ဒေါက်တာသန်းထွန်း - ဂျပန်မှုထပ်တစ်ရာ

အမှာ

          ဂျပန်နဲ့ ပတ်သက်ရာ ပတ်သက်ကြောင်းတွေကို စုပြီး စာတစ်အုပ်လုပ်ပြီးတဲ့ အခါ ၁၉၇၅ ခုနှစ်ကပဲ ရေးလို့မကုန်နိုင်ပါလားလို့ သဘောထားတဲ့အပြင် ဒုတိယတွဲ ထုတ်ရင်လည်း ပရိသတ်က ဝမ်းသာအားရ လက်ခံမှာပဲလို့ ထင်မိတယ်။

          ပြောစရာတွေက ဝတ္ထုပစ္စည်းအပြင် အတွေးအခေါ်တွေလည်း ပါဝင်ရမှာ ဖြစ်တော့ အဲဒါတွေ ပေါင်းစပ်ပြတဲ့အခါ ဂျပန်ကို အသစ်အဆန်း မြင်လာကြမှာ ဖြစ် ပါတယ်။ တို့ထင်တာက ဒီလို၊ တကယ်က ဟိုလိုပါလားဆိုတဲ့ အံ့သြတာတွေကတော့ နည်းနည်းလျော့သွားမယ် ထင်ပါတယ်။ ဖုဂျီဆန်ကို ဂေရှားအကမယ်တွေ၊ ချယ်ရီပန်းပွင့်တွေနဲ့ ရောပြီးတွေ့မယ်။ မာတိကာကို ပြန်ကြည့်ပါ။ (နည်းနည်းတွေး ကြည့်ရင်လည်း သဘောပေါက်မယ်။) အကြောင်းအရာတွေကို တွဲပြီးဖော်ပြတဲ့အခါ ဘုရားပွဲနဲ့ ရေကြည်စမ်းချောင်းဟာ ခွဲမရဘူးလို့ မြင်လာမှာပါ။

          ဒီစာအုပ်မှာ အကြောင်းအရာတွေကို စီစဉ်ပေးထားပုံဟာ တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ဆင် သလိုလိုနဲ့ တစ်မျိုးစီကွဲပေမဲ့ အဲဒါတွေဟာ တစ်ဆက်တည်း၊ တစ်နွယ်တည်း ဖြစ်နေပါ တယ်။ ရလဒ်ကတော့ အခုလို လုပ်လိုက်တဲ့အခါမှာ အဟောင်းသာ အသစ်ဖြစ်သွား တာကို တွေ့မယ်။ နိုင်ငံခြားသားတွေကလည်း သူတို့နဲ့သာဆိုင်တဲ့ “ဓလေ့” တွေကို သဘောအသစ်နဲ့ မြင်လာမယ်။

          အရင်စာအုပ်မှာလိုပဲ ဂျပန်အကြောင်းကို နိုင်ငံခြားသားတွေကိုပဲ ရေးခိုင်း တယ်။ လိုချင်တာက အမြင်သစ်နဲ့ မြင်စေချင်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံခြားသားကို တို့လုပ်ပုံတွေကြည့်စမ်း၊ ဘယ်လိုထင်သလဲ ပြောစမ်းလို့ ခိုင်းတဲ့အခါ ဒီလူတွေ ခေတ်ဟောင်းက ဆွေးမြည့်နေတဲ့ဟန်တွေ၊ အမြင်တွေထဲမှာ နစ်မွန်းနေတုန်းပဲလို့ ပြောမယ် ထင်ရတယ်။ ဒါပေမဲ့ တထစ်ချ ဟိုလိုသာဖြစ်ရမယ်၊ ဒီလိုသာဖြစ်ရမယ်ဆိုတာတွေ မရှိပါ။ နိုင်ငံခြားသား စာဖတ်သူနဲ့ တစ်တွဲတည်းဆိုတာ ထင်ရှားပါတယ်။

          ပထမတွဲမှာ ပြောခဲ့တာက အမြဲတိုးတက်နေတဲ့နိုင်ငံကို ကြည့်ရင် မှန် အနီ၊ အဝါ၊ အပြာတွေနဲ့ မှန်စီရွှေချလုပ်ထားသလို ဝင်းလက်တောက်ပြောင်ပြီး ဆန်းလိုက် တာ၊ လက်တွေ့မှ ဟုတ်နိုင်ပါ့မလားလို့ ထင်စရာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တက်ကြွ တယ်၊ ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ ပြောင်းနေတယ်ဆိုတဲ့ လူမျိုးဓလေ့မှာ မထင်တာတွေ အများ ကြီး ပါမှာပါ။ အမြင်သစ်(ရှုထောင့်သစ်)နဲ့ အကြောင်းအချက်တချို့ကို ပါသင့်၊ မပါ သင့် ရွေးတဲ့အခါမှာလည်း တက်ကြွတာ၊ ရောထွေးတာကို မရှောင်နိုင်တော့ပါ။

          ဘယ်စာအုပ်ဖြစ်ဖြစ်၊ ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းထားတာဖြစ်လို့ အခုစာအုပ်မှာမှ ဒီလို ဖြစ်ရတာမဟုတ်ပါ။ ဂျပန်ဓလေ့ လေ့လာရေးတိုက်ရဲ့ စာတည်းတွေကလည်း အများ က ဝိုင်းဝန်းအားပေးလို့သာ ဒီလိုစာအုပ်မျိုးကို စွန့်စားပြီးထုတ်ဝံ့တာ ဖြစ်တယ်လို့ ဝန်ခံပါတယ်။ အများရဲ့ အားပေးချက်ကို လေးစားပါတယ်။

          ရုပ်ပုံတွေအတွက် “ကလစ်တန်ကာဟု”၊ ဓာတ်ပုံတွေအတွက် လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး ချင်းနဲ့ ဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ အစည်းများ၊ မြို့တော်ရဲ၊ အမျိုး သားဇာတ်ရုံ၊ ရှောဂကုကန်၊ ဂျပန်ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်ရုံး၊ မအိနိချိသတင်းစာတိုက်၊ စန်က အိရှင်ဘွန်း၊ တီဗီအဆဟိ၊ ဆော်တောéန် ဗုဒ္ဓဂိုဏ်း၊ ဖရန်နယ်ပြခန်း၊ မိန်ဂေအိ ဇာတ်ရုံနဲ့ ဆေးဗူး ကုန်ပဒေသာဆိုင်တို့ကို ကျေးဇူးဥပကာရ တင်ရှိပါတယ်။

ဂျပန်ဓလေ့ လေ့လာရေးတိုက်

ဒီဇင်ဘာ ၁၉၇၉၊ တိုကျို

(၁) ဖုဂျီဆန် (Fujisan) ၊

ဖူဂျီတောင် (Mount Fuji.)

(ဆန်ဟာ ဒီမှာ “တောင်” ကို ဆိုလိုတယ်)

          ဂျပန်လူမျိုးရဲ့ စရိုက်ကို အထင်ရှားဆုံး လေ့လာချင်ရင် ဘယ်သွားရမလဲ မေးတတ်ကြတယ်။ ကျွန်တော်ကတော့ “ဖု (Fuji) တောင်ကို သူတို့နဲ့အတူ တက်ကြည့်ပေါ့”လို့ ဖြေမိတယ်။ ကျွန်တော်လည်း ဆယ်ကြိမ်ထက်မနည်း တက်ပြီးပြီ။ တစ်ကြိမ်ထက်ပိုပြီး တက်တဲ့လူဟာ လူမိုက်လို့ ဂျပန်စကားပုံ ရှိသားပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဝီလီယမ်ဗလိက် (William Blake)ပြောတဲ့ “လူမိုက်ဟာ ထပ်ပြန်တလဲလဲ မိုက်ရင် လိမ္မာလာပါတယ်” ဆိုတဲ့စကားနဲ့ပဲ သူတို့ကို ပြန်လည်ချေပရပါမယ်။ ဖုဂျီဆန်က ကျွန်တော်တို့ကို ဂျပန်အကြောင်း အများကြီး ပြောပြနေပါတယ်။

ငါ အသက်ရှင်နေသမျှ

ဒီတောင်မြတ်ကို

ငါ ဆက်ပြီး ချီးမွမ်းနေမှာပဲလေ။

          အထက်ဖော်ပြထားတဲ့ ရှစ်ရာစုနှစ် ကဗျာဆရာ ယမဗေ နို အကဟိတော (Yamabe no Akahito) csoms:uns oppgomul&: oj 986mpcu cope: မှန်တုန်းပဲ။ သူတို့က ဒီနာမည်ကို ရောင်းစားနေတာလည်း မှန်ပါတယ်။ အကြီးစားဘဏ်ကိုလည်း ဒီနာမည်၊ အိုက်စကရင်လည်း ဒီနာမည် ၊ စက်ကိရိယာ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုလုပ်တဲ့ စက်ကလေးကိုလည်း ဒီနာမည်၊ ကစားဝိုင်းလမ်းကြားလည်း ဒီနာမည်၊ ဒီလောက် ဖျက်ဖျက်ဆီးဆီးလုပ်တဲ့ကြားက ဒီနာမည်ဟာ သေးသိမ်မသွားဘူး။

တောင်ထွတ်ရဲ့ အမြင့်က တောင်ထိပ်က ရဒါ နှုတ်ခမ်းမွေး (radar antenna) ထည့်မတွက်ရင် ၃၇၇၆ မီတာ (၂၃၄၆.၈ မိုင်) ရှိတယ်။ ကျူ ရှု (Kyushu)ကျွန်းပေါ် ပထမဆုံး ဂျပန် ခြေစချချိန်ကပဲ ဒီတောင်က ရှိနေပြီးပြီ။ တိတ်တိတ်ဆိတ်ဆိတ်ဆေးလိပ်ဖွားမြဲပါပဲ။ အိုင်နု (Ainu) ဘာသာစကားအရ “ပေါက်ကွဲတော့မယ်”ဆိုတဲ့ စကားက ဆင်းသက်လာတဲ့ နာမည်လို့လည်း သိရတယ်။ ဂျပန်ထက်စောပြီး ရောက်လာဖူးတဲ့လူတွေက ပေါက်ကွဲတာကို မြင်ခဲ့ဖူးကြမယ် ဆိုပါတော့။ အရင် အနှစ် ၂ဝဝဝဝ လောက်က သူတို့မျက်စိအောက်မှာ တောင်ဟာ (မြေကို စုန့်စုန့်ထွက်လာ) ပြီး သီတင်းတစ်ပတ်အတွင်းမှာပဲ မီးတောက်ကြီး မှုတ်ထုတ်လိုက်၊ ချော်ရည်တွေ အန်ချလိုက် လုပ်နေတာ အနောက်လေအထမှာ မီးတောက်နဲ့ ချော်ရည်ဟာ တစ်ဖက် လဲပြီး အခုလို ပင်လယ်ဘက်ကို တောင်တစ်ခြမ်း ယိမ်းသယောင်ယောင် ဖြစ်နေတာ မြင်ရပါတယ်။ ကျွန်းပေါ်ကို စရောက်တဲ့ ဂျပန်တွေက သူတို့နတ်သမီး ကိုနိုဟနစကုယ Sò (Konohanasakuyahime) Road 78: scossacz caTolosi osos သမီးက နေနတ် (SunGoddess) နဲ့ ဆွေမျိုးတော်လို့ ဂျပန်ဧကရာဇ်နဲ့ လည်း ဆွေမျိုး ပေါ့။ (မယုံရင် တောင်ပေါ်တက်ကြည့်ပါ။) နံနက် နေထွက်လာတာကို ကောင်းကောင်း ကြီး မြင်နိုင်ပါတယ်။ ဖုဆိုတဲ့ နာမည်ကြားရုံနဲ့ အားရှိတယ်၊ တည်ငြိမ်တယ်။ လှတယ်ဆိုတဲ့ ဂျပန်ကြိုက်တွေအကုန် ဖက်နဲ့ထုပ်ပေးသလို အကုန်ပါသွားတယ်။

          ပြီးတော့ နိုင်ငံခြားသားနည်းနည်းပါတဲ့) ဂျပန်နှစ်သန်းဟာ နှစ်စဉ် ဒီတောင်ကို ထိပ်ထိမရောက်တောင် ရသလောက် တက်ကြတဲ့အထိ အခြေခံ လှုံ့ဆော်ချက်လည်း ပါတယ်။ နောက်ဆုံး ပေ ၅၀၀ လောက်ရောက်တော့ မီးလောင်ပြီး ကျန်ရစ်သမျှ ချော်ခြောက်တွေပဲ တွေ့မယ်။ သစ်တစ်ပင်၊ မြက်တစ်ရွက် မတွေ့နိုင်ပါ။ “ငါး”စခန်း ဆိုတာလည်း ကျောက်တုံးနဲ့ တည်ဆောက်ထားတဲ့ တဲတွေပဲ။ မြက်ဖျာပေါ်မှာ ခဏ ခါးဆန့်နိုင်တယ်၊ လက်ဖက်ရည်သောက်နိုင်တယ်၊ ခေါက်ဆွဲပြုတ်သောက်နိုင်တယ်။ ဘာသောက်သောက် တောင်မြင့်ရောက်လေ ဈေးကြီးလေပဲ။ နေ့ညမရွေး လူတွေက ဖြင့် တန်းစီပြီး တက်ကြ၊ ဆင်းကြ၊ တောင်စောင့်နတ်ကို မေတ္တာပို့ကြ၊ နောက်ကြ၊ပြောင်ကြ၊ ခေတ်ပေါ်တေးကို ကျူးကြ။ ဒါပေမဲ့ အများဆုံး ကြားရတဲ့အသံကတော့ ဂန်ဗတ်တေ့ (ganbatte) တောင့်ထားဆိုတဲ့ အားပေးသံပါပဲ။

         အံ့သြစရာအချက်က နွေအခါလာသူတွေ တောင်ထိပ်အရောက် တက်မြဲ ဖြစ် တယ်။ အထိမ်းအမှတ် တိုလီမိုလီဝယ်စရာဆိုင်တွေလည်း တန်းစီလို့။ စာတိုက်ကလေးတောင် ရှိသေးတယ်။ သန်းနဲ့ချီပြီး ဆင်းတက်ကြတဲ့ ခြေရာတွေ၊ ဘာကောင်ကြီး လာလာ အိပ်စရာ မြက်ဖျာပဲပေးပုံတွေ၊ လာတဲ့လူတွေရဲ့ ဇွဲကောင်းပုံ၊ ရွှင်ပျပုံတွေ ဟာ ဟိရောရှိ (Hiroshige) ရဲ့ ခေတ်မတိမ်နိုင်တဲ့ သစ်ထွင်းပန်းချီလိုပဲ ရှင်သန် နေဆဲပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဖုဂျီတောင်တက်တဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို တကယ်တက်ကြည့်မှ သိမယ်။ ဂန်ဗတ်တေ။

မာရေဆေလီ(Murray Sayle)