ထင်လင်းဦး - သွေးနုသားနုဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတော်သစ်

          ယခုရက်ပိုင်းလပိုင်းအတွင်း တိုင်းပြည်၏ အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာ၊ ဥပဒေပြု ရေးအာဏာနှင့် တရားစီရင်ရေးအာဏာ အာဏာ (၃) ရပ်တို့အကြား ကြီးမားလှသော ပဋိပက္ခတစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ သမ္မတကိုယ်စား ပြည်ထောင်စု ရှေ့နေချုပ်က ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေခုံရုံးသို့ တင်သွင်းခဲ့သော တင်သွင်းလွှာမှ ပြဿနာစခဲ့သည်။ ထို့နောက်တွင်မူ အဖြစ်အပျက်တို့က များစွာ ပြင်းထန်ပြောင်းလဲ ခဲ့ပါသည်။ သမ္မတမှ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌထံ သဝဏ်လွှာပေးပို့ခြင်း၊ ပြည်သူ့ လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌမှ သမ္မတထံ သဝဏ်လွှာပြန်လည်ပေးပို့ခြင်း၊ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေခုံရုံးက သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ ပြုလုပ်ခြင်းများ၊ စာချွန်တော် လျောက် ထားခြင်းများ၊ လွှတ်တော်များမှလည်း ခုံရုံးအဖွဲ့ကို စွပ်စွဲပြစ်တင်ရန် မဲခွဲဆုံးဖြတ် ခြင်းများ ဆက်တိုက် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးတွင်မူ (လွှတ်တော်အရပ်ရပ်မှ ဖွဲ့စည်းသော ရေးရာကော်မတီများသည် ပြည်ထောင်စုအဆင့် ဟုတ် မဟုတ်) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုပြဿနာသည် ပြေလည်သော ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်မှု တစ်စုံတစ်ရာ မပေါ်ထွက်ခဲ့ဘဲ အခြေခံဥပဒေခုံရုံး အဖွဲ့ဝင် (၉) ဦး နှုတ်ထွက်သွားသည်အထိ ခရီးရောက်သွားခဲ့ကြပြီ ဖြစ်ပါသည်။

          ဤပြဿနာသည် အမှိုက်ကစ၍ ပြာဿာဒ်မီးလောင်သည့်ကိစ္စ မဟုတ် ခဲ့ပါ၊ ရှင်ဘုရင်အိပ်ဆောင် မီးလောင်၍ တိုင်းပြည်ပြာကျရမည့်ကိန်း ဖြစ်ပါသည်။ အခြေပြု၍ တောင်ပြိုကျရခြင်းမျိုး မဟုတ်ပါ။ တောင်မကြီးကွဲပြို၍ မြက်မြေဇာပိပြားရသည့်ကိန်း ဖြစ်ပါသည်။ အေးချမ်းစွာဖြေရှင်းနိုင်သည့်ကိစ္စကို ပြေလည်ရာ ပြေလည်ကြောင်း ဖြေရှင်းရန် မကြိုးစားကြပဲ တိုင်းပြည်အတွက် “ဆိုးရွားလှသော စီရင်ထုံးတစ်ခု” တိုးသွားစေရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည့် သမိုင်းဝင်ဖြစ်ရပ်ကြီးတစ်ရပ် ဟုပင် ဆိုချင်ပါသည်။

          သည်ပြဿနာက ဒီမှာတင်ပြီးဆုံးသွားပါပြီလား၊ သည်အားစမ်းပွဲမှာ မည် သည့်ဘက်က အနိုင်ရလိုက်ပါသနည်း။ လွှတ်တော်က အနိုင်ရလိုက်သည်လား၊ သမ္မတက အနိုင်ရလိုက်သည်လား ၊ ရေးရာကော်မတီများက အနိုင်ရလိုက်သည်လား၊ Win - Win လား Win - Lose လား Lose - Lose လားဆိုသည်ကိုတော့ ပြန်လည်သုံးသပ်ကြဖို့လိုမည် ထင်ပါသည်။ ထိုသို့ ဆန်းစစ်နိုင်ရန်အတွက်လည်း မေးခွန်းများစွာက အသင့်စောင့်ကြိုနေပါသည်။

           (၁) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေခုံရုံးအဖွဲ့ နှုတ်ထွက်သွားသည်နှင့် လွှတ်တော် ရေးရာကော်မတီများသည် ပြည်ထောင်စုအဆင့်ဖြစ်သည်ဟု အလိုအလျောက် သဘော သက်ဝင် အတည်ပြုနိုင်ပါသလား။

          (၂) အခြေခံဥပဒေခုံရုံးအဖွဲ့ဝင် (၉) ဦး နှုတ်ထွက်သွားသည့်နေရာတွင် (တရားရေးမဏ္ဍိုင် လဲပြိုရာတွင်) မည်သူတို့အား ပြန်လည်ခန့်ထားကြမည်နည်း။ ထိုခန့်ထားသော အခြေခံဥပဒေခုံရုံးအဖွဲ့သစ်သည် “လွှတ်တော်ရေးရာကော်မတီများ သည် ပြည်ထောင်စုအဆင့် ဖြစ်ပါသည်” ဆိုသည့်အချက်ကို (အခြေခံဥပဒေတွင် ပြဌာန်းထားချက် တစ်စုံတစ်ရာကို ကိုးကားခြင်းမပြုနိုင်ဘဲ၊ သမ္မတ၏ အမိန့်ကြောင့် ဖြစ်စေ လွှတ်တော်အား မလွန်ဆန်ရဲသောကြောင့်ဖြစ်စေ၊ ရှေ့ကဖြစ်ပွားခဲ့သော ဖြစ်ရပ်အပေါ်တွင် စိုးရိမ်မှုဖြင့် ဘယာဂတိလိုက်စား၍ဖြစ်စေ) လက်ခံအတည်ပြု ပေးကြပါမည်လား။ ။

          (၃) ထိုသို့ လွှတ်တော်ရေးရာကော်မတီများသည် ပြည်ထောင်စုအဆင့် ဖြစ် သည်ဟူသော အချက်သည် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် မပါဝင်သောကြောင့် လွှတ်တော်ရေးရာကော်မတီများသည် ပြည်ထောင်စုအဆင့်မဟုတ်ဟူ၍ပင် ဆုံးဖြတ် ခဲ့ကြသည်ရှိသော် ထိုအခြေခံဥပဒေခုံရုံးအသစ်ကို နှုတ်ထွက်စေရန် စွပ်စွဲ ပြစ်တင်မှု များ ပြုလုပ်၍ ဖိအားပေးကြရဦးမည်လား။

ပြဿနာ၏ အရင်းအမြစ်ကို ပြန်လှန်သုံးသပ်သော် ၂၀၀၈ခုနှစ်တွင် အတည်ပြု ပြဌာန်းခဲ့သော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် ၂၀၁၀ တွင် ပြဌန်းခဲ့သော လွှတ်တော် ဥပဒေများအကြား ကွဲလွဲနေချက်ဖြစ်သည့် (ဥပဒေ ၂ ရပ်လုံးကို နဝတ/ နအဖအစိုးရကပင် ရေးဆွဲစေခဲ့သည်ဆိုသည့်အချက်ကို အရင်ဦးစွာ လက်ခံသိရှိထားရန် လိုသည်) အခြေခံဥပဒေ၏နိဒါန်းတွင် “နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီက “အနာဂတ်နိုင်ငံတော်တွင် ရေရှည်အကျိုးရှိပြီး ခိုင်မာသည့် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတစ်ခု မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည့်အတွက် ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှစ၍ အမျိုးသား ညီလာခံကို ခေါ်ယူကျင်းပပေးခဲ့ပြီး နိုင်ငံရေး၊ လုံခြုံရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေး ၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် ဥပဒေရေးရာ ရှုထောင့်မျိုးစုံမှ အတွေ့အကြုံကြွယ်ဝသူများ မြို့နယ် အားလုံးမှ တိုင်းရင်းသား ကိုယ်စားလှယ်များ ပါဝင် ရေးဆွဲခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး..” ဟု တိကျစွာ ဖော်ပြထားသကဲ့သို့ လွှတ်တော်ဥပဒေများ၏ နိဒါန်းတွင်လည်း “.. ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အကောင်အထည်ဖော်ရေးတွင် လိုအပ်သည့်လုပ်ငန်းများကို နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီက ဆောင်ရွက်ပေးရန် ပြဌာန်း ထားသည့်အလျောက် နိုင်ငံတော်၏ ဥပဒေပြုရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေး၊ တရားစီရင်ရေး လုပ်ငန်းများကို ချောမွေ့စွာ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ဤဥပဒေကို ပြဌာန်းသည်၊ ဤ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအာဏာ တည်သည့်နေ့မတိုင်မီ ကြိုတင် ဆောင်ရွက်ရသည့် လုပ်ငန်းများသည် ဤဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်သည်ဟု မှတ်ယူ ရမည်” ဟု အတိအလင်းဖော်ပြပါရှိသည်။ ထိုသို့အားဖြင့် ဖော်ပြချက်များအရ ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် စတင်အသက်ဝင်ခဲ့သော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် ထိုနေ့မတိုင်မီကပင် ပြဌာန်း ခဲ့သော၊ ထိုဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ဥပဒေပြုရေး၊ တရားစီရင်ရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေး ယန္တရားများ လွယ်ကူချောမွေ့စေရန်၊ ပြဌာန်းခဲ့သော လွှတ်တော် ဥပဒေများ (၂၀၁၀)ကို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၏ ခက်မများ (parts of constitution ) အဖြစ် လက်ခံ အတည်ပြုပေးရမည်သာဖြစ်သည်။

         ဤနေရာတွင် ရှင်းလင်းစွာ နားလည်ရန်လိုအပ်သည်မှာ ရေးဆွဲသည့် အဖွဲ့ အစည်းများ မတူ ကွဲပြားခြင်း မဟုတ်၊ ရေးဆွဲခဲ့သော အခြေခံသဘောတရားများ မတူကွဲပြားခြင်း မဟုတ်၊ လွှတ်တော်ဥပဒေများတွင် ဖော်ပြထားသော အချက် အလက်များ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်များသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် မတူခြား နားသော အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ဖြင့် ဖွင့်ဆိုဖော်ပြထားသည့် ကွဲလွဲခြင်းမျိုး မဟုတ်၊ လွှတ်တော် ဥပဒေများတွင် ပါဝင်သည့် အချက်များသည် အခြေခံဥပဒေတွင် မပါဝင် ခြင်း ဖြစ်သည်။ အခြေခံဥပဒေတွင် တိတိပပ ဖော်ပြမထားသည့် ဥပဒေ အချက် အလက်များသည် လွှတ်တော်ဥပဒေများတွင် ပါဝင်နေခြင်းဖြစ်သည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် ပြောရလျှင် ကွဲလွဲချက်မဟုတ်၊ ခြားနားချက် မဟုတ်၊ ဆန့်ကျင်ချက် မဟုတ်၊ လစ်ဟာချက်သာလျှင် ဖြစ်သည်။

          ပြည်ထောင်စုအဆင့် အဖွဲ့အစည်းဟူသည်မှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒအရ ဖွဲ့စည်းထားသော

• ပြည်ထောင်စု အစိုးရအဖွဲ့
• အမျိုးသားကာကွယ်ရေး နှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ
• နိုင်ငံတော်ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေခုံရုံးအဖွဲ့
• ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်
• ပြည်ထောင်စု တရားသူကြီးချုပ်
• ပြည်ထောင်စု တရားလွှတ်တော်ချုပ်
• ပြည်ထောင်စု ရှေ့နေချုပ်
• ပြည်ထောင်စု စာရင်းစစ်ချုပ်
• ပြည်ထောင်စု ရာထူးဝန်အဖွဲ့
• ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ပြည်သူ့လွှတ်တော်၊ အမျိုးသား လွှတ်တော် တို့က ဖွဲ့စည်းသည့် ကော်မတီ၊ ကော်မရှင်အဖွဲ့ အစည်းများ----

ကို ဆိုလိုသည်ဟု ပြည်သူ့လွှတ်တော်၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်နှင့် ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်၊ လွှတ်တော် (၃) ရပ် တို့၏ ဥပဒေများတွင် အတိအလင်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ထိုသို့ အခြေခံဥပဒေအရ တည်ဆဲဖြစ်သော ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော်၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်ဥပဒေများမှာ လွှတ်တော် အသီးသီးမှ ဖွဲ့စည်းတာဝန်ပေးအပ်သော ကော်မတီများ၊ ကော်မရှင်များသည် ပြည်ထောင်စုအဆင့် အဖွဲ့အစည်းများဖြစ်သည်ဟု ပြဌာန်းထားသည်မှာ အငြင်း ထွက်ဖွယ်ရာ မရှိပါ။ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေတွင် ပြည်ထောင်စု အဆင့် အဖွဲ့အစည်း ဟူသည်မှာ မည်သို့သော အဖွဲ့အစည်းများကို ဆိုလိုသည်ဟု တိတိပပ ပြဌာန်းထားခြင်း လုံးဝ မပါရှိပါ။ သို့ဖြစ်ရာ လွှတ်တော်က ဆွဲကိုင်သော လွှတ်တော်ဥပဒေများနှင့် ခုံရုံးမှ ဆွဲကိုင်ခဲ့သော ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေ တို့သည် ဆန့်ကျင်နေခြင်း မဟုတ်၊ မညီညွတ်ခြင်း မဟုတ်၊ တစ်ခုတွင် အသေးစိတ် ဖော်ပြထားသည့် အချက်သည် အခြားတစ်ခုတွင် ဖော်ပြထားမှုမရှိခြင်းသာဖြစ်သည်။

          ဤနေရာတွင်ခုံရုံး၏ သုံးသပ်ချက်ကို ကိုးကား၍ ဖော်ပြရလျှင်လည်း “လွှတ်တော်အသီးသီး၏ ဥပဒေများတွင် ပြည်ထောင်စုအဆင့်အဖွဲ့အစည်းဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားသော်လည်း ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေတွင် ပြည်ထောင်စုအဆင့် ဟူသော စကားရပ်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားမှုမရှိ” ဟု ထည့်သွင်း သုံးသပ်ထားသည်ကို ထောက်ခြင်းအားဖြင့် အမှန်တကယ် ချွတ်ယွင်း အားနည်းချက် သည် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေကိုယ်နှိုက်ပင်ဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ သိမြင်နိုင်ကြမည် ဖြစ်ပါသည်။ “နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီက ... အနာဂတ်နိုင်ငံတော်တွင် ရေရှည်အကျိုးရှိပြီး ခိုင်မာသည့် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတစ်ခု မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည့်အတွက် ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှစ၍ အမျိုးသား ညီလာခံကို ခေါ်ယူကျင်းပပေးခဲ့ပြီး နိုင်ငံရေး၊ လုံခြုံရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် ဥပဒေရေးရာ ရှုထောင့်မျိုးစုံမှ အတွေ့အကြုံကြွယ်ဝသူများ မြို့နယ် အားလုံးမှ တိုင်းရင်းသားကိုယ်စားလှယ်များ ပါဝင်ရေးဆွဲခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး.. ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ ၂၀၀၇ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလအထိ ၁၄ နှစ်တိုင်တိုင် အချိန်ယူကာ “ရေးဆွဲလာခဲ့သည်ဟုဆိုသော အခြေခံဥပဒေသည် ဤဥပဒေအရ ပေါ်ထွန်းလာရမည့် လွှတ်တော်အရပ်ရပ်တွင် လိုအပ်ချက်အရ မဖြစ်မနေ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်လာရမည့် ရေးရာကော်မတီများ ကော်မရှင်များ၏ အခန်းကဏ္ဍနှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များကို ထည့်သွင်း မစဉ်းစားခဲ့၊ မသတ်မှတ်ခဲ့ကြသည်မှာ ဒီမိုကရေစီ သွေးနုသားနု တိုင်းပြည်ကို ပဋိပက္ခများဖြင့် သွေးပျက်ရူးသွပ်စေရန် တမင်တကာပင် ကြံဆောင်လေခဲ့သလား ဟုပင် ထင်မြင်စရာဖြစ်ပါသည်။ အခိုင်အမာဆောက်လုပ်ခဲ့သော အဆောက်အဦးကြီး၏ အုတ်မြစ်တွင် အချိန်ကိုက်ဗုံးများ၊ မိုင်းဗုံးများ စနစ်တကျကြိုတင်ထည့်သွင်း တပ်ဆင် ခဲ့လေသလားဟုပင် ထင်မြင်စရာဖြစ်ပါသည်။

          ဤပြဿနာတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ကြသော အုပ်ချုပ်ရေးမဏ္ဍိုင် (သမ္မတ)၊ ဥပဒေပြုရေးမဏ္ဍိုင် (လွှတ်တော် ၃ ရပ်) နှင့် တရားရေးမဏ္ဍိုင် (အခြေခံဥပဒေခုံရုံး အဖွဲ့) တို့သည် ပြဿနာ၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းသည် မည်သည်ဖြစ်သနည်း။ ထိုအကြောင်းခြင်းရာကို မည်သို့ညှိနှိုင်း၍ ဖြေရှင်းကြမည်နည်း ဆိုသည့်လမ်းကြောင်း ကို ဦးတည်မသွားကြဘဲ မိမိတို့၏ တာဝန်ဝတ္တရားများကို မျက်ကွယ်ပြုခဲ့ကြသည်။ မိမိတို့အတ္တများကို ရှေ့တန်းတင်၍ ရပ်တည်ခဲ့ကြသည်။ အခြေခံဥပဒေခုံရုံးကလည်း မိမိတို့ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရမည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုသည်ကို အကြောက် အကန်ကိုင်ဆွဲ၍ မိမိတို့သည် တရားစီရင်ရေး၏ အမြင့်မားဆုံးအဆင့် အဓိကမဏ္ဍိုင် ဖြစ်သည် ဟူသောရပ်တည်ချက်ကို တရားသေဆုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ လွှတ်တော်များ ဘက်ကလည်း ဤပြဿနာသည် အခြေခံဥပဒေ၏ လိုအပ်ချက်ကြောင့်ဖြစ်ရသည်။