ကလောင်စုံ - မြန်မာရာမဇာတ်စာတမ်းများ

မြန်မာရာမဇာတ်စာပေများ၏ သွင်ပြင်နှင့် အရင်းခံရာ

         ရာမသာချင်းထက်စောသော မြန်မာရာမဇာတ်စာပေရှိကြောင်း ရာမသာချင်းတွင် “သိန်းခိုကူးက၊ ဘီလူးကိုခွင်း၊ ရာမမင်းနှင့်၊ ကံနှင်းသည့်တာ၊ ရှေးဝတ္ထုဟောင်း၊ အကြောင်းထင်ထင်၊ ဓိပ္ပာယ်အင်ကို၊ သိမြင်သာအောင်၊ စာအရင်းစ၊ ပထမကို၊ မပြမဖွဲ့” ဟု ဆိုထားချက်အရ သိရပါသည်။ ထိုအဆိုအရ ဒဿဂီရိကို လေးဖြင့်ခွင်းပြီးနောက် ရာမနှင့် သီတာတို့ ပြန်ပေါင်းကြကြောင်း၊ ရှေးဝတ္ထုဟောင်း ရှိခဲ့ပြီဖြစ်၍ စာ၏အရင်း အစပထမကို မဖွဲ့ပြတော့ပါဟု ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ ရာမသာချင်းမတိုင်မီ မြန်မာရာမ ဇာတ်စာရှိပြီးဖြစ်သည်ဟု ထိုအဆိုအရ သိနိုင်ပါသည်။

          စင်စစ် မြန်မာရာမဇာတ်စာသည် ၁၇-၁၈ ရာစုကတည်းက ရှိနိုင်ကြောင်း အထောက်အထားရှိပါသည်။

          ညောင်ရမ်းခေတ် မဟာဓမ္မရာဇာဓိပတိ (၁၀၉၅-၁၁၁၃/၁၇၃၃-၁၇၅၁)လက်ထက်တွင် အင်းဝခေတ် ကန်တော်မင်းကျောင်း မေတ္တာစာကို ဖွင့်ပြဆိုသော တောင်တွင်းမင်းကျောင်းဆရာတော်က “အတွင်း အပဟူသော စကားကိုဖွင့်ရာတွင် “အပက လူပင်ဖြစ်သော်လည်း လူ၏လက္ခဏာကို ထောက်ရှု၍ အတွင်းသွင်းသဖြင့် အောင်မြင်ပြီးစီးသည့်အရာလည်း ရှိသည်ဟု ရှင်းပြပြီး သာဓကအဖြစ် ရာမာယဏမှဖြစ်ရပ်များကို ကိုးကားထားပါသည်။ ရာမမင်းနှင့် မျောက် စစ်သည်များ သီဟိုဠ်သို့ ရောက်၍ မြို့ကိုရံထားသောဖြစ်ရပ်၊ ဗိဘိဇနက သီတာကို ပြန်ပို့၍ အကြံပေးမိသဖြင့် ဗိဘိဇန အနှင်ခံရသောဖြစ်ရပ်၊ ရာမမင်းထံခိုဝင်သော ဓါဘိ ဇနကို ရာမက သုကြိတ်နှင့်တိုင်ပင်ပြီး လက်ခံသောဖြစ်ရပ်၊ ဗိဘိဇန၏ အကြံပေးချက် အရ ရာမက ဒဿဂီရိ၏ သား ဣန္ဒဇိတကို ပစ်ခွင်းနိုင်သောဖြစ်ရပ်၊ ဒဿဂီရိ၏ယဇ်ပွဲ အစီအစဉ်ကို ဟနုမာန်က ဖျက်ဆီးနိုင်သောဖြစ်ရပ်တို့ ဖြစ်သည်။ တောင်တွင်းမင်းကျောင်း ဆရာတော်သည် ထိုဖြစ်ရပ်များကိုဖော်ပြပြီး အပလူဖြစ်လင့်ကစား သွင်းသိပ်၍ သုံးတတ်လျှင် အကျိုးရှိကြောင်း ကောက်ချက်ချခြင်းဖြစ်သည်။ “ထိုအချက်တို့ကိုထောက်သဖြင့် ဆရာတော်သည် ရာမာယဏ ယုကဏ္ဍကို အနုစိတ်သိ၍ ကောက်ချက် ပင် ချနိုင်ကြောင်း သိရသည်။ ထိုသို့ဆိုလျှင် ရာမအကြောင်းသည် အရေးအသားဖြင့်ပင် ရှိနိုင်သည်။ အရေးအသားကို စဉ်းစဉ်းစားစားဖတ်ရှုခွင့်ရသောကြောင့် ဆရာတော် ဆင်ခြင်နိုင်၊ ကောက်ချက်ချနိုင်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ယူသော်ရနိုင်သည်”ဟူ၍ ဆရာဇော်ဂျီ က သုံးသပ်ပြထားပါသည်။ (ရာမအကြောင်းကို ပုဂံခေတ် ၁၁ ရာစုကတည်းက မြန်မာ တို့ သိခဲ့ပြီး နှုတ်ဆင့်ကမ်း ပြောဆိုခဲ့သည့်အစဉ်အလာရှိပုံကို ဆရာဇော်ဂျီက Ramayana in Burma (Myanmar) ososd:oza səcət:80869::èle: Cool သည်။)

          ရာမသာချင်းပေါ်ပေါက်ပြီးနောက် ဘိုးတော်ဘုရားလက်ထက် ရေးသားသော ရွှေတိုက်စိုး ဦးတိုး ၏ ရာမရကန် (၁၁၄၆/၁၇၈၄) ပေါ်ပေါက်သည်။ ရာမရကန်တွင် ဦးတိုးက အခြားရကန်ဆရာများ ကေလာသရကန်၊ မနော်ဟရီရကန်၊ မယ်သီတာရကန်” များ ရေးခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြချက်အရ ရာမရကန်မတိုင်မီ သီတာရကန် ဟူ၍ ပေါ်ပေါက် သေးသည်ဟု ယူဆရသည်။ စာကိုယ်မတွေ့ရသေးပါ။ ရာမရကန်တွင် ရာမနှင့် သုကြိတ်တွေ့ပြီး သုကြိတ်က ဒဿဂီရိလက်သို့ သီတာပါသွားပုံကို မြင်လိုက်ရကြောင်း ရာမမင်းအား လျှောက်ထားသည့်အခန်းအထိသာ ပါဝင်သည်။ ဇာတ်လမ်းအဆုံးမသတ် ပါ။ ယေဘုယျအားဖြင့် ရာမသာချင်း၏ဇာတ်လမ်းအတိုင်း ဖြစ်ပါသည်။ ရာမရကန် တွင် ရကန်၏သဘာဝနှင့်အညီ အချီးအဖွဲ့များ၊ ကိုယ်ရည်သွေးအဖွဲ့ များ၊ အကန် အကျောက်အဖွဲ့များကို သိုင်းသိုင်းဝိုင်းဝိုင်းဖွဲ့ပြီး ဇာတ်လမ်းကို အသေးစိတ်မဖွဲ့ပါ။ သီတာမင်းသမီးကလေး၏ အမူအရာအဖွဲ့ စသော လူ့အမူအရာများကိုမူ အသေးစိတ်ဖွဲ့ ပါသည်။

          ရာမရကန်ပေါ်ပေါက်ပြီးနောက် ဘိုးတော်ဘုရားလက်ထက်မှာပင် အိမ်ရှေ့မင်း အမိန့်တော်ဖြင့် ရေးသားသော ရာမပြဇာတ် (၁၁၅၁/၁၇၈၉) ပေါ်ပေါက်ကြောင်း သိရ သည်။ အယုဒ္ဓယတိုင်း ဂျွမ်းပြည်၊ ဟရိဘုဉ္စတိုင်း ယွန်းပြည်ပါ အရပ်ရပ်ဒဏ္ဍာရီဇာတ် များကို ဂျွမ်းသံခံ၊ ယွန်းသံခံတို့နှင့် ညှိနှိုင်း၍ မြန်မာဘာသာပြန်ဆိုစေရာ လုံးဝဥဿုံ ပြီးစီးသည်များကို နန်းတော်အိမ်တော်များနှင့် သင့်လျော်မည်ဖြစ်သော ဇာတ်လမ်းဇာတ် ကွက်များကို ရွေးချယ်၍ သီဆိုခင်းကျင်းကပြနိုင်ရန် ဇာတ်လမ်းဇာတ်ကွက်အလိုက် ကဗျာလင်္ကာ ဇာတ်ချင်းများ ဝေပုံကျတာဝန်ခွဲ၍ ရေးသားကြကြောင်း လင်းပင်မင်းသား ၏ အမှတ်အသားတော်အရ သိရသည်။ ထိုအမှတ်အသားတွင် အီနောင်၊ ရာမ၊ သင်္ပတ္တ၊ကေသာသီရိပြဇာတ်တို့ကို ရေးသားပြီးစီးကြောင်း ဖော်ပြသည်။ တီးကွက်နှင့် ဇာတ်ချင်း ရေးသူများမှာ ပဘာဝတီဘွဲ့ခံ သခင်မင်းမိ၊ ပိုမင်းသား၊ မဟာနန္ဒယော်ဓာဦးကျီစိုး၊ မြဝတီမင်းကြီးဦးစတို့ ဖြစ်သည်။ ဇာတ်အဖွယ်အရာစကားနှင့် ဇာတ်ချင်းရေးသူများမှာ မလွန်မြို့စားမင်းသား မင်းရဲနန္ဒမိတ်၊ မိုးတားမြို့စားဝန်ထောက် နေမျိုးကျော်စွာ၊ ရွှေတိုက်စိုးဦးတိုး၊ တောင်ငူမြို့စားမင်းသား သတိုးဓမ္မရာဇာတို့ ဖြစ်သည်။ ထိုပညာရှင် ရှစ်ဦးအဖွဲ့ သည် ရာမပြဇာတ်ကို ရေးသားခဲ့ကြသည်ဟု သိရပါသည်။ စာကိုယ် မတွေ့ရ သေးပါ။

         “မြေထဲမင်းကြီးသည် ကျေးကုလားတို့ဘာသာမှ မြန်မာဘာသာပြန်၍ အရပ်ဒကာ ဦးဘီက ဆက်သည်ဟု အမှတ်အသားရှိသော ကလယ်ရာမဝတ္ထု (၁၁၆၂/ ၁၈၀၀) ပေါ်ပေါက်ကြောင်း သိရသည်။ ရာမသာချင်းနှင့် လုံးဝမတူသောအချက်များ ပါဝင်သည် ဟု ဆိုသည်။ ပုံစံပြရလျှင် လေးတင်ပွဲတွင် ဒဿဂီရိမပါခြင်း၊ ဦးရီးတော်မရိသံက ရွှေသမင်ယောင်ဆောင်ခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။ စာကိုယ်မတွေ့ရသေးပါ။

         စကားပြေဖြင့်ရေးသော ရာမဝတ္ထုနှစ်မူကိုလည်း တွေ့ရပါသည်။ တစ်မူမှာ ရန်ကုန်မြို့၊ သမိုင်းရပ် ဆရာတော်ဦးဣန္ဒကကျောင်းတိုက် ကျိုက်ဝိုင်းစေတီတော် ဂေါပကအဖွဲ့၌ ထိန်းသိမ်းထားသော ပေမူဖြစ်သည်။ ရာမဝတ္ထု ဟုပင် အမည်တပ် သည်။ ထိုပေမူကို တက္ကသိုလ်များ စာအုပ် ပြုစုထုတ်ဝေရေးကော်မတီ၊ ပေပုရပိုက်စာစဉ် အဖြစ် ၁၉၇၄ ခုနှစ်က ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ နောက်တစ်မူမှာ လန်ဒန်မြို့နေ ဦးတက် ထွတ်က ပေမူမှရေးကူးထားသော လက်ရေးမူကို မြန်မာစာပါမောက္ခဦးမောင်မောင်ကြီး တည်းဖြတ်သော မဟာရာမဝတ္ထု ဖြစ်သည်။ ၁၉၇၁ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ သုတေသန အသင်းက ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသည်။ ရာမဝတ္ထုကို မူဟောင်း၊ မဟာရာမဝတ္ထုကို မူသစ်ဟူ၍ ဆရာဦးသိန်းဟန် (ဇော်ဂျီ)က ရည်ညွှန်းသည်။ မဟာရာမဝတ္ထုတွင် စာရေးသူက ရှေးက ရေးခဲ့သော ရာမဇာတ်ဝတ္ထုသည် “အဓိပ္ပာယ်သွားငုပ်၍ စကားဇာတ်လုံးမပေါ် ရှိသည်။ အပြောစာသွားစာစပ်လည်း ရိုးသားသည်။ ယင်းသို့ ဖြစ်၍ အဓိပ္ပာယ်ဇာတ်လုံးကို ထင်ထင်မြင်မြင် သိသိသာသာ ခြားခြားနားနားစကားပေါ်စေလျက် ကဏ္ဏသုခရှိဖွယ် ဖြစ်သော၊ စကားနု စကားယဉ်တို့ကို စီစဉ်ကာ သွတ်သွင်းပြီးလျှင် ရွှင်လှသော ရာမ ဇာတ်ဝတ္ထုမူသစ်ကို စီရင်ပေအံ့”ဟု အမှာအထားပြုထားသည်။