ဖားအောက်တောရဆရာတော် - စန်းလအသွင် ဖြစ်စေချင်သည်

          ဘုရားရှင်၏ တရားတော်တို့သည်ကား သန္ဒိဋ္ဌိက စသော ဂုဏ်တော် အပေါင်းတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော တရားတော်တို့ ဖြစ်ကြ၏။ သာဝက တစ်ဦးသည် ဘုရားရှင်၏ တရားတော်တို့ကို -

၁။ ပရိယတ္တိ သိ သင်သိ

၂။ ပဋိဝေဓ သိ ကျင့်သိ

(တစ်နည်း)

၁။ အာဂမသုတ သိ သင်သိ

၂။ အဓိဂမသုတ သိကျင့်သိ

          ဤအသိနှစ်မျိုးတို့ဖြင့် သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည့်တိုင်အောင် သိရှိခဲ့ပါမူကား ထိုသာဝကအဖို့ အပါယ် တံခါးကြီးကား အပြီးတိုင် ပိတ်သွားပြီဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ရှေ့သို့ တစ်ဆင့် တက်ကာ ရှုပွားနိုင်သဖြင့် သကဒါဂါမိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည့်တိုင်အောင် ကြိုးပမ်းနိုင်ခဲ့ပါမူကား လူ့ဘုံကဲ့သို့သော ကာမဘုံ၌ တစ်ကြိမ်သာ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကပ်ရောက်တည်နေခွင့် ရှိနေတော့သည်။ အကယ်၍ ထိုထက်တစ်ဆင့်တက်ကာ ကြိုးပမ်းနိုင်သဖြင့် အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည့်တိုင်အောင် ကြိုးပမ်းနိုင်ခဲ့ပြန်ပါမူကား ကာမဘုံသို့ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ပြန်ရောက်လာခွင့် မရှိတော့ဘဲ ဗြဟ္မာပြည်၌သာ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကပ်ရောက်တည်နေခွင့် ရှိပေတော့သည်။ အကယ်၍ ထိုထက်တစ်ဆင့်တက်ကာ ထပ်မံ ကြိုးပမ်းနိုင်ခဲ့ သဖြင့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည့် တိုင်အောင် ကြိုးပမ်းနိုင်ခဲ့ပြန်ပါမူကား ပရိနိဗ္ဗာနစုတိ၏ နောက်ဆွယ်တွင် မည်သည့် ဘုံဘဝမှာမျှ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကပ်ရောက်တည်နေခွင့် မရှိတော့ဘဲ သံသရာခရီးမှ အပြီးတိုင် ကျွတ်လွတ်ထွက်မြောက်ရပေပြီ။

          အကယ်၍ သာဝကတစ်ဦးသည် ဘုရားရှင်၏ တရားတော်များကို ထိုကဲ့သို့ သင်သိ ကျင့်သိ အသိနှစ်မျိုးဖြင့် ကြိုးပမ်းပါသော်လည်း ပါရမီတို့၏ နံ့နှေးမှုကြောင့် အရိယမဂ်ဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်ဘဲ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ် ကဲ့သို့သော ဝိပဿနာဉာဏ်များသို့တိုင်အောင် ဆိုက်ရောက်ခဲ့ပါမူကား ထို သင်္ခါရုပေက္ခာတို့ကဲ့သို့သော ဝိပဿနာကံများက နတ်ရွာသုဂတိကဲ့သို့သောကောင်းသော ဘုံဘဝသို့ ရောက်အောင် ပို့ဆောင်နိုင်သည့်အပြင် ထို နတ်ပြည် နတ်လောက၌ မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည့် တိုင်အောင် အားကြီးသော မှီရာ ဥပနိဿယ စသော ပစ္စယသတ္တိတို့ဖြင့် ရွက်ဆောင်ပေးနိုင်ကြပေသည်။

          ပဋိသန္ဓေကျိုးကို ပေးနိုင်သည့် သင်္ခါရုပေက္ခာမျိုး

          ကထံ ပုထုဇ္ဇနဿ စ သေက္ခဿ စ သင်္ခါရုပေက္ခာသ စိတ္တဿ အဘိနီဟာရော ဧကတ္ထိ ဟောတိ။ ပုထုဇ္ဇနဿ သင်္ခါရုပေက္ခံ အဘိနန္တော စိတ္တံ ကိလိဿတိ၊ ဘာဝနာယ ပရိပဇ္ဇာ ဟောတိ၊ ပဋိဝေဓဿ အန္တရာယောဟောတိ၊ အာယတ် ပဋိသန္တိယာ ပစ္စယော ဟောတိ။ သေက္ခသော သင်္ခါရုပေက္ခံ အဘိနန္တော စိတ္တံ ကိလိဿတိ၊ ဘာဝနာယ ပရိပဇ္ဇာ ဟောတိ၊ ဥတ္တရိ ပဋိဝေဓဿ အန္တရာယော ဟောတိ၊ အာယတ် ပဋိသန္တိယာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧဝံ ပုထုဇ္ဇနဿ စ သေက္ခဿ စ သင်္ခါရုပေက္ခာယ စိတ္တဿ အဘိနီဟာရော ဧကတ္ထိ ဟောတိ အဘိနနငွေန၊        (ပဋိသံ၊၆၀။)

          ပုထုဇန်ပုဂ္ဂိုလ်အားလည်းကောင်း, သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်အားလည်းကောင်း သင်္ခါရုပေက္ခာ၌ စိတ်ကို ရှေးရှုဆောင်ခြင်း၏ တူညီသည်၏ အဖြစ်သည် အဘယ်သို့ ဖြစ်သနည်းဟူမူ - သင်္ခါရုပေက္ခာကို နှစ်သက်သော ပုထုဇန်၏ စိတ်သည် ညစ်နွမ်း၏၊ ဝိပဿနာဘာဝနာ၏ ဘေးရန် ဖြစ်၏။ အရိယမဂ်ဖြင့် သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်းသိခြင်း ၊ ပဋိဝေဓ၏ အန္တရာယ် ဖြစ်၏။ နောင်အခါ ၌ ပဋိသန္ဓေ၏ အကြောင်းတရားဖြစ်၏။

          သင်္ခါရုပေက္ခာကို နှစ်သက်သော သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်၏လည်း စိတ်သည် ညစ်နွမ်း၏၊ ဝိပဿနာဘာဝနာ၏ ဘေးရန် ဖြစ်၏၊ အထက်အထက် မဂ်ဉာဏ် ဖြင့် သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း သိခြင်း ပဋိဝေဓ၏ အန္တရာယ် ဖြစ်၏။

          နောင်အခါ၌ ပဋိသန္ဓေ၏ အကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ ဤသို့လျှင် ပုထုဇန် ပုဂ္ဂိုလ်၏လည်းကောင်း, သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်၏လည်းကောင်း သင်္ခါရုပေက္ခာ၌ စိတ်ကို ရှေးရှုဆောင်ခြင်းသည် နှစ်သက်တတ်သော သဘောအားဖြင့် တူညီ သည်၏ အဖြစ်သည် ဖြစ်ပေသည်။ (ပဋိသံ၊၆၀။)

          အာယ ပဋိသန္ဓေယာ ပစ္စယော ဟောတီတိ သင်္ခါရုပေက္ခာသမ္ပယုတ္တကမ္မဿ ဗလဝတ္တာ တေနေဝ သုဂတိပဋိသန္တိယာ ဒီယမာနာယ အဘိနန္ဒနသင်္ခါတော လောဘကိလေသော အနာဂတေ ကာမာဝစရသုဂတိပဋိသယာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ယသ္မာ ကိလေသသတာသံ ကမ္မံ ဝိပါကံ ဇနေတိ၊ တသာ ကပ္ပံ ဇနကပစ္စယော ဟောတိ၊ ကိလေသော ဥပတ္ထမ္ဘကပစ္စယော။ ပ ။

          အာယတံ ပဋိသန္ဓေယာ ပစ္စယော ဟောတီတိ သေကြွေသု သောတာပန္နသကဒါဂါမိနံ အနဓိဝတဇ္ဇာနာနံ သင်္ခါရုပေက္ခာကမ္မန ဒီယမာနာယ ကာမာဝစရသုဂတိပဋိသန္တိယာ အဘိနနကိလေသော ပစ္စယော ဟောတိ၊ ဈာနလာဘီနံ ပန အနာဂါမိဿ စ ဗြဟ္မလောကေယေဝ ပဋိသန္ဓာနတော ပစ္စ

ယော န ဟောတိ။ အနုလောမဝေါတြဘူဟိ စ ဒီယမာနာယ ပဋိသယာ အယမေဝ ကိလေသော ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၀။)

          ပုထုဇန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်နှင့်ယှဉ်သော စေတနာဟူသော ကံ၏ အားကောင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ထိုကံသည်ပင်လျှင် ကာမသုဂတိ ပဋိသန္ဓေကျိုးကို ပေးလတ်သော် သင်္ခါရုပေက္ခာကို နှစ်သက်ခြင်းဟု ဆိုအပ် သော လောဘကိလေသာသည် အနာဂတ် ကာမသုဂတိပဋိသန္ဓေ၏ အကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ လောဘတည်းဟူသော ကိလေသာ အပေါင်းအဖော်ကို ရရှိသော သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော စေတနာကံသည် ကာမသုဂတိပဋိသန္ဓေ စသော အကျိုးဝိပါက်ကို ဖြစ်စေနိုင်၏။ ထိုကြောင့် သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်နှင့် ယှဉ်သော စေတနာကံသည် အကျိုးဝိပါက်ကို တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေတတ်သော ဇနက အကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ သင်္ခါရုပေက္ခာကို နှစ်သက်တတ်သော လောဘကိလေသာသည် အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘက အကြောင်းတရား ဖြစ်၏။ ပ ။

          သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် ဈာန်ကို မရရှိကြကုန်သော သောတာပန် သကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်နှင့် ယှဉ်သော စေတနာဟူသော သင်္ခါရုပေက္ခာကံသည် အကျိုးပေးအပ်သော ကာမသုဂတိပဋိသန္ဓေ၏ သင်္ခါရုပေက္ခာကို နှစ်သက်သော လောဘကိလေသာသည် အားပေးထောက်ပံ့ တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘကအကြောင်းတရားဖြစ်၏၊ ဈာန်ရသော သောတာပန် သကဒါဂါမ်တို့နှင့် အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်၏ ဗြဟ္မာပြည်၌သာလျှင် ပဋိသန္ဓေယူခြင်း သဘောရှိသောကြောင့် သင်္ခါရုပေက္ခာကို နှစ်သက်သော လောဘကိလေသာ သည် ယင်းဗြဟ္မာ ပဋိသန္ဓေစသော အကျိုးဝိပါက်၏ အားပေးထောက်ပံ့ တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘကအကြောင်းတရားသည် မဖြစ်နိုင်ပေ။ အနုလောမ, ဂေါတြဘုဉာဏ်တို့နှင့် ယှဉ်တွဲလျက်ရှိသော စေတနာဟူသော ကံတရားတို့က အကျိုးပေးအပ်သော ပဋိသန္ဓေ၏လည်း ဤသင်္ခါရုပေက္ခာကို နှစ်သက်တတ်သော လောဘကိလေသာသည်ပင်လျှင် အားပေးထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘက အကြောင်းတရားဖြစ်သည်ဟု သိရှိပါလေ။ (ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၀။)

သတိပြုရန် အဖျက်တစ်ရပ် - ဤ၌ အနုလောမဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲလျက် ရှိသော ကုသိုလ်စေတနာကလည်း ကာမသုဂတိ၌ တစ်ခုသော ပဋိသန္ဓေကျိုးကို ပေးနိုင်၏ဟူသော အဆိုကိုလည်းကောင်း, ဂေါတြဘုဉာဏ်နှင့် ယှဉ်တွဲ လျက်ရှိသော ကုသိုလ်စေတနာကလည်း ကာမသုဂတိ၌ တစ်ခုသော ပဋိသန္ဓေကျိုးကို ပေးနိုင်၏ဟူသော အဆိုကိုလည်းကောင်း သတိပြု၍ မှတ်သားထားပါ။ အနုလောမ အနုလုံသည်လည်း တစ်ကြိမ်သာ ဖြစ်သော စိတ် ဖြစ်၏၊ ဂေါတြဘုသည်လည်း တစ်ကြိမ်သာ ဖြစ်သော စိတ် ဖြစ်၏။ တစ်ခုသော စေတနာက တစ်ခုသော ဘဝကို ဖြစ်စေနိုင်သည့်ထုံး သက်သေ သာဓကများပင်တည်း။ အလားတူပင် သင်္ခါရုပေက္ခာကံကလည်း ထိုကဲ့သို့ အကျိုးပေးနိုင်ပုံကို သဘောပေါက်သင့်ပေသည်။

 အရေးအကြီးဆုံးသော အချိန်

          သံသရာခရီးတွင် ကျင်လည်နေရသော ပုထုဇန်လူသား တစ်ဦးအတွက် တစ်ဘက်တွင် အပါယ်၌ အကျိုးပေးခြင်းမြဲသော ပဉ္စာနန္တရိယကံနှင့် သေသည့် တိုင်အောင် မစွန့်လွှတ်ရသေးသော နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကံတို့တွင် တစ်ခုခုလည်း မရှိသည်ဖြစ်အံ့၊ တစ်ဘက်တွင်လည်း ဗြဟ္မာပြည်၌ အကျိုးပေးခြင်းမြဲသော သေသည့်တိုင်အောင် မလျှောကျသော ဈာန်တရားတည်းဟူသော မဟဂ္ဂုတ်ကံ တစ်ခုခုလည်း မရှိသည်ဖြစ်အံ့၊ တစ်ဘက်တွင်လည်း ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ် သို့တိုင်အောင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်များကို အောက်ထစ်ဆုံးအားဖြင့် မရရှိသေးသည်ဖြစ်အံ့၊ သေခါနီး မရဏာသန္န အချိန်ကာလကား အရေးအကြီးဆုံးသော အချိန်ကာလပင် ဖြစ်၏။ ထိုပုထုဇန်များအဖို့ သေခါနီး မရဏာသန္နဇောသည် အကုသိုလ်ဇော ဖြစ်အံ့၊ အပါယ်လေးဘုံ တစ်ဘုံဘုံသို့ ကျိန်းသေရောက်၏။ သေခါနီး မရဏာသန္နဇောသည် ကုသိုလ်ဇော ဖြစ်အံ့၊ ထိုက်သည့်အားလျော်စွာ သုဂတိ တစ်ဘုံဘုံသို့ ရောက်၏။ ထိုကုသိုလ်ကံတို့တွင် ဤသင်္ခါရုပေက္ခာကံကား အလွန် အဆင့်မြင့်မားသော ကံတစ်ခု ဖြစ်၏။ သမ္မာသမ္ဗောဓိဉာဏ် ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ် အဂ္ဂသာဝကဗောဓိဉာဏ် မဟာသာဝကဗောဓိဉာဏ်ဟူသော ဗောဓိဉာဏ်များကို ရည်ရွယ်တောင့်တထားသူ မဟုတ်လျှင် ထိုသင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သို့တိုင်အောင် ဝိပဿနာဘာဝနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းထားသူ သူတော်ကောင်းများသည် ယေဘုယျအားဖြင့်သေပြီးနောက် ဒုတိယဘဝတွင် အရိယမဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်ဟူသည့် တရားထူး တရားမြတ်ကို ရရှိနိုင်ကြောင်းကို သောတာနုဂတသုတ္တန်တွင် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင် ဟောကြားထားတော်မူခဲ့၏။ ယင်းသို့ ခိုင်လုံသည့် အာမခံချက်ရှိသည့် ဘုရားရှင်၏ တရားတော်များကို အာဂမသုတဟူသော သင်သိ, အဓိဂမသုတဟူသော ကျင့်သိ - ဤအသိ နှစ်မျိုးဖြင့် အသိကြီး သိအောင် အသိဉာဏ်ရှိသည့် လူ့ဘဝကို ရခိုက် ရဟန်းဘဝကို ရခိုက် အထူး ကြိုးပမ်းသင့်လှပေသည်။ သံသရာခရီး မဆုံးသေးသူတို့အတွက် အထက်တွင် ရေးသားခဲ့သည့်အတိုင်း သေခါနီး မရဏာသန္နအခါသည် အပါယ်ဒုဂ္ဂတိနှင့်ကောင်းရာသုဂတိကို လမ်းခွဲပေးသည့် အရေးအကြီးဆုံးသော အချိန်ကာလ ဖြစ်၏။ ထိုအခါ၌ ကောင်းရာ သုဂတိသို့ ကျိန်းသေဧကန် ရောက်စေနိုင်သော ကံများကို ထူထောင်ထားပြီးဖြစ်ဖို့ လိုပေသည်။ သံသရာခရီးကို အဆုံးသတ် နိုင်အောင် ကြိုးစားထားပြီး ဖြစ်လျှင်ကား တိုင်းထက်အလွန် တံခွန်နှင့် ဘုရားပင် ဖြစ်ချေသည်။ ဤတွင် သောတာနုဂတသုတ္တန် မြန်မာပြန်ကို ဆက်လက်၍ ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။

သောအာနုဂတသုတ္တန်

          ရဟန်းတို့ ... ပသာဒသောတသို့ သက်ဝင်၍ ဉာဏသောတဖြင့် ပိုင်းခြားမှတ်သားအပ်ကုန်သော, နှုတ်ဖြင့် အလွတ်ရအောင် လေ့ကျက်အပ်ပြီး ကုန်သော, စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် စေ့စေ့ငုငု ကြည့်ရှု ဆင်ခြင် သုံးသပ်အပ်ပြီးကုန်သော, တရားကိုယ်အနက်သဘောအားဖြင့်လည်းကောင်း အကြောင်းတရားအားဖြင့်လည်းကောင်း သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်ပညာဖြင့် ကောင်းစွာ ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်အပ်ပြီးကုန်သော တရားတော်တို့၏ မချွတ်ဧကန် ရလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်အပ်ကုန်သော အကျိုးဆက်တို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ -

၁။ ရဟန်းတို့ ...          ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် -

၁။ သုတ္တ           သုတ္တအမည်ရသော တရားတော်,

 ၂။ ဂေယျ           ဂါထာနှင့် စကားပြေ နှစ်ထွေရောနေသော တရားတော်,

၃။ ဝေယျာကရဏ           ဂါထာမဖက် သက်သက်သော စကားပြေတရားတော်,

 ၄။ ဂါထာ           ဂါထာတရားတော်,

၅။ ဥဒါန           ဥဒါန်း ဝမ်းမြောက်စွာ ကျူးရင့်တော်မူအပ်သောတရားတော်,

၆။ ဣတိဝုတ္တက           ဣတိဝုတ် =ဤသို့ ဘုရားရှင်သည် ဟောကြားတော်မူအပ်၏ - ဤသို့ အစချီလျက် နိဒါန်းပျိုးထားသောတရားတော်,

၇။ ဇာတက           ဇာတ်တော်,

၈။ အရွှေ့တဓမ္မ           မဖြစ်စဖူး အဦးအသစ် အံ့သြဖွယ်ရာတို့နှင့် ဆက်စပ်နေသော တရားတော်,

၉။ ဝေဒလ္လ           အသိထူး ဉာဏ်ထူးကိုလည်း ရရှိ၍ နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်မှုကိုလည်း ရရှိသော အမေး အဖြေ ဖြစ်သောတရားတော် -

          ဤအင်္ဂါ (၉)တန်နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော တရားတော်ကို သင်ကြား၏။ ထိုရဟန်း၏ သန္တာန်၌ ထိုတရားတော်တို့သည် ပသာဒသောတသို့ သက်ဝင်၍ ဉာဏသောတဖြင့် ပိုင်းခြားမှတ်သားအပ်ကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် အလွတ်ရအောင် လေ့ကျက်အပ်ပြီး ဖြစ်ကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် စေ့စေ့ငုငု ကြည့်ရှု ဆင်ခြင် သုံးသပ်အပ်ပြီး ဖြစ်ကုန်၏၊ တရားကိုယ် အနက်သဘော အားဖြင့်လည်းကောင်း, အကြောင်းတရားအားဖြင့်လည်းကောင်း သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကောင်းစွာ ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက် ထွင်းဖောက်သိမြင်အပ်ပြီး ဖြစ်ကုန်၏။ (အံ၊၁၊၅၀၄-၅၀၅။)