ကောင်းသာ - အင်္ဂလိပ်တွေနုတ်ကျိုးနေတဲ့ဗမာပြည်

“ဗမာပြည်။ ဗန်းမော်မှ ပင်လယ်ပြင်အထိ ပိုနီးသော ရှမ်းပြည်နယ်နဲ့ ရခိုင်မြောက်ပိုင်း၊ တနင်္သာရီမြောက်ပိုင်းများ ပါဝင်သော ဧရာဝတီတောင်ကြားဒေသကို ခေါ်သည်”

                                                                                                      “ဂျီ၊ အီး၊ ဟာဗေး”

                ဗြိတိန်က ဗမာ့နယ်ပယ်ကို ၁၈၂၆ ခု ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်တွဲဆက် လိုက်ပြီးနောက် ရာစုနှစ်တစ်ခုကျော်လာချိန် အိန္ဒိယအင်ပိုင်ယာရဲ့ စင်ဒရဲ လားအဖြစ် သတ်မှတ်ကြသော “ဘုရားစေတီများ၏နယ်မြေ” မှာ ဆန် စပါး၊ ရေနံ၊ ကျွန်းသစ်နဲ့ အင်ပိုင်ယာရဲ့ လုပ်ငန်းအားလုံးမှာ အသုံးဝင် စေမှုမြောက်မြားစွာ ပင်မမူလအားဖြင့် ပေးပါတယ်။ ဘင်္ဂလားပင်လယ် အော်ရဲ့ အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းကို နောက်ခံပြုထားတဲ့ တိတ်ဆိတ် ”

သော ပြီးပြည့်စုံတဲ့ “အာကာဒီးယန်း” နယ်မြေမျိုးဖြစ်တဲ့ ဗမာပြည်မှာ အရေးပေါ်အချက်ပေးသံများမှ ဖယ်ရှားပြီး စစ်နဲ့ ဝေးကွာနေခဲ့ရတယ်။ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာမှာ အငြင်းပွားမှုမရှိ။ ကြီးစိုးခဲ့တဲ့ ဗြိတိန်ရဲ့ ကမ်းရိုးတန်းခရိုင်နယ်အဖြစ် ကာကွယ်ထားခဲ့တဲ့ မင်းရဲ့ မြောက်ဘက်နဲ့ အရှေ့ဖျား နယ်ခြားဒေသဖြစ်တဲ့ ဗမာပြည်ဟာ ငှက်ဖျားထူထပ်ရာ တောင်ကုန်းလျှိုးမြောင်းတွေပေါများလှလို့ “ဆာဂျော့ချ်ိုက်” သရုပ်ဖော်တဲ့ “ဧရာမ စစ်ရေး အတားအဆီးဒေသတစ်ခု” ဖြစ်နေပါတယ်။

ဗမာတွေက သူတို့ရဲ့ နှစ်ခြိုက်စရာ ပိုးသားအရှေ့နယ်ကို “ရွှေပြည် တော်” ရွှေရောင်တိုင်းပြည်လို့ ခေါ်ကြတယ်။ စပါးလယ်ကွင်းတွေက မေလ၊ အောက်တိုဘာလအထိ စိမ်းလန်းစိုပြည်နေရာက စပါးတွေသီး လာတဲ့ နိုဝင်ဘာလမှာ ဒီလယ်ကွင်းတွေက ရွှေဝါရောင်တွေလွှမ်းလာတဲ့ အတွက် ဧရာဝတီမြစ်ဝကျွန်းပေါ် အေးတစ်ခွင်ရွှေအိုရောင်စစ်စစ်ဖြစ်လာ တယ်။ ဗန်းမော်ကနေ တရုတ်နယ်စပ်ဗစ်တိုးရီးယားပွိုင့်အထိ၊ မိုင်လေး ရာအတွင်း ဗမာ့ကျေးလက်တောရွာတိုင်းမှာ တွေ့ရမှာတွေကတော့ ရွှေ ရောင်တဝင်းဝင်း ဘုရားပုထိုးစေတီတွေ၊ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတွေမှာ မနက်စောစော အရုဏ်တက်ချိန်မှာ သင်္ကန်းဝတ်ဘုန်းကြီးတွေ ရွာစဉ် အနှံ့ ဆွမ်းခံကြွနေတဲ့ ရှုခင်းပါပဲ။

လူတစ်ယောက်ရဲ့ ဘဝမှာ တစ်သက်တစ်ခါသာရနိုင်တဲ့အတွေ့ အကြုံတွေ့ကြားမှာ ရန်ကုန်မြစ်ကြောင်းနဲ့ ပထမဆုံးအကြိမ်ချဉ်းကပ် လာနေခိုက် ပျော်မွေ့ဖွယ်ခံစားမှုပဲ ဖြစ်တယ်။ သင်္ဘောမာလိန်မှူးက သင်္ဘောဦးဆင်ဦးကင်းထိပ်က ကုန်းဘောင်ထိုးကမ်းကပ်လိုက်စဉ် ခရီး သည်က ဗမာပြည်ဆိပ်ကမ်းကို ပထမဆုံး ဖျတ်ခနဲ ကြည့်မိတယ်။ ညဘက် ငါးဖမ်းပြီးလို့ အိမ်ပြန်လာတဲ့ တံငါသည်တွေကို ခပ်ဝေးဝေးမှာ မြင်ရလျက် ရွှံ့နွံထဲလူးနေကြတဲ့ ကျွဲတွေကိုလည်း ရန်ကုန်မြစ်ကမ်းခြေ ရွံ့တောတွေမှာ တွေ့နေရတယ်။ သင်္ဘောရန်ကုန်ကိုကပ်လာစဉ်ကတည်း က ပထမအသက်ရှူမှားလောက်ဖွယ် ရှုခင်းကတော့ ခမ်းနားတင့်တယ် ကျက်သရေရှိလှတဲ့ ပေပေါင်း ၃၆၈ ပေအမြင့်ရှိ ရွှေအတိ ကျောက်မျက်ရတနာပေါင်းစုံဖုံးလွှမ်းနေတဲ့ ရွှေတိဂုံဘုရားကို ဗုဒ္ဓဘာသာလောကတစ်ခွင် လုံး အမွန်မြတ်ဆုံး ကုသိုလ်တော်အဖြစ် ဖူးမြော်ရခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့ရဲ့ အမြင့်ဆုံးတောင်ကုန်းထိပ်မှာ တည်ထားတဲ့ ရွှေတိဂုံစေတီတော်ကြီးက အရပ်ရှစ်မျက်နှာ မိုင် ၂၀ ကျော်အကွာကပင် ဖူးမြင်ရပြီး ညဘက်မီးရောင်အောက်ထိန်ထိန်ဝင်းနေပြီး နေ့ဘက်မှာ နေရောင် အောက်မှာ ရွှေရောင်တွေတလက်လက်တောက်ပနေတော့တယ်။

သူ့ကို ချစ်မြတ်နိုးပြီး ကောင်းစွာ နားလည်ထားသူတွေအတွက် ဗမာပြည်က အမြဲပဲ ကြာပန်းတွေ သက်တံ့တွေရဲ့ နယ်မြေဖြစ်နေခဲ့ပြီး အခုတော့ နိပွန်တွေအုံနဲ့ ကျင်းနဲ့ ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်တာကို နက်နက် ရှိုင်းရှိုင်းခံနေရပါတယ်။ “ထရိုက်ရှကေ”ရဲ့ လှပတဲ့စကားလုံးတွေအရ “လူဆိုတာ သူချစ်မြတ်နိုးသော အရာကို နားလည်သဘောပေါက်နိုင် တယ်” ဆိုသလိုပင် အရှေ့ဖျားက ဒီဗမာပြည်ကို နားလည်မှုလွဲမှားခဲ့ခြင်း မှာ မျိုးရိုးဗီဇအကြောင်းရင်းတွေပါနိုင်ပါတယ်။ ဗမာပြည်ဌာနေမှန်ရင် ဗမာတို့ရဲ့ ထူးချွန်လှတဲ့အရည်အသွေးများစွာကို အသိအမှတ်ပြုတတ်ကြ တာချည်းပါပဲ။ ဗမာတွေရဲ့ နေအိမ်တွေထဲ သက်သောင့်သက်သာ သွား လည်ပတ်ရင်း ဗမာ ရှေးလူကြီး သက်ကြီးရွယ်အိုတွေနဲ့ မိတ်ဖြစ်ဆွေဖြစ် စကားစမြည် ပြောကြည့်ရုံနဲ့ နားလည်ကြမှာပါ။ ဗမာစာစကားနဲ့ စာပေ

တွေပါ ချစ်တတ်လာရင် ဒီတွေ့ရှိမှုက “ဝေးကွာလှမ်းတဲ့ အရှေ့ဖျား ဦးနှောက်မျိုး” လိုရှိတော့မှာ မဟုတ်ဘူး။ အတူတကွ အလုပ်လုပ်စဉ်

ဆော့ကစားစဉ် ရဲဘော်ရဲဘက်စိတ်ရှိမှုကြောင့် ပျော်မွေ့ရတာတွေ၊ မီးရထား၊ ရေန္တေ ငွေ့ သင်္ဘောတွေနဲ့ ခရီးသွားခိုက် အပြာရောင် ရှမ်းတောင်တန်း ပေါ်က အုပ်စိုးသူတွေရဲ့ ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်မှုတွေကလည်း မမေ့ရက်နိုင်ပါဘူး။

ရှေးဟောင်းဗြိတိသျှရဲ့ အိန္ဒိယအင်ပိုင်ယာထဲမှာ အိန္ဒိယရဲ့ခရိုင် နယ်တစ်ခုအဖြစ် ကြာရှည်စွာဖွဲ့ စည်းလာခဲ့ရတဲ့ (၁၈၂၆-၁၉၃၇) အတွက်အနောက်တိုင်းကမ္ဘာက ဗမာပြည်ကို အိန္ဒိယရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုပဲလို့ အမှားအယွင်းမရှိ သဘောထားမှတ်ယူခြင်းခံရတယ်။ စိတ်ဓာတ်ရေးအရ ဗမာပြည်က ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေဖြစ်ကြပြီး အိန္ဒိယကတော့ မွေးရာပါ နယ်မြေအဖြစ်က ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့တယ်။ လူမျိုးစုရေးရာအရ လူတို့က ပထမဦးစွာမွန်ဂိုတွေရဲ့ အရှေ့တောင်ပိုင်းကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက် အရှေ့ခရီးထွက်စဉ် ရင်ဆိုင်တွေ့ခဲ့ရတယ်။ နိုင်ငံရေးအရ ဗမာပြည်ဟာ ဗြိတိသျှနဲ့ စစ်ပွဲဆင်နွှဲပြီး ၁၈၈၅ ခု ဗြိတိသျှအင်ပိုင်ယာအောက်ကျရောက် သွားခဲ့ရတဲ့ ကျွန်ဘဝမရောက်မီ ရှေးရှေးနှစ်တစ်ထောင်ကျော်လောက်က ပဒေသရာဇ်သက်ဦးဆံပိုင်စနစ်ကလွဲပြီး တခြားဘာမှသိတာမရှိခဲ့ဘူး။ သမိုင်းရေးရာ မတော်တဆသဘောနဲ့ အိန္ဒိယနဲ့ပေါင်းစပ်လာနေတယ်။ ၁၉၃၇ ဧပြီလမှာ အိန္ဒိယနဲ့ ကွာရှင်းခဲ့ရတယ်။ ဗမာပြည်ရဲ့ တရားသူကြီး ချုပ်ကောင်း “ဆာအသာပိတ်” ဖော်ပြတဲ့ စီးပွားရေးအရ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု သာ ပေးထားတဲ့ လုံးဝလွတ်လပ်ရေးကလွဲရင်း ကိုယ့်ဟာကိုယ် အုပ်ချုပ် ခွင့်နဲ့ နိုင်ငံရေးအဆင့်အတန်း ပေးသင့်တယ်။

ဗမာတွေက မွန်ဂိုတိဘက်ပြည်သူတွေနဲ့ ဆင်တူပြီး အိန္ဒိယနဲ့ ဒဿန၊ ဘာသာရေး၊ အစိုးရသဘောတွေ လက်ဆောင်ရလို့ ကျေးဇူး တင်ထိုက်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တိုင်းပြည်ရဲ့ အမည်နာမကိုတော့ အိန္ဒိယရဲ့ “ဗြဟ္မဏ”ဆီကမရဘဲ တရုတ်ရဲ့ “မီယံ”က တစ်ဆင့်ရခဲ့တယ်။ ဗမာရဲ့ တစ်သီးပုဂ္ဂလသဘောကို အိန္ဒိယနဲ့တရုတ်တို့ရဲ့ ယောက်ျားခွန်အား ပဓာနထားတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုက စုပ်ယူသွားပြီး ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် အနောက်ဘက်က တောင်တန်းတွေ ထူထပ်မှုရဲ့ ကာကွယ်ပေးမှုကို ခံရ ပါတယ်။ ။

ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေဖြစ်တဲ့ ဗမာတွေက အလှအပကို ချစ်တတ်ပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ပိုင် အကျိုးအတွက် အပျော်ကို ရှာကြတယ်။ လိုအင်ဆန္ဒတွေပိုကဲအောင်ထားခြင်းဖြင့် စိတ်အနှောင့်အယှက်အဖြစ်မခံကြဘူး။ သူစိမ်း တွေကို ခံစားချက်မကောင်းတတ်ကြဘူး။ နိုင်ငံခြားသား (ပင်မအားဖြင့် အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်) တို့နဲ့ စီးပွားရေးယှဉ်ပြိုင်မှုမှာ စူးရှမှုဒဏ်မခံနိုင်ခြင်းကတော့ ၁၉၃ဝ ကာလ ကမ္ဘာ့စီးပွားပျက်ကပ်ဆိုက်မှုကြောင့် စိတ်ကျရောဂါ အကြီးအကျယ်ရခဲ့တာကြောင့်ပါပဲ။ အဲဒီအချိန်ထိအောင် ရှောင်တခင် နိုင်ငံခြားသားဧည့်သည်၊ အုပ်စိုးသူဗြိတိသျှ၊ တရုတ်လူမျိုး ၁ သန်းခွဲနဲ့ အိန္ဒိယသားအခြေချ ပြောင်းလာသူတွေဟာ သဘောကောင်းသည်းခံ တတ်တဲ့ ဗမာတွေကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး လှိမ့်ဝင်လာကြပါတယ်။ လူမှုရေး ဆောက်လုပ်ချက်တစ်ခုလုံးက ဒီမိုကရေစီပါ။ ဇာတ်မခွဲဘူး၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှုဒဏ်ကိုတော့ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်တို့ထက် ပိုပြီးထောင်း ထောင်းကြေအောင် ခံခဲ့ရတယ်။

ဗမာအမျိုးသမီးတွေက ပစ္စည်းပိုင်ဆိုင်မှုအခွင့်အရေးအပြည့်အဝ ရှိပြီး လွတ်လပ်စွာ အသက်မွေးကြတယ်။ သူတို့ရဲ့ ရိုးရိုးရှင်းရှင်း ချစ် စရာကောင်းတဲ့ အာရုံကြောင့် ဝတ်စားဟန်မှာ ကိုယ့်စိတ်ကြိုက်အရောင် အသွေး၊ အဆောင်တွေ ရွေးချယ်နိုင်ကြတယ်။ ဒါတွေဟာ အလှအပကို အမြတ်တနိုးကိုးကွယ်လာခြင်းနှစ်တွေ ရာစုနှစ်များစွာကြာခဲ့တဲ့ရလဒ် ကြောင့်ပဲ ဖြစ်တယ်။

အမှန်တကယ် ဗမာတွေက နှစ်မျိုးရှိကြတယ်။ ပထမအမျိုးက “အောက်သားဗမာတွေပါ။ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ ပထမစစ် ၁၈၂၄ နဲ့ ဒုတိယ စစ် ၁၈၅၂ ခုအပြီး အင်္ဂလိပ်တွေရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာနေခဲ့ရသူ ဗမာတွေ ပါဝင်တယ်။ ဧရာဝတီမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၊ စစ်တောင်းနဲ့ သံလွင်မြစ်ဝှမ်း။ ဒီဒေသတွေက တိုင်းပြည်ရဲ့ စိုက်ပျိုးရေးဓနအားလုံးရဲ့ ဗဟိုချက်ဖြစ်တယ်။ ဒီစပါးလယ်ကွင်းက ရန်ကုန်ရဲ့ နှစ်စဉ်ဆန်စပါး ပြည်ပပို့ကုန်တန်ချိန် ၃,ဝဝဝ,ဝဝဝ ရှိတယ်။ တစ်ကမ္ဘာလုံးဆန်တင်ပို့နိုင်မှု အများဆုံးမြို့တော်ကြီးပါပဲ။ တနင်္သာရီတိုင်းလည်း ပါသေးတယ်။ အဲဒီဒေသမှာ သွပ်နဲ့ ကျွန်းသစ်တွေက အဓိကဓနဖြစ်ပြီး ကျွန်းစုတွေ ထောင်ဂဏန်းက အောက်က မလေးကျွန်းဆွယ်၊ စင်ကာပူထိအောင် ရောက်ပါတယ်”

ဒုတိယဗမာက လုံးဝခြားနားတဲ့ တိုင်းပြည်ပါ။ မြောက်မှ တောင် ဘက်သို့ သွယ်တန်းနေတဲ့ တောင်စဉ်တောင်တန်းတွေ အထပ်ထပ် ဗမာ

တောင်ဘက်ချိုင့်ဝှမ်းတွေ ထိရောက်ပါတယ်။ ဒီဗမာပြည်အပိုင်းမှာ အာသံ၊ တိဘက်၊ တရုတ်ရဲ့ ယူနန်ခရိုင်တွေ ပါဝင်ပြီး ငြိမ်းချမ်းတဲ့ ရှမ်းဒေသ၊ စစ်ကိုကြိုက်တဲ့ ကချင်တွေ၊ ခေါင်းဖြတ်မုဆိုးနာဂတွေနဲ့ အရိုင်း နယ်တွေ ပါဝင်တယ်။ ရှားပါးတဲ့ လူမျိုးစုတွေဖြစ်တဲ့ ရခိုင်တောင်၊ ယိုးဒယားနယ်ခြားနားကပ်နေတဲ့ ကရင်နီ (ကယား) ပြည်နယ် ပဒေါင်း လူမျိုးအုပ်စုငယ်လေးတွေ ပါဝင်နေတယ်။ ပဒေါင်းဆိုတာ မိန်းမတွေ လည်ပင်းမှာ “ကြေးဝါကွင်းတွေ အထပ်ထပ်စွပ်ထားတယ်။ အုပ်ချုပ် ရေးမရှိတဲ့ မြောက်ဖျားဒေသ” ဟူးကောင်းတောင်ကြားဒေသကြီးက သူ့ အနောက်ဘက်တိဘက်နဲ့ ထိစပ်နေတယ်။ ၁၉၃ဝ ကတည်းက ဗြိတိသျှ စူးစမ်းလေ့လာရေးအဖွဲ့ က ဒီဟူးကောင်းဒေသမှာ ကျွန်ပေါင်း ၉ဝဝဝ

ကျော်ကို လွတ်မြောက်ခွင့်ပေးလိုက်တယ်။ ဒီဒေသက အမဲလိုက်စံပြနယ် ဖြစ်ပြီး တရုတ်ပြည်ထဲထိ လမ်းမကြီးဖောက်လုပ်နေတယ်။

ဗမာပြည်မြောက်ပိုင်းထဲမှာ သယံဇာတသတ္တုတွေ ကြယ်ဝစွာ ထွက်ပြီး တိုင်းပြည်အလယ်ဗဟိုထိ ရေနံတွင်းတွေ အများအပြားရှိတယ်။ ရှေးဟောင်းမြို့တော် မိုးကောင်းရဲ့ မြောက်ဘက်မှာ ငှက်ဖျားကျတတ်တဲ့ ဒေသရှိပြီး တရုတ်တွေအထွတ်အမြတ်ထားတဲ့ ကျောက်စိမ်းထွက်ရှိတဲ့ ဒေသလည်းရှိတယ်။ မကြာခင်ကမှ ဗမာရှေးဟောင်းမြို့တော် အမရပူရ မှာရှိတဲ့ တရုတ်ဘုရားကျောင်းထဲမှာ တရုတ်ကုန်သည်ပေါင်း ၆၀၀၀ ကျော်ဟာ ကျောက်စိမ်းရှာရင်း ၁၉ ရာစုအတွင်း အသက်သေဆုံးကုန်ကြ တယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဟူးကောင်းမှာ ပယင်းသတ္တုထွက်ပြီး မိုးကုတ်က ပတ္တမြားထွက်တယ်။ မန္တလေးက မိုင် ၁ဝဝ ကျော် ဝေးပါတယ်။ ဗြိတိသျှ မင်းသားရဲ့ သရဖူက ဒီဒေသက ပတ္တမြားလို့ အဆိုရှိပါတယ်။ မိုးကုတ်ရဲ့ အကျော်ကြားဆုံးရတနာက “ငြိမ်းချမ်းရေးပတ္တမြား” ဖြစ်ပြီး ၁၉၁၈ ခု အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးနေ့မှာ တွေ့ရှိတူးဖော်ရပြီး အကြမ်းဖျင်းတစ်ကာ ရက်ကို ပေါင်စတာလင် ၈ဝဝ နှုန်းနဲ့ ရောင်းရတယ် ဆိုတယ်။ အလေး ချိန် ၄၂ ကာရက်နဲ့ တူးဖော်ရရှိခဲ့တာပါ။ တရုတ်နယ်စပ်က မိုင်နည်းနည်း ပဲ လှမ်းတဲ့ ဒီဒေသက ပစ္စည်းတွေကိုတော့ “မစ္စတာဟားဗတ်ဟူးဗား” တည်ထောင်တဲ့ ဗမာ့ကော်ပိုရေးရှင်းက ပထမကမ္ဘာစစ်ကြီးမတိုင်မီကပဲ တူးဖော်သွားပါပြီ။

အထက်ဗမာပြည်ရဲ့ ဆွဲဆောင်မှု အကောင်းဆုံးအပိုင်းက ရှမ်း တောင်တန်းဖြစ်ပြီး လာလည်သူမှန်သမျှကို ညှို့ယူဖမ်းစားမှုစက်ဝန်းတွေ ရစ်ပတ်နေတယ်။ မြေပြန့်က ဖြတ်သန်းတက်လာခဲ့တဲ့ မီးရထားရဲ့ အပူ ဓာတ်နဲ့ မြေပြန့်ရဲ့ အပူငွေ့ တွေဟာ လမ်းတစ်လျှောက်က မြို့တွေဖြစ်တဲ့ သာစည် (သာသာယာယာစည်ပင်သော)၊ ပဉ္စဂံစု (ဘုရားငါးဆူ)၊ ဆင်တောင် (ဆင်ရဲ့ တောင်)၊ မြင်းတိုက် (မြင်းကိုရေတိုက်)၊ အောင်သန်း (အောင်မြင်မှုပန်းစည်း) နဲ့ တောင်ကြီး (ကြီးမားတဲ့တောင်) တွေကို ဖြတ်ခဲ့တယ်။ တောင်ကြီးအနီးက ဂေါ်ရခါးဥယျာဉ်မှာ အပူပိုင်းရာသီ အတွက် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားအပန်းဖြေနိုင်ပြီး မိုင်ရာကျော်ဝေးတဲ့ လမ်း

ကောင်းတွေကို ဗန်းမော်၊ တရုတ်နယ်စပ်နမ်းခမ်းကနေ လမ်းပန်း၊ ချင်း မိုင်နဲ့ အခြားယိုးဒယားမြို့တွေအထိ ရောက်နိုင်တယ်။ ဘုရင်သီပေါမင်းရဲ့ ဗမာပြည်ကို ကြည့်နိုင်တဲ့သာယာတဲ့ နည်းလမ်းကတော့ မြစ်ကြောင်း ရေနွေးငွေ့ သင်္ဘောနဲ့ သွားတဲ့ခရီးဖြစ်ပြီး ဧရာဝတီကဗန်းမော်အထိ မိုင်