မန်လည်ဆရာတော်ကြီး - ဘဝ၊စာပေနှင့်ပဃဒေဝလမ်းညွှန်နိတိများ

စာအုပ်အစီအစဉ်နှင့် လေ့လာမှတ်သားရန် နည်းလမ်း

 

          ဤစာအုပ်ကို ဖတ်ရှုလေ့လာမှတ်သားသူများအတွက် အကျိုးများစေရန် အောက်ပါ အစီအစဉ်အတိုင်း ပြုစုရေးသားထားပါသည်။

          ၁။ မဟာသုတကာရီ မဃဒေဝလင်္ကာသစ်ကြီးသည် မြန်မာစာပေသမိုင်းတွင် အထူးထင်ရှားသော ဂန္ထဝင်မြောက် ကျမ်းကြီးတစ်စောင်ဖြစ်သည်နှင့်အညီ ခက်ခဲ နက်နဲပြီး ရှည်လျားလှသော အကြောင်းအရာ၊ အဖွဲ့အနွဲ့၊ အဆိုအမိန့်များကို အဓိပ္ပာယ်ဝိတ္တာရနှင့် တကွ နားလည်ရန် ခက်ခဲ၍ လက်လှမ်းမမီနိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်များအတွက် လွယ်လင့် တကူ လေ့လာမှတ်သားနိုင်စေရန် စာဆိုကျော် မန်လည်ဆရာတော်ကြီး၏ ဘဝဖြစ်စဉ်၊ စာဆို့ဂုဏ်ရည်နှင့် မှတ်သားဖွယ်ရာ နီတိများဟူ၍ အပိုင်းနှစ်ပိုင်းခွဲကာ တင်ပြထားပါသည်။

          ၂။ ဆရာတော်ကြီး၏ များပြားလှစွာသော ပစ္စုပ္ပန်၊ သံသရာဆိုင်ရာ အဆိုအမိန့် များအနက် ဆရာတော်ကြီး ရည်ညွှန်းမိန့်ကြားလိုသော ပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့အစည်း၊ အကြောင်းအရာအလိုက်ပြန်လည်စိစစ်ရွေးချယ်ကောက်နုတ်ကာ သီးခြားခေါင်းစဉ်များဖြင့် စုစည်း ဖော်ပြထားပါသည်။ ထို့ကြောင့် သုတအလိမ္မာ မှတ်သားဖွယ်ရာများကို လေ့လာလိုသူများ သည် စာအုပ်မာတိကာတွင် ဖော်ပြထားသည့် “မိဘနှင့်ဆရာ၊ ပညာရှိ၊ ဉာဏ်ပညာ၊ လုံ့လဝီရိယ၊ လူမိုက်၊ မိန်းမ၊ ယောက်ျား၊ လင်မယား၊ပြည်သူ့ဝန်ထမ်း”စသည့်ခေါင်းစဉ်များအောက်တွင်တစ်စုတစ်ပေါင်းတည်း လွယ်ကူစွာ ဖတ်ရှုလေ့လာနိုင်ပါသည်။

          ၃။ ဆရာတော်ကြီးသည် ဂန္ထန္တရ၊ ဘာသန္တရ၊ ပါဠိပါရဂူ၊ ပိဋကတ်ကျမ်းတတ်ကဝိ တစ်ဆူ ဖြစ်သည့်အတိုင်း သူ၏လမ်းညွှန်မိန့်ကြားချက်၊လမ်းညွှန်နီတိများမှာလေးနက်ခက်ခဲလှသည်နှင့်အမျှလွယ်လင့်တကူနားလည်သဘောပေါက်နိုင်ရန် အခက်အခဲရှိနေ သဖြင့် သူ၏အဖိုးတန်လမ်းညွှန် မိန့်ကြားချက်များကို မြန်မာစကားပြေဖြင့် လိုရင်း တိုရှင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

            ၄။ ဆရာတော်ကြီး၏လမ်းညွှန်နီတိများကိုမှတ်သားလေ့လာကျင့်ဆောင်ရာ၌“ပုဂ္ဂိုလ်မင်မှတရားခင်သည်” ဟူသောဆိုရိုးစကားနှင့်အညီဆရာတော်ကြီး၏ဘဝ၊စာပေ၊စာဆို့ဂုဏ်ရည်များကိုလေးလေးစားစားမှတ်သားကြည်ညိုနိုင်ကြစေရန် ဆရာတော်ကြီး၏ ဘဝ၊ စာပေ၊ စာဆို့ဂုဏ်ရည်ကို လက်လှမ်းမှီရာ စာအုပ်စာတမ်းများကို လေ့လာ ဖတ်ရှုပြီး သုတေသနပြု လေ့လာတင်ပြထားပါသည်။ 

          ၅။    မန်လည်ဆရာတော်ကြီးသည်ဉာဏ်ပညာကြီးမားနက်နဲသူဖြစ်သည့်အလျောက်သူ၏အဆိုအမိန့်မျ

ားသည် ပစ္စုပ္ပန်၌ အသုံးပြုနိုင်သလို တမလွန်သံသရာအတွက်လည်း အလားတူ မှတ်သား ကျင့်သုံးနိုင်ပါသည်။ စုကားပြောဆိုရာ၌ ကျင့်သုံးလိုက်နာနိုင်သလို ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရာ၌လည်းမရှိမဖြစ်လိုအပ်သောလမ်းညွှန်တစ်ခု ဖြစ်နေပြန်သည်။ ထို့အတူ အချို့သော လမ်းညွှန်များသည် မိန်းမ၊ ယောက်ျားတို့အတွက် အလွန်အသုံးတည့် သလို အိုးအိမ်ထူထောင်ကြသောလင်မယားဖြစ်သူများအတွက်လည်းလေးလေးစားစားလိုက်နာကျင့်သုံးရမည့်အဆိုအမိန့်များ ဖြစ်နေပြန်သည်။ ထို့ကြောင့် ဤစာအုပ်ပါ လမ်းညွှန်နီတိများမှ အချို့သည် “ပညာရှိ” ခေါင်းစဉ်အောက်တွင် ပါပြီးဖြစ်သော်လည်း “ပညာ” ခေါင်းစဉ်အောက်တွင် ထပ်မံထည့်သွင်းထားသည်ကိုလည်းကောင်း၊ “စကား” ခေါင်းစဉ်အောက်တွင်ဖော်ပြပြီးဖြစ်သော်လည်း“ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေး၊ပြည်သူ့ဝန်ထမ်း”ခေါင်းစဉ်အောက်တို့

တွင် ထပ်မံဖော်ပြထားသည်ကိုလည်းကောင်း တွေ့ကြရ မည် ဖြစ်ပါသည်။

          ၆။ဤစာအုပ်ထဲတွင်လူတိုင်းအတွက်မသိမဖြစ်၊လေးလေးစားစားလိုက်နာကျင့်သုံးအပ်သောအဆိုအမိန့်

 

လမ်းညွှန်(၄၄၈)ခုကိုအဓိပ္ပာယ်ပြန်ဆိုချက်များနှင့်အတူဖော်ပြထားရာလေ့လာဖတ်ရှုသူတိုင်းအဖို့အကျိုးများ

မည်မှာ ဧကန် ဖြစ်ပါသည်။

 

မန်လည်ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ ဘဝဖြစ်စဉ်

 

          ၁။ ဖွားမြင်တော်မူခြင်း

          မန်လည်ဆရာတော်ဘုရားကြီးအဖြစ် ဝေးနီးပတ်ကုံး ပြည်လုံးအနှံ့ ရိုက်ဟည်း ကျော်ကြားလာမည့် အလောင်းအလျာကို မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၀၃ ခုနှစ်၊ တန်ခူးလဆန်း ၁၂ ရက်၊ အင်္ဂါနေ့၊ ည သုံးချက်တီးကျော် ဝိသာခါနက္ခတ်ထွန်းပ မွန်းတည့်ချိန်တွင် ဖွားမြင်တော်မူသည်။ ကျေးဇူးရှင် မိဘနှစ်ပါးကား မြို့စာရေး ဦးထင်ညိုနှင့် ဒေါ်ဖြေ တို့ပင်တည်း။ မွေးရာဇာတိမှာ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ အင်းတော်မြို့နယ်၊ မန်လည်မြို့ဖြစ်၏။ ငယ်မည်ကား မောင်မာဖြစ်၏။

          ၂။ ရှင်သာမဏေအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူခြင်း - 

          ဆရာတော်အလောင်းအလျာမောင်မာကလေးအသက်သုံးနှစ်အရွယ်တွင်ဖခင်ဦးထင်ညို၊ကွယ်လွန်သွား

ခဲ့ရာ မိခင် ဒေါ်ဖြေနှင့်အတူ မွေးရပ်ဇာတိ မန်လည်မှ ထီးချိုင့် မြို့နယ် ရှောက်ခါးရွာသို့လည်းကောင်း၊ ထိုမှ နဂါးဆင်းမြို့၊ ကျောက်ပြည်သာရွာသို့လည်းကောင်း ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့သည်။ အသက် (၁၂)နှစ်အရွယ်တွင် မောင်မာသည် ဝန်းသိုမြို့သို့ ရောက်လာပြီး ဝန်းသိုမြို့ တောင်ပေါ်ကျောင်းဘုန်းတော်ကြီး ဦးပန်းအောင်ထံ စာပေပညာများကိုသင်ကြားရသည်။ဤသို့ဖြင့်နောက်သုံးနှစ်ကြာသောအခါမိခင်ကြီးဒေါ်ဖြေ ကွယ်လွန်သွား

ပြန်သည်။ အသက် (၁၆)နှစ်သို့ ရောက်သောအခါ မောင်မာသည်ထိုတောင်ပေါ်ကျောင်း၌ပင်ရှင်သာမဏေအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူခဲ့သည်။ ရှင်ဘွဲ့ မှာ ရှင်ဇဝနဖြစ်လေသည်။

          ၃။ စာပေကျမ်းဂန်များ လေ့လာသင်ယူခြင်း

          ရှင်ဇဝနသည်မိမိ၏မွေးရပ်ဇာတိမြေမန်လည်မြို့သို့ပြန်လည်ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီးဆရာရင်းဖြစ်သူလေးထပ်

ကျောင်းဂိုဏ်းအုပ်ဆရာတော် အရှင်နန္ဒမဉ္စူထံတွင် စာပေကျမ်းဂန်များကို လေ့လာသင်ယူလေသည်။ ဗီဇအားဖြင့် ဉာဏ်ပညာ ထက်မြက်သူ ဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ သာမဏေ (၆)ဝါအရတွင် ဗုဒ္ဓစာပေ ကျမ်းဂန်များ၌ အတော် အတန် ကျွမ်းကျင်ပေါက်ရောက်ခဲ့သည့်ပြင် ရတု၊ ရကန်၊ ဧချင်း၊ မော်ကွန်း၊ ပျို့၊ လေးချိုး စသည့် ကဗျာလင်္ကာများကိုလည်း ကောင်းစွာ ရေးသားဖွဲ့ဆိုနိုင်ခဲ့သည်။

          ၄။ ရဟန်းဘောင်သို့ ကူးပြောင်းရောက်ရှိတော်မူခြင်း

          ဆရာတော် အရှင်နန္ဒမဉ္ဇူသည် အသက် (၂၀)ပြည့်နေပြီဖြစ်သော တပည့်ရှင်ဇဝန အား ရဟန်းဘဝသို့ ကူးပြောင်းရန် တိုက်တွန်းတော်မူခဲ့သော်လည်း ရုတ်တရက် လက်မခံ ဘဲ ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ ရဟန်းဘဝဖြင့် ကြီးလေးလှသော သာသနာ့တာဝန်ကြီးကို ထမ်းဆောင်ရန် စိုးရွံ့ တော်မူသဖြင့် ရှင်သာမဏေဘဝဖြင့်သာ ဆက်လက်နေခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ဆရာရင်းဖြစ်သူ ဆရာတော်နန္ဒမဉ္ဇူက ရှင်ဇဝန၏ ပညာရည်နှင့် ဘုန်းပါရမီကို ရိပ်စား မိသည့်အတိုင်း မဖြစ်မနေ တိုက်တွန်းပြန်သဖြင့် သက္ကရာဇ် ၁၂၂၅ခု၊နှစ်ဦးပိုင်း၊အသက်(၂၂)နှစ်အရွယ်တွင် ဆရာရင်း၏တိုက်တွန်းမှုကိုလက်ခံကာရဟန်းအဖြစ်သို့ရောက်ရှိတော်မူသည်။ရှင်ဇဝနရဟန်းအဖြစ်ရောက်ခဲ့သည့်နေ့၊ ညနေပိုင်းတွင် ဆရာတော် အရှင်နန္ဒမဉ္ဇူသည် ပျံလွန်တော်မူခဲ့သည်။ ရဟန်းဘွဲ့တော်ကား အရှင်ဇဝနပင် ဖြစ်လေသည်။

           အရှင်ဇဝနသည်ထိုနှစ်တပေါင်းလပြည့်ကျော်(၅)ရက်နေ့တွင်အောင်းပင်ရွာ၊ဝါတော်(၆၀)ရ အရှင်ဂုဏ

ဝါမဟာထေရ်အား ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍ မဲဇာမြစ်တွင်းရှိနဒီသိမ်တော်တွင်ဒုတိယအကြိမ်ရဟန်းခံတော်မူပြန်သည်။ ဤသို့ တစ်ဝါရပြီးမှ တစ်ဖန် ရဟန်းခံတော်မူရခြင်းကို နှောင်းလူတို့က အမျိုးမျိုးဝေဖန်ပြောဆိုနေကြသည်ကို ဆရာတော်ကြီးကိုယ်တိုင် “ဘေးကလည်း တီးတိုးပြောကြ၊ ငါကလည်းငယ်ငယ်၊ စိတ်ကလည်း မြန်၊ စာပေကလည်း ဒီလောက်မနှံ့စပ်သေးလို့သာ ဤသို့ ရဟန်းခံခဲ့ရသည်”ဟု အမိန့်တော်ရှိခဲ့ရာ အဘယ်ကြောင့် ဒုတိယအကြိမ် ရဟန်းခံခဲ့ရကြောင်း သိရှိနိုင်ပေသည်။

          ၅။ ပညာဆက်လက်သင်ကြားခြင်း

          ဤသို့ ရဟန်းအဖြစ်ခံယူပြီးနောက် ၁၂၂၈ ခုနှစ်တွင် မန္တလေးမြို့၊ အနောက်ပြင် ထီးလင်းတိုက်သို့ ကြွတော်မူ၍ ပိဋကတ်စာပေများကို ဆက်လက်လေ့လာ သင်ယူ ပြန်သည်။ ထို့နောက်တွင် မန်လည်မြို့သို့ ပြန်လည်ကြွရောက်၍မြို့ဝန်ဦးပုဆောက်လုပ်လှူဒါန်းသောသမန္တပါသာဒိကမဟာဝိဟာရပြာသာဒ်ကျောင်းကြီးတွင် သီတင်းသုံး နေထိုင်ခဲ့သည်။ ထိုသို့နေထိုင်ရင်း ပိဋကတ်ကျမ်းဂန်များကိုသာမက စာပေအလင်္ကာကျမ်း များ၊ ဒေသန္တရနှင့် ဘာသန္တရဆိုင်ရာကျမ်းများ၊ ဇာတက၊ နိပါတ်၊ မဟာဝင်၊ ရာဇဝင်၊ နီတိ၊ ဗေဒင်၊ နက္ခတ်၊ အဂ္ဂိရတ် စသည့်ကျမ်းမျိုးစုံကို ဝါသနာပါရင်း ရှိတော်မူသည့် အတိုင်း ဆက်လက် လေ့လာဆည်းပူးခဲ့ပေရာဆရာတော်သည် ထိုထိုသော ပညာရပ်တို့တွင် ပါရဂူမြောက်တစ်ဖက်ကမ်းခတ်လောက်အောင် တတ်မြောက်ကျွမ်းကျင်တော် မူခဲ့သည်။

          ၆။ ဆရာတော်ကြီး၏ ပညာဂုဏ်ရည်

           ဆရာတော်သည်ထက်မြက်သောဉာဏ်ရည်နှင့်စာပေ၊ပညာရပ်မျိုးစုံနှင့်လောကီလောကုတ်နှစ်ဖြာသော

ကိစ္စများ၌စိတ်ဝင်စားမှုကြီးမားနှံ့စပ်သူဖြစ်သောကြောင့်ပညာရှိတို့နားလည်တတ်ကျွမ်းအပ်သောပညာရပ်အသီးသီး၌ အံ့ဖွယ်ဘနန်း ထူးကဲစွာ တတ်မြောက်ကျွမ်းကျင်တော်မူသည်။

          ပါဠိ၊ အဋ္ဌကထာ၊ ကျမ်းဂန် ဋီကာ ကျမ်းကြီးကျမ်းခိုင်များနှင့်တကွ ပိဋကတ် စာပေများကိုသာမက ဘင်္ဂလီ၊ နာဂရီ၊သီဟိုဠ်စသည့်ဘာသန္တရကျမ်းများ၊ဇာတ်၊နိပါတ်၊ရာဇဝင်၊ဗေဒင်၊ဆေးကျမ်း၊ဓာတ်ကျမ်း၊သျှတ္တရကျမ်း၊နက္ခတ်၊အဂ္ဂိရတ်၊စစ်ချီစစ်တက်သေနင်္ဂဗျူဟာ ပညာရပ်အဖုံဖုံကို ဒိုးဒိုးဒေါက်ဒေါက်၊ ခရီးပေါက်အောင်တတ်မြောက် တော်မူသော ပါရမီရှင်ကြီး ဖြစ်ပေသည်။

          ရ။ ရေးသားပြုစုတော်မူသော စာပေများ

          ဆရာတော်ကြီးသည် တိပိဋကဓရ၊ ပရိယတ္တိဝိသာရဒ၊ ဝိနယကုက္ကုစ္စ၊ လဇ္ဇီပေသလ၊ သိက္ခာကာမ၊ သီလဝန္တ၊ ဓိတိမန္တ၊ ပညာဝန္တ၊ တိပိဋကဆေက၊ ဂန္ထန္တ ရ ပါရဂူ၊ ပိဋကတ္တယကောဝိဒ၊ မ-ကာရလောပအနွယ်ဝင် ဖြစ်တော်မူသည်သာမက စာပေ လင်္ကာ ကဗျာရေးသားခြင်း၌ ဝါသနာထုံတော်မူသည့်အားလျော်စွာ စာပေ၊ ကျမ်းဂန်၊ ကဗျာ၊ လင်္ကာအမျိုးမျိုးကို ရေးသားစီရင်ခဲ့သည်။

          (၁၆)နှစ်သားအရွယ် ငယ်ရွယ်စဉ်ကပင်ဒွေးချိုး၊လေးချိုး၊ဘုရားရှိခိုးများ၊ငိုချင်းများ၊အံတော်သီချင်းများနှင့် ပြဇာတ်များကို ရေးသားခဲ့သည်။ ဆိုလိုရင်းသဘော ကို ကွက်ကွက်ကွင်းကွင်း ပေါ်လာအောင် အလင်္ကာမြောက်စွာ ဒိုးဒိုးဒေါက်ဒေါက် ရေးသီနိုင်ခဲ့သည်။ ဝိဓူရ၊ အသဒိသ၊ ပဒုမ၊ အယောဃရ၊ သမ္ဘူလ၊ ကုသ၊ စန္ဒကိန္နရီ၊ ပေါရိသာဒ၊ ဥတေန၊ ဆာဝါ စသော ရတုများသည် လူကြိုက်များ၍ ထင်ရှားသော လက်ရာကောင်းများ ဖြစ်ပေသည်။ အထူးသဖြင့်ကား ဆရာတော်ကြီးသည် လင်္ကာရော၊ စကားပြေပါ ကျွမ်းကျင်ပိုင်နိုင်စွာ ရေးသားဖွဲ့ဆိုနိုင်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ 

          ဆရာတော်၏ လင်္ကာဖွဲ့ဆိုမှု စွမ်းရည်ကို သူ၏ မဟာသုတကာရီ မဃဒေဝလင်္ကာသစ်ကြီးတွင်အံ့ချီးဖွယ်ရာ တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။ထိုအလင်္ကာကြီးသည်ပင်ဆရာတော်ကြီးအားမကာရလောပအကျော်၊ကဗျာဝိဓူပါရဂူကြီးတစ်ဆူအဖြစ် ပို့ဆောင် ပေးခဲ့သည်။ ထို့ပြင် လောကီ လောကုတ္တရာ နှစ်ဖြာသော ကျမ်းကြီးကျမ်းခိုင်တို့မှ ထုတ်နုတ် ကိုးကားကာ ဝဇီရူပမဗျာကရဏကျမ်း၊ ဒိဋ္ဌိဝိသောဓန ဝဇိရဂ္ဂဒီပနီကျမ်း၊ ကစ္စာယန သင်္ဂဟ သုသုဟာရက ပါဌ် နိဿယ၊ ပညာဝီမံသနကထာကျမ်း စသော ကျမ်းပေါင်း (၇ဝ)ခန့် ရေးသားပြုစုတော်မူခဲ့သည်။

           ဆရာတော်ကြီး၏ လက်ရာစာပေ အမြုတေများထဲမှ အောက်ပါကျမ်းများမှာ အထူးကောင်းမွန် ထင်ရှားကြောင်း နှောင်းခေတ်ပညာရှင်တို့ တညီတညွတ်တည်း အသိ အမှတ်ပြု မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ကြသည်။

          ၁။  ပဉ္စစတ္တာလီသ ပုစ္ဆာဝိသဇ္ဇနာကျမ်း

          ၂။  သတ ပဒိက ပုစ္ဆာဝိသဇ္ဇနာကျမ်း 

          ၃။  ဝဇိရဉ္စ ဒိဋ္ဌိ ဝိသောဓန ကျမ်း 

          ၄။  ဂတိ ဝိသောဓနကျမ်း 

          ၅။  ဝဇိ ရူပမ ဗျာကရဏကျမ်း 

          ၆။  ဝဇိရုတ္တရ ပကာသနီကျမ်း 

          ၇။  ကစ္စာယန သုသုဟာရက ပါဌ် 

          ၈။  ကစ္ဆာယန သုသုဟာရက ပါဌ်နိဿယကျမ်း

          ၉။  ဝဇိရ ဉာဏ ဝန္ဒနာစသော ဘုရားရှိခိုးအမျိုးမျိုး ၊ 

         ၁၀။ မဏိဇောတိက ဝိသဇ္ဇနာကျမ်း

         ၁၁။  မဟာသုတကာရီ မဃဒေဝလင်္ကာသစ် 

         ၁၂။  မင်္ဂလာရတုပေါင်းချုပ်

         ၁၃။  အလမ္ဗူတကျမ်း 

         ၁၄။  ပုစ္ဆာဝိသဇ္ဇာကျမ်း 

         ၁၅။  သီမ ဝိစာရဏကျမ်း 

         ၁၆။  ကမ္မဋ္ဌာန်းကျမ်း 

         ၁၇။  ဖုဿဗွေရ ဂါထာ ပါဌ်နိဿယကျမ်း

         ၁၈။ သာမညဖလသုတ် ပါဠိတော်နိဿယကျမ်း 

         ၁၉။  ဂီရိမာနန္ဒသုတ် ပါဌ်နိဿယကျမ်း 

         ၂၀။  ဒသသီလဝဇိရဉ္စ ဝိနိစ္ဆယကျမ်း ) 

         ၂၁။  ကဗျာသာရနိဿယခေါ် ဘုန်းကြီးပြန်ငိုချင်း 

         ၂၂။  ပဒုမောဝါဒကထာ 

         ၂၃။  ကုသိမောဝါဒကထာ 

         ၂၄။  ဆန်းသံခိပ် 

         ၂၅။  ဥဿယဝါဒက သိက္ခာပဒ ဝိနိစ္ဆယ 

         ၂၆။  သန္တိ ပဏာမကျမ်း ' 

         ၂၇။  ပညာဝီမံသနကထာကျမ်း စသည်တို့ဖြစ်သည်။ 

 

        ၈။ စာချစာသင်တော်မူခြင်း

         ဆရာတော်ကြီးသည်မိမိကိုယ်တိုင်စာပေဗဟုသုတများကိုလိုလားစွာလေ့လာသင်ယူခဲ့သည့်နည်းတူ လူငယ်တပည့်သာမဏေ၊ ရဟန်းများကိုလည်း လေ့လာဆည်းပူးသင်ယူစေလိုသော စေတနာ ပြင်းပြထက်သန်လှသဖြင့် မိမိထံခိုဝင်လာသူ တပည့် အပေါင်းတို့အား စာချစာသင့်ခြင်းများကို လုံ့လကြီးစွာ စိုက်ထုတ်၍ ရွက်ဆောင်တော် မူခဲ့သည်။

         ၉။ သာသနာတော် ထွန်းကားစည်ပင်ရေးအတွက် ဆောင်ရွက်တော်မူခြင်း

          ဆရာတော်သည်စာသင်စာချ၊လင်္ကာရတုနှင့်ကျမ်းများကိုပြုစုရေးသားတော်မူခြင်းအပြင်ဗုဒ္ဓသာသနာ

တော်ကြီးထွန်းကားစည်ပင်အဓွန့်ရှည်တည်တံ့ရေးအတွက်ကြောင့်ကြမဲ့မနေဘဲမြန်မာနိုင်ငံဒေသအနှံ့သို့လှည့်လည်တော်မူကာ တရားဒေသနာများ ဟောကြားခြင်း၊ စေတီပုထိုးများ တည်ထားခြင်း၊ ဒကာ၊ ဒကာမများ သိလိုသော အမေးပုစ္ဆာများကို ဖြေဆိုပြန်ကြားတော်မူခြင်းဖြင့် သာသနာပြုတော်မူသည်။

          မန်လည်မြို့၏ ပတ်ဝန်းကျင်ဒေသများ ဖြစ်ကြသော ကသာမြို့၊ ထီးချိုင့်မြို့၊ ကောလင်းမြို့၊ မိုးညှင်းမြို့၊ မိုးကောင်းမြို့၊ ဗန်းမော်မြို့၊ ရွှေကူမြို့၊ မြစ်ကြီးနားမြို့များသို့ ဦးစွာ လှည့်လည်ကြွရောက်ကာ လောက၊ ဓမ္မဆိုင်ရာ တရားများကို ဟောကြားပေးခဲ့ သည်။ ထိုမှတစ်ဖန် မိုးကုတ်မြို့၊ သီပေါမြို့များသို့ ကြွရောက်ပြီး သီပေါမြို့ရှိ ရွှေကျင်၊ သုဓမ္မာ၊ ယွန်းဟူသော ဗုဒ္ဓဘာသာဂိုဏ်းကွဲများအား ဗုဒ္ဓ၏အလိုတော်နှင့်အညီ တရားညွှန်ပြ ဆုံးမကာ အချင်းချင်းညီညွတ်စေတော်မူခဲ့သည်။

          ၁၂၈၁-ခုနှစ်တွင်မန္တလေး၊စစ်ကိုင်းမြို့များမှတစ်ဆင့်ပခုက္ကူ၊ပြည်၊ဇလွန်၊ပုသိမ်မြို့များသို့ဧရာဝတီမြစ်ရိုး

တစ်လျှောက်ရေလမ်းခရီးဖြင့်ကြွရောက်တော်မူခဲ့သည်။ဆရာတော်သည်မင်းလှမြို့တွင်လယ်တီဆရာတော်ကြီးနှင့် တွေ့ဆုံ၍ နှစ်ပါးအတူ သီးသန့် မီးရထားဖြင့် ရန်ကုန်မြို့သို့ ဆက်လက်ကြွချီတော်မူခဲ့ပြန်သည်။ ဆရာတော်ကြီး နှစ်ပါး ရန်ကုန်မြို့သို့ ရောက်သောအခါ အမြောက် ၂၁ ချက်ပစ်ဖောက် အပူဇော်ခံရသည်။ ထိုမှတစ်ဖန် ကီလီလမ်းမှ ပုဇွန်တောင် ညောင်တုန်းကျောင်းတိုက်သို့ ကားဖြင့် ဆက်လက် ကြွချီရာ လမ်းတစ်ဖက်တစ်ချက်မှ ထောင်ပေါင်းများစွာသော ပရိသတ်ကြီးက သောင်း သောင်းဖျဖျ ကြိုဆိုပူဇော်ကြလေသည်။ 

          ဆရာတော်ကြီးသည် သာသနာပြု ကြွချီတော်မူရာ ခရီးတစ်လျှောက်တွင် သိလို၍ ` မေးမြန်းလာသော သာသနာတော်ဆိုင်ရာ အမေးပြဿနာများကို ဖြေကြားတော်မူခြင်း၊ဘာသာ၊သာသနာတော်ညစ်နွမ်းထိပါးစေမည့် အယူဝါဒ၊ အူကျင့်အကြံ၊ အပြုအမူများ ကို ဖယ်ရှားသန့်စင်၍နည်းလမ်းပြဆုံးမတော်မူခြင်း၊နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း တရား တော်များကို ဟောကြားတော်မူခြင်း စသည်တို့ကို ရွက်ဆောင်တော်မူခဲ့သည်။ ,

          ထိုမှ ပြန်လည်ကြွချီတော်မူရာတွင် လမ်းတစ်လျှောက်ရှိ ပဲခူး၊ ဖြူး၊ ပဲနွယ်ကုန်း၊တောင်ငူ၊ပျဉ်းမနားမြို့များ၌ သာသနာပြုတော်မူသည်။ ထို့ပြင် နေရပ်ဖြစ်သော မန်လည်မြို့၊ ကသာမြို့များ၌ စေတီတော်များတည်ကာ သာသနာပြုခရီးတစ်လျှောက်တွင် အနယ်နယ် အရပ်ရပ်မှ လှူဒါန်းပေးအပ်ခဲ့သော ဆင်းတုတော်၊ ဓာတ်တော် မွေတော်များ၊ သင်္ချိုင်းတော်ပြာများကို ထိုစေတီများအတွင်း ထည့်သွင်းဌာပနာတော်မူသည်။