တီတိုး(Geophysics) - ကမ္ဘာ၊နေ၊နေမိသားစုနှင့်စကြဝဠာ

The Big Bang Theory(မဟာပေါက်ကွဲမှုသီအိုရီ)

          နက္ခတ္တဗေဒပညာရှင်တွေ ယုံကြည်ထားတာကတော့ စကြဝဠာကြီး ပြန့်ကားဖြစ်ပေါ်လာရတာ အလွန်ကြီးမားပြီးပြင်းထန်လှတဲ့ ပေါက်ကွဲမှုကြီး ဖြစ်ပေါ်ခြင်းက ထွက်ပေါ်လာတဲ့ရလဒ်သာဖြစ်တယ်လို့ ယူဆထားကြတယ်။ အဲဒီကြီးမားပြီး ပြင်းထန်လှတဲ့ ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ရပ်ကြီးကို Big Bang လို့ခေါ် တယ်။ အဲဒီ Big Bang သီအိုရီကနေ စကြဝဠာဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ရှင်းပြနိုင် တယ်။ Big Bang ရဲ့အဆိုကတော့ အလွန့်အလွန် သိပ်သည်းကျစ်လျစ်စွာ စု စည်းထားတဲ့ ဒြပ်ထု၊ အလွန်သေးငယ်ပြီး ပူပြင်းလှတဲ့ ဘောလုံးကဲ့သို့သော (အလုံး)တစ်လုံးက ပေါက်ကွဲပြီး အပြင်ဘက်ကို ပြန့်ထွက်လာရာကနေ သူပြန့် ထွက်လာရာတစ်လျှောက် ကွက်လပ် (space) တွေကို ဖြစ်ပေါ်လာစေရာကနေ စတင်ဖြစ်လာတယ်လို့ ယူဆထားတယ်။ အဲဒီပေါက်ကွဲလွင့်စဉ်ရာကနေ စကြ ဝဠာစပြီး ပြန့်ကားထွက်ပေါ်လာတာ အခုချိန်ထိတိုင်အောင် ပြန့်ကားနေတုန်း ပဲလို့ ယူဆကြတယ်။ ဒီသီအိုရီရဲ့ အဆိုအရ စကြဝဠာထဲရှိ အားလုံးသော ဒြပ် တွေရဲ့ စွမ်းအင်တွေဟာ တစ်ချိန်က နေရာတစ်ခုမှာသေးငယ်တဲ့ အရွယ်အစား တစ်ခုနဲ့ သိပ်သည်းစွာ ကျစ်လျစ်စုစည်း တည်ရှိခဲ့ကြတယ်။ အဲဒီအရာက အရမ်းကို ပူပြင်းပြီး အရမ်းသိပ်သည်းကျစ်လျစ်နေခဲ့တယ်။ (extremely hot and dense) လွန်ခဲ့သော နှစ်သန်းပေါင်း ၁၅ မှ ၂၀ အတွင်းမှာ အဲဒီအရာကBig Bang မဟာပေါက်ကွဲမှုကြီးဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး အဲဒီစုစည်းနေတဲ့ ဒြပ်တွေရဲ့ စွမ်းအင်တွေဟာ အရပ်မျက်နှာ အဘက်ဘက်အားလုံး (All direction) ပေါက် ကွဲလွင့်စဉ် ပျံ့နှံ့ခဲ့တယ်။ လျင်မြန်စွာ ရွေ့နိုင်တဲ့ ဒြပ်တွေက ခရီးအဝေးဆုံးကို အရင်ဆုံးရောက်သွားကြတယ်။ စွမ်းအင်တွေလည်း ထိုနည်းလည်းကောင်းပါပဲ။ Big Bang မဟာပေါက်ကွဲမှုကြီး စတင်ဖြစ်ပေါ်လာရာက အဝေးကို ရွေ့လျား သွားကြတယ်။

          အကယ်၍ Big Bang Theory သာမှန်ခဲ့မယ်ဆိုရင် အဲဒီ Big Bang ပေါက်ကွဲမှုက ထွက်ပေါ်လာတဲ့ စွမ်းအင်တွေက စကြဝဠာတစ်လျှောက်လုံး ပျံ့နှံ့သွားမှာဖြစ်တယ်။ အဲဒီစွမ်းအင်တွေကို (Background radiation) ပင်ပ ပျံ့နှံ့မှု/နောက်ခံဖြာထွက်မှုလို့သတ်မှတ်ကြတယ်။ အမှန်တကယ်အားဖြင့် သိပ္ပံ ပညာရှင်တွေရဲ့ ရှာဖွေတွေ့ရှိချက်အရ အဲဒီ Background radiation မူလနောက် ခံဖြာထွက်မှုက စကြဝဠာတစ်လျှောက်လုံးမှာ တူညီမှုနီးပါးရှိတာတွေ့ရတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီကိန်းသေပင်မဖြာထွက်မှုကို တွေ့ရှိလာရတာဟာ Big Bang Theory ရဲ့ ထောက်ပံ့ကူညီမှုကြောင့်ဖြစ်သလို Big Bang သီအိုရီရဲ့ မှန်ကန် ကြောင်း သက်သေပြမှုတစ်ခုလည်းဖြစ်တယ်။

          Big Bang မဟာပေါက်ကွဲမှုကြီး ဖြစ်ပေါ်ပြီးတဲ့အခါ အရပ်မျက်နှာ အဘက်ဘက်သို့ ဝေးရာကို ပျံ့နှံ့သွားတဲ့ဒြပ်နဲ့စွမ်းအင်တွေအစရှိတဲ့ အရာဝတ္ထု တွေအားလုံးပေါ်ကို ဒြပ်ဆွဲအား စတင်သက်ရောက်လာတယ်။ ဒြပ်ဆွဲအားဆို တာ အရာဝတ္ထုတွေ အချင်းချင်းကြား တစ်ခုပေါ်တစ်ခု သက်ရောက်နေတဲ့ ဆွဲငင်အားဖြစ်တယ်။ အားလုံးသော ဝတ္ထုတွေမှာ ဒြပ်တွေအချင်းချင်းဆွဲငင် အား သက်ရောက်လေ့ရှိတယ်။ အဲဒီဆွဲငင်အားကြောင့်ပဲ ဒြပ်တွေအချင်းချင်း စုပေါင်းသွားကြပြီး ကြီးမားတဲ့ အစုအဝေးတွေ၊ အစိုင်အခဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာရ တာဖြစ်တယ်။ တစ်ခါတရံ အဲဒီအစုအဝေးတွေ၊ အစိုင်အခဲတွေကနေ အလွန် ကြီးမားတဲ့ ဂြိုဟ်တွေ၊ အစိုင်ခဲကြီးတွေ ဖြစ်ပေါ်လာရတာဖြစ်တယ်။ အဲဒီဂြိုဟ် တွေ၊ အစိုင်ခဲကြီးတွေကနေ စကြဝဠာထဲမှာ ကြယ်စုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာတယ်။အဲဒီလိုကြယ်စုဝေးတွေဖြစ်ပေါ်လာပေမဲ့လည်းအဲဒီကြယ်စုဝေးထဲမှာရှိတဲ့အရာဝတ္ထုတွေဟာနဂိုက Big Bang ရဲ့အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိနေဆဲဖြစ်တာကြောင့်အဲဒီကြယ်စုဝေးဧရိယာထဲမှာပဲ ဝေးရာကို ဆက်လက်ရွေ့လျားနေကြသေးတယ်။ အဲဒီကနေ နက္ခတ္တဗေဒပညာရှင်တွေ လေ့လာတွေ့ရှိတာက အားလုံးသော ကြယ်အစုအဝေးတွေဟာ စကြဝဠာရဲ့ အလယ်ဗဟိုကနေ (စတင် ၍ Big Bang ပေါက်ကွဲရာကနေ) ဝေးရာကို ဆက်လက်ရွေ့ လျားပျံ့နှံ့နေတုန်း ပဲဆိုတဲ့ အယူအဆဖြစ်တယ်။ ဆိုလိုချင်တာကကတော့ Big Bang (မဟာပေါက် ကွဲမှု)ကြောင့် တစ်စစီ ပျံ့နှံ့လွင့်နေတဲ့ အရာဝတ္ထုတွေဟာ ဒြပ်ဆွဲအားကြောင့် အစုဝေးတွေဖြစ်သွားပေမဲ့လည်း အဲဒီ Big Bang စဖြစ်ပေါ်ရာ နေရာကနေ ဝေးရာဆီကို အစုအဝေးလိုက် ဆက်လက်ရွေ့လျားနေတုန်းပဲဆိုတဲ့ သဘောဖြစ် ပါတယ်။

An Open Universe

          နက္ခတ္တဗေဒပညာရှင်အများစုက Big Bang (မဟာပေါက်ကွဲမှုနိယာမ) ကနေ စကြဝဠာရဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေ နှစ်ရပ်ကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ကြတယ်။ အကယ်၍ ကြယ်စုကြီးတွေဟာ ဆက်လက်ပြီး ဝေးရာကို ပြန့်ကားရွေ့လျားနေခဲ့မယ်ဆို ရင် စကြဝဠာကြီးဟာ ဆက်လက်ပြီး ကြီးမားပြန့်ကားလာမှာဖြစ်တယ်။ အဲဒီ အယူအဆကို (open external Universe) စကြဝဠာပြန့်ကားမြဲ/ ပြန့်ကားဆဲ နိယာမလို့ခေါ်တယ်။ (ဒါပေမဲ့ အစဉ်ပြန့်ကားနေမယ်လို့တော့ မဆိုဘူး) စကြဝဠာပြန့်ကားနေစဉ်အတွင်းမှာပဲ ကြယ်တွေဟာ သူတို့ရဲ့ စွမ်းအင်တွေအားလုံးကို လောင်ကျွမ်းထုတ်လွှတ်ပြီးတော့ ကုန်ဆုံး/သေဆုံးသွားလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် စကြဝဠာပြန့်ကားခြင်းရဲ့ အနာဂတ်ကာလ တစ်ချိန်ချိန်မှာ ဘာ တစ်ခုမှ ကျန်ရစ်ခဲ့တော့မှာ မဟုတ်သလို စကြဝဠာပြန့်ကားခြင်းက အလုံးစုံ ကုန်ဆုံး(total emptiness) ခြင်းကို ဦးတည်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီစကြဝဠာ ပြန့် ကားခြင်းဖြစ်နေတယ်ဆိုရင်တောင်မှ အားလုံးကုန်ဆုံးဖို့ဆိုတာ နှစ်သန်းပေါင်း ထောင်ပေါင်းများစွာထိ မဖြစ်လာနိုင်သေးဘူးလို့ ယူဆကြတယ်။

A Close Universe

          နက္ခတ္တဗေဒပညာရှင်များစွာကလည်း ဒီ open Universe စကြဝဠာ ကြီး အစဉ်အမြဲ ပြန့်ကားသွားလိမ့်မယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို မနှစ်မြို့ပါဘူး။ စကြဝဠာထဲမှာ အလွန့်အလွန် များပြားလှစွာတဲ့ အရာဝတ္ထုတွေ (နေ၊ ကြယ်၊ ဂြိုဟ် စသည်ဖြင့်)ရှိနေတဲ့အတွက် သူတို့အချင်းချင်းကြား ဆွဲငင်နေတဲ့ ဒြပ်

ဆွဲအားပေါင်းလိုက်ရင် အလွန့်အလွန်ကြီးမားတဲ့ ဒြပ်ဆွဲအားတွေ ဖြစ်ပေါ်လာ တာကြောင့် အဲဒီဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဒြပ်ဆွဲအားတွေက တစ်ချိန်ချိန်မှာ ကြယ်တွေ အချင်းချင်းကြား တစ်ခုမှတစ်ခုဝေးရာကို သွားနေတဲ့ ရွေ့လျားမှုကို နှေးကွေး သွားအောင်၊ လျော့ကျသွားအောင် ထိန်းချုပ်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ ယူဆကြတယ်။ စကြဝဠာပြန့်ကားနေခြင်းကလည်း နောက်ဆုံးမှာ ရပ်တန့်ခြင်းကို ရောက်သွား လိမ့်မယ်လို့ ယူဆကြတယ်။ အဲဒီအခါမှာ ဒြပ်ဆွဲအားက စကြဝဠာရဲ့ အလယ် ဗဟို(ပေါက်ကွဲမှုစတင်ရာနေရာ)ကို ကြယ်စုတွေက ပြန်လည်ဦးတည်ပြီး နောက်ပြန်ရွေ့လျားလာအောင် စတင်ဆွဲငင်လိမ့်မယ်လို့ ယူဆကြတယ်။ အဲဒီ ဖြစ်ရပ်ဖြစ်တဲ့အခါမှာ ကြယ်စုတွေအားလုံးရဲ့ အလင်းရောင်ထဲရှိ ရောင်စဉ်တွေ ထဲက အပြာရောင် ရွေ့လျားမှု (Blue Shift) ကို စတင်မြင်ဖူးရလိမ့်မယ်။ မှတ်ချက်- အလင်းရောင်မှာ သက်တံရောင်စဉ်ခုနှစ်ခုပါတယ်။ ခရမ်း၊ မဲနယ်၊ အပြာကစပြီး အနီရောင်မှာဆုံးတယ်။ အစဉ်လိုက်ဖြစ်တယ်။ အလင်းလွှတ်တဲ့ ဝတ္ထုတွေ ကမ္ဘာက (မိမိဘက်မှ) ရှေ့ကို ဦးတည်ရင် အနီရောင်ရွေ့လျားမှုကို (Red Shift) မြင်ရပြီး ကမ္ဘာသို့ (မိမိဘက်သို့) နောက်ဘက်ဦးတည်လျှင် အပြာရောင် ရွေ့လျားမှု (Blue Shift) မြင်ရတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်ကို ဒေါဗလာအကျိုး (Doppler Effect) လို့ခေါ်တယ်။ ကြယ်စုတွေက စကြဝဠာရဲ့အလယ်ဗဟိုကိုပြန်လည်ဦးတည်ရွေ့လာခဲ့မယ်ဆိုရင် ဒြပ်တွေရဲ့ စွမ်းအင်တွေက တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ပြန်လည်နီးသထက်နီးကပ်လာကာ အလယ်ဗဟိုမှာ ပြန်လည်ဦးတည်စုစည်းလာ လိမ့်မယ်။ နှစ်သန်းထောင်ပေါင်းများစွာကြာတဲ့အချိန်မှာ အားလုံးသော ဒြပ် ဝတ္ထုတွေနဲ့ စွမ်းအင်တွေက တစ်ဖန်ပြန်ပြီး အရမ်းကိုသိပ်သည်းသေးငယ်တဲ့ အရာတစ်ခုအဖြစ် စုစည်းသွားလိမ့်မယ်။ အရမ်းကို သိပ်သည်းသေးငယ် ကျစ် လျစ်သွားလိမ့်မယ်။ ပြီးရင် တစ်ဖန် Big Bang ပေါက်ကွဲမှုကြီးတစ်ခါ ဖြစ် လိမ့်ဦးမယ်။ စကြဝဠာကြီးဟာ ဒီဖြစ်စဉ်အတိုင်း ထပ်ခါထပ်ခါ ဖြစ်နေလိမ့် မယ်။ အဲဒီလို ပုံမှန်ပေါက်ကွဲလိုက်၊ ပြန်စုစည်းလိုက်နဲ့ စကြဝဠာကြီး ဖြစ် ပေါ်တည်နေတာကို Close Universe စကြဝဠာ စုစည်းခြင်းဖြစ်စဉ်လို့ ခေါ်ကြ တယ်။ အဲဒီ close Universe စကြဝဠာ စုစည်းခြင်းဖြစ်စဉ်မှာ နှစ်သန်းပေါင်း ၈ဝ မှ ၁ဝဝ ကြားမှာ စကြဝဠာပြန့်ကားခြင်း Big Bang တစ်ခါ ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိ တယ်လို့ ယူဆထားကြတယ်။

Oscillating Theory (အပြန်အလှန်ဖြစ်ပျက်မှုနိယာမ)

          Big Bang Theory ကနေဆင်ပြီးဖွင့်ဆိုထားတဲ့ စကြ၀ဠာ စုစည်းမှု Close Universe ရဲ့အဆိုအရ အလွန့်အလွန် များပြားလှစွာတဲ့ အရာ ဝတ္ထုတွေ (နေ၊ ကြယ်၊ ဂြိုဟ် စသည်ဖြင့်) ရှိနေတဲ့အတွက် သူတို့အချင်းချင်းကြား ဆွဲငင်နေတဲ့ ဒြပ်ဆွဲအားတွေ ပေါင်းလိုက်ရ၍ အလွန့်အလွန်ကြီးမားတဲ့ ဆွဲငင်အားတွေ ဖြစ်ပေါ်လာတာကြောင့် စကြဝဠာရဲ့ ပြန့်ကားနေတဲ့နှုန်းကိုလျော့ကျသွားစေပြီးတော့ နောက်ဆုံးမှာ အရာဝတ္ထုတွေအားလုံးဟာ(ကြီးမား တဲ့ ဆွဲငင်အားတွေကြောင့်) အမှတ်တစ်ခုလိုမျိုး (နဂိုအခြေအနေလိုမျိုး)ပြန် လည်စုစည်းသွားလိမ့်မယ်လို့ ယူဆထားခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း အချို့သော နက္ခတ္တဗေဒပညာရှင်တွေက Oscillating Theory (အပြန်အလှန်သက်ရောက် မှုနိယာမ)အရ စကြဝဠာကြီးက အမှတ်တစ်ခုထိ ပြန်မရောက်ဘဲ စုစည်းလိုက်၊ ပြန်ပြီးပြန့်ကားသွားလိုက်နဲ့ အပြန်အလှန်ဖြစ်နေမယ်လို့ ယူဆထားကြတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒြပ်ဆွဲအားနိယာမကြောင့် စကြဝဠာထဲရှိ ကြယ်တွေ၊ ဂြိုဟ်တွေက အချင်းချင်း ဆွဲငင်ကြပြီး တစ်ခုနှင့်တစ်ခု နီးကပ်လာခါ စုစည်း သွားလိမ့်မယ်လို့ ယူဆရပေမဲ့လည်း အဲဒီကြယ်တွေ၊ နေတွေရဲ့ အပူရှိန်ကြောင့် စကြဝဠာကြီးက အမှတ်တစ်ခုထိ မစုစည်းနိုင်ဘဲ စကြဝဠာကြီးက အမှတ် တစ်ခုထိ ပြန်ဖြစ်မသွားဘဲ ပြန့်ကားလာလိုက်၊ စုစည်းလာလိုက်နဲ့ အပြန်ပြန် အလှန်လှန်ဖြစ်နေတယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့ကြတယ်။

Solar System (မိသားစု)

          ကြယ်တွေရဲ့ နေအဖွဲ့အစည်း (ကြယ်နှင့်ဂြိုဟ်အဖွဲ့အစည်းတွေ အားလုံး) စုပေါင်းပြီး ပါဝင်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းကို ကြယ်စု(Galaxy)လို့ခေါ်တယ်။ စကြ ဝဠာထဲမှာ ကြယ်စုပေါင်းသန်းတစ်သောင်း(10¹¹) ရှိတယ်လို့ နက္ခတ္တဗေဒ ပညာ ရှင်တွေက ခန့်မှန်းထားကြတယ်။ ကြယ်စုတစ်ခုမှာလည်း ကြယ်ပေါင်းတစ်သောင်း (10¹¹) မှ သန်းနှစ်သောင်း (2 x10¹¹) ခန့်ရှိတယ်လို့ ယူဆထားကြတယ်။ လူသားတွေရဲ့ ကမ္ဘာမြေပါဝင်တဲ့ Milky Way ကြယ်စင်စု(နွားနို့ဖိတ်နေသော သဏ္ဌာန်)ရှိ ကြယ်စင်စုထဲမှာလည်း ကြယ်သန်းပေါင်းတစ်သောင်းခန့်ထိ ပါဝင် နေပါတယ်။ အဲဒီကြယ်ပေါင်းသန်းတစ်သောင်းထဲမှာမှ လူသားတွေရဲ့ ကမ္ဘာကတွေ့မြင်နေရသော မရှိမဖြစ်လိုအပ်နေသော နေ (Sun) သည် တစ်ခုအပါအဝင် ဖြစ်တယ်။ စကြဝဠာထဲရှိ ကြယ်တို့ကို ၄င်းတို့၏အရွယ်အစားနှင့်ပေါက်ကွဲမှု စွမ်းအားကိုလိုက်၍ ပထမတန်းစား၊ ဒုတိယတန်းစားနှင့် တတိယတန်းစားဟူ ၍ သုံးမျိုးခွဲခြားထားတယ်။ ကျွန်ုပ်တို့လူသားများ ပိုင်ဆိုင်သော ကြယ်(နေ) မှာ တတိယတန်းစားကြယ်တစ်ခုပင်ဖြစ်ပေတယ်။ နေအဖွဲ့ အစည်း Solar System က Milky Way ကြယ်စင်စုကြီးရဲ့ အင်မတန်သေးငယ်တဲ့ အစိတ်အပိုင်း လေးတစ်ခုသာဖြစ်တယ်။ Milky Way ကြယ်စင်စုကြီးကလည်းစကြဝဠာကြီး ရဲ့ သေးငယ်သော အစိတ်အပိုင်းလေးတစ်ခုသာဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ Milky Way ကြယ်စင်စုကြီးရဲ့ ပုံသဏ္ဌာန် ကတော့ လက်တံတွေပါတဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်မျိုးဖြစ်တယ်။ သူ့ရဲ့ အဓိကကျတဲ့ အစုဝေးကဗဟိုကို ဦးတည်တဲ့ လုံးဝန်းသော စက်လုံးပုံသဏ္ဌာန် စုစည်းတည်ရှိပြီးတော့ လက်တံနှစ်ခု အလယ် ဗဟိုလောက်ကနေပြီးတော့ ထိုးထွက်နေတဲ့ ပုံစံရှိတဲ့ ကြယ်စု အစုအဝေးကြီး ပဲဖြစ်တယ်။ ကျွန်ုပ်တို့ကမ္ဘာအပါအဝင် ဂြိုဟ်ကိုးလုံးနဲ့ နေ (Sun) ပါဝင်တဲ့ Solar System က နွားနို့ဖိတ်နေသော လမ်းကြောင်းသဏ္ဌာန်ရှိ ကြယ်စင်စု (Milky Way Galaxy) ရဲ့ သေးငယ်သော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး Milky Way ရဲ့ ထိုးထွက်နေတဲ့ လက်တံ (လက်မောင်း) တစ်ခုရဲ့ အစွန်းနားမှာ တည်ရှိနေပါတယ်။ (ပုံ1.1)