ဒဂုန်ရွှေမျှား - ဘဘမေတ္တာ

MARIE CORRELLI

မေရီကော်ရယ်လီ အတ္ထုပ္ပတ္တိ

အကျဉ်းချုပ်နှင့် နိဒါန်း

  ၁၈၅၅-၁၉၂၄

 ကမ္ဘာကျော် စာရေးဆရာကြီး “မေရီကော်ရယ်လီ' သည် အင်္ဂလိပ်လူမျိုး စာရေးဆရာမကြီး တစ်ဦးဖြစ်၍ သက္ကရာဇ် ၁၈၅၅ ခုနှစ် တွင် မွေးဖွား၏။ သူ၏ဖခင်မှာ သီချင်းရေးဆရာနှင့် သတင်းစာဆရာကြီး ဒေါက်တာ မက်ကေးဖြစ်သည်။ ငယ်စဉ်က အထူးသဖြင့် ဂီတပညာနှင့် သီချင်းဘက်တွင် တတ်မြောက်စေရန် ရည်ရွယ်လျက် ပြင်သစ်သီလရှင် ကျောင်းတစ်ကျောင်းတွင် ပညာသင်ကြားစေခဲ့လေသည်။အသက် ၃၀ ကျော်ခန့်အရွယ်တွင် ဝတ္ထုများကို စတင်ရေးသား ခဲ့ရာ သက္ကရာဇ် ၁၈၆၆ ခုနှစ်တွင် ဗင်ဒက်တာ”ဝတ္ထုကို ရေးသားထုတ်ဝေ လိုက်ခြင်းဖြင့် ရုတ်တရက် နာမည်ထင်ရှားကျော်ကြားလာလေသည်။ နှင့် ထိုအချိန်မှစ၍ 'တယ်လမာ"အာဒက်ဒ်” 'ဘာရာဘာ” မိုက်တီး အက်တမ်” “ဆော်ရိုးအောဖ်ဆက်တန်' မာစတာခရာဇ်ရှင်း' 'ထရက်ချာအာဇ်ဟက်ဗင်း' အစရှိသော ဝတ္ထုပေါင်းများစွာတို့ကို ၁၉ဝ၂ ခုနှစ်အထိ ရေးသားခဲ့၏။

သို့ရေးသားခဲ့ရာ ဆရာမကြီး၏ ဝတ္ထုစာသားများမှာ ချောမွေ့ လွယ်ကူရုံမျှမက စာဖတ်သူများအားလည်း တစိမ့်စိမ့်တွေး၍ အာရုံခံစား နိုင်စေခြင်း၊ နက်နဲသော အတွေးအခေါ် ပေါ်ပေါက်စေခြင်း စသည့် သတ္တိ ထူးများကို ပေးနိုင်စွမ်းရှိပေသည်။

ဆရာမကြီးသည် စာများကို နက်နဲလေးစားစွာ ရေးတတ်သည် ဟု စာပေ ဝေဖန်ရေးသမားများက ဝေဖန်ကြ၏။ ဝေဖန်သည့်အတိုင်း လည်း သူ၏အရေးအသားများမှာ အရသာဓာတ်ပြည့်ဝ၍ သူမတူအောင် ထက်မြက်ပြောင်မြောက်လှပေသည်။

ဆရာမကြီး ကော်ရယ်လီ၏ ဝတ္ထုအချို့မှာ ကျွန်ုပ်တို့ ဗုဒ္ဓဘာ သာတရားတော်တွင် လူတို့အမြဲ စောင့်ထိန်းအပ်သည့် မေတ္တာ၊ ကရုဏာ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာတည်းဟူသော ဗြဟ္မစိုရ်တရားလေးပါးကို ဇာတ်ကောင် များ၏ စိတ်ဓာတ်တွင်းသို့ သွတ်သွင်းကာ သရုပ်ဖော်ရေးသားတက်သော ကြောင့် မြန်မာဆန်ဆန် စာဟန် ပါလှပေသည်။

 ယင်းအချက်သည်ပင် သူ၏ဝတ္ထုများကို မြန်မာဘာသာသို့ ပြန်ဆိုရန် အဓိက လိုလားအပ်သော အချက်တစ်ခု ဖြစ်ပေသံတည်း။

ဒဂုန်ရွှေများ

 ခရစ်နှစ် ၁၉၀၁ ခန့်အချိန်က အင်္ဂလန်ပြည် လန်ဒန်မြို့ရှိ -

အောက်စဖို့ "လမ်းမကြီးအနောက်ပိုင်း ရပ်ကွက်၌ အလွန်ထင်ရှား ကျော် စောသော - 'ဟမ်ဆလီ” အမည်ရှိ ခမ်းနားကြီးကျယ်သည့် အိမ်ကြီးတစ် ဆောင် ရှိခဲ့လေသည်။

ထို ဟမ်ဆလီ အိမ်ကြီးမှာ အခန်းပေါင်း ၃၀၀ ကျော်ရှိ၍ ဧည့်ခန်း ခန်းမဆောင်ကြီး၊ ဘောလ်ဒန့်ကပွဲဆင်နွှဲရာခန်းမကြီး၊ တူရိယာ နှင့်ပတ်သက်သည့် တီးမှုတ်ဖျော်ဖြေခန်းများ၊ အိပ်ခန်းများ၊ အဝတ်အစား ထားရာအခန်းများ၊ ပစ္စည်းပစ္စယများထားရာ စတိုခန်းများ၊ ရေချိုးခန်း များ၊ အလှအပပြင်ဆင်ရာအခန်းများ၊ ပိဋကတ်တိုက်ခန်း၊ ထမင်းစားခန်း နှင့် ပန်းကန်ခွက်ယောက်ထားသည့် အခန်းများမှစ၍ များမြောင်လှစွာ သော အခန်းများဖြင့် စီမံတည်ဆောက်ထားလေသည်။

ဤတိုက်ကြီးတွင် အထပ်ပေါင်း ၈ ထပ်ရှိ၍ အပေါ်ဆုံးထပ် တိုက်ကတုံးပေါ်တွင် လှပစွာ စိုက်ပျိုးထားအပ်သော ပန်းဥယျာဉ် ကလေး နှင့် လေညှင်းခံရန် လသာခန်းများကိုလည်း သူ့နေရာနှင့်သူ ဆန်းကြယ် စွာ စနစ်တကျ စီစဉ်ဖန်တီး၍ထား၏။

အဆိုပါ နာမည်ကျော် အိမ်ကြီးကို ကြီးစိုးအုပ်ချုပ်နေသူမှာ သူဌေးကြီး ဒေဗစ်ဟမ်ဆလီ၏ကိတ္တိမသမီး လူစီဆော်ရယ်”ဆိုသူ မိန်းမ ပျိုကလေး ဖြစ်လေသည်။

လူစီမှာ ထိုအခါက ၁၈ နှစ်ပြည့်ရန် ရက်အနည်းငယ်မျှသာ လိုတော့သည် အချိန်အခါဖြစ်၏။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြွယ်ဝအချမ်းသာ ဆုံး သူဌေးကြီးများထဲတွင် တစ်ဦးအပါအဝင်ဖြစ်သော သူဌေးကြီး၏ သမီးဖြစ်သည့်အပြင် ရုပ်ရည်အားဖြင့်လည်း မြင်သူငေးလောက်အောင် လှပချောမောသူတစ်ယောက် ဖြစ်သဖြင့်တစ်ကြောင်း၊ ယဉ်ကျေးသိမ်မွေ့ ပြီးလျှင် စကားအပြောအဆိုမှာလည်း ယောက်ျားတကာတို့အား ဆွဲဆောင် နိုင်သည့် ဟန်အမူအရာမျိုး ရှိသဖြင့်တစ်ကြောင်း အနီးပတ်ဝန်းကျင်နှင့် တကွ မြို့တော်ကြီးမှ ကာလသားများမှာ ၎င်းအား သူ့ထက်ငါ လာ ရောက်ပိုးပန်းလျက်ရှိကြ၏။

သူဌေးကြီး ဒေးဗစ်ဟမ်ဆလီထံသို့ လူစီ ရောက်လာပုံမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်၏။

လွန်ခဲ့သော ၁၀ နှစ် ၁၁ နှစ်ခန့်က လူစီသည် အင်္ဂလန်ပြည် အနောက်တောင်ပိုင်းဖြစ်သော ကွန်ဝေါလ်ခရိုင် ပါးလ်မောက်သင်္ဘော ဆိပ်မြို့နှင့် မနီးမဝေး တောကျေးလက် တံငါရွာကလေးတစ်ရွာ အစွန် အနား ပင်လယ်ကမ်းပါးအနီးရှိ သဲခုံကြီးနံဘေးတွင် တံငါတဲ့ကလေး တစ်ခုတွင် နေထိုင်ခဲ့ရ၏။ တစ်နေ့သ၌ လူစီသည် သဲခုံသောင်ယံပေါ် တွင် အမောတကော ပြေးခုန်ကစားပြီးနောက် ကလေးတို့ဘာဝ ပင်လယ် ကမ်းစပ်မှ ခရုခွံ၊ ခုံးခွံများကို တပွေ့ကြီးသယ်ယူကာ သီချင်းတကျော်ကျော်ဖြင့် တဲကလေးဆီသို့ အပြန်တွင် ဖိုသီဖတ်သီ လမ်းလျှောက်၍လာသော လူကြီးတစ်ယောက်က လူစီအား လှမ်း၍နှုတ်ဆက်လိုက်ပြီးလျှင် စကား စတင်ပြောဆိုလေသည်။

ကြီး ။ ။ “ဟေ့ကလေးမ မင်းနာမည် ဘယ်လို ခေါ်သလဲ

မ ။ ။ “ကျွန်မနာမည် လူစီပါ ရှင်”

“ဘယ်မှာနေသလဲ"

မနီးမဝေးရှိ တဲတစ်တွဲကို လက်ညှိုးညွှန်လျက်

 “ဟိုတဲကလေးမှာ နေပါတယ်”

 “အဖေ အမေရှိသလား”

“ရှိပါတယ် ဟိုမှာ 'ပိုက်လှမ်းနေတာ ဒက်ဒီပါရှင့် ... မာမီက ထမင်းချက်နေပါတယ်”

ကိုင်း ဒါဖြင့် မင်းတို့အိမ်သွားရအောင်"

 “ဟုတ်ကဲ့"

လူစီသည် ခုန်ပေါက်ပြေးလွှားရင်း ဧည့်သည်ကြီးအား တဲဆီသို့ ခေါ်သွားလေ၏။ တဲသို့ရောက်သောအခါ လူစီသည် နောက်ဖေးခန်း ဘက်သို့ လှမ်း၍ “မာမီရေ .. ဟောဒီမှာ ဧည့်သည်တစ်ယောက်လာနေ

တယ်” ဟု ခေါ်လိုက်ပြီးလျှင် ဧည့်သည်ကြီးအား ကြိမ်ကုလားထိုင် တစ်  လုံးကို ဆွဲထုတ်ပေး၏။

တဲကလေးမှာ အတွင်းဘက်တွင် ခပ်မှောင်မှောင် ရှိနေသဖြင့်  လူစီသည် တံခါးပေါက်အနီး အလင်းရောင်ရသော နေရာတွင် ကုလားထိုင်ကိုချထားပြီးနောက် “ထိုင်ပါရှင်”ဟု ဧည့်သည်ကို ပြောခဲ့ပြီးနောက် သူ၏ဖခင်အား ခေါ်ရန် တဲအပြင်သို့ ခပ်သွက်သွက် ထွက်သွားလေ၏။

ကြီး ။ ။ “မင်းတို့အဖေ အလုပ်ပြီးမှ လာပါစေကွယ်။ ဒီကို လာပါဦးကွယ်။ တို့နှစ်ယောက်စကားပြောရင်း သူ့ကို စောင့် တာပေါ့ ”

စီ ။ ။ “ဟုတ်ကဲ့ .. ဟော ပြောရင်းဆိုရင်း ဒက်ဒီ လာနေပြီ"

သို့ပြောဆိုရင်း လူစီသည် ဧည့်သည်ကြီးအနီးသို့ ချဉ်းကပ်လာလေ၏။

ထိုဧည့်သည်ကြီးသည်ကား အခြားသူမဟုတ်၊ လန်ဒန်မြို့၌ အချမ်းသာဆုံး အကြွယ်ဝဆုံး သူဌေးကြီး ဒေးဗစ်ဟပ်ဆလီ ဖြစ်လေ သည်။ ထိုအခါ သူဌေးကြီးမှာ အလုပ်ပင်ပန်းသဖြင့် အနားယူထားသော အချိန်ဖြစ်၏။ သူပိုင် ရွှေဒင်္ဂါး သန်းပေါင်းအတော်များခန့် အရင်းအနှီးဖြင့် ဂရိတ်အိ(စ်)အင်း' နှင့် 'ဂရိတ်ဝက်(စ်)အင်း” ပင်လယ်ကူးသင်္ဘော ကုမ္ပဏီ ကြီးများ၊ မီးရထား ကုမ္ပဏီကြီးများ၊ ကျောက်မီးသွေးတွင်းများ၊ သံမဏိ တူးဖော်ရေး ကုမ္ပဏီကြီးများ၊ သံမဏိလုပ်ငန်းများ၊ အင်ဂျင်စက်ကိရိယာ ထုတ်လုပ်ရေး ကုမ္ပဏီကြီးများ၊ အင်္ဂလန်ဘဏ်တိုက်၊ စကော့တလန် ဘဏ်တိုက်၊ ကိုလိုနီဘဏ်တိုက် စသည့် ကုမ္ပဏီအလုပ်အကိုင်ကြီးတိုင်း လိုလို၌ပင် သူဌေးကြီး၏ အစုရှယ်ယာများ များစွာပါဝင်ခဲ့သဖြင့် တစ်နှစ် လျှင် ရွှေဒင်္ဂါး ၁၀ သန်းခန့် မြတ်စွန်းလျက်ရှိ၏။ ထို့အပြင် မရွှေ့မပြောင်း နိုင်သော ပစ္စည်းများဖြစ်သည့် တိုက်တာအိမ်ယာ အဆောက်အဦများနှင့် ကုန်တိုက်ခွဲများမှာ အင်္ဂလန်၊ စကော့တလန်၊ ကနေဒါ ၊ တောင်အာဖရိက၊ သြစတြေးလျ၊ နယူးဇီယန်၊ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုအစ ရှိသော နိုင်ငံ မြို့ကြီးပြကြီးများနှင့် သင်္ဘောဆိပ်ကမ်းမြို့ကြီးများတွင် အနှံ့အပြားရှိကြ ' ၍ ယင်းတို့အားလုံး၏ စုစုပေါင်းတန်ဖိုးငွေမှာ ခန့်မှန်းခြေ ရွှေဒင်္ဂါး ကုဋေ (၁၀၀) ခန့် ရှိလေသည်။

သူဌေးကြီး၏ ဇာတိမှာ တောင်အမေရိကတိုက် ဘရာဇယ် “ရိုင်အိုဒီဂျနီရိုး” မြို့ဖြစ်၍ မျိုးရိုးအစဉ်အဆက်အားဖြင့်လည်း အင်္ဂလိပ် လူမျိုးအစစ် ဖြစ်လေသည်။ သူဌေးကြီး၏ ဖခင်မှာ သမုဒ္ဒရာ င်္ဘောတစ် စင်းတွင် ကပ္ပတိန်ကြီးတစ်ဦးဖြစ်ခဲ့၍ ဖခင်ကြီးဂုဏ်သတင်း နှင့် ပတ်ဝန်း ကျင်ကို အမှီပြုကာ ပင်လယ်ကူးသင်္ဘောကြီးများနှင့် ဆက်စပ်မှု ရရှိပြီး နောက် အစုရှယ်ကာ အမြောက်အမြား ဝယ်ယူခဲ့၏။ ထိုအခါက အမေရိက နှင့် ဥရောပတိုက် ရောင်းဝယ်ရေးမှာ လွန်စွာပင် အဆင်ပြေလျက် ရှိလေ ရာ သူဌေးကြီးမှာ လာဘ်မြင်သူတစ်ယောက် ဖြစ်သည့်အတိုင်း 'ကံ' က လည်းတိုက် ဉာဏ်ကလည်းလိုက် ဆိုသကဲ့သို့ စိတ်ထင်တိုင်း ပေါက် ရောက်ခဲ့၏။ ဤသို့ဖြင့် ငါးပေါသောနေရာတွင် ငါးများကို အလွယ်တကူ သဲ့ယူသည့်အလား မကုန်နိုင် မခမ်းနိုင်အောင် ပစ္စည်းဥစ္စာများ ရရှိခဲ့လေ သည်။ သို့ဖြင့်လည်း အသက် ၃၅ နှစ်ခန့်အရွယ်တွင် မီလျံနာ ခေါ် သူဌေးကြီးဘွဲ့ကို ဆွတ်ခူးနိုင်ခဲ့လေသည်။ သူဌေးကြီး၏အိမ်ထောင်သည် ဇနီးဖြစ်သူမှာလည်း သူဌေးကြီးကဲ့သို့ အင်္ဂလိပ်လူမျိုးအစစ်ဖြစ်၍ တောင် အမေရိက ဇာတိပင်ဖြစ်၏။ ဇနီးမောင်နှံတို့သည် ယခင်က နိုင်ငံအသီးသီး တွင် အလုပ်အကိုင် အခြေအနေအရ လှည့်လည်နေထိုင်ခဲ့ကြသော်လည်း မီလျံနာအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိလာသောအခါ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်ကို ချိန်ဆနိုင် သော လန်ဒန်မြို့တော်တွင် အတည်တကျနေထိုင်ကြလေတော့၏။

သူဌေးကြီး အသက် ၄၀ ကျော်ခန့်တွင် သမီးကလေးတစ်  ယောက် ဖွားမြင်ထွန်းကားခဲ့ရာ ၎င်းအား “လူစီ' ဟု အမည်ပေးခဲ့၏။  လူစီမှာ ဖြူဖြူဖွေးဖွေး ရေဆေးငါးကလေးကဲ့သို့ ချောမောလှပပြီးလျှင်  ၅ နှစ် ၆ နှစ်ခန့်ရှိ သောအခါ နှုတ်ရေးစကားတတ်' ဖျတ်လတ်သွက်လက်  သူကလေးဖြစ်သည့်ပြင် စကားပြောဆိုရာ၌လည်း ချက်ကျလက်ကျ ပြော  ဆိုတတ်သဖြင့် ဖခင်ကြီး၏ အသည်းစွဲ ဖြစ်လာတော့၏။ သို့ဖြင့်လည်း မိခင်ဖခင်တို့မှာ လူစီအား မျက်စိအောက်မှ အပျောက်မခံနိုင်ဘဲ အရိပ် တကြည့်ကြည့် ရှိကြကုန်၏။

သို့သော် ကံတရားတို့မည်သည် ထူးဆန်းလှ၏။ လူစီ အသက် ၇ နှစ်ရှိသောအခါ တစ်နေ့တွင် ရုတ်တရက် နေထိုင်မကောင်း ဖြစ်လာရာ နာရီပိုင်းအတွင်း၌ပင် ဆရာဝန်ကြီးများ ရောက်လာ၍ စမ်းသပ်