒွိဟိ ပဟာနပရိညာတိ။ (သံ၊ဋ္ဌ၊၃၆။)

          အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို ဉာတပရိညာ တီရဏ ပရိညာ ပဟာနပရိညာဟူသော ပရိညာပညာ သုံးမျိုးတို့ဖြင့် ထိုးထွင်းမသိခဲ့သော် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား မသိခဲ့သော် ထို အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ် တရားတို့ အပေါ်၌ တွယ်တာမက်မောနေသော တဏှာတရားကို (ပဟာန ပရိညာပညာဖြင့်) မပယ်စွန့်နိုင်ခဲ့သော် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ ကုန်ခြင်းငှာ မထိုက်။

          အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို ဉာတပရိညာပညာဖြင့် ထိုးထွင်းသိခဲ့သော် တီရဏပရိညာပညာဖြင့် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား သိခဲ့သော် ပဟာနပရိညာပညာဖြင့် ထို အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရားတို့ အပေါ်၌ တွယ်တာမက်မောနေသော တဏှာတရားကို ပယ်စွန့်နိုင်ခဲ့သော် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ ကုန်ခြင်းငှာ ထိုက်၏။ (သံ၊၂၊၂၄၉-၂၅၀။)

          ဤအထက်ပါ အပရိဇာနနသုတ္တန်၌ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့် အတိုင်း သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခမှ အပြီးတိုင် ကျွတ်လွတ်ထွက်မြောက်လိုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်မှန်သမျှသည် အလုံးစုံသော ခန္ဓာ (၅)ပါး ရုပ်နာမ်တရား တို့ကို ပရိညာဉာဏ်ပညာ သုံးမျိုးတို့ဖြင့် ပိုင်းပိုင်းခြားခြား ဂဃနဏသိအောင် ကြိုးပမ်းရတော့မည် ဖြစ်ပေသည်။ ထိုသို့ ကြိုးပမ်းရာ၌ မဂ္ဂင် (၈)ပါး ကျင့်စဉ် တရားတော်ကို နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ်အဖြစ် အသင်သူတော်ကောင်း သည် လက်ခံနိုင်ရမည် ဖြစ်ပေသည်။

          မဂ္ဂင် (၈)ပါးတို့တွင် သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပတို့ကား ပညာမဂ္ဂင်, သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တ သမ္မာအာဇီဝတို့ကား သီလမဂ္ဂင်, သမ္မာဝါယာမ သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိတို့ကား သမာဓိမဂ္ဂင်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ ဤ မဂ္ဂင် (၈)ပါးတို့ဖြင့် သိမ်းကျုံး ရေတွက်ထားအပ်သော သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ်တို့ကား နိယျာနိကပဋိပဒါ အမည်ရသော သံသရာဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း အကျင့်များပင် ဖြစ်ကြ၏။ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက် ပြုလိုသူတိုင်း ကျင့်ရမည့် ကျင့်ဝတ်ပဋိပတ်တို့ပင် ဖြစ်ကြသည်။

 

 

 

ပုဂ္ဂိုလ် (၄) မျိုး

         မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ်တရားတို့ကို ကျင့်ရာ၌ ပုဂ္ဂိုလ် (၄)မျိုး - ကြောင်းကိုလည်း သိထားသင့်ပေသည်။               

       

       

         ၁။  ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ် 

         ၂။  ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ်

         ၃။  နေယျပုဂ္ဂိုလ် 

         ၄။  ပဒပရမပုဂ္ဂိုလ်

 

             ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ် (၄)မျိုး ရှိ၏။ (အံ၊၁၊၄၅၂။ အဘိ၊ပုဂ္ဂလပညတ်၊၁၀၇။) 

         

        ၁။ ဥဋိတညူပုဂ္ဂိုလ် -  သစ္စာ (၄)ပါးနှင့် စပ်သော တရားတော်ကို အကျဉ်းဖွင့်ပြအပ်ကာမျှဖြင့် အကျယ်နှင့်တကွဖြစ်သော သိသင့်သိထိုက်သော သစ္စာလေးရပ် တရားမြတ်ကို ထိုးထွင်းသိသော ပုဂ္ဂိုလ်၊ စတ္တာရော သတပဋ္ဌာနာ စသည်ဖြင့် အကျဉ်းအားဖြင့် မာတိကာကို ထားအပ်သည်ရှိသော် ဒေသနာတော်သို့ အစဉ်လျှောက်၍ ဉာဏ်ကို စေလွှတ်လျက် အရဟတ္တဖိုလ် ကို ယူခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ဥဋိတညူပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုသည်။

          

          ၂။ ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ် – ဓမ္မစက္ကပဝတ္တနသုတ္တန် အနတ္တလက္ခဏသုတ္တန် တို့ကဲ့သို့ သစ္စာ (၄)ပါးနှင့် စပ်သော အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူ အပ်သော တရားတော်ကို ကြားနာခွင့် ရရှိသောအခါ ကြားနာအပ်ပြီးသည့် တရားတော်၌ လာရှိသည့်အတိုင်း တရားတော်နောက်သို့ ဉာဏ်ကိုစေလွှတ်၍ ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် ပွားများအားထုတ်နိုင်သဖြင့် သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်း သိမြင်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုသည်။

          

          ၃။ နေယျပုဂ္ဂိုလ် - သစ္စာ (၄)ပါးနှင့် စပ်သော တရားစကားတော်ကို အကျဉ်းအားဖြင့်သော်လည်းကောင်း, အကျယ်အားဖြင့်သော်လည်းကောင်း နာကြားခွင့်ကို ရရှိပါသော်လည်း တရားနာရုံမျှဖြင့် သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်း မသိနိုင်သေးဘဲ တရားနာပြီးနောက်ကာလဝယ် ကြားနာအပ်ပြီးသည့် တရားတော်၌ လာရှိသည့်အတိုင်း သီလကျင့်စဉ် သမာဓိကျင့်စဉ် ပညာကျင့်စဉ် ဟူသော မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ်တရားတို့ကို တစ်ဆင့်ပြီး တစ်ဆင့် လက်တွေ့ ကျင့်ပါမှ သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်သော ကျွတ်တမ်းဝင်နိုင် သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို နေယျပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုသည်။

 

           ၄။ ပဒပရမပုဂ္ဂိုလ် – သစ္စာ (၄)ပါးနှင့် စပ်သောတရားစကားတော်ကိုအကျဉ်းအားဖြင့်သော်လည်းကောင်း, အကျယ်အားဖြင့်သော်လည်းကောင်း နာကြားရသော်လည်း နာကြားရုံမျှဖြင့်လည်း ကျွတ်တမ်းမဝင်နိုင်သော သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းမသိနိုင်သော, တရားတော်ကို နာကြားပြီးနောက် မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ်တရားတို့ကို စနစ်တကျ လက်တွေ့ကျင့်သော်လည်း ဤဘဝတွင် သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းမသိနိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ပဒပရမ ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုသည်။

  ကျွတ်တမ်းမဝင်နိုင်သော်လည်း သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းမသိနိုင် သော်လည်း မဂ္ဂင် (၈)ပါးကို စနစ်တကျ ကျင့်ခြင်းကြောင့်ကား ပါရမီ မျိုးစေ့ကောင်းများကို ရရှိနိုင်ပေသည်။ သစ္စကပရိဗို့ဇ်ကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတည်း။

          ဤပုဂ္ဂိုလ် (၄)မျိုးတို့တွင် ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ်ကား အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောကြားတော်မူအပ်သော သစ္စာ (၄)ပါးနှင့်စပ်သော တရားစကားတော်ကို နာကြားရရုံမျှဖြင့် ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ်ကား အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော် မူအပ်သော သစ္စာ (၄)ပါးနှင့်စပ်သော တရားစကားတော်ကို နာကြားရရုံ မျှဖြင့် သစ္စာ (၄)ပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်သော ကျွတ်တမ်းဝင်နိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ မဂ္ဂင် (၈)ပါး အကျင့်မြတ်တရားကို ဤဘဝတွင် ကျင့်ရမည့်အချိန်ကား တရားနာယူနေသည့် အချိန်ကာလပင် ဖြစ်၏။ အလွန်တိုတောင်းသော အချိန်ကာလအတွင်း၌ မဂ္ဂင် (၈)ပါးကို စုံညီအောင် ကျင့်နိုင်သဖြင့် ကျွတ်တမ်းဝင်သွားတော်မူခြင်း ဖြစ်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုး တို့သည်ကား ယေဘုယျအားဖြင့် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်သို့ ရောက်ရှိတော်မူကြသည့် ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တရဟန္တာ အရှင်မြတ်တို့ ဖြစ်တော်မူကြ၏။ ထိုအရှင်မြတ်ကြီးတို့၏ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တော် မြတ်ကြီးတို့သည် အောက်ပါ (၅)မျိုးသော အကြောင်းတရားတို့ကြောင့် သန့်ရှင်း စင်ကြယ်တော်မူကြကုန်၏။ ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ အရှင်မြတ်ကြီးတို့၌ ပြည့်စုံရမည့် အင်္ဂါရပ်တို့ပင် ဖြစ်ကြသည်။ ယင်းအင်္ဂါရပ်တို့ကို ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊ ၂၇၂။)တွင် ဤသို့ ဖော်ပြထား၏။

       

အင်္ဂါ(၅)ရပ်

    ၁။ အဓိဂမ - အဓိဂမဟူသည် သေက္ခဘုံဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အရိယဖိုလ်သို့ အသေက္ခဘုံဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူခြင်းတည်း။ ထိုအရှင်မြတ်ကြီးတို့၏ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့သည် သေက္ခဘုံ ဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော အရိယဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူမှသာလျှင် အထူးရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ ဆွမ်းခံသွားရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုဆောင်ခြင်း ဆွမ်းခံရွာမှ ကျောင်းသို့ ပြန်ကြွလာရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုဆောင်ခြင်းတည်းဟူသော အသွားအပြန် ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုဆောင်ခြင်း ဂတပစ္စာဂတိက ကျင့်ဝတ်ကို ဖြည့်ကျင့်လျက်သမထဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကိုစီးဖြန်းပွားများအားထုတ်တော်မူလေရာအနုလောမဉာဏ်ဂေါတြဘုဉာဏ်တို့၏အနီးအပါး၌ဖြစ်သောသင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင် ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အပတ်တကုတ် အားထုတ်ဖူးခြင်းသည် ပုဗ္ဗယောဂ မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၂။ မဟာဋီ၊ ၂၊၈၄။)

         

         သမ္မောဟဝိနောဒနီအဋ္ဌကထာကြီးတွင်ကား, အဓိဂမ, ပရိယတ္တိ သဝန, ပရိပုစ္ဆာ – အင်္ဂါရပ်တို့ကို ပုံစံတူ ဖွင့်ဆိုထား၏။ သို့သော် ပုဗ္ဗယောဂ အင်္ဂါရပ်တွင်ကား ဤသို့ ဖွင့်ဆိုထား၏။ 

         

          ပုဗ္ဗယောဂေါ နာမ ပုဗ္ဗယောဂါဝစရတာ အတီတဘဝေ ဟရဏပစ္စာဟရဏနယေန ပရိဂ္ဂဟိတကမ္မဋ္ဌာနတာ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။)

          

          အတိတ်ဘဝဝယ် ကျောင်းမှ ဆွမ်းခံရွာသို့ သွားရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆောင်ယူလျက် ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကို ပွားများအားထုတ်လျက် သွားခြင်း, ဆွမ်းခံရွာမှ ကျောင်းသို့ ပြန်လာရာ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆောင်ယူလျက် ။ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားများအားထုတ်လျက် ပြန်လာခြင်းတည်းဟူသော သိမ်းဆည်းအပ်ပြီးသော - ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားယူအပ်ပြီးသော သမထကမ္မဋ္ဌာန်း ဝိပဿနာ ကမ္မဋ္ဌာန်း ရှိခြင်းသည် ပုဗ္ဗယောဂမည်၏။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။)              

           ဤ၌ အတိတ်ဘဝဝယ် ပုဗ္ဗယောဂကျင့်စဉ်ကို ကျင့်ခြင်းကိုသာ ဖွင့်ဆိုထား၏။ ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်းအတိတ်ဘဝဟုလည်းကောင်း,ဤဘုရားရှင်၏သာသနာတော်တွင်း    အတိတ်ဘဝဟုလည်းကောင်း ခွဲခြား၍ မဖွင့်ဆိုပေ။ ကျင့်စဉ်ပိုင်းတွင်လည်း သင်္ခါရသမ္မသနံ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃) ဟု သင်္ခါရတရားတို့ကို ဝိပဿနာရှုပွားသုံးသပ်ခြင်းမျှကိုသာ ဖွင့်ဆိုထား၏။ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ဟူ၍ အတိအကျ မဖွင့်ဆိုပေ။ ထိုကြောင့် ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌ပင် ဖြစ်စေ, ဤဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်း၌ပင် ဖြစ်စေ ရှေးလွန်လေပြီးသော အတိတ်ဘဝဝယ် ဒုက္ခသစ္စာ အမည်ရသည့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး,သမုဒယသစ္စာအမည်ရသည့် အဝိဇ္ဇာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, သင်္ခါရ ကံစသည့် အကြောင်းတရားများတည်းဟူသော ဤနှစ်မျိုးကုန်သော သင်္ခါရတရားတို့ကို လက္ခဏာယာဉ် သုံးချက်တင်ကာ ရှုပွားသုံးသပ်ခဲ့ဖူးခြင်းတည်းဟူသော ဝိပဿနာဉာဏ်သည် ပုဗ္ဗယောဂမည်၏ဟု သိရှိပါလေ။

        

            ဧတေသု ပန ကာရဏေသု ပရိယတ္တိ, သဝနံ ပရိပုစ္ဆာတိ ဣမာနိ တီဏိ ပဘေဒဿဝ ဗလဝကာရဏာနိ။ ပုဗ္ဗယောဂေါ အဓိဂမဿ ဗလဝပစ္စယော၊ ပဘေဒဿ ဟောတိ န ဟောတီတိ၊ န ပန တထာ။ ပရိယတ္တိသဝနပရိပုစ္ဆာ ဟိ ပုဗ္ဗေ ဟောန္တိ ဝါ မာ ဝါ၊ ပုဗ္ဗယောဂေန ပုဗ္ဗေ စေဝ ဧတရဟိ စ သင်္ခါရသမ္မသနံ ဝိနာ ပဋိသမ္ဘိဒါ နာမ နတ္ထိ။ ဣမေ ပန ဒွိပိ ဧကတော ဟုတွာ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဥပတ္ထမ္ဘက္ကာ ဝိသဒါ ကရောန္တိ။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃။)

          

          ယခု တင်ပြခဲ့သည့် အကြောင်းတရား (၅)မျိုးတို့တွင် ပရိယတ္တိ, သဝန, ပရိပုစ္ဆာ - ဟူသည့် ဤအင်္ဂါရပ် (၃)မျိုးတို့သည်ကား ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ အဆင့်အတန်း မြင့်မားမှု အဆင့်အတန်း မမြင့်မားမှုစသည့် အဆင့်အတန်း ထူးထွေကွဲပြားမှု၏သာလျှင် အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရားတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်သည်ကား အဓိဂမအမည်ရသည့် အရိယမဂ်ဖိုလ်တို့၏ အားကြီးသော မှီရာ အကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ ယင်းသို့ဖြစ်လျှင် ယင်း ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်သည် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ အဆင့်အတန်း မြင့်မားမှု အဆင့်အတန်း မမြင့်မားမှု စသည့် အဆင့်အတန်း ထူးထွေကွဲပြားမှု၏ အကြောင်းတရား မဖြစ်တော့ပြီလောဟု မေးရန်ရှိ၏။ အဖြေကား - ဖြစ်ပါ၏ ဟူပေ။ သို့သော် ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်သည် အဓိဂမအမည်ရသော အရိယမဂ်ဖိုလ်၏ အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရား ဖြစ်သကဲ့သို့ – ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ အဆင့်အတန်း မြင့်မားမှုအဆင့်အတန်းမမြင့်မားမှုစသည့်အဆင့်အတန်းထူးထွေကွဲပြားမှု၏အားကြီးသောမှီရာအကြောင်းတရားကား မဖြစ်ပေ။ (အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရားသာ မဖြစ်သည်။ အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘက အကြောင်းတရားကား ဖြစ်ပါ၏ဟု ဆိုလိုသည်။

          ပရိယတ္တိ, သဝန, ပရိပုစ္ဆာ - ဟူသည့် အကြောင်းတရား (၃)မျိုးတို့သည် ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း၌သော်လည်းကောင်း၊ သို့မဟုတ် ဤဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်းဝယ် ရှေးရှေး အတိတ်ဘဝတို့၌သော်လည်းကောင်း ရှိချင်လည်း ရှိကြပါစေ, မရှိချင်လည်း မရှိခဲ့ကြပါစေ၊ ပုဗ္ဗ

ယောဂဟူသည့် အကြောင်းတရားသည်ကား .. ရှေးရှေးဘုရားရှင်တို့၏ သာသနာတော်တွင်း သို့မဟုတ် ဤဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်တွင်းဟု ဆိုအပ်သော ရှေးရှေးအတိတ်ဘဝ၌သော်လည်းကောင်း, ယခုဘဝ၌သော်လည်းကောင်း ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာ အမည်ရသည့် သင်္ခါရတရားတို့ကို အနိစ္စဟု, ဒုက္ခဟု, အနတ္တဟုလက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာရှုပွားသုံးသပ်ခြင်းသမ္မသနလုပ်ငန်းဟူသည့်ဝိပဿနာဘာဝနာလုပ်ငန်းရပ်နှင့် ကင်း၍ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ကို ရရှိခြင်းမည်သည် မရှိစကောင်းပေ။ ပုဗ္ဗယောဂနှင့် အဓိဂမဟူသည့် အကြောင်းအင်္ဂါရပ် နှစ်မျိုးတို့သည်လည်း တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ကာ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ကို ဖြစ်ပေါ်လာအောင် အားပေးထောက်ပံ့ကြကာ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့ကို သန့်ရှင်းအောင် ပြုလုပ်ကြသည်။ ထိုကြောင့် ပုဗ္ဗယောဂအင်္ဂါရပ်သည် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့၏ အဆင့်အတန်း မြင့်မားမှု အဆင့်အတန်း မမြင့်မားမှု စသည့် အဆင့်အတန်း ထူးထွေကွဲပြားမှု၏ အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းတရား မဖြစ်သော်လည်း အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘကအကြောင်းတရားကား ဖြစ်ပါ၏ဟု ဆိုလိုပေသည်။

                                                                                             (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂-၃၇၃။ မူလဋီ၊ ၂၊၁၉၃။)