ဒဂုန်တာရာ - နှင်းခဲပျော်ကျမေလိခ

          မြစ်ကြီးနားမြစ်ရေအလျဉ်ကား တသွင်သွင်စီးဆင်းလျက် ရှိနေပေသည်။ ဇန်နဝါရီလ ဖြစ်၍ နှင်းရိပ်သန်းလျက်ရှိသည်။ မြစ်ရေပြင်မှာ ငြိမ်သက် လျက် ရေခဲပြင်ကြီးနှင့် တူနေသည်။

          ကျွန်တော်မှာ ဤမျှအေးနေသောရာသီ၌ မြစ်ကြီးနားရေကို ချိုးကြည့်မည်ဟု ဆိုကာ ရေထဲဆင်းလိုက်သည်။ ရေခဲရေကဲ့သို့ အေးမြ နေသော ရေပေတကား။ ဆင်းပြီး ကမန်းကတန်း ပြန်တက်ရတော့ သည်။

          ကျွန်တော်သည် ကမ်းနဖူးပေါ်၌ရပ်ကာ မြစ်ပြင်ကို ငေးကြည့် နေမိသည်။ ကမ်းတစ်ဖက် သစ်ပင်တောရိပ်အထက်၌ ညိုမှိုင်းပြာဝေ နေသော တောင်တန်းကြီးများကို မြင်ရသည်။ အဝေး၌တည်ရှိနေသောတောင်တန်းကြီးများမှာ အဖြူ၊ အပြာအဖြစ်သာ ပေါ်နေတော့သည်။ မြူနှင်းတို့ဖြင့် ရစ်ဝေနေသော အပြာထက်၌ ရေခဲများသည် ဖြူဆွတ်လွ နေကြပေသည်။ နံနက်ခင်း နေရောင်၌ကား ရေခဲတောင်များသည် တဖိတ်ဖိတ်လက်နေကြသည်။ မြစ်ပြင်ကြီးကား ငြိမ်သက်နေသဖြင့် မှန်သားထနေပေသည်။ မြစ်ကြီးနားမြစ်ဟု မြို့အမည်ကိုစွဲ၍ တင်စားခေါ်ရသော်လည်း အမှန်ကား ဧရာဝတီမြစ်ကြီးပင်ဖြစ်သည်။ ဧရာဝတီ မြစ်သည်ပင်လျှင် အဝေး၌မြင်နေရသော ရေခဲတောင်တန်းကြီးနောက် ရှိ မေခ၊ မေလိခ မြစ်နှစ်သွယ် ပေါင်းဆုံတွေ့ရာမှ စီးဆင်းလာခြင်းဖြစ် ပေသည်။ မွန်ဂိုလီးယား၊ တိဘက်ကုန်းမြေမြင့်ပေါ်မှ တောင်ဘက်သို့ အပြိုင်းပြိုင်း ဖြာကျလာကုန်သော တောင်တန်းကြီးများ မြှောင်တန်းနေ သည်နှင့် အပြိုင်ပင်။ မြစ်များလည်း ပင်လယ်အတွင်းသို့ စီးသန်းကြကုန် သည်။ မြစ်ဝှမ်းများတစ်လျှောက် အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုများ ပေါ်ထွန်း ကြသည်။ အရှေ့ဘက်၌ မဲခေါင်မြစ်တစ်လျှောက် ခမာယဉ်ကျေးမှုကြီး ထွန်းကားခဲ့သည်။ သံလွင်မြစ်တစ်လျှောက်မှ ထိုင်းယဉ်ကျေးမှု စီးဆင်း လာသည်။ အနောက်ဘက်၌ကား ဂင်္ဂါမြစ်ဝှမ်းတစ်လျှောက် ဟိန္ဒူ ယဉ်ကျေးမှု ထွန်းကားခဲ့သည်။ ဧရာဝတီမြစ်တစ်လျှောက် ချင်း၊ ကချင်၊ ရှမ်း စသော လူမျိုးစု ယဉ်ကျေးမှုများ ယှက်ဖြာကျလာကြသည်။ ဧရာဝတီမြစ်သည်ကား မြန်မာဟူ၍ နောင်အခါ စုပေါင်းအင်အားဖြစ် လာသော ယဉ်ကျေးမှုဆက်နွှယ်ရာ မြစ်ဝှမ်းကြီး ဖြစ်လာတော့သည်။

          ကျွန်တော် ယခု ရေးရေးမျှအဝေးတွင် မြင်ရသော ရေခဲတောင် တန်းကြီးမှ စီးဆင်းလာသော ဧရာဝတီရေအလျဉ်သည် တစိုက်စိုက် စီးဆင်းပေရာ အောက်အကြေ ရာမညတိုင်း မွန်တို့ဒေသ မြစ်ဝကျွန်း ပေါ်ဘက်သို့ မြစ်မြွာများဖြင့် ခွေဝိုက်ယှက်သန်းကာ ဖြာလွန့်၍ သွားပေ သည်။ ကျွန်တော်တို့မွေးဖွားရာ ဧရာဝတီမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ကား မွန်တို့ ၏ ရပ်မြေဖြစ်ပေသည်။ ကျွန်တော်တို့ဆီမှ မြို့ရွာအမည်များမှာ မွန် စကားလုံးများသာဖြစ်ကြပေသည်။ “ကျိုက်လတ်' ဟူသော ကျွန်တော် တို့၏ မြို့၏အမည်မှာ “ဘုရားပြို” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။

          အဝေးမှ အိုးစည်သံ၊ မောင်းသံ၊ လင်းကွင်းသံများ သဲ့သဲ့ ထွက်ပေါ်လာသည်။ မနောကွင်းမှ ပျံ့လွင့်လာသော အသံဗလံများပေ။

          ခရီးသွားဆောင်းပါးများ မနောဂီတသံများမှာ ကျွန်တော်၏ နားထဲ၌ ဆန်းသစ်နေပေသည်။

          ကျွန်တော်သည် ပထမဆုံးအကြိမ် ကချင်ပြည်သို့ ရောက်ဖူးခြင်း ဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်သခင်နုက ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးမှ စာရေးဆရာ၊ သတင်းစာဆရာများအား မနောပွဲတော်တက်ရန် ဖိတ်ရာတွင် ကျွန်တော် ပါလာသည်။ ကျွန်တော်မှာ စာရေးဆရာအသင်း ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် လိုက်ပါရခြင်းဖြစ်သည်။

          မနောရင်ပြင်မှ ဗုံသံနှင့် မောင်းသံကြားလာရပြန်သည်။ ကျွန် တော်ကား ရင်ခုန်လျက်။

          လွန်ခဲ့သော လေးရက်ခန့်က တတိယမြောက် လွတ်လပ်ရေးပွဲ နေ့ကပင်လျှင် သမ္မတအိမ်တော်ဧည့်ခံပွဲ၌ ကရင်ဒုံးယိမ်းအက ဖားစည် ဂီတသံကို ကြားခဲ့ရသေးသည်။ ဖားစည်သံကို ကြားနေရင်း လွန်ခဲ့သော ၁၀ နှစ်ခန့်က ရောက်ခဲ့ဖူးသော ရှမ်းပြည်မှ ရှမ်းအိုးစည်သံကို ကြားယောင်လာမိခဲ့သည်။ ကျွန်တော့်စိတ်ထဲ၌ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ စုပေါင်းထားအပ်သော ပြည်ထောင်စုဝေဒနာသည် တိုးဝင်လှုပ်ရှားလာခဲ့ရသည်။ လူမျိုးစုဂီတသံတို့သည် ရင်ကိုလည်း ရိုက်ခတ်ကာ ခုန်စေတော့သည်။ လူမျိုးများ၏ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့် သဘောတရားအရ ပြည်နယ်များ တည်ထောင်ထားခြင်းကို နားလည်ခံစားလာမိသည်။

          ထိုလွတ်လပ်ရေးညက ကောင်းကင်၌ စိန်ကြယ်၊ မြကြယ်များ လက်နေကြ၏။ ပြာမှိုင်းနက်မှောင်သော ကောင်းကင်ပြင်ကြီး၌ ကြယ် တို့သည် မြရောင်၊ စိန်ရောင်၊ နီလာရောင်များလက်နေကြ၏။ ကြယ်တို့ သည် အမြင်အားဖြင့် ထောင့်ချွန်းများမှ အရောင်များ တဖျတ်ဖျတ်ဖြာကျ ဖိတ်လက်နေကြသော်လည်း သူ့အရောင်နှင့်သူ ဖြိုးပြက်နေကြခြင်း ဖြစ်သည်။ သူ့အလှနှင့်သူ။

          ကျွန်တော်တို့၏ ပြည်ထောင်စုအလံမှ ကြယ်များသည်လည်းထို့အတူ သူ့အရောင်နှင့်သူ၊ သူ့အလှနှင့်သူ၊ သူ့ကိုယ်ပိုင်ဟန်နှင့်သူ လက်နေကြခြင်းဖြစ်သည်။

          မနောကွင်းမှ မောင်းသံ၊ ဗုံသံများ လေကြောတွင် မျောပါလာ ပြန်သည်။ မြစ်ကြီးနားမြစ်ကိုဖြတ်ကာ အဝေးဆီရှိ ရေခဲတောင်များသို့ လွင့်ပါးနေသလော။

          ကချင်အိုးစည်သံ ထွက်ပေါ်လာပြန်သည်။ ရေခဲတောင်ကြီးများ တန်းနေရာဘက်၌ မေခ၊ မေလိခမြစ်များရှိပေမည်။ နှင်းခဲများ ပျော် ကျပြီး ဧရာဝတီသို့ စီးဆင်းသွားကြပေသည်။ တစ်နေ့ညက ကြားခဲ့ရသော ဖားစည်သံသည် အိုးစည်သံနှင့်ရောကာ သဲ့သဲ့ဝင်လာသည်။ ရေခဲတောင်မှ အရောင်များ တဖိတ်ဖိတ်လက်နေကြ၏။ စိန်ကြယ်၊ မြကြယ်များသည် ရေခဲတောင်ကို ဖြတ်သန်းကာ လက်နေကြ၏။

( ၂ )

          စိန်ကြယ် မြကြယ်များ လက်နေကြသည်။

          ကျွန်တော်သည် ကရင်အမျိုးသား ဒုံးအကတွင် ယစ်မူးကြည် မောနေမိသည်။

          အမှန်အားဖြင့် ကျွန်တော်တို့နေသော မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသမှာ ကရင်အမျိုးသားများနှင့် ရောနှောနေသော ဒေသဖြစ်ပေသည်။ ကျွန်တော်တို့ရွာပတ်ဝန်းကျင်၌ ကရင်အမျိုးသားများရှိကြသည်။ ကျွန်တော် တို့ရွာထဲ၌လည်း ရှိသည်။ “အသံဝဲခြင်း” လောက်သာ သတိထားပြီး ကျန်သော သူတို့၏ယဉ်ကျေးမှုများကို အမှတ်မထားမိခဲ့ပေ။ အသံဝဲ သည်ဟူသော ဝေါဟာရမှာ ကျွန်တော်တို့ ကြားနေကျနှင့် မတူသော အသံကို ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။ နှိုင်းယှဉ်၍ဖော်ပြသော အဓိပ္ပာယ်ဖြစ် သည်။ ဂီတ၌ စန္ဒရားခလုတ်အဖြူများ တီးနေသူက ခလုတ်အနက်ကိုဝဲသည်ဟု ဆိုတတ်ကြသည်။ ခလုတ်အနက်ချည်း တီးနေသူက ခလုတ် အဖြူကို ဝဲသည်ဟု ဆိုနိုင်ပြန်သည်။ အဖြူရောအနက်ရော တီးသူအဖို့ ဝဲသည် ဟူသည်မရှိတော့ပေ။ အားလုံးဂီတသံချည်း ဖြစ်ကြပေသည်။ ယင်းသို့ အသံဝဲသည်ဟူသော ခံစားချက်မှာ နှိုင်းယှဉ်၍သိနေသော ခံစားချက်မျှသာ ဖြစ်ပေသည်။ အသံမပီဟု ဖော်ပြခြင်းသည်လည်း ယင်းသဘောပင်ဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်စကားကို မြန်မာအသံထွက်သော အခါ အင်္ဂလိပ်က မြန်မာကို မပီဟုဆိုပေမည်။ မြန်မာကလည်း ထို နည်းအတူပင် ဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်က မြန်မာစကား အသံထွက်လျှင် မပီဟုဆိုပေသည်။ အင်္ဂလိပ်စကား၌ရှိသော အသံသည် မြန်မာ၌မရှိပေ။ မြန်မာ၌ရှိသော အသံသည် အင်္ဂလိပ်၌မရှိပေ။ ယင်းမှာ လူမျိုးအလိုက် ခန္ဓာဗေဒ လျှာအနေအထားကွဲပြားသဖြင့် ခြားနားနေခြင်းဖြစ်၏။ မြန်မာ နိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ အချင်းချင်းလည်း ယင်းသို့ပင် စကား ခြားနားသည့်အလျောက် အသံထွက် ခြားနားပေသည်။ မြန်မာနှင့် မွန်၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကရင်၊ ကချင်၊ ချင်း၊ ကယား စသော လူမျိုးစုများနှင့် အသံထွက် စကားသံခြားနားကြခြင်းမှာ သဘာဝကျပေသည်။ မူလကမူ မွန်ဂိုလီးယား၊ တိဘက်ကုန်းမြင့်ရှိ တောင်တန်းများမှ စီးဆင်းလာသော ယန်စီမြစ်ဝှမ်းမှ စတင်ပေမည်။ ယခုခေတ် နှစ်ပေါင်းထောင်ကျော်ကာလ အတွင်းဝယ် တစ်စတစ်စ ရေကြည်ရာမြက်နုရာ၊ မဲခေါင်၊ သံလွင်၊ မေလိခ၊ မေခ၊ ဧရာဝတီ၊ ချင်းတွင်း၊ ဒုဋ္ဌဝတီ စသော မြစ်ဝှမ်းများသို့ ဆင်းသက်လာကြရင်း လူမျိုးစုများအဖြစ် အသီးသီး မိမိတို့အမျိုးသား ယဉ်ကျေးမှုများဖြင့် ဖွဲ့စည်းမိလာကြခြင်းဖြစ်ပေသည်။ ကရင်၌ရှိသော အသံ မြန်မာ၌မရှိချေ။ ထို့ကြောင့် ကရင်လိုပီအောင် မြန်မာကထွက်၍ ရမည်မဟုတ်ပေ။ မွန်၌ရှိသောအသံများ မြန်မာက ထွက်မရပေ။ အသံ ထွက်မရလျှင် စာလုံးဖြင့်လည်း ရေး၍ရမည် မဟုတ်ပေ။ ယင်းတို့လူမျိုးစုများနှင့် ခြားနားကြခြင်းမှာ သဘာဝကျပေသည်။ ထို့ကြောင့် ပင် လူမျိုးအသီးသီး၌ ဘာသာစကားများ၊ အက္ခရာများ ကွဲပြားခြား နားစွာ တည်ရှိကြခြင်းဖြစ်ပေသည်။ ယင်းသို့ ယဉ်ကျေးမှုမတူ ကွဲပြား ခြင်းကို သိရှိခြင်း၊ အသိအမှတ်ပြုခြင်းသည် ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့် သဘောတရား၏ အခြေခံ ဖြစ်ပေသည်။ မြန်မာနဲ့ကရင် အတူတူပါပဲ၊ မြန်မာနဲ့ ရှမ်း အတူတူပါပဲ ..... စသည်အားဖြင့် ဝါး၍မြင်၍မဖြစ်ပေ။ မတူခြင်းကို ခံစားသိမြင်ရပေမည်။ မတူခြင်းကို အသိအမှတ်ပြုရပေ မည်။ ပီအောင် မဆိုတတ်၊ အသံဝဲသည် စသည်ဖြင့် မတူခြားနားခြင်း အပေါ်၌ အပြစ်တင်၍မဖြစ်ပေ။ မပီခြင်းမှာ ကလေးငယ် စကား မပြောတတ်သေးသဖြင့် မပီခြင်းမျိုးမဟုတ်ပေ။ စကားမတူခြင်း၏ သဘာဝသာ ဖြစ်ပေသည်။ အထူးသဖြင့် မြန်မာတို့က မပီကောင်းလား ဟု အပြစ်တင်သံနှင့် ဆိုတတ်ကြသည်။ ယင်းမှာ မိမိဘက်မှ တစ်ဖက် သတ် မြင်ခြင်းဖြစ်ပေသည်။

          ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး၌ အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေး အရေး တော်ပုံကြီးမှာ ကြီးကျယ်သောစွမ်းအားဖြင့် ရိုက်ခတ်လျက်ရှိ၏။ ကျွန် တော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း လွတ်လပ်ရေးကြေညာကာ ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံတော် ထူထောင်ခဲ့သည်။

          ယခုသမ္မတအိမ် လွတ်လပ်ရေးဥယျာဉ်ပွဲ၌ ကရင်ဒုံးအကကို ကြည့်ရင်း ပြည်ထောင်စုသဘောတရားများကို တွေးကြည့်နေမိသည်။ ကျွန်တော်သည် ကရင်အမျိုးသားများ ရောနှောနေသောဒေသ၌ နေထိုင် ခဲ့သော်လည်း ကရင်အမျိုးသား ယဉ်ကျေးမှုများကို မလေ့လာမိ။ ကရင်ဒုံးယိမ်းကို ယခုမှပင် ခံစားအရသာတွေ့မိသည်ကို မကျေနပ်ဖြစ် နေမိသည်။ ငယ်စဉ်က ကရင်ဒုံးယိမ်းကသည်ကို ကြည့်မိသော်လည်း စိတ်မဝင်စားမိခဲ့။ ယဉ်ကျေးမှုကား တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး နားလည်လာအောင်၊ခင်မင်ရင်းနှီးလာအောင်ပြုသော ဆက်သွယ်မှုများ ဖြစ်ကြသည်။ အထူး သဖြင့် အကနှင့်ဂီတသည် စိတ်လှုပ်ရှားမှုအပါဆုံးသော အနုပညာရပ် များဖြစ်ကြသည် မဟုတ်ပေလော။ ယင်း အနုပညာမှတစ်ဆင့် ထင်ဟပ် မြင်လာသော ကရင်ဒုံးအကအလှ၌ ကြည်မော ယစ်ဝေနေမိသည်။ စိတ်လှုပ်ရှားနေမိသည်။

          အနက်နှင့်အနီပေါင်းစပ်ထားသော သင်တိုင်းတို့သည် ဖားလျား ဖားလျားနှင့် လွင့်ပါးယိမ်းထိုးလျက်ရှိသည်။ တောတောင်ထဲ၌ လေက တိုက်သောအခါ သစ်ပင်တို့၏ အကိုင်းအခက် အရွက်အလက်များ ယိမ်းညွတ်နေသော ပုံသဏ္ဌာန်ကို တင်စားထားလေသလော။ စုပေါင်း သီဆိုရင့်ကျူးကြသော သံပြိုင်တေးသံမှာ သစ်ရွက်များအကြား ဖြတ် သန်းသွားသော လေချွန်သံပေလော။ တသွင်သွင် ဖြတ်သန်းသော သံလွင်မြစ်၏ ရေစီးသံပေလော။ ခြေတို့ကိုခုန်ကြွကာ၊ ကိုယ်ကိုယိမ်းကာ၊ လက်ကိုမြှောက်ကာ ကကြသော အကသည်ကား သံလွင်မြစ်ဝှမ်း တောတောင်စုံမြိုင်တို့၏ အလှဂုဏ်ကို ဖော်ကျူးနေခြင်းပင်လော။ သူတို့ သည် တောတောင်တို့၏ သားသမီးများဖြစ်၍ မြန်မာ့တောတောင်ရေ မြေတို့၏ အလှကို တင်စားကြပေလိမ့်မည်။ ကောက်သစ်ပေါ်ချိန်၏ စိတ်ပျော်ရွှင်မှုကို တင်စားကြပေလိမ့်မည်။

          သမ္မတအိမ်ဝင်းအတွင်းရှိ သစ်ပင်များထက်၌ ချိတ်ဆွဲထားသော မီးရောင်စုံများမှာ ကျောက်သံပတ္တမြားရောင် ယှက်သန်း ဝင်းဖိတ်လျက် ရှိသည်။ ယင်းတို့ကိုကျော်၍ ကောင်းကင်ပြာကြီးသို့ ငေးကြည့်မိပြန် သည်။ စိန်ကြယ်၊ မြကြယ်များ တဖျတ်ဖျတ် လက်နေပေသည်။

          လူမျိုးစုများဖြင့် ပေါင်းစပ်ထားသော ပြည်ထောင်စုသည်ကား မှန်ရောင်စုံ၊ ဖန်ရောင်စုံစီခြယ်ထားသော ပန်းချီကားချပ်ကြီးပင်။ မှန်စုံ၊ ဖန်စီများ စီခြယ်ထားခြင်းဖြင့် ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံတော်ဟူသော