တိုက်စိုးနှင့်မင်းယု၀ေ - မြန်မာစာမိတ်ဖွဲ

          မြန်မာစာပေသမိုင်းတွင် ကိုးခန်းပျို့သည် အရေးပါသော အခန်းမှ ပါဝင်သည်။ မြန်မာစာပေကို လေ့လာလိုက်စားသူတိုင်းပင် ကိုးခန်းပျို့ကို ဖတ်ရှုလေ့လာကြရ သည်။ အကယ်၍ စာပေသမားတစ်ဦးတစ်ယောက်သည် ကိုးခန်းပျို့ကို လျစ်လျူရှု ထားအံ့၊ ထိုသူအား မြန်မာစာပေကို တကယ်တမ်း လေ့လာလိုက်စားသူဖြစ်သည်ဟု အသိအမှတ်ပြုကြမည် မဟုတ်ပေ။ အကြောင်းမူကား ကိုးခန်းပျို့သည် မြန်မာ စာပေ၏ သော့ချက်သဖွယ်ဖြစ်သောကြောင့်ပင်တည်း။

          ကိုးခန်းပျို့ကို သေချာစွာ လေ့လာလျှင် မြန်မာကဗျာသဘော၊ အလင်္ကာ သဘောတို့ကို ကောင်းစွာမြင်လာနိုင်သည်။ ဝေါဟာရဖွဲ့ ထုံးနည်း၊ စကားသုံး နှုန်းနည်း၊ သဒ္ဒါနည်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းနည်းတို့ကိုလည်း စနစ်တကျ သိရှိလာ နိုင်ပေသည်။

          ယနေ့တိုင် မြန်မာတို့ လက်သုံးပြုနေကြသည့် “ပညာရဲရင့်ပွဲလယ်တင့်”ဟူ သော စကား၊ “သားတို့ရုပ်ရည်၊ သီတာမည်သား၊ ရေကြည်ချမ်းမြ၊ တစ်ပေါက်ကျက၊ မိဘတို့ဝမ်း၊ ငြိမ်းစတမ်းဖြင့်” ဟူသောစကား၊ “ဃရာဝါသ၊ သမ္မာဖြင့်၊ ဒုက္ခ ဖွဲ့ နှောင်၊ လူတို့ဘောင်ဝယ်”ဟူသော စကား စသည်တို့သည် ကိုးခန်းပျို့ လာ စကားများပင် ဖြစ်လေသည်။

          ဤသို့ ထင်ရှားသော ကိုးခန်းပျို့ကို ဖွဲ့ဆိုသူကား အခြားသူမဟုတ်။ ရှင်မဟာ ရဋ္ဌသာရမထေရ်ပင်တည်း။ ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရသည် အင်းဝခေတ်စာဆို ဖြစ်သည်။ သက္ကရာဇ် ၈၃ဝတွင် ဖွား၍ ၈၉၂ ခုတွင် လွန်တော်မူသည်။ ဤကိုးခန်းပျို့ကို ၈၈၅ ခု၊ သက်တော် ၅၅ နှစ်အရွယ်တွင် စတင်ဖွဲ့ ဆိုသည်။ တိုင်းပြည် မငြိမ်မသက် ဖြစ်နေသဖြင့် ၃နှစ်အကြာ ၈၈၈ ခုနှစ်တွင်မှ ပြီးစီးလေသည်။

          ရှေးဟောင်း မြန်မာစာပေတွင် “ပျို့”သည် ခေတ်စားသော ကဗျာအဖွဲ့အနွဲ့ ပင် ဖြစ်သည်။ ဘုရားဟောကျမ်းဂန်လာ ဗုဒ္ဓဝင်ဇာတ်တော် နိပါတ်တော်များမှ ကောင်းနိုးရာရာ ဝတ္ထုကြောင်းတို့ကို ထုတ်နုတ်လျက် လေးလုံးစပ်လင်္ကာဖြင့် နှစ်သက်စဖွယ် ဝေဝေဆာဆာ ချဲ့ထွင်ဖွဲ့ဆိုထားခြင်းကို “ပျို့”ဟူ၍ ခေါ်ကြသည်။ ကိုးခန်းပျို့သည် ၅၅၀ ဇာတ်လာ ဟတ္ထိပါလဇာတ်ကို ဖွဲ့ဆိုချက် ဖြစ်သည်။ ဟတ္ထိပါလ၊ အဿပါလ၊ ဂေါပါလ၊ အဇပါလ ညီနောင် လေးဦးတို့ လောက စည်းစိမ်ကိုမမင်ဘဲ တောထွက်ခန်းအကြောင်း ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဤပျို့၏ အဓိက တင်ပြချက်သည် ဗုဒ္ဓ၏တရားတော်ပင် ဖြစ်သည်ဟု ယူသင့်သည်။ သို့ သော် ထူးခြားသည်ကား ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရသည် တရားသဘောကို တင်ပြရာတွင် လောကီလူသားတို့၏ အမှုကိစ္စတို့ကို လျစ်လျူပြု၍မထား။ အခွင့်သင့်တိုင်း ထည့် သွင်း ဖွဲ့ဆိုခြင်းပြုလေသည်။

          ဟတ္ထိပါလတို့၏မိခင် ပုဏ္ဏမကြီး မယားဝတ္တရားကျေပွန်ပုံကို တင်ပြရာ၌ ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရက ပုဏ္ဏမကြီးသည် မျိုးတို့ကို ရေစိမ်ရန်၊ ထွန်ရန်၊ ကြဲရန်၊ကောက်စိုက် ပျိုးနုတ်ရန်၊ ကျွဲနွားတို့ကို ခြံမှ ထုတ်ရန်၊ လယ်တွင် မူများ မောင်း များဖြင့် ရေသွင်းရန်၊ ဆန် စပါးတို့ကို ဖွပ်ထောင်းရန် အစရှိသော တောင်သူ လယ်သမား ကိစ္စအဝဝတို့ကို ခင်ပွန်းလင်အား မခိုင်း။ မယားကောင်းပီပီ မိမိ ကိုယ်တိုင် ငယ်သားတို့ ဆောင်ရွက်အောင် ကောင်းစွာကြည့်ရှုစီစဉ် ဆော်သြ တတ်ကြောင်း ဖွဲ့ဆိုထားသည်မှာ လွန်စွာနှစ်သက်ဖွယ်ရာ ဖြစ်လေသည်။

လင်ကိုမခိုင်း၊ နေ့တိုင်းညဉ့်က

နိုးလုံ့လလျက်၊ စိမ်ထ မျိုးပဲ

ထွန်ကြတကြိုက်၊ ကောက်စိုက်ပျိုးနုတ်

 ခြံထုတ်ကျွဲနွား၊ လယ်အားရေလောင်း

သွန်းခူမောင်းနှင့်၊ ဖွပ်ထောင်းချက်ပြုတ်

နှုတ်မညံ့လျှင်း၊ ဆော်ဖန်ပြင်းသည်

ဪတင်း စီရင်ရန်၏တည်း။

          ထို့နောက် ပုဏ္ဏမကြီး၏အိမ်ဝယ် ဝါဖန်သံ၊ ဝါကြိတ်သံ၊ ချည်ဝင့်သံတို့ဖြင့် တစ်ရံမပြတ် တညံညံရှိပုံ၊ ချည်သွတ်ခြင်း၊ ချည်စာတင်ခြင်းတို့ဖြင့် အိမ်သားများ မအားမလပ်ရှိကြပုံ၊ ချည်ချခြင်း၊ ရက်ကန်းရှယ်ခြင်း၊ ရက်ကန်းရက်ခြင်း အမှု သုံးပါးလုံး စုံလင်စွာ လုပ်ကိုင်ကြပုံတို့ကိုလည်း ဖွဲ့ဆိုထားသည်မှာ လွန်စွာ အသက်ပါလှသည်။

ဗိုင်းမှု ဝါမှု၊ ညီစေတုသို့

ဖန်ပြု ဖျစ်ကြိတ်၊ အိမ်လုံးထိတ်မျှ

မဆိတ်မညံ၊ ချည်ငင်သံလည်း

တစ်ရံမပြတ်၊ ချားရဟတ်နှင့်

ချည်သွတ်မချာ၊ ချည်စာယူထ၊ မအားကြသည့်

 ချည်ချ ချည်ရှယ်၊ လုပ်ဖွယ်မပျက်

လက်ရက်ယဉ်ခုံ၊ သုံးပါးစုံလျက်။

 

          ဧသုကာရီမင်းကြီးနှင့် ဖခင်ပုဏ္ဏားကြီးတို့က ဂေါပါလသတို့သားကို နောင် တော် နှစ်ဦးနည်းတူ တောမထွက်ရန် ပြောသည်။ အကယ်၍ တောမထွက်ပါက မင်းစည်းစိမ်ကို အပ်နှင်းမည့်အကြောင်းလည်း ပြောလာကြသည်။ ထိုအခါ ဂေါပါလက လက်မခံ။ တော၌ပျောက်သော နွားကို ရှာဖွေသကဲ့သို့ ကုသိုလ် တရားကို ရှာဖွေရန် ရသေ့ရဟန်းပြုအံ့ဟု ဆို၏။ ထိုသို့ဆိုရာတွင် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရ သည် တောင်သူလယ်သမားတို့ နွားကို ချစ်ခင်ပုံ၊ လယ်ကိုခင်ပုံ၊ စိုက်ပျိုးမှု၌ စိတ်ဝင်စားပုံတို့ကို ထိမိပိုင်နိုင်စွာ ထည့်သွင်းဖွဲ့ဆိုခဲ့လေသည်။

မိုးရွာထစ်အုန်း၊ လုပ်ဆောင်တုန်းဝယ်

လျှိုပုန်းစုံပြား၊ ပျောက်သည့်နွားကို

ယောကျာ်းနွားရှင်၊ ဖွေမမြင်၍

ထွန်ချင်ငမ်းငမ်း၊ လယ်မှာလွမ်းလျက်

တသမ်းလျှောက်လျှောက်၊ တချောက်ချားချား

ဖွေကြည့်များသော်

နွား၏ခြေရာ၊ မြင်သောခါ၌

မျက်နှာရွှင်ပျ၊ စိတ်ကြွကြွလျှင်

မရမချင်း၊ ရှာဖွေပြင်းသို့။

          ဤအခန်း၌ပင် ဂေါပါလသတို့သားက ပညာ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ဟိရီတရား၊ သုတတရားတို့ကိုဆောင်လျက် ဝီရိယစိုက်ထူကာ သီလဆောက်တည်ခြင်း၊ ကမ္မဋ္ဌာန်း စီးဖြန်းခြင်း၊ သဒ္ဓါတရားပွားများခြင်းဖြင့် နိဗ္ဗာန်ကို ရနိုင်ကြောင်း ဆိုထားသည်။ သို့ဆိုရာတွင် တောင်သူလယ်သမားတို့ စွဲကိုင်သော ကိရိယာတန်ဆာပလာများ ကိုလည်းကောင်း၊ တောင်သူလယ်သမားတို့၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာတို့ကိုလည်း ကောင်း၊ ဥပမာ ဥပစာပြု၍ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာစွာ ဖွဲ့ဆိုထားလေသည်။

          ပညာထွန်တုံး၊ ကျည်လုံးထမ်းပိုး

ထွန်ညင်းပိုးလျက်၊ စွဲကြိုးကိုင်ပဲ့

ပန်းဖွဲ့ အဟန်၊ မြဲစိတ်မွန်ဖြင့်

ထွန်သန်ထွန်ကိုင်း၊ တုနှိုင်းဟီရိ

သတိတရား၊ ထွန်သွားလှင်ကန်

သင့်ကြန်စုံပြီး၊ တက်စီးကမ္မဋ္ဌာန်း

ဆော်သံမွှန်းလျက်၊ ရဟန်းဝီရိယ

ထွန်နွားက၍၊ သီလပဠုန် ၊

မိုးရွာဟုန်ဝယ်၊ မအုန်မအောက်

သွေ့ခြောက်လှန်းမာ၊ သဒ္ဒါစေ့မျိုး

ကြဲထွန်ပျိုးမှ၊ ဖြိုးဖြိုးပြည့်ဝှန်

မြိုက်နိဗ္ဗာန်ဟု၊ သီးခွန်တက်ပွား

မမွတ်ရှားသည်

ဂုဏ်အားမယုတ်၊ မကြုံတည်း။

           ရှေးဟောင်း မြန်မာစာပေလောကတွင် စာဆိုများစွာတို့သည် ထီးမူနန်းရာ တို့ကိုသာ အသားပေးဖွဲ့ဆိုကြသည်။ ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရနှင့် စာဆိုအနည်းငယ်တို့သာ ဗိုင်းမှု၊ ဝါမှု၊ ထွန်ယက်စိုက်ပျိုးမှုတို့ကို အလေးပေး ဖွဲ့ဆိုကြသည်။ စင်စစ်အားဖြင့် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရသည် လယ်ယာကိုင်းကျွန်း ပတ်ဝန်းကျင်တွင်လည်းကောင်း၊ ဗိုင်းမှု၊ ဝါမှု ပတ်ဝန်းကျင်တွင်လည်းကောင်း ကြီးပြင်းလာခဲ့ရသူမဟုတ်ပေ။ အဖမှာ ဟံသာဝတီဘုရင်မကြီး ရှင်စောပု၏အနွယ် ဖြစ်သည်။ အမိမှာ အင်းဝ မြို့တည် သတိုးမင်းဖျား၏အနွယ် ဖြစ်သည်။ ထီးရိပ်နန်းရိပ်တွင်သာ ကြီးပြင်း လာခဲ့ရသူ ဖြစ်သည်။ နောင်အခါတွင်လည်း ရဟန်းဘဝဖြင့် အရိုးထုတ်ခဲ့သူ ဖြစ်သည်။ သို့စဉ်လျက် ဆရာတော်သည် ထွန်ယက်စိုက်ပျိုးမှုကို မြတ်နိုး၏။ ဗိုင်းမှု၊ ဝါမှုကို နှစ်သက်၏။ ဤအမှုတို့သည် မြန်မာတို့၏ အသက်သွေးခဲ ဖြစ် သည်ကို ကောင်းစွာဆင်ခြင်မိ၏။ ဤအမှုနှင့် ဤအမှုပြုသူတို့ကို ချစ်ခင်လေးစား၏။ ထို့ကြောင့် ယင်းတို့ကို လျစ်လျူမပြု၊ သေချာစွာ ဂရုတစိုက်လေ့လာလျက် တရားတော်ကို အဓိက ဖွဲ့ ဆိုရသော ဤပျို့၌ပင် အခါအခွင့်သင့်တိုင်း ထည့်သွင်း ဖွဲ့ ဆိုခြင်း ပြုခဲ့ပေသည်တကား။

မင်းယုဝေ