ဒဂုန်တာရာ - လွတ်လပ်ရေး၊နိုင်ငံရေး၊ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်ဒီမိုကရေစီ

          ဂျပန်ဝင်စကာလက ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်ကို နိုင်ငံရေးအဖွဲ့ အစည်း ဟု မြင်နေမိသည်မှာ ကျွန်တော်၏ခံစားမှုဖြစ်သည်။ အကြောင်းရှိပါသည်။ ဗမာ့ လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်ကို စတင်တည်ထောင် ဖွဲ့စည်းသူများမှာ ကျောင်းသားသမဂ္ဂ မှ၊ ဒို့ဗမာအစည်းအရုံးမှ ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ကြသည်။ ခေါင်းဆောင်များလည်းပါသည်။ ဂျပန်ပြည်သို့ သွားရောက်၍ စစ်ပညာသင်ကြားခဲ့သော ရဲဘော်သုံးကျိပ်ကို နောင် အခါ သမိုင်းဝင်ပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် သုံးနှုန်းကြသည်ကိုတော့ ကျွန်တော်သိသည်။

          အားလုံးသိသည်တော့မဟုတ်၊ ကျွန်တော်သိသည်မှာ သမဂ္ဂလုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် များနှင့် ဒို့ဗမာအစည်းအရုံးမှ မိတ်ဆွေများကို ကျွန်တော်သိသည်။ ကျောင်းသား သမဂ္ဂဆိုသည်ကတော့ ကျောင်းသားအဖွဲ့ အစည်း၊ ဒို့ဗမာအစည်းအရုံး ဆိုသည် ကတော့ နိုင်ငံရေးအဖွဲ့ အစည်း၊ ဆရာစံလယ်သမားအရေးတော်ပုံကြီး ပေါ်ပေါက်ပြီး နောက် နိုးကြားတက်ကြွနေသော ပညာတတ် လူငယ်တစ်စုတို့ ခေါင်းဆောင်၍ ဖွဲ့စည်း သော နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်။ ရည်မှန်းချက်မှာ အမျိုးသားလွတ်လပ်ရေး။

          ကျောင်းသားသမဂ္ဂ ဆိုသည်က ကျောင်းသားအဖွဲ့ အစည်း၊ ဒို့ဗမာအစည်း အရုံးဆိုသည်က နိုင်ငံရေးအဖွဲ့ အစည်း၊ ထိုအခါက ကျောင်းသားသမဂ္ဂ အမှုဆောင်များ သည် ကျောင်းမှထွက်သောအခါ ဒို့ဗမာအစည်းအရုံးသို့ ဝင်ရောက်သွားကြသည်ကို အထင်အရှား တွေ့နိုင်ပေသည်။ တချို့လည်း ကျောင်းတက်နေစဉ်ပင် ဒို့ဗမာ အစည်းအရုံးသို့ ဝင်ကြသည်ဟုထင်သည်။ ကျွန်တော်မှတ်မိသလောက် ကိုအောင်ဆန်း နှင့် ကိုဘဟိန်းတို့သည် ကျောင်းသားဘဝကပင် ဒို့ဗမာအစည်းအရုံးသို့ဝင်ကာ သခင် ဆိုသည့် စကားလုံးကို နာမည်ရှေ့ကတပ်ကြသည်။ သခင်အောင်ဆန်းကတော့ ဥပဒေတန်းတက်နေစဉ်ပင် ဒို့ဗမာအစည်းအရုံးသို့ ဝင်သွားသည်။ သူသည် ကျောင်းသားသမဂ္ဂ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်မှ နုတ်ထွက်လိုက်သည်။

          ဥပဒေတန်းတက်သည်ကိုတော့ ကျွန်တော်တွေ့လိုက်သည်။ အပြီးတက် မတက် ကောင်းစွာမမှတ်မိတော့။ သို့သော် အပြီးမတက်ဘဲရှိနေသည် ထင်သည်။ သခင်နု၊ သခင်စိုး၊ သခင်သန်းထွန်းတို့သည်လည်း ဒို့ဗမာအစည်းအရုံးသို့ ပြိုင်တူ လောက် ဝင်သွားကြသည်ထင်သည်။ သူတို့သည် နဂါးနီစာအုပ်အသင်းကို တည် ထောင်ကြသည်။ နဂါးနီစာအုပ်အသင်းဆိုသည်မှာ ၁၉၃၇ က တည်ထောင်၍ နောက် လွတ်လပ်ရေးရသောအခါနှင့် လွတ်လပ်ရေးမရမီ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူငယ်အသိုင်း အဝိုင်းတွင် ခေတ်စားသော လက်ဝဲဝါဒမျိုးစေ့ကို ချပေးလိုက်သော အသင်းဖြစ်သည် ဟု ကျွန်တော်နားလည်မိသည်။

          သခင်စိုး၏ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒဟူသော နဂါးနီတိုက်မှ ထုတ်ဝေသော စာအုပ် သည် ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ၊ မတ်ဝါဒအစောဆုံး မြန်မာကျမ်းတစ်စောင်ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် ရုရှားတော်လှန်ရေးသမိုင်းကို ဘာသာပြန်ထားသော သခင်နု၏ လူမွဲ တို့၏ ထွက်ရပ်လမ်း စာအုပ်သည်လည်း နဂါးနီတိုက်ထုတ်ဖြစ်သည်။ ကိုဘဟိန်း ၏ ဓနရှင်လောကစာအုပ်ကိုတော့ ထွန်းအေး စာအုပ်ဖြန့်ချိရေးဌာနမှ ထုတ်ဝေသည် ကို ကောင်းစွာမှတ်မိနေသေးသည်။ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ လက်ဝဲဝါဒဆိုသည်မှာ နောင် အခါ လွတ်လပ်ရေးရပြီးသောအခါ ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်သော နိုင်ငံတော်၏ ဝါဒ တစ်ခုဖြစ်သည်။ သူ့ပုံစံနှင့် သူရေးသားထားသော ဆိုရှယ်လစ်ဆန်ဆန် သဘော များပါသည်။ ၄၇ နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေသည်ပင် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ဖွဲ့စည်းပုံမှ ဟိုနည်းနည်း၊ သည်နည်းနည်း ကူးယူထားသော ဖွဲ့စည်းပုံဖြစ်သည်ဟု ကျွန်တော် နောင်အခါ သုံးသပ်မိသည်။

          ၁၉၂ဝ ပတ်ဝန်းကျင်က ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော ဝံသာနု(ဝါ) အမျိုးသားလွတ်လပ် ရေးလှုပ်ရှားမှုကိုတော့ ကျွန်တော်မမီ။ ကျွန်တော်မွေးစ၊ သို့သော် ၁၉၃၆ ဒုတိယ ကျောင်းသားသပိတ်ကိုတော့ ကျွန်တော်မီသည်။ ထိုအခါက ကျွန်တော်က ဆယ်တန်း ကျောင်းသား၊ ပထမဦးဆုံးကျင်းပသော နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားများ ညီလာခံသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ကိုအောင်ဆန်းကို ထိုညီလာခံတွင် စတင်တွေ့ ဖူးခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုနောက် ရန်ကုန်ကောလိပ်သို့ ရောက်သွားသောအခါ ကျောင်းသားသမဂ္ဂ အသိုင်း အဝိုင်း၊ ဒို့ဗမာအစည်းအရုံးမှလူများနှင့် ထိတွေ့ ကာ သူတို့နှင့် ခင်မင်ရင်းနှီးခဲ့ရသည်။

          ကျွန်တော် ဆယ်တန်းသို့မရောက်ခင်က ကျိုက်လတ်မြို့ အမျိုးသားကျောင်း တွင် နေခဲ့သည်။ အမျိုးသားရေးဟူသော စကားများကို ကောင်းစွာကြားနေရသည်။ ခံစားမှုက ရှိနေသည်။ လွတ်လပ်ရေးဟူသော စကား၏အဓိပ္ပာယ်ကို အကုန်အစင်မသိ သည့်တိုင်အောင် ခပ်မှုန်မှုန်ဝါးဝါးတော့ သိနေသည်။ လူမျိုးခြားအစိုးရ(ဝါ) အင်္ဂလိပ် အစိုးရက မိမိတို့အား အုပ်ချုပ်သည်ကိုကား မကြိုက်။ မည်သည့် လှုံ့ဆော်ချက်များမှ မပါဘဲ မကြိုက်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။

          ကျွန်တော် ၉ တန်းတွင်လားမသိ၊ ကျောင်းကဖွဲ့သော ရဲတပ်တွင် မဝင်မနေ ရသဖြင့် ပါဝင်ခဲ့ရသည်။ အမျိုးသားနေ့ လှည့်လည်ရာတွင် ကျောင်းသားရဲတပ်ကြီး ရှေ့မှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် စိတ်မပါဘဲ လေ့ကျင့်ရေးကို တက်ရောက်ခဲ့သည် ကိုတော့ ကျွန်တော်မှတ်မိနေသည်။ သို့သော် စစ်ချီသီချင်းကိုတော့ ကျွန်တော် ကြိုက် သည်။ ဘင်ခရာဖြင့်တီးသော ရှေးဂန္ထဝင်သီချင်း။ မြို့သူမြို့သားများက လှည့်လည် ကြသော လူများကိုကြည့်ကာ အားပေးကြသည်။ လိမ္မော်သီးများကမ်း၍ ရဲတပ်သား များကို အားပေးကြသည်။ နေမဝင်သော ဗြိတိသျှအင်ပါယာကြီးမှာ လက်နက် အင်အား ဖြင့် တည်ဆောက်ထားသည်ဟု ကျွန်တော်တို့ နားလည်ထားကြသည်။ ထိုအခါ ရဲတပ်သည် လက်နက်မရှိသော်လည်း စစ်တပ်လေ့ကျင့်ခန်းဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသဖြင့် အင်္ဂလိပ်အစိုးရကို ဖက်ပြိုင်သည့်သဘော ဖြစ်မည်။ ပြည်သူတို့က ဤသို့ဖြင့် ရဲတပ် ကိုအားပေးကြသည်ဟု ကျွန်တော်နားလည်နေခဲ့သည်။

          ကျွန်တော်က အနုသမား။ ကိုယ်လက်လေ့ကျင့်ခန်း ကစားကွင်းနှင့် ကင်းဝေး သူဖြစ်သဖြင့် ရဲတပ်လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ရမည်ကို အင်မတန်ဝန်လေးမိခဲ့သည်။

          ၁၉၃၆ ကျောင်းသားသပိတ်ပြီးသည့်နောက် ရန်ကုန် မက်သဒစ်ကျောင်းသို့ရောက်လာသည်။ ယင်းကျောင်းမှာပင် ဆယ်တန်းအောင်သည်။ ထို့နောက် ကောလိပ် သို့ ရောက်သွားသည်။ သည်တော့မှ ရဲတပ်ဝဋ်မှ ကျွတ်သွားရသည်။ ၁၉၃၆ ကျောင်း သားသပိတ်မှ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားသမဂ္ဂ ပေါ်ထွန်းပြီးနောက် နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားသမဂ္ဂမှ သံမဏိကျောင်းသားတပ် ဖွဲ့ သည်။ ယင်းတပ်ကတော့ မဝင်မနေ ရတော့မဟုတ်။ ဝင်ချင်သူဝင်၊ မဝင်ချင်လည်း နေနိုင်သည်။ တစ်ပြည်လုံး ကျောင်းသား သံမဏိတပ်များဖွဲ့ သည်။ ကျွန်တော်သည် တက္ကသိုလ်သမဂ္ဂတွင် အမှုဆောင်အဖွဲ့ဝင် အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

( ဂ )

           ၁၉၃၈-၃၉ တွင် ပေါ်ထွန်းခဲ့သော ၁၃ဝဝ ပြည့်အရေးတော်ပုံဟု ထင်ရှားသော အထွေထွေသပိတ်ကြီးမှာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးဘဝတွင် အရေးအကြီးဆုံးသော မှတ်တိုင်တစ်တိုင်ဖြစ်သည်ဟု ယူဆထားသည်။ ပညာတတ် ကျောင်းသားလူငယ်များ နှင့် အလုပ်သမား၊ လယ်သမား စသော လူတန်းစားများနှင့် ပေါင်းစည်းကာ အင်္ဂလိပ် အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သော ဒီမိုကရေစီ လူထုလှုပ်ရှားမှုကြီး ပေါ်ထွန်းခဲ့သည်။

          ယင်းသည် အမျိုးသားလွတ်လပ်ရေး လှုပ်ရှားမှုဖြင့် ဒီမိုကရေစီပန်းတိုင်သို့ ချီတက်ရာ၌ အင်အားကြီးတစ်ရပ် မွေးဖွားရာဖြစ်ပေသည်။ ယင်း ၁၃၀၀ ပြည့်အရေးတော်ပုံမှ အတွေ့အကြုံများစွာ ရရှိခဲ့သည်။ ၁၃ဝဝ ပြည့်အရေးတော်ပုံ ပြီးသောအခါ ကျွန်တော်တို့ကျောင်းသားသမဂ္ဂ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များသည် ဟိုနေရာသည်နေရာ ဆွေးနွေးပွဲကလေးများ လုပ်ဖြစ်ကြသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ချိန်းထားသောနေရာ၊ တစ်ခါ တစ်ရံလည်း မချိန်းဘဲနှင့် ဆုံဖြစ်သွားသည်။

ကျွန်တော်က ယင်းဆွေးနွေးပွဲတိုင်းကို တက်သည်မဟုတ်၊ တက်သည့်အခါ တက်သည်။ ဆုံသည့် အခါတက်သည်။ မတက်သည်က များသည်လားမသိ။ ထို့နောက် စုဝေးပြီး စကားပြောကြသောအခါ လက်နက်အင်အား ကြီးမားလှသော ဗြိတိသျှအင်ပါယာကြီးကို ဒီမိုကရေစီ လူထုလှုပ်ရှားမှုကြီးဖြင့် လွတ်လပ်ရေးယူရန်ဆောင်ရွက်ဖို့မလွယ်ဟူသော အတွေးအခေါ်ဝင်လာသည်။ သည်တော့ လွတ်လပ်ရေး ရရန် ဘာလုပ်မည်လဲ။ လူထု လှုပ်ရှားမှုသက်သက်ဖြင့်တော့ ရနိုင်မည်မထင်ဟု အချို့ က ယုံကြည်စပြုလာပေပြီ။

          လက်နက်ဖြင့် ပြန်လည်ခုခံ တိုက်ခိုက်မှသာလျှင် လွတ်လပ်ရေးရမည်ဟု ဆိုသူကဆိုသည်။ သည်တော့ လက်နက် ဘယ်ကရမည်နည်း။ နိုင်ငံခြား အကူအညီဖြင့် သာရနိုင်သည်ဟု အတွေးတစ်ကွက်ဝင်လာသည်ကို ဆွေးနွေးကြသည်။ သည်အခါ တွင် ကျွန်တော်က ကျွန်တော်မပါဟု ပြောလိုက်သည်။ လက်နက်ကိုင်ခြင်းကိုတော့ ယုံကြည်သည်လည်းမဟုတ်၊ ဝါသနာလည်းမရှိ။

          ထို့ကြောင့် ကျွန်တော့်ကို အရေးသမား၊ အသမား၊ အတွေးသမားဟု ဆိုကြသည်။ ကျွန်တော်က အနုသမား။ ထိုအခါ ကျွန်တော်က အသက်၂၂ အရွယ်။ သူတို့က ကျွန်တော့်ထက် ၄-၅-၆ နှစ်ခန့် ကြီးကြသည်။ ကိုအောင်ဆန်းက ကျွန်တော့် ထက် ၄ နှစ်ကြီးသည်။

          အရေးတော်ပုံပြီးသောအခါ သူနှင့်တွေ့သည်။ သူက ရေကျော်လမ်းရှိ ဒို့ဗမာအစည်းအရုံးဌာနချုပ်ရုံးသို့ ပြောင်းသွားသည်။ ၁၃ဝဝ ပြည့်အရေးတော်ပုံ ပြီးသောအခါ ဦးပုအစိုးရနှင့် သဘောတူညီချက်တစ်ခုရသည်။ သမဂ္ဂကို အစိုးရက အသိအမှတ်ပြု လိုက်သည်။ တက္ကသိုလ် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ထဲတွင် သမဂ္ဂမှကိုယ်စား လှယ်တစ်ယောက် ပါဝင်ခွင့်ရသည်။ ပထမဆုံး သမဂ္ဂကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် သခင်အောင်ဆန်း ပါဝင်ခွင့်ရသည်။ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပါဝင်နိုင်သူမှာ ဘွဲ့ ရသူသာ ဖြစ်ရမည်။ ရွေးချယ်ခံရမည်ဟု သတ်မှတ်ချက်တော့ ရှိသည်။ ကိုအောင်ဆန်းက ဘီအေဘွဲ့ရရှိပြီးဖြစ်သည်။ သူ့ကို ရွေးချယ်လိုက်သည်။ သူ့ကို ရွေးချယ်လိုက်သော အခါ မောင်မယ်သစ်လွင် ကြိုဆိုပွဲတွင် သူ့ကိုစကားပြောရန် တက္ကသိုလ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး အဖွဲ့က ဖိတ်ကြားသည်။

          သူက အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွင် ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်သော်လည်း ဘီအေဘွဲ့ မှတ်ပုံ မတင်ရသေး။

          ကိုဗဟိန်းနှင့် ကျွန်တော်တို့ အဓိပတိလမ်းတွင် စကားရပ်ပြောနေစဉ် ကိုအောင်ဆန်း ရောက်လာသည်။ ငွေတစ်ဆယ်လောက်ပါလားဟု လှမ်းမေးသည်။ ဘာလုပ်ဖို့လဲဟု ကိုဗဟိန်းက လှမ်းမေးသည်။ မှတ်ပုံတင်ခ လိုချင်တယ်ဗျာ။ ငွေတစ် ဆယ်ပေးရမယ်။ ကျွန်တော်အိတ်ထဲမှရှိနေသော ငွေတစ်ဆယ်ကို လှမ်းပေးသည်။ (ထိုအခါက ငွေတစ်ဆယ်ဆိုသည်မှာ အနည်းငယ်မဟုတ်။) “ကျွန်တော့် မောင်မယ် သစ်လွင် အစည်းအဝေးလည်း လာအားပေးဦးဗျာ” ဟု ပြောပြီး ထွက်သွားသည်။ စိုက်စိုက်စိုက်စိုက်နှင့် ငွေတစ်ဆယ်ကိုင်သွားသည်။ ကိုဗဟိန်းနှင့် ကျွန်တော်တို့ ပြုံးကြည့်နေကြသည်။

          သို့သော် ထိုနေ့နံနက်က ကိုဘဟိန်းနှင့်ကျွန်တော် စကားကောင်းနေ၍ အစည်း အဝေးသို့ပင် အားမပေးဖြစ်လိုက်။ သူကပြန်လာပြီး ခင်ဗျားတို့ တော်တော်ဆိုးတဲ့ လူတွေ၊ အစည်းအဝေးလည်း လာမတက်ဘူး၊ ကျွန်တော့်ကိုလည်း အားမပေးကြဘူး” ကျွန်တော်တို့ နှစ်ယောက်က ပြုံးနေကြသည်။

(၁၉-၁၀-၉၄)

ရတနာသစ်မဂ္ဂဇင်း၊ မတ် ၁၉၉၅။