နန္ဒာသိန်းဇံ - ကိုယ်ကျင့်တည်ကြည်ခြင်းနှင့်အဆင့်မြင့်ခရီးစဥ်

အခန်း (၁) 

လူ နှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းကို

ထိန်းမတ်ပေးနိုင်သော မဏ္ဍိုင်

            လူ၌ မြတ်နိုးဖွယ် အကောင်းဆုံးသော အရည်အသွေးတစ်ခုမှာ အကျင့်စရိုက်ကောင်းရှိခြင်းဖြစ်၍ လူတစ်ဦး၌ စက်ဆုပ်ဖွယ် အကောင်းဆုံးသော အရည်အသွေးတစ်ခုမှာ အကျင့်စရိုက်ဆိုးရှိခြင်းပင် ဖြစ်သည်ဟုဆို တတ်ကြသည်။ လူတစ်ဦး၏ ဘ၀ကို လှပတောက်ပြောင်အောင် လွှမ်းခြုံပေး နိုင်သော အဆင်တန်ဆာတို့မှာ အကျင့်စရိုက်ကောင်းများဖြစ်၍ လူတစ်ဦး ၏ ဘဝကိုအကျည်းတန်အရုပ်ဆိုးစေအောင် လွှမ်းခြုံပေးနိုင်သော အဆင့် တန်ဆာတို့မှာ အကျင့်စရိုက်ဆိုးများပင် ဖြစ်သည်ဟုလည်း တင်စားပြော ဆိုတတ်ကြသည်။ လူတစ်ဦးစ၏ ဘဝကို ဆွေးမြည့်ပျက်ယွင်းစေသော အရာတို့မှာ အကျင့်စရိုက်ဆိုးများပင် ဖြစ်၍ လူတစ်ဦး၏ ဘဝကို တိုးတက်ခိုင်ခံ စေသော အရာတို့မှာ အကျင့်စရိုက်ကောင်းများပင် ဖြစ်သည်ဟုလည်း ဆို တတ်ကြသည်။

            အကျင့်စရိုက်ဟူသည်မှာ ယခုမျက်မှောက်ဘဝ၌ များစွာ ဖြစ်လေ့ ရှိသော သဘော (၀ါ) ကိုယ်-နှုတ်-စိတ် တို့၌ သက်ဆိုင်ရာ အပြုအမူ တစ်စုံတစ်ရာသည် အခါများစွာ၊ အကြိမ်အရေအတွက်များစွာ ဖြစ်နေသော သဘောကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်ဟု အဓိပ္ပာယ်သတ်မှတ်ကြ၏။

            အချို့က “တစ်စုံတစ်ရာသော အပြုအမူသည် သာမည တစ်ခါ နှစ်ခါဖြစ်ခြင်းထက် ပိုလွန်၍ အဖြစ်များခြင်း (ဝါ) တစ်စုံတစ်ရာသော အပြု အမူကို သာမည ပြုသည်ထက် ပိုလွန်၍ အပြုများနေခြင်းကို အကျင့် ရိုက်ဖြစ်သည်” ဟု အဓိပ္ပာယ် သတ်မှတ်ကြ၏။ 

            လူတစ်ဦးသည် အရက်သေစာ သောက်စားခြင်းကို စွဲလမ်းသွား သောအခါ ထိုသူ၏ဘဝ တစ်လျှောက်၌ အရက်သေစာ သောက်စားသည့် အပြုအမူကို နေ့စဉ်ရက်ဆက် စွဲမြဲစွာ ပြုလုပ်၏။ ထိုသူ့ဘဝ၌ နေ့စဉ်ရက် ဆက် အရက်သေစာအောက်စားသည့် အပြုအမူသည် အခါများစွာ နေ့စဉ် ပေါင်း အရေအတွက်များစွာ ဖြစ်လျက်ရှိ၏။ တစ်နည်းအားဖြင့် အရက် သေစာသောက်စားခြင်းသည် တစ်ကြိမ်နှစ်ကြိမ် တစ်ခါနှစ်ခါ သာမညမျှ ဖြစ်သည်ထက်ပိုလွန်ကာ အဖြစ်များလျက်ရှိ၏။ ထိုသို့ အရေအတွက်များစွာ စွဲစွဲမြဲမြဲ ပြုလုပ်နေသော စွဲမြဲစွာ အဖြစ်များနေသော အပြုအမူမျိုးကိုပင် (အထက်ပါ အဓိပ္ပာယ် သတ်မှတ်ချက်တို့အ) "အကျင့်စရိုက်” ဟု ခေါ်နိုင် ပေလိမ့်မည်။

            အခြားသူတစ်ဦးသည် စကားပြောရာ၌ အရွှတ်အနှောက်နှင့် ဟာသကလေးနှော၍ ပြောမိပြောမိတတ်ရာမှ နောင်တွင် အခြေအနေများစွာ၌ အရွှတ် အနောက်နှင့် ဟာသနှော၍ပြောတတ်သော အပြုအမူသည် အခါများစွာ အကြိမ်အရေအတွက်များစွာ စွဲမြဲစွာ ထိုသူ၌ ဖြစ်လျက်ရှိ၏။ တစ်နည်းအားဖြင့် အရွတ်အနှောက်နှင့် ဟာသနှော၍ ပြောတတ်ခြင်းကို သာမည တစ်ခါတစ်ရံ တစ်ခါနှစ်ခါ စသည် ပြောတတ်ခြင်းထက် ပိုလွန်၍ ပြောနေတတ်သော အပြုအမူသည် ထိုသူ၌ များစွာ ဖြစ်လျက်ရှိ၏။ ထိုသို့ အခြေအနေများစွာ၌ အပြုအမူများနေသော၊ စွဲမြဲစွာ အဖြစ်များနေသော သာမညဖြစ်သည်ထက်ပို၍ အဖြစ်များနေသော အပြုအမူမျိုးကို (အထက်ပါ အဓိပ္ပာယ် သတ်မှတ်ချက်တို့အရ) “အကျင့်စရိုက်” ဟု ခေါ်နိုင်မည်ဖြစ်၏။

            ထိုနည်းတူ လူတစ်ဦးသည် အခါများစွာ နေရာများစွာ၌ သာမည တစ်ခါတစ်ရံ့၊ တစ်ကြိမ်နှစ်ကြိမ်သည် ဖြစ်တတ်သည်ထက် ပိုလွန်ကာ စိတ် တိုတတ်၏။ အခါများစွာ နေရာများစွာ၌ ထိုစိတ်တိုတတ်ခြင်းသည် အကြိမ် အရေအတွက်များစွာ ထိုသူ၌ အဖြစ်များ လျက်ရှိ၏။ ထိုသို့ အခြေအနေများစွာ ၌ အပြုများ အဖြစ်များနေသော တစ်နည်းအားဖြင့် သာမည ဖြစ်တတ် သည်ထက်ပို၍ စိတ်တိုနေတတ်သော အပြုအမူမျိုးကို (အထက်ပါ အဓိပ္ပာယ် သတ်မှတ်ချက်တို့အရ) "အကျင့်စရိုက်' ဟု ခေါ်ရမည် ဖြစ်လေသည်။

            သို့ရာတွင် အများ အဖြစ်များနေသော အပြုအမူကို အကျင့်စရိုက် ဖြစ်သည် ဟူသော အထက်ပါ အဓိပ္ပာယ် သတ်မှတ်ချက်တို့သည်ပြည့်စုံလုံလောက်သော အဓိပ္ပာယ် သတ်မှတ်ချက်များ မဟုတ်ဟု အချို့က ယူဆကြသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် “အပြုအမူ တစ်ခုသည် အဖြစ်များ တိုင်း ယင်းအပြုအမူကို အကျင့်စရိုက်ဖြစ်သည်ဟု တစ်ထစ်ချ မသတ်မှတ်နိုင် သောကြောင့်ပင်ဖြစ်သည်။ ပုံစံအားဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့၌ အသက်ရှူသွင်းခြင်း၊ ထုတ်ခြင်း အပြုအမူသည် မွေးသည်မှ သေသည်အထိ ဖြစ်လျက်ရှိ၏။ ယင်းသို့ များစွာဖြစ်လျက်ရှိခြင်းကြောင့် အသက်ရှူသွင်းခြင်း၊ ရှူထုတ်ခြင်း ကို အကျင့်စရိုက်အဖြစ် မသတ်မှတ်နိုင်' ဟု ဆိုကြ၏။ သို့ရာတွင် အချို့ က “အသက်သွင်းခြင်း၊ ရှူထုတ်ခြင်းသည် “အပြုအမူ” မဟုတ်၊ ခန္ဓာ ကိုယ် အသက်ရှင်နေရန် လိုအပ်မှု အတွက် ဖြစ်ပေါ်နေသော “လှုပ်ရှားမှု” (ဝါ) "တုံ့ပြန်မှု” ” သာ ဖြစ်သည်” ဟု ဆိုကြသည်။

            သို့ဆိုလျှင် “အပြုအမူကို ခန္ဓာကိုယ် အသက်ရှင်နေရန် လိုအပ်မှု အတွက် ဖြစ်ပေါ်နေသော လှုပ်ရှားမှုများ၊ တုံ့ပြန်မှုများနှင့် ခွဲခြားသတ်မှတ် ရန်လိုအပ်လာသည်။ ထို့အပြင် တုံ့ပြန်မှုနှင့် အပြုအမူကို ဖြစ်ပေါ်အောင် လှုံ့ဆော်ပေးမှုများ (၆) စေ့ဆော်မှု များကို ခွဲခြားရန်လည်း လိုအပ်လာ ပြန်သည်။ တစ်ဖန်စေ့ဆော်မှုများ၌လည်း စိတ်စေတသိက်တို့ သိသိသာသာ ယှဉ်တွဲမှုပါသော စေ့ဆော်မှု၊ စိတ်စေတသိက်တို့ သိသိသာသာ ယှဉ်တွဲမှုမပါသောစေ့ဆော်မှု စသည်တို့ကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် လိုအပ်လာပြန်သည်။ ထိုသို့ ခွဲခြားသတ်မှတ်ခြင်းတို့ကို ပြုရာ၌ သုံးနှုန်းသော ဝေါဟာရ၏ အဓိပ္ပာယ်ကိုလိုက်လွန်းခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ် ဖြစ်စဉ်ကို အတိအကျ မသိခြင်းနှင့် အခြားအကြောင်းများကြောင့် အဓိပ္ပာယ် တိတိကျကျ သတ်မှတ်ရန် အခက် ကြုံခြင်းများ ရှိနိုင်တန်ရာပေသည်။

            “အပြုအမူကို အတိအကျ အဓိပ္ပာယ်သတ်မှတ်ချက် မပေးနိုင်ပါက “အကျင့်ရိုက်” ကိုလည်း အတိအကျ အဓိပ္ပာယ် သတ်မှတ်ချက် ပေးနိုင်လိမ့် မည် မဟုတ်ချေ။

            သို့ရာတွင် ဤနေရာ၌ ယာယီအားဖြင့် ကိုယ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှုတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ စိတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း ပြုမူသည့် အပြု အမှုတစ်မျိုးမျိုးကို အပြုအမူဟု သတ်မှတ်၍ အခြေအနေများစွာ၌ အကြိမ်