ချမ်းမြေ့ဆရာတော် - ချမ်းမြေ့မင်္ဂလာသင်စရာ

 

၁။ အသေ၀နာ စ ဗာလာနံ၊ ပဏ္ဍိတာနဉ္စ သေ၀နာ။

ပူဇာ စ ပူဇနေယျာနံ၊ ဧတံ မင်္ဂလမုတ္တမံ။ 

 

1. Not to associate with fools, to associate with the

wise and to honour those who are worthy of

honour; this is the highest blessing.

 

၁။ ဒေဝတေ- သိလိုရေးဖြင့် မေးလျှောက်ထားသည့် အိုနတ်သား။

          (က) အသေဝနာ စ ဗာလာနံ- ဒုစရိုက်ပြုငြား လူမိုက်များကို

နီးပါးမယှဉ် ဝေးစွာကြဉ်၍ ခင်မင်သမှု အပေါင်းအသင်း မပြုခြင်းသည် လည်းကောင်း။

          (ခ) ပဏ္ဍိတာနဉ္စ သေဝနာ- ဒုစရိုက်ရှောင်ကြဉ် ကြောင်းကျိုး

မြင်၍ ဖြူစင်စိတ်ဓာတ် သူတော်မြတ်ကို ဆည်းကပ်မှီတင်းဆက်ဆံပေါင်းသင်းခြင်းသည် လည်းကောင်း။ 

 

          (ဂ) ပူဇာ စ ပူဇနေယျာနံ- ရတနာသုံးဖြာ ဆရာမိဘ သီလ စင်ကြယ် သက်ရွယ်ကြီးသူ ဂုဏ်ကြီးသူနှင့် ရှိမူကျေးဇူးဖြောင့်ဖြူးစိတ်ဓာတ် ပူဇော်အပ်ကို လေးမြတ်ကော်ရော် ပူဇော်ခြင်းသည် လည်းကောင်း။

 

          ဧတံ-ဤတရားသုံးပါးသည်၊ ဥတ္တမံ- ချမ်းသာဆောင်တတ် လွန်ထူးမြတ်သည့်၊ မင်္ဂလံ- ကြီးပွားချမ်းသာကြောင်း ကောင်းမြတ်သော မင်္ဂလာပါပေတည်း။

 

အကျဉ်းချုပ် မှတ်ရန် 

 

(၁) ဒုစရိုက်ပြုသူ လူမိုက်နှင့် မပေါင်းသင်းခြင်း။ 

(၂) ဒုစရိုက် ရှောင်ကြဉ်သူ လူလိမ္မာ ပညာရှိနှင့် ပေါင်းသင်းခြင်း။ 

(၃) ရတနာသုံးဖြာ ဆရာ မိဘစသော ပူဇော်ထိုက်သူကို ပူဇော်ခြင်း။

ဤသုံးပါးသည် ကြီးပွားချမ်းသာကြောင်း ကောင်းမြတ်သော မင်္ဂလာများဖြစ်ပါသည်။

ဆောင်      လူမိုက်ရှောင်ကြဉ်၊ ပညာရှင်၊ အစဉ် ပေါင်းသင်းပါ။ ပူဇော်ထိုက်က၊ ပူဇော်ကြ၊ ဒါမှမင်္ဂလာ။

သင်ကြားရေး အထောက်အကူ

အသေဝနာ စ ဗာလာနံ၊ ပဏ္ဍိတာနဉ္စ သေဝနာ 

 

၁၊ ၂။လူမိုက်ကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ ပညာရှိကို ပေါင်းသင်းခြင်း မင်္ဂလာ

 

လူမိုက်လက္ခဏာ ၃ ပါး

 

(၁) အပြစ်မကင်းသော အကြံအစည်ကိုသာ ကြံစည်လေ့ ရှိခြင်း-ဒုစ္ဆိန္တိတစိန္နီ၊ 

(၂) အပြစ်မကင်းသော စကားကိုသာ ပြောဆိုလေ့ ရှိခြင်း= ဒုတ္တာသိတဘာသီ၊ 

(၃) အပြစ်မကင်းသော အလုပ်ကိုသာ ပြုလုပ်လေ့ရှိခြင်း= ဒုက္ကဋကမ္မကာရီ၊ 

ဤသုံးပါးသည် လူမိုက်ဟု သိကြောင်း အမှတ် လက္ခဏာများတည်း။ 

 

ပညာရှိ သူတော်ကောင်း လက္ခဏာ ၃ ပါး

 

(၁) အပြစ်ကင်းသော အကြံအစည်ကိုသာ ကြံစည်လေ့ ရှိခြင်း-သုစိန္တိတစိန္တံ ၊ 

(၂) အပြစ်ကင်းသော စကားကိုသာ ပြောဆိုလေ့ ရှိခြင်း= သုဘာသိတဘာသီ၊ 

(၃) အပြစ်ကင်းသော အလုပ်ကိုသာ ပြုလုပ်လေ့ရှိခြင်း=သုကတကမ္မကာရီ၊ 

ဤသုံးပါးသည် ပညာရှိ သူတော်ကောင်းဟု သိကြောင်း အမှတ်လက္ခဏာများတည်း။

 

(ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ စာ ၂၀၈၊ စာပိုဒ် ၂၄၆)

 

ဒုစရိုက် ၁၀ ပါး

          (၁)သတ္တဝါ၏အသက်ကို သတ်ခြင်း။ (၂) သူတပါး၏ ပစ္စည်းကို မတရားယူခြင်း။ (၃)ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်း။ ကာယဒုစရိုက် ၃ ပါး။

          (၁) လိမ်ပြောခြင်း= မုသာဝါဒ၊ (၂)ကုန်းတိုက်ခြင်း= ပိသုဏ ဝါစာ၊ (၃) ကြမ်းတမ်း ရိုင်းစိုင်းသောစကားကို ပြောခြင်း=ဖရုသဝါစာ၊ (၄) အကျိုးမရှိ အနှစ်မရှိသော စကားကိုပြောခြင်း= သပ္ပပ္ပလာပ၊ ဝစီဒုစရိုက် ၄ ပါး။

          (၁)သူတပါးပစ္စည်းကို ရလိုသမှု ရှေးရှုကြံစည်စိတ်=အဘိဇ္ဖာ၊ (၂)သူတပါးကို ဖျက်ဆီးလိုစိတ်= ဗျာပါဒ၊ (၃)မှားယွင်းသော အယူဝါဒကို ယုံကြည်ကိုးကွယ်ခြင်း-မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မနောဒုစရိုက် ၃ ပါး။ ပေါင်း ဒုစရိုက် ၁၀ ပါး။

 

သုစရိုက် ၁၀ ပါး

          (၁)သတ္တဝါ၏အသက်ကို သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ (၂) သူတပါး၏ ပစ္စည်းကို မတရားယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ (၃) ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း။ ကာယသုစရိုက် ၃ ပါး။

          (၁) မှန်သောစကားကို ပြောဆိုခြင်း=သစ္စဝါစာ၊ (၂)သူနှစ်ဦး တို့ကို ချစ်ခင် ညီညွတ်စေသော အစေ့အစပ် စကားကို ပြောဆိုခြင်း= အပိသုဏာဝါစာ၊ (၃) နူးညံ့ချိုသာ သာယာပြေပြစ်သော စကားကိုပြောဆိုခြင်း= သဏဝါစာ၊ (၄) အကျိုးရှိ၍ အနှစ်ပြည့်သော စကား ကိုသာ ပညာဖြင့် ချင့်ချိန်ပြောဆိုခြင်း= မန္တဝါစာ။ ဝစီသုစရိုက် ၄ ပါး။

           (၁)သူတပါး၏ပစ္စည်းကို ရယူလိုစိတ် မရှိခြင်း= အနဘိဇ္ဖာ၊ (၂)သူတပါးကို ဖျက်ဆီးလိုစိတ် မရှိခြင်း= အဗျာပါဒ၊ (၃)မှန်သော ဘာသာအယူဝါဒကို ယုံကြည်ကိုးကွယ်ခြင်း=သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ မနောသုစရိုက် ၃ ပါး၊ ပေါင်း သုစရိုက် ၁၀ ပါး။

 

ဆောင်

သက်သတ်ခိုးခြင်း၊ မှားယွင်းကာမ၊ ဤသုံးဝ၊ မှတ်ကြ ကာယကံ။ 

မုသားကုန်းတိုက်၊ ရိုင်းမိုက်ကြမ်းညစ်၊ အနှစ်မပါ။ပြောဆိုတာ၊ လေးဖြာ ဝစီကံ။ 

သူ့ပစ္စည်းကို၊ ရလိုတွေးကြံ၊ သူပျက်ရန်ကို၊ ကြံစည် စဉ်းစား၊ အယူမှား၊ သုံးပါး မနောကံ။ 

ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး၊ ရှောင်ကြဉ်ငြား၊ ဆယ်ပါး သုစရိုက်ကံ။ 

ဒုစရိုက်ကံများ၊ ပြုလုပ်း၊ လားရ ပါယ်လေးတန်။ 

သုစရိုက်ကံများ၊ ပြုလုပ်ငြား၊ လားရ နတ်နိဗ္ဗာန်။