ပါရဂူ - ပဥ္စတန္တရ

                                                                  နိဒါန်း

“အိန္ဒိယ စာပေသမိုင်း”ကို ရေးပြုသူ ဂျာမန်ပညာရှိ ဝင်တာနစ်အား တစ်နေ့တွင် အိန္ဒိယပညာရှင် တစ်ဦးက ထူးခြားသော မေးခွန်းတစ်ရပ်ကို မေးလေသည်။ “အိန္ဒိယက ကမ္ဘာကို လက်ဆောင်အဖြစ်ပေးတဲ့ အရာဝတ္ထုတစ်ခု ရှိခဲ့တယ်ဆိုရင် အဲဒီ အရာဝတ္ထုဟာ ဘယ်အရာဖြစ်ပါသလဲ”ဟူသော မေးခွန်းဖြစ်လေသည်။ “အိန္ဒိယက ကမ္ဘာကို လက်ဆောင်အဖြစ် ဘယ်အရာဝတ္ထုကို ပေးပါသလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ကောက်ကာငင်ကာ ဖြေရရင်တော့ ကျေးငှက်တိရစ္ဆာန်တွေကို ဇာတ်ကောင်အဖြစ် ဖန်တီးပြီး ရေးသားထားတဲ့ ပုံဝတ္ထုစာပေ ဖြစ်တယ်လို့ ဖြေရလိမ့်မယ်” ယင်းသို့ ဝင်တာနစ်က ပြန်ကြားဖြေဆိုခဲ့လေသည်။ အမှန်စင် စစ်ပင် အိန္ဒိယပြည်၏ ရှေးဟောင်းပုံဝတ္ထုများသည် ကမ္ဘာ့စာပေနှင့် ရှေးကျသော ဆက်သွယ်မှု ရှိလာခဲ့လေသည်။ ပဉ္စတန္တ ရသည် အိန္ဒိယ ရှေးဟောင်းပုံဝတ္ထု ပေါင်းချုပ်များထဲမှ လူသိအများဆုံး၊ ရှေးအကျဆုံး၊ အကောင်းဆုံး ပုံဝတ္ထု ပေါင်းချုပ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။

              ပဉ္စတန္တ ရကို ရေးသူမှာ ဝိဏှသမ္မ (ဗရှနုရှမရာ)အမည်ရှိ ဗြာဟ္မဏ ပညာရှင်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ကျမ်းပြုဆရာသည် မနု၊ ဗရိဟပ္ပတိ၊ သုက္က၊ ပရာသရ၊ ဗျာသ၊ စာဏကျ စသော ရှေးဟောင်းနီတိနှင့် နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး ကျမ်းဂန်များကို အရည်ကျိုပြီးလျှင် လူထုအား လွယ်ကူစွာ ပညာပေး၍ ရမည့် ပုံစံသစ်ဖြင့် ပဉ္စတန္တ ရကို သက္ကတ ဘာသာဖြင့် ရေးသားထားလေသည်။

                 မှတ်တမ်း တင်ထားသည့် အဖြစ်အပျက်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ဖူးသည်။ အီရန် ဘုရင် ခုဆရို၏ ဘုရင့်သမားတော်ရာထူးနှင့် အမတ်ကြီးရာထူးနှစ်ခုကို ရရှိထားသူ ဗုရဇူအေသည် ပဉ္စတန္တ ရအား သေသူကို ရှင်စေသည့် အမြိုက်ဆေးဟု အမည်သညာ ပေးခဲ့ဖူးသည်။ ထိုအမတ်ကြီးသည် အခါတစ်ပါး၌ ကျမ်းစာအုပ် တစ်အုပ်တွင် “မဇ္ဈိမဒေသ အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ တောင်တစ်တောင်၌ သေသူကို ရှင်စေသည့် အမြိုက်ဆေးမြစ် ရှိသည်” ဟူ၍ ဖတ်ရဖူး၏။ ထိုထူးဆန်းသော အမြိုက်ဆေးကို ရှာဖွေစူးစမ်းလိုသည်နှင့် အမတ်ကြီးသည် ခရစ်နှစ် ၅၅ဝ ပြည့်နှစ်လောက်တွင် မဇ္ဈိမဒေသ အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ထွက်လာပြီးလျှင် နေရာအနှံ့ အပြားတွင် အမြိုက်ဆေးမြစ်ကို စုံစမ်းရှာဖွေခဲ့လေသည်။ မည်သည့် နေရာတွင်မျှ အမြိုက်ဆေးမြစ်ကို ရှာမတွေ့သည့်အခါ စိတ်ပျက် အားလျှော့ပြီးလျှင် အမတ် ကြီးသည် အိန္ဒိယပညာရှင်တစ်ဦးအား “ဒီနိုင်ငံမှာ အမြိုက်ဆေးဆိုတာ ဘယ်မှာ ရှိပါသလဲ”ဟု မေးလေ၏။ ထိုအခါ အိန္ဒိယပညာရှင်က ပြန်ပြောသည်။ “အမတ်ကြီး စာအုပ်ထဲမှာ ဖတ်ဖူးတာ မှန်ပါတယ်။ သေသူကို ရှင်စေတဲ့ အမြိုက်ဆေးမြစ် ဆိုတာ တခြားမဟုတ်ဘူး။ အသိဉာဏ်ဆေးမြစ်ကို ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်တယ်။ အဲဒီ အသိဉာဏ် အမြိုက်ဆေးမြစ်ပေါက်တဲ့ တောင်ကတော့ တခြား မဟုတ်ဘူး။ ပညာရှိကို ပြောတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို ဆေးမြစ်မျိုးဟာကျွန်ုပ်တို့ နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ ပဉ္စတန္တရ အမည်ရှိ ကျမ်းမှာ ရှိပါတယ်” အိန္ဒိယ ပညာရှင်ထံမှ အထက်ပါစကားကို ကြားရသည့်အခါ အမတ်ကြီးသည် ပဉ္စတန္တရကျမ်းစာတစ်ခုကို အီရန်သို့ ယူသွားပြီးလျှင် အီရန်ဘုရင် ဖတ်ရှုရန်အတွက် ပဟလဝီ ဘာသာဖြင့် ပဉ္စတန္တရကို ဘာသာပြန်ဆို ပေးလေ၏။ ယင်း ဘာသာ ပြန်မှာ နိုင်ငံခြား ဘာသာဖြင့် ဘာသာ ပြန်ဆိုသော ပဉ္စတန္တ ရ၏ ပထမဆုံး ဘာသာပြန် ဖြစ်လေသည်။ ယင်း ဘာသာပြန်ကို ယခုအခါတွင် ရှာမတွေ့တော့ ဟု သိရှိရသည်။ ထို့နောက် ခရစ်နှစ် ၅၇၀ ပြည့်နှစ်တွင် ပဟလဝီဘာသာ ပဉ္စတန္တ ရကို ဆီးရီးယားနိုင်ငံရှိ ရှေးဟောင်းဘာသာဖြင့် ပြန်ဆိုခဲ့လေသည်။ ယင်းဘာသာပြန်ကို ဆယ့်ကိုးရာစုနှစ် အလယ်ပိုင်းခေတ်လောက်တွင် ပုံနှိပ် ထုတ်ဝေကြလေ၏။ တည်းဖြတ်သူ ဘာသာပြန်သူများမှာ ဂျာမန်ပညာရှင်များ ဖြစ်ကြလေသည်။ ယင်း ဘာသာပြန်မှာ ပင်ရင်း သက္ကတဘာသာ ပဉ္စတန္တ ရ၏ ဆိုလိုချက်များနှင့် လည်းကောင်း၊ ဝတ္ထုပုံပြင်များနှင့်လည်း များစွာ နီးစပ်မှု ရှိသည်ဟု အဆိုရှိလေ၏။

ပဟလဝီ ဘာသာပြန်ကို အခြေခံပြီးလျှင် ဆယ့်ရှစ်ရာစုနှစ်၌ အဗ္ဗဒူလာ အိဗန်ဥလ် မုကလ္လာ ဆိုသူက အာရဗီ ဘာသာဖြင့် ပဉ္စတန္တရကို ဘာသာပြန်ဆိုလေသည်။ ယင်း ဘာသာပြန်၏ အမည်ကို “ကလိလနှင့် ဒိမန”ဟု အမည်ပေး ထားသည်။ ပဉ္စတန္တရ မူရင်းတွင် ပါရှိသည့် ကရဋကနှင့် ဒမနကတို့၏ အမည်ကို ပြောင်းလဲ သုံးစွဲထားခြင်း ဖြစ်လေသည်။ ဘာသာပြန် ဆရာသည် ပုံဝတ္ထုအချို့ကို ထပ်ဖြည့်ထားသည်။ ယင်းစာအုပ်မှာ အာရဗီ ဘာသာဖြင့်ရှိသော လူကြိုက်အများဆုံး စာအုပ်တစ်အုပ် ဖြစ်သည်ဟု အဆိုရှိလေသည်။

အာရဗီ ဘာသာပြန်ကို အခြေခံလျက် ဘာသာပြန်သော ပဉ္စတန္တရ ဘာသာပြန်များသည် ဥရောပ၌ တစ်ခုပြီးတစ်ခု ဆက်ကာ ဆက်ကာ ပေါ်လာ ကြလေ၏။ ဆယ့်တစ်ရာစုနှစ်တွင် ဂရိဘာသာဖြင့် ပဉ္စတန္တရကို ဘာသာပြန် လေသည်။ ယင်းဘာသာပြန်မှာ ဥရောပ၏ အစောဆုံး ပဉ္စတန္တရ ဘာသာပြန် ဖြစ်လေသည်။ ယင်း ဘာသာပြန်မှ တစ်ဆင့် ရုရှားဘာသာဖြင့် လည်းကောင်း၊ အရှေ့ဥရောပရှိ အခြားသော ဆလဗ် ဘာသာများဖြင့်လည်းကောင်း ပဉ္စတန္တ ရ ကို ဘာသာပြန်ဆိုကြသည်။ ထို့နောက်တွင် ပဉ္စတန္တရ ဂရိဘာသာပြန်သည် အနောက်ဥရောပတွင် ပျံ့နှံ့သွားပြီးလျှင် ဆယ့်ခြောက်ရာစုနှစ်လောက်မှ အစပြု၍ လက်တင်ဘာသာ၊ အီတာလျံဘာသာ၊ ဂျာမန်ဘာသာတို့ဖြင့် ပဉ္စတန္တ ရကို ဘာသာပြန်ဆိုကြလေ၏။

ခရစ်နှစ် ၁၂၅၁ ခုနှစ်လောက်တွင် အာရဗီ ပဉ္စတန္တရကို စပိန်ဘာသာဖြင့် ဘာသာပြန်ဆိုလေသည်။ ဟိဗရု ဘာသာဖြင့်လည်း အာရဗီ ဘာသာပြန်မှ တစ်ဆင့်ပင် ပဉ္စတန္တရကို ဘာသာပြန်လေသည်။ ယင်း ပဉ္စတန္တရဘာသာပြန်ကို အခြေခံပြီးလျှင် အီတလီတောင်ပိုင်း ကပုအာမြို့သား ဂျွန် အမည်ရှိ ရဟူဒီ လူမျိုး တစ်ဦးသည် ၁၂၆၀ နှင့် ၁၂၇၀ အကြားလောက်တွင် ပဉ္စတန္တရကို လက်တင် ဘာသာဖြင့် ပြန်ဆိုလေသည်။ ယင်းဘာသာပြန် စာအုပ်ကို “ကလိလ ဒမန၏စာအုပ်၊ လူ့ဘဝ၏ အဘိဓာန်”ဟူ၍ အမည်ပေးထားသည်။ အလယ်ပိုင်း ခေတ် ဥရောပစာပေ၌ ဂျွန်ကပူအာ၏ ပဉ္စတန္တရ ဘာသာပြန် အတော်ပင် ခေတ်စား သွားပြီးလျှင် ထိုဘာသာပြန်မှတစ်ဆင့် ဥရောပ ဘာသာပေါင်းများစွာ တို့ဖြင့် ပဉ္စတန္တရကို ဘာသာ ပြန်ဆိုကြလေ၏။ ၁၄၈၀ ပြည့်နှစ်လောက်တွင် ဂျွန်ကပူအာ ၏ ဘာသာပြန်ကို ဂျာမန်ဘာသာဖြင့် ဘာသာ ပြန်ဆိုလေသည်။ ယင်း ဂျာမန် ဘာသာပြန်မှာ လူကြိုက်မည်မျှ များသနည်းဆိုလျှင် တစ်ကြိမ်ပြီး တစ်ကြိမ် ထပ်ခါထပ်ခါ ရိုက်နှိပ်ထုတ်ဝေရလျက် အနှစ်ငါးဆယ်အတွင်း၌ အကြိမ်နှစ်ဆယ် ကျော် ထုတ်ဝေ ရောင်းချရသည်ဟု အဆိုရှိလေသည်။ ဒိန်းမတ်၊ဟော်လန်၊ အိုင်ယာလန် စသော ဘာသာများဖြင့်လည်း ယင်း ဂျာမန် ဘာသာ ပြန်မှ တစ်ဆင့် ပဉ္စတန္တ ရကို ဘာသာပြန်ဆို ကြလေသည်။

ဂျွန် ကပူအာ၏ လက်တင် ဘာသာပြန်မှ တစ်ဆင့် စပိန်ဘာသာ၊ ချက်ဘာသာ၊ အီတလီ ဘာသာများဖြင့် ပဉ္စတန္တရကို ဘာသာပြန်ဆိုကြသည်။ ဒိုနီအမည်ရှိ စာရေးဆရာတစ်ဦးသည် ၁၅၅၂ ခုနှစ်၌ အီတလီ ဘာသာဖြင့် ပဉ္စတန္တ ရကို ဘာသာပြန်လေသည်။ ယင်းဘာသာပြန်မှ တစ်ဆင့် ဆာသော မတ်စ်နော်က အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ပထမဦးဆုံး ပဉ္စတန္တရကို ဘာသာပြန်လေသည်။ ယင်း ဘာသာပြန်ကို ၁၆၀၁ ခုနှစ်တွင် ဒုတိယအကြိမ် ရိုက်နှိပ် ထုတ်ဝေလေသည်။ ယင်း အင်္ဂလိပ် ဘာသာပြန် ပဉ္စတန္တ ရ၌ သက္ကတမှ ပဟလဝီ၊ ပဟလဝီမှ အာရဗီ၊ အာရဗီမှ ဟိဗရု၊ ဟိဗရုမှ လက်တင်၊ လက်တင်မှ အီတာလျံ၊ အီတာလျံမှ အင်္ဂလိပ်ဟူ၍ အဆင့်ခြောက်ဆင့်တိတိ ကူးပြောင်း၍ ဘာသာပြန်ဆို ရလေသည်။ (၁၉၄၂ ခုနှစ်တွင် စတန်တီရိုက်စ်က လည်းကောင်း၊ လွန်ခဲ့သည့် အနှစ် နှစ်ဆယ်ခန့်က အမေရိကန်ပညာရှင် ရိုင်ဒါက လည်းကောင်း ပဉ္စတန္တရ အင်္ဂလိပ် ဘာသာပြန်များကို ထပ်မံ ပြန်ဆိုရေးသားကြသည်)

               ဆယ့်နှစ်ရာစု၌ နုဆရုလ္လာအမည်ရှိ ပုဂ္ဂိုလ်က အာရဗီဘာသာမှ ဖာရစီ ဘာသာဖြင့် ပဉ္စတန္တရကို ဘာသာပြန်သည်။ ယင်း ဖာရစီ ဘာသာပြန်ကို အခြေခံပြီးလျှင် ဆယ့်ငါး ရာစုနှစ်၌ပင် တစ်ဖန် ဖာရစီ အာသာပြန် ပဉ္စတန္တရ စာအုပ်တစ်အုပ် ထွက်ပေါ်ခဲ့လေသည်။ ယင်းဘာသာပြန်မှ တစ်ဆင့် ဘာသာပြန်ဆိုကြသော ဘာသာပေါင်းများမှာလည်း အာရဗီ ဘာသာပြန်မှ တစ်ဆင့် ဘာသာပြန်ဆိုကြသည့် ဘာသာပေါင်း များလောက်ပင် များပြား ပေ၏။ တူရကီ၊ အာရှအနောက်ပိုင်း၊ အာရှအလယ်ပိုင်း ဘာသာများဖြင့်လည်း ယင်း ဖာရစီ ပဉ္စတန္တရကို ဘာသာပြန်ဆိုကြလေ၏။ ၁၆၄၄ ခုနှစ်၌ ယင်းစာအုပ် ကိုပင် ပြင်သစ်ဘာသာဖြင့် ပြန်ဆိုလေသည်။ ယင်းပြင်သစ် ဘာသာပြန်မှာ “ပိလ်ပိလီ”၏ ပုံပြင်များ ဟူသော အမည်ဖြင့် ထင်ရှားကျော်ကြားလေ၏။ နာမည်ကျော် ပြင်သစ်ဝတ္ထုရေးဆရာ လာဖောက်တင်သည် ပညာရှိကြီး ပိလ်ပိုလီ ၏ ပုံပြင်များမှ ပုံပြင်ပေါင်းများစွာကို စုဆောင်း၍ မိမိ၏ဝတ္ထုများကို ရေးသားခဲ့ လေသည်။ ထို့နောက် နှစ်ပေါင်း ရှစ်ဆယ်အကြာ ၁၇၂၄ ခုနှစ်၌ ဖာရစီ ဘာသာပြန်မှ တစ်ဆင့် ဘာသာပြန်ထားသည့် တူရကီ ဘာသာပြန် စာအုပ်နှင့် ပြင်သစ် ဘာသာဖြင့် ပြန်ထားသည့် အခြား ပြင်သစ်ဘာသာပြန် စာအုပ်တစ်အုပ်ထွက်ပေါ်လာလေ၏။ ယင်း ပြင်သစ်မှုရင်း စာအုပ်များနှင့် ယင်းစာအုပ်များမှ တစ်ဆင့် ဘာသာပြန်ဆိုထားသည့် အခြားဘာသာပြန် စာအုပ်များကို လူများ အထူးပင် နှစ်သက်ကြလေ၏။ ဂရိ၊ ဟန်ဂေရီ၊ ပိုလန်၊ ဟော်လန်၊ ဆွီဒင်၊ ဂျာမနီ၊ အင်္ဂလန် စသည့် ဒေသများတွင်လည်း ယင်း ဘာသာပြန်များသည် အထူးပင် တွင်ကျယ်လေ၏။

            ယင်းသို့အားဖြင့် ကမ္ဘာ့ဘာသာများဖြင့် ဘာသာပြန်ဆိုကြပုံကို ထောက်၍ ပဉ္စတန္တရကို ကမ္ဘာက မည်မျှ စိတ်ဝင်စားသည် ဆိုသည့် အချက်ကို သိသာ နိုင်ပေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း ပဉ္စတန္တရ ပုံပြင်အချို့မှာ မြန်မာ့ရိုးရာဓလေ့ ပုံပြင်များဟု ယူဆရသလောက်အောင်ပင် မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု မြန်မာ့ရိုးရာနှင့် တစ်သားတည်း ဖြစ်နေပေသည်။

             ပဉ္စတန္တရ မူကွဲ ရှစ်မျိုးလောက် ရှိပေသည်။ ယခု မြန်မာဘာသာ ပြန်ထားသောမူမှာ အများသုံးမှု တစ်ခုဖြစ်၏။ ဤပဉ္စတန္တရ မြန်မာပြန်၌ ကျွန်တော်သည် ကျမ်းသွက်စေရန် ရည်သန်လျက် နီတိဂါထာများကို ချုံးနိုင်သမျှ ချုံးပြီးလျှင် ဝတ္ထုကြောင်းကို အသားပေးလျက် ဘာသာပြန်ဆို ထားပါသည်။

ပါရဂူ

၂၂၊ ၁၀၊ ၆၅။