တက်တိုး - လောကနီတိ

အခန်း (၁)

ပညာရှိတို့ကိုဆိုသောအခန်း

Chapter (1)

On 'The Sage" 

(၁) ငါသည် ရတနာသုံးပါးကို ရှိခိုးပြီး၍ အထူးထူး

သော ကျမ်းဂန်တို့မှ ကောက်နုတ်အပ်သော လောက နီတိအမည်ရှိသော ဤကျမ်းကို မာဂဓ (ပါဠိ) ဘာသာ ဖြင့် အကျဉ်းမျှ ဆိုအံ့။ 

(1) After kowtowing the Three Gems, I will recite briefly in Pali this Loka Niti treatise made up of extracts from various texts.

ရှင်းချက်။ ။ ရှေးခေတ်ကျမ်းပြုဆရာတို့သည် ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသုံးပါးကို ရှိခိုးကန်တော့ပြီးနောက် မိမိတို့ ရေးသားစီရင်မည့်ကျမ်းကို ပြုကြသည်။ ယင်းသည် ထုံးစံအတိုင်းပင် ဖြစ်၏။ လောကနီတိကျမ်း သည် အခြားသောကျမ်းများမှ အချက်အလက်များကို

ကောက်နုတ်၍ စီရင်ထားသောကျမ်း ဖြစ်သည်။ 

Explanation: Treatise writers of old made obeisance to the Buddha, the Dhamma and the Sangha before they wrote the treatise. This is according to custom. Loka Niti is a compilation of points and facts extracted from various treatises. The author says he is going to write (or recite) briefly.

(၂) စင်စစ် ဤကျမ်းသည် လောက၌ ယောက်ျားတို့ ၏အနှစ်လည်း မည်၏။ မိဘလည်း မည်၏။ ဆရာလည်း မည်၏။ အဆွေခင်ပွန်းလည်း မည်၏။ ထို့ကြောင့် ဤ နီတိကျမ်းကို သင်ကြားတတ်မြောက်သောယောက်ျား သည်အကြားအမြင်များသော၊ မြင့်မြတ်သော ပညာ တတ်ယောက်ျား ဖြစ်၏။

(2) In this world, Loka Niti is the essence, the parents, the teacher or the friend of men. The man who has mastered this treatise is full of general knowledge and is noble and educated. 

ရှင်းချက်။ ။ ဤလောကနီတိကျမ်းသည် လူသားတို့၏ အားကိုးစရာ ပညာပေးစာအုပ် ဖြစ်သည်။ ဤကျမ်းကို တတ်မြောက်သူသည် ပညာဗဟုသုတနှင့်ပြည့်စုံသော ပညာတတ်တစ်ဦး ဖြစ်ပေသည်။ 

Explanation: This Loka Niti treatise is a dependable book of instructions. The person who is well versed in this treatise is one who is full of general knowledge and well-educated.

(၃) ပျင်းသောသူ အား အတတ်ပညာ အဘယ်မှာ တတ်အံ့နည်း။ အတတ်ပညာ မရှိသောသူအား ဥစ္စာ အဘယ်မှာ ရအံ့နည်း၊ ဥစ္စာမရှိသောသူအား အဆွေ ခင်ပွန်း အဘယ်မှာရအံ့နည်း။ အဆွေခင်ပွန်း မရှိသော သူအား ချမ်းသာ အဘယ်မှာ ရအံ့နည်း၊ ချမ်းသာမရှိသောသူအား ကောင်းမှု အဘယ်မှာ ရအံ့နည်း၊ ကောင်း မှုမရှိသောသူအား နိဗ္ဗာန် အဘယ်မှာ ရနိုင်အံ့နည်း။

(3) How will the lazy person acquire knowledge? How will the person without knowledge get wealth? How will the person without wealth get friends! How will the person without friends obtain happiness? How will the person without happiness gain merit? How will the person without merit attáin Nibbana?

ရှင်းချက်။ ။ ဤအပိုဒ်သည် ပျင်းရိခြင်း၏ မကောင်းသောအကျိုးဆက်များကို ဖော်ပြထားသည်။ ပျင်းလျှင် အတတ်ပညာ မရ၊ အတတ်ပညာမရလျှင် ဥစ္စာမရ၊ ဥစ္စာမရလျှင် မိတ်ဆွေမရ၊ မိတ်ဆွေမရလျှင် ချမ်းသာ ခြင်းမရ၊ ချမ်းသာခြင်းမရှိလျှင် ကုသိုလ်မရ၊ ကုသိုလ်မရ လျှင် နိဗ္ဗာန်ရောက်မည် မဟုတ်ဟူ၍ မကောင်းကျိုး အဆက်များကို ဖော်ပြထားသည်။ အပျင်းမရှိဖို့ အဓိက ဖြစ်သည်။ 

Explanation: This stanza shows the series of bad effects of laziness. A lazy person will not get knowledge, then wealth, then friends, then happiness, then merit, and then such a person will not attain Nibbana. It is important not to be lazy.

(၄) အတတ်နှင့်တူသောဥစ္စာသည် မရှိ အတတ်ကို ခိုးသူတို့သည် မယူနိုင်ကုန်၊ ဤလောက၌ အတတ်သည်ကား အဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်၏။ တမလွန်ဘ၀၌ ချမ်းသာ ကို ဆောင်တတ်၏။ 

(4) There is nothing equal to learning. Thieves cannot steal learning. In this world, learning is a friend and mate. It carries happiness to the next life. 

ရှင်းချက်။ ။ လူ့ဘဝမှာ အတတ်ပညာသည် အရေး အပါဆုံး ဖြစ်သည်။ အတတ်ပညာရှိလျှင် ယခုဘဝ

နောင်ဘဝတို့မှာ ချမ်းသာခြင်း ရနိုင်ပေမည်။ 

Explanation: In human life learning is most important. If one has learnign, one can get happiness in this life as well as in the after-life.

(၅) အကြားအမြင်ပညာကို နည်း၏ဟူ၍ မအောက် မေ့ရာ။ မိမိစိတ်ထဲ၌ သွင်းထားရာ၏။ တောင်ပို့၌ ရေပေါက်သည် ကျဖန်များစွာ ကြာရှည်သဖြင့် ပြည့်သကဲ့သို့ တည်း၊

(5) Do not think little of general knowledge. You should store it in your mind. The anthill will be full after drops of water fall on it for a long time. 

ရှင်းချက်။ ။ ဗဟုသုတကို အထင်မသေးပါနှင့်။ မိမိ စိတ်ထဲတွင် ရသမျှဗဟုသုတကို သိမ်းဆည်းထားပါ။ ခြတောင်ပို့ပေါ်မှာ ရေပေါက်များစွာ ကြာရှည်ကျလျှင် ထိုတောင်ပို့သည် ရေပြည့်သွားပေလိမ့်မည်။ 

Explanation: Do not despise general knowledge. You should acquire it. Your mind will be full of knowledge gradually just as an anthill is full after drops of water falling on it for long.

(၆) နှုတ်မှုပညာကိုလည်းကောင်း၊ လက်မှုပညာကို လည်းကောင်း ငယ်သည်ဟူ၍ မအောက်မေ့ရာ။ ကုန်စင်အောင်တတ်မှုကားတစ်ခုသောအတတ်သည်လည်းအသက်မွေးဝမ်းကျောင်းဖြစ်ပါသည်သာ

လျှင် တည်း။

(6) Do not think little of art or science. If one is well versed in one of them, that one will become a means of earning one's living. 

ရှင်းချက်။ ။ နှုတ်မှုပညာသည် ဝိဇ္ဇာပညာ၊ လက်မှု ပညာသည် သိပ္ပံပညာဟု မှတ်သင့်သည်။ အကယ်၍ သင်သည် ဤပညာနှစ်ရပ်ရှိ တစ်ခုခုသောပညာကို တတ်ကျွမ်းလျှင် သင့်အဖို့ သက်မွေးဝမ်းကျောင်းပညာ ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။

Explanation: Art is theoretical knowledge. Science is practical knowledge. If one has learnt one of these two branches of learning, that knowledge will be good for earning one's living.

(၇) တောင်တောင်ဟူသမျှ၌ ပတ္တမြား မရှိ၊ ဆင်ဆင် ဟူသမျှ၌ အမြုတေ မရှိ တောတောဟူသမျှ၌ စန္ဒကူး မရှိ။ အရပ်တိုင်း အရပ်တိုင်း၌ ပညာရှိသုခမိန် မရှိ။ 

(7) There is no ruby in every mountain. There is no life-sustaining pearl in every elephant. There is no sandalwood in every forest. There is no sage in every place.