ဒဂုန်တာရာနှင့်တွေ့ဆုံခြင်းများ

“ကဗျာဆိုတာ ရင်ခုန်သံပါပဲ” ဒဂုန်တာရာ ဆိုလေ့ရှိသည်။

          “ရင်ခုန်သံဆိုတာ ဘာလဲ”

          “ရင်ခုန်သံဆိုတာ ခံစားမှုလို့ပြောနိုင်မယ်ထင်တယ်။ အဖြစ်အပျက်တွေက ရင်ထဲ ကို လာရိုက်ခတ်တာ၊ အသံတွေက လာရိုက်ခတ်တာ၊ အရောင်တွေက လာပြီးရိုက်ခတ် တာကို ခံစားတာပဲ။ နောက်ပြီး ဒီခံစားမှုကို ကိုယ်က ဘယ်လိုတုံ့ပြန်သလဲ၊ အဲဒါကို ကဗျာလို့ခေါ်ရင် ရမယ်မဟုတ်လား။

          ဒဂုန်တာရာ၏ မွေးမြေ တိုင်ကူမြစ်တန်းကျေးရွာ ဥပုသ်ဇရပ်က သက်ကြီးရွယ်အို လက်ဖက်ရည်ကြမ်းဝိုင်းသည် အာရုံထဲသို့ ဖျတ်ခနဲဝင်လာသည်။ ခေါင်းတုံးစိမ်းပြောင်ပြောင်နှင့် ဦးထွေးကြီးဆိုသော အသက် ၇၀ ကျော်ပုဂ္ဂိုလ်သည် လက်ဖက်ရည်ငဲ့လိုက်၊ ဟိုလူဘက်လှည့်ပြီး စကားပြောလိုက်၊ ဒီလူဘက်လှည့်ပြီး စကားပြောလိုက်။ သို့နှင့် သူ့ ခေါင်းတုံးစိမ်းပြောင်ပြောင်သည်လည်း လှုပ်ရှားယိမ်းထိုးနေမည်ကို မှန်းကြည့်ရသည်။ ဘယ်လိုအစိမ်းနှင့်မှ မတူသော ခေါင်းတုံးစိမ်းအရောင်သည် ကလေးငယ်တစ်ဦး၏ ရင်ထဲ သို့ လာရိုက်ခတ်မည်။ ထိုကလေးငယ်သည် ထူးခြားသော အစိမ်းရောင်၏လှုပ်ရှားမှု ဒဏ်ကို မခံနိုင်တော့ဘဲ ဦးထွေးကြီး၏ ခေါင်းစိမ်းပြောင်ပြောင်ကို ဖျတ်ခနဲ ရိုက်ကာ ထွက်ပြေးသွားပုံကိုလည်း မြင်လာသည်။

          ဒဂုန်တာရာ၏ အရောင်ခံစားမှုအကြောင်းကို နာကြားမိတိုင်း ဦးထွေးကြီး ခေါင်း တုံးစိမ်းနှင့် ဒဂုန်တာရာလောင်း မောင်ဌေးမြိုင်ကလေး၏ အရောင်ခံစားမှုသည် စိတ်မျက်စိ ထဲမှာ ပေါ်လာတတ်လေသည်။

          ဒဂုန်တာရာသည် အရောင်ခံစားမှု၌ ပြင်းပြတပ်မက်လေသည်။ ပန်းချီဆွဲသည်။ ကဗျာထဲ၌ အရောင်များထည့်လေသည်။ “ပတ္တမြားရည်” “ဂိုဂင်နီ”၊ “ဝေါ့ဒစ်စနေအပြာ”၊ “နှင်းဆီချော်ရည်” “ရွှေအိုရောင်” စသည် စသည်တို့။ “ဝေါ့ဒစ်စနေအပြာ”ဟု သူသုံး လိုက်သောအခါ သူ့ကို စာရေးဆရာများက ထုကြ ငေါ့ကြ လှောင်ခဲ့ကြသည်။ သူကား သူခံစားရသော အပြာကို ခံစားရသည့်အတိုင်း တင်ပြရဲလေသည်။ သိန်းဖေမြင့်က သူနှင့် ပတ်သက်၍ “ဒဂုန်တာရာသည် ပြည်သူ့စာပေဟု ကြွေးကြော်သော်လည်း စကားလုံး တီထွင်ခြင်း၌ လျှပ်ပေါ်လော်လီနေလေသည်” ဆိုလားပဲ ရေးဖူးသည်။

          ဒဂုန်တာရာသည် ဝတ္ထုများ ရေးသည်။ မေဝတ္ထု၊ ကြာပန်းရေစင်ဝတ္ထု၊ လရောင် ရွှန်းမြသောညတစ်ညဝတ္ထု၊ လုံးချင်းများနှင့် ဝတ္ထုတိုပေါင်းမြောက်မြားစွာကို ရေးသည်။ သို့သော် ဒဂုန်တာရာသည် ဝတ္ထုရေးဆရာမဟုတ်ဘဲ ကဗျာဆရာသာဖြစ်လေသည်။ ကဗျာ ဆရာဆိုသည်မှာ မိမိ၏ ခံစားမှုများ တိခနဲ ရိခနဲ အံကျဝင်မည့်စကားလုံးကို အမြဲတမ်း ရှာဖွေနေရသည်။ စကားလုံးတစ်လုံးသည် မိမိ၏ ခံစားမှုအားလုံးကို စုပ်မျိုထားနိုင်လျှင် ထိုစကားလုံးသည် အင်္ဂလိပ်စကားလုံး၊ ရုရှားစကားလုံး၊ တရုတ်စကားလုံးမဟုတ်တော့ ဘဲ ကဗျာဆရာ၏ ကိုယ်ပိုင်စကားလုံးဖြစ်လာကာ ကဗျာဆရာ၏ သားသမီးသဖွယ် ထို စကားလုံးကို မြတ်နိုးတွယ်တာတတ်လေသည်။ သို့သော် ကဗျာပါရမီ နံနဲ့ ချို့ငဲ့သူတို့ ကလည်းကောင်း၊ ဒဂုန်တာရာကို ကဗျာဆရာဟု မမြင်သူတို့ကလည်းကောင်း အပြစ်ဆို ကြသည်။

          ဒဂုန်တာရာ ဘာတွေရေးရေး ဒဂုန်တာရာ၏ခံစားမှုကား ကဗျာခံစားမှုဖြစ်လေ သည်။ ဒဂုန်တာရာကား ကဗျာဆရာသာဖြစ်လေသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၃၈ ခုနှစ်အထိ ဒဂုန်တာရာသည် ကိုယ်ပိုင်ကဗျာဆရာမဖြစ်ခဲ့ပေ။ နဝဒေး၊ နတ်ရှင်နောင်၊ ဦးတိုးတို့၏ စကားလုံးများကို စပ်ဟပ်ပေးသူသာ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားသမဂ္ဂ တွင် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်ရင်း နိုင်ငံရေး၊ ဆိုရှယ်လစ်ရေး၌ စိတ်ဝင်စားသော အပေါင်း အဖော်များကို တွေ့သောအခါ ဒဂုန်တာရာသည် ရတုပိုဒ်စုံတို့ကို စွန့်ပစ်ကာ ကဗျာသစ် ကို စလေသည်။

“ ပစ္စည်းမဲ့ မွဲတေလံတို့

ပုန်ကန်မည် တပ်ချီဆင်၍

ဓနရှင် ထွာတစ်မိုက်ကိုတော့

 တိုက်ခိုက်ကာ ခေတ်သစ်ချဉ်းလျှင်ဖြင့်

မင်းမြစ်အကုန်လှန်၍

ဘုံနိုင်ငံ တည်ထောင်ဖြစ်တဲ့ခါ

ကွန်မြူနစ် တစ်မြေအောင်မှ ..”

          လေကအမွန်ကဗျာ၊ အိုးဝေမဂ္ဂဇင်း၊ ၁၉၃၉ ခုနှစ်) | ဘုံဝါဒသည် ဒဂုန်တာရာ၏ ကဗျာများအတွက် တွန်းအားဖြစ်လာလေသည်။ ဤတွန်းအားကြောင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပြီးခေတ် ကဗျာဆရာများ၊ စာပေသမားများအကြား ဝယ် ဒဂုန်တာရာသည် စာပေရေးရာ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာလေသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ပြီးသောအခါ မြန်မာ့လူထုအဖို့ မျိုးချစ်စိတ်၊ နိုင်ငံချစ်စိတ်နှင့် မလုံလောက်တော့ပေ။ မျိုးချစ်စိတ်၊ နိုင်ငံချစ်စိတ်လည်း ရှိရမည်၊ လူတန်းစားအသိလည်း ရှိရန်လိုအပ်လာပေ သည်။ ထို့အတူ မြန်မာနိုင်ငံ၏ စာပေတွင်လည်း လူတန်းစားအသိပါသော စာပေမျိုး ပေါ်ထွန်းရန် လိုအပ်ပေသည်။ ထိုလိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်စွမ်းရန် ဒဂုန်တာရာသည် တာရာ မဂ္ဂဇင်းကို တစ်ယောက်တည်း ဒိုင်ခံထုတ်ဝေလေသည်။

          ဒဂုန်တာရာထုတ်ဝေသော တာရာမဂ္ဂဇင်းသည် စစ်ပြီးခေတ် လူငယ်များအပေါ် အဘက်ဘက်က လွှမ်းမိုးနိုင်ခဲ့လေသည်။ ကဗျာဝါသနာပါသူတို့သည် ခေတ်စမ်းကဗျာနှင့် အသွင်ခြားနားနေသော ဒဂုန်တာရာ၊ ကြည်အေးတို့၏ ကဗျာများကိုဖတ်ကာ ယစ်မူးနေ လေသည်။ ဝတ္ထုဝါသနာပါသူတို့ကလည်း ဒဂုန်တာရာ၊ ဗန်းမော်တင်အောင်၊ မြသန်း၊ ကြည်လင်၊ စောဦး၊ ကျော်အောင်၊ လင်းယုန်နီ၊ ရဲခေါင်တို့၏ ထူးခြားသော ဝတ္ထုတိုများ ကို အံ့သြနေကြလေသည်။ တာရာမဂ္ဂဇင်းသည် နိုင်ငံရေးအခြေခံဖြင့် ထုတ်ဝေသော်လည်း နိုင်ငံရေးမဂ္ဂဇင်းမဟုတ်ပေ။ စာပေမဂ္ဂဇင်းဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးကို အနုပညာနှင့် မည်သို့ ပေါင်းစပ်ရမည်ကို စမ်းသပ်ကြည့်သော မဂ္ဂဇင်းဖြစ်သည်။

          ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ် တာရာမဂ္ဂဇင်းထုတ်ဝေမှုကို ရပ်စဲလိုက်ရသော်လည်း တာရာ မဂ္ဂဇင်းမှတစ်ဆင့် တင်ပြသော လူငယ်တို့၏ စာပေအယူအဆသစ်ကို ဝိုင်းဝန်းတိုက်ခိုက် မှုကား မြည်ဟိန်းဆဲပင်ဖြစ်သည်။ ဒဂုန်တာရာကို ခေါင်းတည်၍ တိုက်ခိုက်သည်။ အတိုက်အခံရှိလျှင် ဒဂုန်တာရာသည် အေးစက်စက်နှင့် တက်ကြွတတ်သည်။ ထိုနှစ်မှာ ပင် “အနုပညာနှင့် စာပေသစ်ကလပ်” ကို ဖွဲ့စည်းကာ ကလပ်၏သဘာပတိအဖြစ်ဆောင်ရွက်သည်။ ဒဂုန်တာရာကို ဝိုင်းဝန်းတိုက်ခိုက်နေသံတွေ ဆူညံနေသော ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ်မှာပင် လက်ခုပ်သံတဖြောင်းဖြောင်းနှင့် အားပေးမှုကို ခံယူရင်း စာရေးဆရာ အသင်း၏ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်လာပေသည်။ ၁၉၅၂ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးကွန်ဂရက် (ဗမာ နိုင်ငံ) ၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဒဂုန်တာရာကို ရွေးချယ်တင်မြှောက်ကြသည်။ ၁၉၅၆ ခုနှစ် အာရှစာရေးဆရာ ညီလာခံသို့ မြန်မာနိုင်ငံ စာရေးဆရာများ၏ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် တက်ရောက်သည်။ အာရှနှင့် ဥရောပမြို့ကြီးများတွင် ကျင်းပသော ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်း ရေးကောင်စီ ညီလာခံများသို့ မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် မကြာခဏ တက်ရောက် ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ စာရေးဆရာသမဂ္ဂ၊ မြန်မာနိုင်ငံ ကဗျာဆရာသမဂ္ဂတို့ကို စတင် တည်ထောင်ရာတွင်လည်း တက်တက်ကြွကြွ ပါဝင်

 [၂ ]

          ပန်းချီဆရာ စံတိုးက ဒဂုန်တာရာ၏ “စာပေသဘောတရား၊ စာပေဝေဖန်ရေး၊ စာပေလှုပ်ရှားမှု” စာအုပ်၏ ဂျက်ကက်အဖုံးတွင် ဒဂုန်တာရာ၏ သင်္ကေတအဖြစ် ဆံပင် တွန့်လိမ်လိမ် ကောက်ကွေးကွေး အစုအပုံနှင့် ကိုင်းနက်နက် မျက်မှန်ထူတစ်လက်ကို ရေးဖူးသည်။ ဒဂုန်တာရာ၏ မိတ်ဆွေများကလည်း စံတိုးလိုပင် ထူးခြားသော ဒဂုန် တာရာ၏ဆံပင်ပုံကို သတိပြုမိသည်။ သူ့ဆံပင်မှာ လှိုင်းတက်နှင့် လှိုင်းကျတို့၏ ဆုံချက် လိုဖြစ်သည်။ ပြန့်ကျယ်သော မျက်နှာက သူ့ဆံပင်ပြန့်ကားကားကို ပင့်၍ထိန်းထားသည်။ ဒဂုန်တာရာနှင့် အနီးကပ်၍ စကားပြောတိုင်း၊ သူ့မျက်နှာကိုကြည့်ကာ သူ စကားပြော သည်ကို နားထောင်တိုင်း သူသည် စကားလုံးများကို စဉ်းစားတွက်ချက်ပြီးမှ ပြောလေ သလား ထင်ရသည်။ စကားပြောလျှင် အလွန်ညံ့နုသည်။ ကိုယ်လက်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်း များကို ဖြည်းညင်းစွာ လှုပ်ရှားတတ်သည်။ သူသည် တောက်ပြောင်သော အရောင်အဆင်း ထက် မှေးမှိန်၍ ပျော့ပျောင်းသော အင်အားရှိသော အရောင်ကို နှစ်သက်ဟန်တူသည်။

          ဒဂုန်တာရာ၏ကဗျာများသည် အဖွဲ့ အနွဲ့ ကို အသားပေးသည်။ ခံစားမှုနှင့် အတွေး ကို အရေးထားသည်။ နောက်ပြီး ပန်းချီဆန်သော အဖွဲ့ များပြွမ်းသည်။ ကာရန်က မိမိ၏ အတွေးကို ထိပါးနှောင့်ယှက်လျှင် ကာရန်စနစ်ကို တွန်းပယ်သည်။ ကဗျာတွင် လေးလုံး စပ်သည် အကျယ်ဝန်းဆုံးပုံစံဖြစ်နေသည်ဟု သူယုံကြည်သည်။ သူ့လေးလုံးစပ်များကို နှုတ်ဖြင့်ရွတ်ဖတ်လျှင် လျှာခလုတ်တိုက်နေတတ်သည်။ ဒဂုန်တာရာသည် ခေတ်မြန်မာ ကဗျာများကို ရွတ်ဖတ်ရန်အတွက်မဟုတ်၊ မျက်စိဖြင့်ဖတ်၍ အရသာခံရန်ဖြစ်သည်ဟု ယူဆထားသည်။ သို့သော် သူက သူ့ကဗျာကို စန္ဒရားဖြင့်တီးလျှင်ရသည်ဆိုသည်။ သူ့ကဗျာတွင် အကြောင်းအရာနှင့် လိုက်လျောညီထွေသော အလင်္ကာအသစ်များ၊ အာရုံ ရုပ် (စိတ်ကူးရုပ်)အသစ်များ၊ သင်္ကေတအသစ်များကို တွေ့ရတတ်သည်။

မိုးဝေစာပေမဂ္ဂဇင်း၊ မေ ၁၉၇၀။