ဗန်းမော်တင်အောင် - အနုစကြဝဠာနှင့်မဟာစကြဝဠာ

Francis Bacon

I could be bounded in a untshell and count myself a king of infinite space,

W.Shakespear (From Hamlet)

၁။ ဆုံးစ မတိုင်နိုင်သော မေးခွန်းပုစ္ဆာ

          မိမိကိုယ်ကိုယ်လည်းကောင်း၊ မိမိ၏ အပဖြစ်သော ကမ္ဘာလောကကြီးကိုလည်း ကောင်း၊ မိမိနှင့် မိမိမှီတင်းနေထိုင်ရာ ကမ္ဘာလောကကြီးတို့၏ အဆက်အစပ်နှင့် အပိုင်း အခြား စသည်တို့ကိုလည်းကောင်း ကွဲကွဲပြားပြား ခြားခြားနားနား သိနားမလည်တတ်မီက လူသည် သဘာဝအရိုင်း၏ ပြုပြင်စီရင်သမျှနှင့် ပို့ဆောင်ဖန်တီးသမျှ ဇက်စင်းခံခဲ့ရသော သတ္တဝါမျှသာ ဖြစ်၏။ သူ့သဘောသူဆောင်လေ့ရှိသော သဘာဝအရိုင်းကြီး၏ အရိပ် အခြေကို မျက်ခြည်မပြတ်ကြည့်ကာ လိုက်လျောညီထွေ အသက်ရှင် နေထိုင်ခြင်းပြုရသော တိရစ္ဆာန်အမျိုးအစား သတ္တဝါမျှသာ ဖြစ်၏။ သဘာဝတ္ထပညာရှင်ဒါဝင်၏အဆိုအရ သမိုင်း အရုဏ်မသစ်မီက လူသားသည် သဘာဝအရိုင်း၏ အစစ်ဆေး အရွေးချယ်ခံဘဝ အခြေ အနေတွင် ဖြစ်၏။ ထိုအချက်ကို ယခုအခါ အငြင်းပွားစရာ အကြောင်းမရှိတော့ ထင်၏။ ခေတ်သစ် မနုဿဗေဒပညာရှင်များက ထိုအကြောင်းကို ခိုင်ခံ့သော သက်သေသာဓက များဖြင့် ရေပက်မဝင်နိုင်အောင် ဖော်ထုတ်ထူထောင်ထားကြပြီဖြစ်သည် မဟုတ်လော။

          သဘာဝအရိုင်း၏ လေးဖက်ထောက် သွားလာနေထိုင်ရန် စီရင်ဖန်တီးထားခဲ့ သော ဘဝအခြေအနေမှ လူသည် ရှေးဦးစွာ ကုန်းကွ၍ ထ၏။ ထိုအမှုသည် သေးငယ် လွယ်ကူသော ကိစ္စမဟုတ်။ နှစ်သန်းပေါင်းများစွာ ရုန်းကန်ရသောအလုပ်ဖြစ်၏။ ထို့နောက် တစ်ဆင့်တက်ကာ လူသည် ကိုယ့်ခြေထောက်ပေါ်တွင် ကိုယ့်ဘာသာ ကိုယ်ရပ်၏။ မတ်တတ်ရပ်၍ သွားလာနေထိုင်ခြင်းပြု၏။ ထိုအမှုကိုလည်း သေးနုပ်ပေါ့ပါးသော ကိစ္စမဟုတ်။ နှစ်ပရိစ္ဆေဒ ကြာမြင့်စွာ အားထုတ်ရသော အလုပ်ဖြစ်၏။ သို့ရာတွင် လူသည် ထိုမျှလောက်နှင့် ရပ်နေခဲ့သော သတ္တဝါမဟုတ်။ ဆက်လက်၍ သူ့ဟာသူ ကိုယ်စွမ်း ကိုယ်စထုတ်ကာ သဘာဝအရိုင်း၏အစစ်ဆေး အရွေးချယ်ခံဘဝမှ ကုန်းရုန်း၍ထွက်၏။ အားမာန်ကြီးမားလှသော သဘာဝအရိုင်း၏ စီရင်ဖန်တီးမှုအောက်မှ ရုန်းထွက်ရသော အမှုသည် လွယ်ကူသော အလုပ်မဟုတ်။ များစွာ စွမ်းပကားထုတ်ရသော အလုပ်ဖြစ်၏။ နှစ်ကာလများစွာ ကြာညောင်း၏။ ယင်းသို့တိရစ္ဆာန်ဘဝအခြေမှ ကိုယ်၏လုပ်အား စွမ်းပကားဖြင့် ကုန်းရုန်း ထကြွကာ တဖြည်းဖြည်းခြင်း ကျွတ်လွတ်လာခဲ့သော အချိန် ကာလပိုင်းများလောက်မှ စတင်ကာ လူသည် မိမိကိုယ်ကိုလည်းကောင်း၊ မိမိ၏အပ ဖြစ်သော ကမ္ဘာလောကကြီးကိုလည်းကောင်း၊ မိမိနှင့် မိမိမှီတင်းနေထိုင်ရာ ကမ္ဘာလောက ကြီးတို့၏ အဆက်အစပ်နှင့် အပိုင်းအခြား စသည်တို့ကိုလည်းကောင်း ဝိုးတဝါးတွေ့မြင် နားလည်စပြုလာ၏ ။ တစ်စထက်တစ်စ ရိပ်မိသိရှိစ ပြုလာ၏။

             သူ့သဘော သူဆောင်လေ့ရှိသော သဘာဝအရိုင်း၏ ပြုပြင်ဖန်တီးသမျှနှင့် - စီရင်ခန့်ခွဲသမျှကို အခြားအခြားသော သတ္တဝါများလို ဇက်စင်းခံမနေဘဲ ကုန်းရုန်းထကြွကာ တိုက်လှန်ရဲသောကြောင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်စွမ်းကိုယ်စ ထုတ်နိုင်သောကြောင့် လည်းကောင်း လူသတ္တဝါ၏ မူလအာရုံကြောစနစ်နှင့် ဦးနှောက်ဖွဲ့စည်းပုံ စနစ်တို့သည် ကြီးကြီးမားမား လှည့်ပြောင်းသွား၏။ လူသတ္တဝါ၏ အသိအလိမ္မာတရားသည် ပဋိသန္ဓေ စိတ်ဆိုသော မွေးရာပါ အသိတရားအဆင့်အခြေမှ စဉ်းစားဆင်ခြင်သည့် အဆင့်အခြေ သို့ ခုန်ပျံတက်လှမ်းလာခြင်း ဖြစ်၏။ လူသည် စဉ်းစားဆင်ခြင်တတ်ရုံမျှမက ဘာသာ စကားကိုပင် ထူထောင်ကာ လူ့အစည်းအရုံးနှင့် ဆက်ဆံနေထိုင်တတ်သော သတ္တဝါ အမျိုးအစားပါ ဖြစ်လာ၏။ ထိုအချက်ကိုလည်း အငြင်းပွားစရာအကြောင်း မရှိတော့ ထင်၏။ အမေရိကန်အမျိုးသား သဘာဝတ္ထုနှင့် ပုရဗေဒပညာရှင် မော်ဂင်က ထိုအကြောင်း ကို ခိုင်ခံ့သော သက်သေသာဓကများဖြင့် ကောင်းစွာဖော်ထုတ် ထူထောင်ထားခဲ့ပြီး ဖြစ်၏။

          ယင်းသို့ လူသတ္တဝါ၏ အသိအလိမ္မာတရားသည် မွေးရာပါ အသိအဆင့်အခြေ မှ စဉ်းစားဆင်ခြင်တတ်သော အသိအဆင့်အခြေအနေသို့ လှည့်ပြောင်းလာခဲ့ပြီးသော အချိန်ကာလပိုင်းများလောက်မှ အစပြုကာ သူ၏ အသက်ရှင်တည်တံ့ခိုင်မြဲရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရာ တိုးတက်ကြောင်းများအတွက် လူသည် မိမိ၏အကြောင်းနှင့် မိမိ၏ ကြမ္မာအနုစကြဝဠာနှင့် မဟာစကြဝဠာ ကိုလည်းကောင်း၊ မိမိနှင့် မိမိမှီတင်းနေထိုင်ရာ ကမ္ဘာလောကကြီးတို့၏ အဆက်အစပ် နှင့် အပိုင်းအခြား စသည်တို့ကိုလည်းကောင်း သိရှိနားလည်နိုင်ရေးနှင့် ချုပ်ကိုင်ဖန်တီး နိုင်ရေးများအတွက် သူ၏ အသိတရား၊ အလိမ္မာတရားများ ဖွံ့ဖြိုးရတတ်သလောက်ဖြင့် စဉ်းစားကြံဆခဲ့၏။ ကြံစည်အားထုတ်ခဲ့၏။ စူးစမ်းလေ့လာခဲ့၏။ ယင်းသို့ စူးစမ်းအားထုတ် မှုများသည် လူ့အနွယ်ကြီး၏ သက်တမ်းနှင့်အမျှ အိုမင်းဟောင်းနွမ်းလျက်ရှိသကဲ့သို့ နုပျို သစ်လွင်ဆဲဖြစ်သော အမှုကိစ္စလည်း ဖြစ်၏။ ဤကမ္ဘာလောကကြီးတွင် လူ့ပြဿနာ သည် အိုမင်းနုပျိုလျက်သာ ရှိနေလိမ့်ဦးမည်ဖြစ်၏။ ဟောင်းမြင်းသည်နှင့်အမျှ သစ်လွင် လျက် ရှိနေလိမ့်ဦးမည့် ပြဿနာမျှသာ ဖြစ်၏။

          ငါ ဘာကောင်ပါလိမ့်မလဲ။ ငါ အခု ဘယ်လိုကဘယ်လို ဖြစ်လာရတာပါလိမ့်မလဲ။ ငါနောင်ကော ဘာဖြစ်နိုင်ဦးမလဲ။ | ဘဝတဏှာ၊ အတ္တတဏှာစိတ်များဖြင့် မိမိ၏အကြောင်းနှင့် မိမိ၏ကြမ္မာကို လူ အဆက်ဆက်တို့သည် မမောနိုင်မပန်းနိုင် မေးမြန်းစုံစမ်းခဲ့ကြပြီ။ စဉ်းစားကြံဆခဲ့ကြပြီ။ ဖွေရှာလေ့လာခဲ့ကြပြီ။ ထိုအကြောင်းကို မျက်မှောက်ခေတ် လူဆက်များသည်လည်း ဇွဲ လုံ့လကောင်းကောင်းဖြင့် တိုးချဲ့ လေ့လာနေကြဆဲနှင့် သုတေသနပြုနေကြဆဲပင် ဖြစ်သည် မဟုတ်သလော။ နောင်မွေးဖွားလတ္တံ့သော လူသစ်များသည်လည်း ထိုအကြောင်းကို ဆက်လက် ကိုင်တွယ်ကြလိမ့်ဦးမည်သာ ဖြစ်၏။ ထိုအချက်ကိုလည်း သံသယဖြစ်စရာ နှင့် ယုံမှားစရာအကြောင်း မရှိထင်၏။

          ယင်းသို့ မိမိ၏အကြောင်းနှင့် မိမိ၏ ကြမ္မာကို မေးမြန်းစုံစမ်းခြင်း ပြုလာကြသည် နှင့် တစ်ပြိုင်နက်၊ စူးစမ်းလေ့လာကြသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် မိမိမှီတင်းနေထိုင်ရသဖြင့် မိမိ၏ဘဝကြမ္မာများနှင့် ရင်းရင်းနှီးနှီး နှောင်ဖွဲ့ဆက်စပ်လျက်ရှိသော ကမ္ဘာလောကကြီး၏ အကြောင်းများနှင့် ကြမ္မာများပါ ခုနစ်စဉ် အမျှင်တန်းပါလာ၏။ ဇာတ်ထုပ်တစ်ထုပ်ကို အဘယ်သို့ခွဲခြား၍ ရနိုင်ပါမည်နည်း။ ဇာတ်သမားနှင့် ဇာတ်ခုံတို့ပေါင်းစပ်ပါမှ ဇာတ်ထုပ် ကပြလျက်ရှိသော ဇာတ်သမားများနှင့် သူတို့က ခုန်နေရသောဇာတ်ခုံကို ဖြစ်လာရသည် မဟုတ်သလော။

          ကမ္ဘာလောကကြီးဟာ ဘယ်လိုဟာကြီး ပါလိမ့်မလဲ။

          ဒါလောက် ထွေပြားကြီးကျယ်လှတဲ့ အဆောက်အအုံကြီးဟာ ဘယ်လိုက ဘယ်လိုများ ဖြစ်လာရတာပါလိမ့်မလဲ။

          ကမ္ဘာလောကကြီးဟာကော နောင် ဘာဖြစ်နေဦးမလဲ။

          ကြောင့်ကြပူပန်စိတ်ဖြင့် လည်းကောင်း၊ စိုးရိမ်သိရှိလိုစိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း မိမိ၏ ကြမ္မာနှင့် ဆက်စပ်နှောင်ဖွဲ့လျက်ရှိသော ကမ္ဘာလောကကြီး၏အကြောင်းနှင့် ကြမ္မာများကိုလည်း လူ့အနွယ်ဝင်များသည် မေးမြန်းစုံစမ်းခဲ့ကြလှပြီ။ စဉ်းစားကြံဆခဲ့ကြပေါင်းလည်း များလှပြီ။ စူးစမ်းလေ့လာခြင်းပြုရာတွင်လည်း မောပန်းခြင်းမရှိသေး။ ရှေးလူဟောင်းများ သည် ယင်းအမှုကိစ္စ၌ လုံ့လထုတ်ခဲ့ကြသကဲ့သို့ ယခုခေတ် လူဆက်များသည်လည်း ဝီရိယကောင်းနေကြဆဲသာ ဖြစ်၏။ နောင်လာမည့် လူသစ်များသည်လည်း ဘမျိုး ဘိုးတူကြဦး မည်သာ ဖြစ်၏။ ထိုအချက်ကိုလည်း စိတ်ဒွိဟဖြစ်နေစရာ အကြောင်းရှိနိုင်သေးသလော။

          ယင်းသို့ မိမိနှင့်တကွ မိမိ၏အပဖြစ်သော ကမ္ဘာလောကကြီးတို့၏ ကြမ္မာနှင့် အကြောင်းများကို မေးမြန်းစုံစမ်းရင်း၊ ကြံဆစူးစမ်းရင်း သူ၏ အသိတရားများ၊ အလိမ္မာ တရားများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ လူ့အနွယ်ဝင်များသည် မိမိနှင့် ကမ္ဘာလောက ကြီးတို့၏ အဆက်အစပ် အပိုင်းအခြား၊ သို့မဟုတ် ဆက်ဆံရေးများ အကြောင်းကိုပါ တိုးချဲ့စပ်စုလာခဲ့ကြ၏။

          ငါနဲ့ ကမ္ဘာလောကကြီးဟာ ဘယ်လိုသက်ဆိုင်ပါလိမ့်။

          သက်ဆိုင်သော သက်ဆိုင်တာမှ ဟုတ်ပါ၏လော။

          ငါက သဘာဝတစ်ခု၊ ကမ္ဘာလောကကြီးက သဘာဝတစ်ခု ဖြစ်သလော။

          မိမိနှင့် မိမိမှီတင်းနေထိုင်လျက်ရှိသော ကမ္ဘာလောကကြီးတို့၏ အဆက်အစပ် နှင့် အပိုင်းအခြားများ အကြောင်းကိုလည်း ဘိုးဘေးအဆက်ဆက်တို့သည် မေးမြန်းစုံစမ်း ခဲ့ကြ၏။ စဉ်းစားကြံဆခဲ့ကြ၏။ စူးစမ်းလေ့လာခဲ့ကြ၏။ ထိုအမှုကိစ္စကို သားစဉ်မြေးဆက် များကလည်း ကောင်းစွာ ဆက်ခံခဲ့ကြသကဲ့သို့ နှောင်း လူသစ်များသည်လည်း ဆက်လက် ထိန်းသိမ်း သွားကြလိမ့်ဦးမည်သာ ဖြစ်သည် မဟုတ်သလော။ ထိုအချက်ကိုလည်း အဘယ်သူ သံသယရှိသေးသနည်း။

          လူ့သမိုင်း၏အရုဏ်ကျင်းချိန်လောက်များမှ အစပြုကာ လူ့အနွယ်ဝင်များသည် မိမိတို့၏ အသက်ရှင်တည်တံ့ရေးနှင့် စည်ပင်တိုးတက်ရေးများ စသည်တို့အတွက် မိမိ၏ ကြမ္မာနှင့်အကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ မိမိ မှီတင်းနေထိုင်ခြင်းပြုရသော ကမ္ဘာလောကကြီး ၏ကြမ္မာနှင့် အကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ မိမိနှင့် မိမိ၏အပဖြစ်သော ကမ္ဘာလောကကြီး တို့၏အဆက်အစပ် အပိုင်းအခြား စသည်တို့ကိုလည်းကောင်း ကြောင့်ကြပူပန်စိတ်နှင့် စိုးရိမ် သိရှိလိုစိတ် စသည်တို့ဖြင့် မေးခွန်းပုစ္ဆာများ အတောမသတ် ထုတ်ခဲ့လုပ်ခဲ့ကြပြီ။ ထိုမေးခွန်း ပုစ္ဆာများသည်လည်း ဤကမ္ဘာလောကကြီးတွင် လူ့အနွယ်ဝင်များ တည်တံ့နေသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ဆုံးစတိုင်နိုင်လိမ့်မည်မဟုတ်သော မေးခွန်းပုစ္ဆာများသာ ဖြစ်နေကြပေလိမ့်မည်။

၂။ အပေး နွားကျောင်းသား၊ အဖြေ ဘုရားလောင်း

မသိလျှင်မေး၊ မစင်လျှင်ဆေးဆိုသော စကားတစ်ခွန်း မြန်မာတို့တွင် ရှိ၏။ ထို စကားသည် ဆုံးမသြဝါဒစကားပင် ဖြစ်၏။

          တစ်ဆက်တည်းမှာပင် မေးပါများစကားရ၊ အမေးရှိလျှင် အဖြေရှိရသည် အစရှိ သော ထုံးစကားများဖြင့် အထက်ဖော်ပြပါ သြဝါဒစကားကို ကျားကန်၍ပေးထား၏။ ယင်းသြဝါဒနှင့် ထုံးစကားများကို မြန်မာလူဟောင်းများသည် ၎င်းတို့၏အရပ်ရပ် အတွေ အကြုံများမှ တရားထုတ်ကာ နှောင်းလူတို့အတွက် အလုပ်လမ်းညွှန်အဖြစ်ဖြင့် ထားရစ် ခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်ဟန်တူ၏။

          မြန်မာတို့သည် အလှအပနှင့် အနုအယဉ်များကို များစွာအရေးထားတတ်သော၊ တပ်မက်မြတ်နိုးတတ်သော လူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်၏။ နှောင်းလူနှင့် သားမြေးများအတွက် ထားရစ်ခဲ့ကြသော သြဝါဒနှင့် ထုံးစကားများကိုပင် မှတ်သားဖွယ်ရာ၊ စိတ်ကွန့်မြူးလှုပ် ရှားဖွယ်ရာ ကဗျာလင်္ကာများ၊ ဒဏ္ဍာရီပုံပြင်များနှင့် စိတ်ဝင်စားဖွယ် ဆင်ယင်ဖွဲ့ နွဲ့ လေ့ရှိ ကြ၏။ မေးပါများစကားရဆိုသော ထုံးစကားနှင့်စပ်လျဉ်း၍ မြန်မာတို့တွင် ထင်ရှား ကျော်ကြားသော မောင်ပေါက်ကျိုင်း ဝတ္ထုပုံပြင်ရှိ၏။ ထိုဝတ္ထုပုံပြင်တွင် ပညာသင်ကြား ၍ မတတ်မြောက်နိုင်သော မောင်ပေါက်ကျိုင်း၊ လူသားမင်းသမီးကို စွဲလမ်းချစ်ခင်မိ၍ အသက်ဆုံးရှုံးသော နဂါးမင်း၊ အမျက်မာန်စောင်ကြီးလှသော နဂါးမင်းချစ်သူ မင်းသမီး နှင့် ကျီးဖိုကျီးမ အစရှိသော ဇာတ်ကောင်များ၏လှုပ်ရှားမှုများဖြင့် တခမ်းတနား ဖွဲ့စည်း ထားသည် မဟုတ်သလော။

          သို့ရာတွင် အမေး နွားကျောင်းသား၊ အဖြေ ဘုရားအလောင်းဆိုသော ထုံးစကား တစ်ရပ်လည်း မြန်မာတို့တွင် ရှိသေး၏။ ထိုစကားသည် များစွာလေးနက်သော စကား လည်း ဖြစ်၏။ ထိုထုံးစကား၏ နွားကျောင်းသားဟူသော ပညတ်ဝေါဟာရသည် အသိ တရား၊ အလိမ္မာတရားနှင့် အစဉ်းစား အဆင်အခြင်တရားများ အလွန်တရာ နည်းပါးသော၊ သို့မဟုတ် ခေါင်းပါးသောသူများအပေါ် တင်စားရည်ညွှန်းထားခြင်း ဖြစ်၏။ ယခု ခေတ်ကာလ ဝေါဟာရစကားနှင့်ဆိုလျှင် သမုဒ္ဒရာ ဝမ်းတစ်ထွာအတွက် နဖူးကချွေးခြေမ ကျအောင် နေထွက်မှနေဝင် ကုန်းရုန်းလုပ်ကိုင်နေကြရသောကြောင့် ကိုယ့်ဟာကိုယ် စဉ်းစားချင့်ချိန်ခွင့် မရနိုင်သော လူထုများကို ဆိုလိုရင်းမျှသာ ဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်းသော နာမ်ပုဒ်မူကား အသိအလိမ္မာနှင့် အကြားအမြင် ကြွယ်ဝများပြားသည်ဆိုသော သုခမိန်ပညာရှင်များအပေါ် ရည်မှန်းခြင်း ဖြစ်၏။ ယခုခေတ်ကာလ စကားနှင့်ဆိုလျှင် အုပ်စိုးသူများနှင့် အာဏာရ လူတန်းစားအသိုင်းအဝိုင်းတွင် အဝင်အပါ ဖြစ်တတ်ကြသော ဆရာဘွဲ့ခံ၊ သမားဘွဲ့ ခံပညာတတ်လူတန်းစားကို ဆိုလိုရင်း ဖြစ်၏။ မည်ကဲ့သို့ပင်ဖြစ်စေ ယင်းထုံးစကား၏ဆိုလိုရင်းအဓိပ္ပာယ်မှာ လူ့ဘူးတောင်းများသာ ဖြစ်ကြသော နွားကျောင်း သားများက ထင်မိထင်ရာ စွတ်ရွတ်၍ မေးတတ် မြန်းတတ်သော မေးခွန်းပုစ္ဆာနှင့် ပြဿနာ များကို ဘုရားအလောင်းဆိုသော သုခမိန်ပညာရှိက ခက်ခက်ခဲခဲနှင့် ပင်ပင်ပန်းပန်း ကြံစည် ဖြေကြားခြင်း ပြုရသည်ဆိုသော အချက်ပင် ဖြစ်၏။