ဦးသော်ဇင် - အဘိဓမ္မာ

သာမည-နိဒါန်း

အဘိဓမ္မာသမိုင်း

ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ ဓမ္မတရားတို့သည် သုတ်၊ ဝိနည်း၊ အဘိဓမ္မာဟူ သော ပိဋကသုံးပုံ၌ ပေါင်းစုနေကုန်၏။ အဘိဓမ္မာသည် ပိဋကသုံးပုံတွင် နောက်ဆုံးပိဋကဖြစ်၏။ ယင်းသည် ဓမ္မသင်္ဂဏီ၊ ဝိဘင်း၊ ဓာတုကထာ၊ ပုဂ္ဂလပညတ်၊ ကထာဝတ္ထု၊ ယမိုက်၊ ပဋ္ဌာန်းဟူ၍ ခုနစ်ကျမ်းရှိ၏။ အဘိဓမ္မာ ပိဋက ပါဠိတော်ဟုလည်း ခေါ်ကြ၏။ ပါဠိတော်တို့မှာ ခက်ခဲနက်နဲလှ သဖြင့် ပညာရှိတို့ပင် ဖတ်ရှုလေ့လာရန် မစွမ်းနိုင်ကြချေ။ ထို့ကြောင့် ရှင်ဗုဒ္ဓဃောသသည် ယင်းပါဠိတော်တို့မှ ခက်ရာခက်ဆစ်တို့ကို အစဉ် အတိုင်း ဖွင့်ဆိုပေး၏။ ယင်းကို အဋ္ဌကထာဟု ခေါ်ကြ၏။ ဓမ္မသင်္ဂဏီ၏ အဖွင့်မှာ အဋ္ဌသာလိနီ အဋ္ဌကထာဟု အမည်တွင်၏။ ဝိဘင်း အဋ္ဌ ကထာမှာ သမ္မောဟဝိနောဒနီ မည်၏။ ဓာတုကထာ၊ ပုဂ္ဂလပညတ်၊ ကထာဝတ္ထု၊ ယမိုက်၊ ပဋ္ဌာန်း ငါးကျမ်းကို ပေါင်း၍ ပဉ္စပကရဏအမည် ဖြင့် ဖွင့်ဆို၏။ ပဉ္စပကရဏဆိုသည်မှာ ကျမ်းငါးကျမ်းဖြစ်၏။

ရှင်ဗုဒ္ဓဃောသ၏ အဖွင့်အပြတို့မှာ တိကျလှပ ကောင်းမွန်ပါ သော်လည်း လူသာမန်တို့ ဖတ်ရှုလေ့လာရန် မစွမ်းနိုင်ချေ။ ထို့ကြောင့်နမ္ပ အမည်ရှိသော ကပ္ပိယ ဒါယကာက ရှင်အနုရုဒ္ဓါအား အဘိဓမ္မာ၏ လိုရင်းအချက် အနက်ကို ဖွင့်ပြရန် တောင်းပန်၏။ ထိုကြောင့် ရှင်အနုရုဒ္ဓါ သည် အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ အမည်ရှိသော လက်သန်း အဋ္ဌကထာကျမ်းကို ပြု၏။ လက်သန်းအဋ္ဌကထာဟု ဆိုသည့်အတိုင်း ကျမ်းစာ၏ အရွယ် ပမာဏမှာလည်း လက်သန်းလောက်ပင် ရှိ၏။ ယင်းကျမ်းကို မြန်မာတို့ က သဂြိုဟ်ဟု ဆိုကြ၏။ ကျမ်းစာ၏ အမည်နာမ အပြည့်အစုံမှာ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ ဖြစ်၏။ ဤတွင် နောက်ဆုံးက သင်္ဂဟကို မြန်မာလို သဂြိုဟ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်၏။ ကျမ်းမှာ သေးငယ်၍ လွယ်လည်းလွယ်၏။ အလွန်မြင့်မားသော အဘိဓမ္မာ ဘုံဗိမာန်သို့ တက်ရန် စောင်းတန်းလှေ ကားသဖွယ်လည်း ဖြစ်၏။ နက်ကျယ်လှသော အဘိဓမ္မာပင်လယ်ကို ကူးရန် လှေသင်္ဘောသဖွယ်လည်း ဖြစ်၏။ အဘိဓမ္မာကို လေ့လာသူများ သည် ဤကျမ်း၏ အကူအညီဖြင့် အဘိဓမ္မာခုနစ်ကျမ်းကို လက်လှမ်း နိုင်ခဲ့၏။

အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟတွင်လည်း ခက်ရာခက်ဆစ် ကျစ်လျစ်သော လျှို့ဝှက်ချက်များရှိနေ၍ ယင်းကျမ်းငယ်ကိုလည်း အသွယ်သွယ် ဖွင့်ဆို ကြရပြန်၏။ ထိုတွင် ရှင်သုမင်္ဂလသာမိ၏ အဘိဓမ္မတ္ထဝိဘာဝိနီ အမည် ရှိသော ဋီကာမှာ လွန်စွာ ထင်ရှား၏။ အဘိဓမ္မာ သုတေသနပြုသူတို့ သည် ယင်းဋီကာ၏ အကူအညီဖြင့် အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ၌ ပါဝင်သော အခက်အခဲတို့ကို ဝေခွဲနိုင်ကြ၏။

ဤကား သီဟိုဠ်ကျွန်းတွင် ထွန်းကားခဲ့သော အဘိဓမ္မာသမိုင်း အချုပ်မှ တစ်ဖန် လိုရင်းကို ကောက်နုတ်ယူခြင်း ဖြစ်၏။ သီဟိုဠ်တွင် ထိုမှတစ်ပါးသော အဘိဓမ္မာဆိုင်ရာ အဋ္ဌကထာဋီကာ အများအပြား ရှိသေး၏။ သို့ရာတွင် ဤတွင် ဖော်ပြလိုသည်မှာ ရှင်အနုရုဒ္ဓါ၏ အဘိ ဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟနှင့် ယင်းကို ဖွင့်ဆိုသော ရှင်သုမင်္ဂလသာမိ၏ အဘိဓမ္မတ္ထဝိဘာဝိနီဋီကာအကြောင်း ဖြစ်၏။ ယင်းဋီကာသည် သီဟိုဠ် အဘိဓမ္မာဆရာတို့တွင် လွယ်လွယ်ကူကူနှင့် ကြည်ဖြူ မည်ဖြစ်သော်လည်း အဘိဓမ္မာသောက်စဖြစ်သော မြန်မာတို့အတွက်မှာ သွက်လက်ခြင်း မရှိလှ ချေ။ ခက်ခဲသော အချက်အလက်တို့ဖြင့် ပြည့်နှက်နေ၏။ ထို့ကြောင့် ယင်းကို ထပ်ဆင့်ဖွင့်ဆိုရန် လိုနေပေသည်။ ဤအကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်၍ စိတ်ဝင်စားဖွယ်တစ်ရပ်ကို မဟာဓမ္မသကြံအမတ်ကြီး ပြုစုသော သာသနာလင်္ကာရ စာတမ်းမှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြပါမည်။

ဋီကာကျော်

ထူပါရုံ ဒါယကာ နရပတိမင်းကြီး လက်ထက်ဆီက ရတနာပူရ အဝပြည်ထဲတွင် ကျမ်းဂန်တတ်မြောက်လှသော ရှင်မဟာအရိယဝံသ ဆရာ ကျော်စောထင်ရှားစွာ ဖြစ်၏။ ထိုဆရာကား ပင်းယစကား ခုနစ်ကျောင်းမှ ရဟန်းကောင်း ရဟန်းမြတ်တို့က ဆင်းသက်ခဲ့သော ပုဂံ ရှေးသာသနာ၊ နောက်သာသနာ အနွယ်အဆက်ဝင်ပေတည်း။ ထိုဆရာ သည် ပင်းယစကားကျောင်းကပင် ပါဠိ အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ကျမ်းဂန်များ ကို သင်ကြား၍ မိန်းမကိုယ်ဝန်ဆောင် တစ်ရွက်ခန့် ဆောင်ရွက်လောက်အောင် နှုတ်တက်အာဂုံ ရွက်ဆောင်ပါလျက် ကျမ်းဂန်တတ်သည်၊ စာပေ တတ်သည်ဆိုသည့် သဘောကိုပင် မသိသေး၍ စစ်ကိုင်းအရပ်ဝယ် ကျမ်းဂန်တတ်သည့် ဆရာများထံ နည်းနာခံမည်ဟု စစ်ကိုင်းသို့ ကူးလေ၏။

ထိုရောအခါ ပုညစေတီ မြောက်တွင် ကျမ်းဂန်အလွန်တတ်သော ရေငုံဘုန်းတော်ကြီး အထင်အရှားရှိသည်။ လိုလိုရာရာ ဟုတ်ဟုတ်ညား ညား စကားမပြောလို၍ ရေကိုငုံ၍ နေလေ့ရှိသောကြောင့် ရေငုံဘုန်းကြီး ဟု တွင်သတည်း။ ရှင်မဟာအရိယဝံသလည်း ထိုရေငုံဘုန်းကြီးထံ စာဝါ တောင်းမည် ဆည်းကပ်သည်။ နှစ်ရက်တိုင်အောင် စကားမပြောရ၊ဝတ်ဖြည့်၍သာ ပြန်ခဲ့ရသည်။ ၃ ရက်မြောက်သောနေ့ သားရေနွယ်ကို ခေါက်သည်တွင်မှ အသံကို ကြားရ၍ ရေကို ထွေးပြီးလျှင် မေးမြန်း သဖြင့် စာဝါတောင်းမည် ရောက်ကြောင်းကို ဆိုသော် သင်ကြား လေ့ ကျက်ဖူးသော ကျမ်းဂန်များကို မေးသည်တွင် မသင်ကြား မလေ့ကျက် ဖူးသော သင်ရိုးကျမ်းဂန်ပင် မရှိပြီ ဆရာက ဆိုသည်ကို “ကျမ်းဂန်တတ် သည်၊ စာတတ်သည်ဆိုသည့် အကြောင်းကို မသိပါသေးသောကြောင့် ရောက်ပါသည်” ဆိုလျှင် “ငါ့ မှာ စာလုံးဝါ ပို့ရသည်၊ မွန်းယိမ်းလျှင် ပုညစေတီ ရင်ပြင်တော်သို့တက်၍ တံမြက်ဝတ်လည်း ပြုရသည်။ မအား မလပ်ပြီ။ သို့သော်လည်း စာတတ်မှန်းမသိဆိုသည်ကို တံမြက်ဝတ် ပျက်ပစေဦး၊ ဋီကာ လက်သန်းကို သင်တော့” ဟု စာဝါပေး၍ ဋီကာ လက်သန်းကို သင်ရသည်။

ရေငုံဘုန်းကြီးလည်း နည်းနာနယ အထူးထူးအပြားပြား ပြသ သင်ကြားတော်မူသည်။ သုံးရက်မြောက်အောင် သင်ကြားပြီးလျှင် ပြသ သည့်နည်းအတိုင်း ဆင်ခြင်၍ နှစ်ရက်၊ သုံးရက် မလာနေသည်၊ ကျမ်းဂန် တတ်သည်၊ စာတတ်သည်ဆိုသည့် အကြောင်းကို သတိရမှ အကြောင်း ကို လျှောက်မည်။ ရှင်မဟာအရိယဝံသလာ၏။

ရေဘုန်းကြီးကလည်း “ပင်းယပုဂ္ဂိုလ်သည် သုံးရက်မြောက် စာသင်ပြီးလျှင် မလာ၊ မကျန်းမမာ ရှိလေသလော၊ ပုညစေတီ အရှေ့ မြောက် မန်ကျည်းပင်တောတွင် တဲဆောက်၍နေသည် ဆိုသည်။ သွား၍ ကြည့်ရှု မေးမြန်းကြပါချေ” စာသင်တပည့်တို့ကို စေ၏။

ထိုက အလာနှင့် သည်က စေသူတို့ အသွား ခရီးအကြားတွင် တွေ့ကြ၍ အတူလာကြသဖြင့် ဆရာအထံသို့ ရောက်သော် ၂ ရက်၊ ၃ ရက် မလာကြောင်းကို မေးသည်တွင် “ပြသပေသော နည်းကိုမှီ၍ ဆင်ခြင် ကြံစည်သောကြောင့် စာတတ်သည်ဆိုသည့် အကြောင်းကိုသိရပေပြီ” လျှောက်၏။

ရေငုံဘုန်းကြီးကလည်း “ယင်းသို့ တပြီးကား ဋီကာ လက်သန်းကို အရင်းအစ နှစ်ကမ္ပတ်လောက် သင်ကာမျှဖြင့် စာတတ်ပေသည်။ ကျေးဇူး ကို ဆပ်ပေ၊ ဋီကာ လက်သန်းကိုပင် ဖွင့်လေ” ဆို၏။

ရှင်မဟာအရိယဝံသလည်း ဆရာဆိုတိုင်း ဋီကာ လက်သန်း အဖွင့် မဏိသာရ မဉ္ဇူသာကျမ်းကို စီရင်၏။ ပုညစေတီ အရှေ့မြောက် ချောက်တွင်နေ၍ စီရင်သည်။ စာပေလည်း ပို့ချတော်မူသည်။ တပည့် သံဃာအများ ပြန့်ပွားစည်ပင်သည်ဟူ၏။ မဏိသာရ မဉ္ဇူသာကျမ်းကို စီရင်စဉ် ပြီးသမျှကို လပြည့်လကွယ် ရှစ်ရက်သီတင်း နေ့တိုင်း ပုညစေတီ ရင်ပြင်တွင် သံဃာအများနှင့် ဖတ်နာကြ၏။

ထိုရောအခါ ပုဂံက ဘုရားပုထိုး ရှိခိုးမည်လာသည့် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး လည်း အစွန်ကနေ၍ နာလျက် “ဧဧ”ဟူ၍ နှစ်ကြိမ်တိုင်အောင် ဆိုသည် ကို မှတ်သားရသည်။ တည်းနေသည့် အရပ်ကိုလည်း မေးစေသည်။ကျောင်းသို့ရောက်၍ မှတ်ရာတွင် ကြည့်ရှုဆင်ခြင်သော် တစ်ချက်မှာ ဝါကျထပ်သည်၊ တစ်ချက်မှာ ဣမံဂမ္ဘီ စွဲရမည်ကို ဣဒံဂ႕ အစွဲပျက် သည်ကို မြင်လေ၍ ဧဧဆိုသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ပင့်ရလေသည်။ ရောက်လျှင် ဤသို့ မိန့်ဆို၏။

“ငါ့ရှင် ဤကျမ်းကို ငါသည် သာမညမပြု၊ လူသံ ငှက်သံစဲမှ ညဉ့်ကို ပုရပိုက်ကို ဖွင့်၍ ရေးသည်၊ လူသံ ငှက်သံကြားမှ နေ့ကို ပုရပိုက်အုပ်၍နေသည်။ သို့စဉ် ကြိုးစားအားထုတ်ပါသည်ကို ဧဧ ဆိုပြန်လေသည်”။

ဤသို့ မိန့်ဆိုလျှင် ဧဧဆိုသော ပုဂ္ဂိုလ်ကလည်း ဤသို့ လျှောက် ၏။

အရှင်ဘုရား စီရင်ပြုစုသော ကျမ်းသည် ဆိုဖွယ် အများပင်