ဒေါက်တာထွန်းဝင်း - ပေါ်လစီရေးဆွဲခြင်းပေါ်လစီပြောင်းလဲခြင်းဗျူဟာများ

မူဝါဒများ၊ ဥပဒေများ မပြဋ္ဌာန်းမီ စဉ်းစားခြင်းဗျူဟာ

         မြန်မာနိုင်ငံရယ်လို့မှမဟုတ်၊ မည်သည့်နိုင်ငံမဆို နိုင်ငံအသီးသီးမှာ ဥပဒေအမျိုးမျိုး ရှိကြပါတယ်။ ဤတွင် နိုင်ငံသားတချို့က ဟိုဥပဒေတော့ ပြင်ချင်ပါတယ်၊ ဒီဥပဒေကိုတော့ဖြင့် သဘောမတူပါဘူး စသဖြင့် ပြောဆို လာကြတာမျိုး ရှိပါတယ်။ တစ်ဖန် အခြားတစ်ဖက်မှကြည့်လျှင်လည်း အချို့နိုင်ငံသားတွေက ဒီဥပဒေက ကောင်းပါတယ်၊ မပြင်ချင်ပါဘူး စသဖြင့်ပြောဆိုတာမျိုးလည်း ရှိပါတယ်။ ဒီတော့ နိုင်ငံသားများအကြားမှာ သဘော မတူခြင်း (သို့မဟုတ်) သဘောထားကွဲလွဲခြင်း (Disagree) ဆိုတာရှိတာ သဘာဝပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သဘောထားကွဲတာကို လက်ခံခြင်းကို Agree to disagree လို့ ခေါ်ပါတယ်။

          Agree to disagree ဆိုတာ ဒီမိုကရေစီရဲ့ စရိုက်လက္ခဏာတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်ခုမှာ လူဦးရေ သန်း (၁ဝဝ) ရှိတယ်ဆိုရင် သန်း (၁ဝဝ) စလုံးကို လေသံတစ်ခုတည်းထွက်ရန် မျှော်လင့်ပါက အာဏာရှင် စနစ်ကို မျှော်လင့်သလိုသာ ဖြစ်မှာဖြစ်လို့ ဒီလိုမျိုး မမျှော်လင့်သင့်ပါဘူး။ သို့ပေမဲ့ နက်ရှိုင်းတဲ့ သဘောကွဲခြင်းအခြေအနေမှ သဘောထားကွဲမှု ကျဉ်းမြောင်းခြင်းဖြစ်ရန်တော့ ကြိုးစားသင့်ပါတယ်။

          ဥပဒေတစ်ခုပြဋ္ဌာန်းပြီးရင် သဘောထားကွဲမှု ကျဉ်းမြောင်းရန်အတွက် ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းခြင်းမူဝါဒ Law Making Policy တွေ ကောင်းရန် လိုအပ် ပါတယ်။ အဲဒီအခါ ဥပဒေများမှာ Rule of Law နဲ့ ညီညွတ်တဲ့ ဥပဒေများ ဖြစ်လာမယ်။ ထိုအခါ ၎င်းဥပဒေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သဘောထားကွဲမှု ကျဉ်းမြောင်းမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

          ဒီတော့ ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းခြင်းမူဝါဒတွေ ဘယ်လိုရေးဆွဲမလဲဆိုတာ မေးခွန်းထုတ်စရာတစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒီတော့ မူဝါဒရေးဆွဲခြင်းအဆင့် မှာကတည်းက သဘောထားကွဲလွဲနေရင် ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲဆိုပြီး မေးခွန်း ထုတ်စရာ ဖြစ်လာပါတယ်။ မတူညီတဲ့ မူဝါဒများကို အခြေပြု၍ ရေးဆွဲတဲ့ ဥပဒေများက တူညီတဲ့သဘောကို ဆောင်ကြမှာ မဟုတ်ပါ။ ဒီနေရာမှာ ကျွန်တော် ဒေါက်တာထွန်းဝင်းက ဘဝင်မြင့်ပြီး ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် Policy Advisor ခေါ် မူဝါဒ အကြံပေးလုပ်ရင် ကျွန်တော်နဲ့ သဘောမတူ သူတွေရော သဘောတူတွေရော များစွာပေါ်လာပါမယ်။

          ဗုဒ္ဓဘာသာကိုးကွယ်တဲ့ နိုင်ငံသားများအကြားမှာတော့ ဘုရားဟော ပိဋကတ်ကျမ်းဂန်ကို သဘောမတူဘူးဆိုပြီး သဘောထားကွဲသူ ရှိမယ် မထင်ပါ။ ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး အကြောင်းတိုက်ဆိုင်မှုတစ်ခု ဖြစ်လာတာ ကတော့ ကျွန်တော်ဟာ တစ်နေ့သ၌ ကားမောင်းနေစဉ် ကားတွင်းရေဒီယို၌ ဆရာတော်ဘုရားကြီးတစ်ပါး ဟောကြားတော်မူသောတရားကို နာရတော့ တရားခေါင်းစဉ်က

“မြတ်စွာဘုရားလက်ထက်က ဝိနည်းဥပဒေပြဋ္ဌာန်းသော မူဝါဒ” ရယ်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ မြတ်စွာဘုရားဟာ ရဟန်းသံဃာတို့ လိုက်နာရန် ဝိနည်းပေါင်း ၂၂၇ ပါးကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ၂၂၇ ပါးဟာ ရဟန်းတို့ အတွက် ဥပဒေပါပဲ။

          ဘုရားက ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းခြင်းဆိုင်ရာ မူဝါဒ ဆယ်ချက်ကို အခြေပြု ပြီးမှ ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကျွန်တော်ကလည်း ကားမောင်း နေတုန်းဆိုတော့ ဆရာတော်ဘုရားရဲ့ အသံလွှင့်ချက်တွေကို စာနဲ့ လိုက် မှတ်လို့မရလို့ အကုန်မမှတ်မိတော့ပါ။ ဒီတော့ ကျွန်တော့်ဇနီးရဲ့ မောင်နှမ ဝမ်းကွဲတော်စပ်သူ ဓမ္မာစရိယအောင် ကျောင်းထိုင်ဆရာတော်ထံ ဖုန်းဆက်ပြီး အကူအညီတောင်း မေးမြန်းရပါတော့တယ်။ ဆရာတော်ရဲ့ ပြန်လည်ဖြေကြားချက်တွေကို ယခု တင်ပြရမယ်ဆိုရင် ဒီလိုပါ။

          မြတ်စွာဘုရားပြဋ္ဌာန်းသော ဥပဒေသည် အောက်ပါမူဝါဒများကို အခြေခံပါတယ်။

၁။ သံဃာက ကောင်း၏ဝန်ခံခြင်း (ပြဋ္ဌာန်းမည့်ဥပဒေကို သံဃာများထံချပြပြီး သံဃာက သဘောတူခြင်း)၊

 ၂။ ပြဋ္ဌာန်းမည့်ဥပဒေသည် သံဃာများ ချမ်းသာခြင်းကို ရှေးရှုရန်၊

၃။ ပြဋ္ဌာန်းမည့်ဥပဒေသည် အကျင့်ပျက်သော ဒုဿီလရဟန်း ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို နှိပ်ကွပ်ရန်၊

၄။ ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေသည် သီလကိုချစ်သော ရဟန်းများ ချမ်းသာစွာ နေကြရစေရေးကို ရှေးရှုခြင်း၊

၅။ ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေသည် မျက်မှောက်ဘဝရဲ့ ဆင်းရဲမှုကို ပိတ်ဆို့ ရန်ရှေးရှုခြင်း၊

၆။ ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေသည် တမလွန်ဘဝ၌ ဆင်းရဲမှုကို တိုက်ဖျက်ရန်၊

၇။ ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေသည် မကြည်ညိုသူများ ကြည်ညိုလာစေရန်၊

၈။ ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေသည် ကြည်ညိုပြီးသူများကို ပို၍ ကြည်ညိုလာစေရန်၊

၉။ ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေသည် သူတော်ကောင်းတရားကို တည်တံ့စေရန်၊

၁၀။ ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေသည် ဝိနည်းကို ချီးမြှောက်ရန်တို့ ဖြစ်ပါသည်။ ) ၊

          ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ပုဂ္ဂိုလ်တို့ပြဋ္ဌာန်းသော ဥပဒေသည် အထက်ပါ မူဝါဒ များကို အတုယူနိုင်ပါတယ်။ သာမန်လူတွေ ပြဋ္ဌာန်းတဲ့ ဥပဒေမျိုးကတော့ ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းပြီး နှစ်နည်းနည်းပဲကြာသေးတယ်။ ဟိုလူက ပြင်ချင်ပြန်ပြီ။ ဒီလူက ပြင်ချင်ပြန်ပြီ။ ဟိုလူက မပြင်ချင်ဘူးဆိုပြီး သဘောထား ကွဲကုန် ကြပါတယ်။

          ဘုရားပြဋ္ဌာန်းတဲ့ဥပဒေ ၂၂၇ ပါးသော ဝိနည်းကတော့ ပြဋ္ဌာန်း ထားတာ နှစ်ပေါင်း ၂၆ဝဝ ရှိပါပြီ။ ယနေ့တိုင် ပြင်စရာမလိုဘဲ တည်တံ့ နေပြီး ဘယ်သူ၊ ဘယ်သံဃာကမှ ပြင်ချင်ပါတယ်လို့ မပြောသလို ပြင်ပိုင်ခွင့် လည်း မရှိပါ။

ဘာကြောင့် သဘောထားမကွဲတာလဲဆိုတော့ ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းခြင်းမူဝါဒတွေ ခိုင်မာမှုကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မူဝါဒ အမှတ် ၁ မှာ ပြဋ္ဌာန်း ဥပဒေသည် သံဃာတော်များကို ချပြပြီး သံဃာတို့က ကောင်း၏ဟု ဝန်ခံ သဘောတူမှုကို ယူပါတယ်။

          ဘုရားတစ်ပါးတည်း ဆုံးဖြတ်တာမဟုတ်ဘဲ စုပေါင်းဆုံးဖြတ်ခြင်း (Participatory Decision Making) သဘောမျိုး ဖြစ်နေပါတယ်။

          ဤကဲ့သို့ မူဝါဒလုပ်ထုံးတွေဟာ ယနေ့ မျက်မှောက်ခေတ် Good Governance (ကောင်းသော ဂါးဗားနှင့်) ခေါ် ကောင်းသောအုပ်ချုပ်ပုံ စနစ် ပုံသဏ္ဌာန်နဲ့ သွားပြီးဆင်တူနေပါတယ်။ Good Governance မှာ အောက်ပါအစိတ်အပိုင်းများ ပါဝင်ပါတယ်။ ။

Participatory - (စုပေါင်းဆုံးဖြတ်၊ စုပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်း)။

 Inclusive       - (မည်သူ့ကိုမှ ဘေးချိတ်မထားခြင်း)။

Consensus       - (ညှိနှိုင်းတိုင်ပင်လုပ်ဆောင်ခြင်း)။

          တို့ဟာ Good Governance ရဲ့ အချို့သော အစိတ်အပိုင်းများ ဖြစ်ပါတယ်။ မူဝါဒ မခိုင်မာတဲ့ ဥပဒေဆိုတာဘာလဲလို့ ဥပမာပြရရင် အကြောင်းတိုက်ဆိုင်၍ လွန်ခဲ့တဲ့ရက်အနည်းငယ်က ဂျာနယ်တစ်ခုမှာ ဖတ် ရတဲ့ သတင်းတစ်ပိုဒ်ကတော့ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်ကြီးတစ်ခုရဲ့ ပြည်နယ် တစ်ခု၏ ဥပဒေမှာတော့ နိုင်ငံသားတို့သည် ည ၆ နာရီကျော်လျှင် လေ မလည်ရဟု ပြဋ္ဌာန်းတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါကို ကျွန်တော်ဖတ်မိတော့ Oh My Godလို့ ဘုရားတမိသည်။ နိုင်ငံသားဆိုတာ လူတွေပါ။ လူဆိုတာ လေလည်မှာပေါ့။ လေချုပ်လျှင် ခေါင်းကိုက်မည်၊ အထက်ပါဥပဒေသည် နိုင်ငံသားတို့၏ စိတ်ကြည်လင်စေရေးနှင့် ကျန်းမာရေးကို ရှေးမရှုဘဲ ခေါင်းကိုက်စေသော ဥပဒေဖြစ်သည်။ ဒီဥပဒေကို မပြဋ္ဌာန်းမီ နိုင်ငံသား တို့နဲ့ တိုင်ပင်ညှိနှိုင်းမှု ပြု၊ မပြု မသိရပေမဲ့ လေမလည်ဖို့ သဘောတူကြတဲ့ နိုင်ငံသားတွေ ရှိတယ်ဆိုရင်တော့ တော်တော်ထူးဆန်းတဲ့လူတွေဖြစ်မယ်ဟု မှတ်ချက်ပြုမိပါတယ်။

          ဥပဒေတစ်ခုကို ပြဋ္ဌာန်းခါနီးမှာ စဉ်းစားသင့်တဲ့ အချက်များစွာကတော့ ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေသည် နိုင်ငံသားများကိုအကျိုးပြုမည့် ဥပဒေဖြစ်ရန်၊ လိုက်နာ ဖို့လည်း လွယ်တဲ့ဥပဒေဖြစ်ရန်။ (ဥပမာ-လေမလည်ဘဲ နေဖို့ဆိုတာမလွယ်ပါဘူး) ပြဋ္ဌာန်းပြီးခါမှ အငြင်းအခုံတွေ ခဏခဏဖြစ်ပြီး သဘောကွဲမှု ရှောင်ရှားရန် ဖြစ်ပါတယ်။

          ဝိုင်းဝန်းစဉ်းစားကြတဲ့သူများလေလေ ပိုကောင်းလေလေပဲ ဖြစ်ပါ တယ်။

          ဥပဒေပြုပေါ်လစီကောင်းမှ ဥပဒေကောင်းမှာ ဖြစ်တယ်။ အစကောင်းမှ အနှောင်းသေချာဆိုတဲ့ စကားပုံ ဟာ ပေါ်လစီအဆင့်မှာကတည်းက ကောင်းသင့်တယ်လို့ ဆိုချင်တာဖြစ်ပါကြောင်း ...။

Vol-5, No-230, Feb 13-19, 2015

The Hot News Journal