ဦးသန့် - ဗမာသစ်နှင့်ပညာသစ်

           ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီးသည် နိုင်ငံရေး အယူဝါဒများနှင့် စီးပွားရေး အယူဝါဒများကိုသာလျှင်မက ပညာရေး အယူဝါဒ များကိုပါ ခဝါချသော စစ်ကြီးဖြစ်ခဲ့ချေသည်။

          နိုင်ငံရေးတွင် နယ်ချဲ့ဝါဒတွင် ကျဉ်းမြောင်းသောအမျိုးသားဝါဒတို့၏အပြစ်အနာအဆာများကိုရှေးကထက် ပေါ်လွင်အောင် ပြခဲ့သည့်နည်းတူ စီးပွားရေးတွင်လည်း အရင်းရှင်ဝါဒနှင့် စီမံကိန်းမရှိသော ဝါဒတို့၏ချို့ယွင်းချက် တို့ကို ပိုမိုထင်ရှားစေလေသည်။

          ပညာရေးတွင်လည်း ထိုနည်းအတူပင် တိုင်းသူပြည်သားတို့၏ ပညာတတ်မြောက်ရေးသည် တိုင်းသူပြည်သား တို့၏ကျန်းမာရေး၊ အလုပ်ရှိရေးစသည့်တို့ကဲ့သို့အစိုးရ၏ တာဝန်ဖြစ်သည်ဟူသော အယူဝါဒကို ပိုမိုသဘောပေါက်မိ ကြလေသည်။

          တိုင်းပြည်တစ်ပြည်၏ လွတ်လပ်ရေး၊ စီးပွားရေး၊ စက်မှုလက်မှုပညာထွန်းကားရေးတို့သည် ပညာရေးပေါ် တွင်သာ အမှီသဟဲပြုကြရသဖြင့် ယခုစစ်နှောင်းခေတ်တွင် နိုင်ငံတိုင်း၌ ပညာသစ်ဖန်တီးရေးကို အစိုးရတိုင်း၏ အဓိက လုပ်ငန်းအဖြစ် သတ်မှတ်သင့်ကြောင်း အိပ်ခ်ျဂျီဝဲလ်စ်၊ မဟတ္တမဂန္ဒီ၊ လင်ယူတန်စသော ကမ္ဘာ့ပညာဝိဒူတို့ ရေးကြ ပြောကြကုန်သည်။ 

          ရုရှားနိုင်ငံတွင် စစ်ပြီးသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ဆယ်နှစ် မသင်မနေရစနစ်မှတစ်နှစ်တိုး၍ဆယ့်တစ်နှစ်မသင် မနေရစနစ်သို့ ခြေလှမ်းလိုက်၏။

           အင်္ဂလန်နိုင်ငံတွင် ၁၉၄၅ခုဧပြီလတစ်ရက်နေ့မှစ၍ အတည်ပြုလိုက်သော ဘတ်တလာအက်ဥပဒေသစ်ဖြင့် မူလတန်းပညာသာမက အထက်တန်းပညာ(SecondaryEducation) ကိုလည်းအစိုးရ၏ တာဝန်လုံးလုံးလျားလျား ဖြစ်သလောက် စီမံလိုက်၏။

          အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ ထောင်ပေါင်းများစွာသော ကျောင်းတို့ တွင် မဟတ္တမဂန္ဒီနှင့် ပညာရေးခေါင်းဆောင်ကြီးများ စတင် စီမံခဲ့သော ဝါဒါပညာရေးစနစ်ကို သွက်သွက်ကြီး စမ်းကြ လေပြီ။

          မြန်မာနိုင်ငံ၌ ယခုလက်ရှိ အစိုးရပညာပိုင်းဌာနမှ စီမံလျက်ရှိသော ပညာရေးစနစ်သည်လည်း ခေတ်နှင့်လျော်အောင် ဖန်တီးထားသော ပညာရေးစနစ်အသစ် ဖြစ်ကြောင်း ကို သိရှိရပေသည်။

          ဤစာအုပ်ငယ်တွင် နိုင်ငံအသီးသီးတို့၏ ပညာသစ်ကို ပြည့်စုံအောင် ဖော်ပြခြင်းငှာ မဖြစ်နိုင်သော်လည်း ၎င်းတို့၏ အခြေခံသဘောများကို မှီ၍ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ပညာရေးစီမံကိန်းအသစ်ကိုအကျဉ်းရုံး၍ဖော်ပြဝေဖန်ပါအံ့။

           ဂျပန်ခေတ်က လွတ်လပ်သော မြန်မာနိုင်ငံ ပညာရေး ဌာနသည် ပညာသင်ကြားခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို အောက်ပါ အတိုင်း သတ်မှတ်ကြလေသည်။

          (၁) သက်မွေးဝမ်းကျောင်းအတွက်

          (၂) ယဉ်ကျေးရန် 

          (၃) ပေါင်းသင်းဆက်ဆံမှု ကောင်းမွန်ရန်

          ထိုရည်ရွယ်ချက်သုံးခုသည် ယဉ်ကျေးသော နိုင်ငံများ၏ ပညာရေး ရည်ရွယ်ချက်နှင့် လုံးဝကိုက်ညီသည်ကို တွေ့ရပေသည်။အင်္ဂလန်နိုင်ငံရှိပညာ့ဝိဒူတစ်ဆူဖြစ်သောဆာရစ်ချက်လစ်ဗင်းစတုံးသည်ပညာရေး၏ရည်ရွယ်ချက် များကို၎င်းအတိုင်းပင်သတ်မှတ်ထားပေသည်။

          လူတိုင်းသည် မိမိ၏တစ်ဝမ်းတစ်ခါးအတွက် ပညာသင်ကြားရခြင်းဆိုသည်ကိုလည်း လူတိုင်း နားလည်ကြပေမည်။ မိမိတို့သန်ရာသန်ရာ ဦးနှောက်ဖြင့်အသက်မွေး၍သော်လည်းကောင်း၊လက်ဖြင့်အသက်မွေး၍သော်လည်းကောင်း၊ လူ့လောကခရီးကို ပျော်ရွှင်စွာသွားနိုင်ကြရန် ကျောင်းများ သည် လမ်းပြကြရမည်။ 

          ကျောင်းထွက်ပြီးနောက် မည်သည့်အလုပ်အကိုင်ကိုမှမတတ်၊မိမိ၏အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းကိုမှကောင်းစွာ မကျောင်းတတ်သူသည် လူဖြစ်ရှုံးလှ၏။ ထို့ကြောင့် ပညာသင်ကြားခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်တစ်ရပ်သည်အသက် မွေးဝမ်းကျောင်းအတွက်ဖြစ်သင့်သည်ဟုဆိုကြ၏။ထို့ကြောင့်ကျောင်းသင်ပညာ၌အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပညာရပ် များကို အများအပြားထည့်သွင်းပေးရန် သဘောတူညီကြ လေသည်။ 

           ဒုတိယရည်ရွယ်ချက်ဖြစ်သော“ယဉ်ကျေးရန်”ဆိုသောစကားကိုမူကားအတော်ရှင်းလင်းရပေမည်။ကျောင်းသူ ကျောင်းသားများကို ယဉ်ကျေးရန်ပညာသင်ကြားပေးရမည်ဆိုရာ၌မည်သည့်အခြင်းအရာကိုယဉ်ကျေးသည်ဟု ဆိုရမည်နည်း။ မြန်မာလူမျိုးတစ်ယောက်ယဉ်ကျေးသည်ဟုဆိုသောအပြုအမူမျိုးတစ်ရပ်သည်အနောက်နိုင်ငံသား တစ်ဦး၏ မျက်စိ၌ ယဉ်ကျေးပါမည်လော။ အနောက်နိုင်ငံ ရှိကျောင်းများနှင့် စစ်ဦးခေတ်က ဂျပန်ကျောင်းများတွင် ကလေးသူငယ်တို့အား အဆို၊ အက၊ ဂီတ စသည့် အနုပညာ တို့ကို သင်ပေး၏။ မြန်မာတို့၏သမားရိုးကျစကားအရ သူများနှင့် ကြမ်းတစ်ပြေးတည်း မထိုင်အပ်သောဖက်ခွက်စားသဘင်သည်ဟု ရှုတ်ချခြင်းကို ခံရသော သဘင်ပညာကို ယဉ်ကျေးသော အတတ်ပညာဟုရှေးသမရိုးကျ မြန်မာတို့သဘောတူနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ သို့ရာတွင် ယခုဖော်ပြလတ္တံ့သော ပညာသစ်သည် ရှေးသမားရိုးကျပညာ မဟုတ်ကြောင်းကို သတိမူရာသည်။

          ဗမာသစ်ဖန်တီးရာတွင် ပညာဟောင်းချည်း သက်သက်ဖြင့် မရ။ အလွန်သစ် အလွန်ဆန်း၍ အထက်တန်း ရောက်နေသော နိုင်ငံများ၏ ပညာမလိုင်နို့ကို သောက်စို့နိုင် ကြရမည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၌ ယဉ်ကျေးသော (Cultured) တိုင်းသူ ပြည်သားများ အထူးလိုအပ်ပေသည်။ “ယဉ်ကျေးသော” ဟူသော ပညတ်ကို လွယ်ကူအောင် ရှင်းလင်းရန် ခဲယဉ်းသော်လည်း သရုပ်အကောင်အထည်ဖြင့် ပြရန်မှာမူ များစွာ မခဲယဉ်းလှချေ။ ကျွန်ုပ်တို့၏ တစ်ခေတ်တွင် လယ်တီ ဆရာတော်ဘုရား၊ ဦးဥတ္တမ၊ ဇာတ်ဆရာ ဦးဖိုးစိန်၊ ပန်းချီဦးဘဉာဏ်၊ဒီးဒုတ်ဦးဘချိုစသည့်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ယဉ်ကျေး သော မြန်မာများ ဖြစ်ကြလေသည်။

          ထို့ကြောင့် ဗမာသစ်ဖန်တီးရေးအတွက် ပညာသစ်၏ရည်ရွယ်ချက်တစ်ရပ်မှာ ယဉ်ကျေးသောတိုင်းသူပြည်သားများ ဖန်တီးမှုပင်ဖြစ်သည်။

          တတိယရည်ရွယ်ချက်ဖြစ်သော ပေါင်းသင်းဆက်ဆံမှုကောင်းမွန်ရန်ဆိုရာ၌လည်းရှင်းလင်းရန်လိုပေသည်။ ၎င်းကိုတစ်နည်းအားဖြင့်ဆိုသော်တိုင်းသူပြည်သားကောင်းများဖြစ်လာရန်ရည်ရွယ်ခြင်းပင်တည်း။အဘယ်လူစားကို တိုင်းသူပြည်သားကောင်းဟု ဆိုမည်နည်း။ 

          အကျဉ်းအားဖြင့် ဖြေဆိုရသော် အကျင့်စာရိတ္တ ကောင်းမွန်ခြင်း၊ ဗဟုသုတများပြားခြင်း၊ ကျန်းမာခြင်း၊ မိမိ အတွက်သာမဟုတ်၊အခြားသူများအတွက်လည်းဆောင်ရွက်လိုစိတ်ရှိခြင်း၊ကိုယ်ချင်းစာတရားထားခြင်း၊ဤအရည် အချင်းများ ရှိသောသူသည် တိုင်းသူပြည်သားကောင်း မည်၏။

          ယခုစစ်နှောင်းခေတ်တွင်အခြားအရည်အချင်းတစ်ခုတိုးလာပေသည်။၎င်းမှာစစ်သည်အလွန်ကြောက်စရာကောင်းသည်၊ ကပ်ကြီးသုံးပါးအနက် အပြင်းအထန်အဆိုးဝါးဆုံးသောကပ်ဖြစ်သည်၊နောက်တစ်ခါစစ်မဖြစ်အောင် လူတိုင်းလူတိုင်း ကြိုးစားကြရပေမည် စသော စစ်ဒုက္ခတရားကြီးကိုကောင်းစွာသဘောပေါက်ခြင်းပင်လျှင်တိုင်းသူ ပြည်သားကောင်းတစ်ယောက်ဖြစ်နိုင်ပေသည်။ထို့ကြောင့်ဤရည်ရွယ်ချက်နှင့်အညီအင်္ဂလန်နှင့်အမေရိကန်နိုင်ငံတို့ တွင် “စစ်စိတ်”ကို ကျောင်းများတွင် အလျှင်းသွင်းမပေးရန်၊“မေတ္တာဓာတ်”၏အရေးကြီးပုံကိုလေးလေးနက်နက် သင်ပြရန် တိုက်တွန်းလျက် ရှိကြလေပြီ။

          ထို့ကြောင့် အထက်ပါပညာသင်ကြားခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်သုံးခုသည် အလွန်ခေတ်နှင့်လျော်သောရည်ရွယ်ချက်များဟု ကျွန်ုပ်ဆိုပါသည်။

၂။ တို့နိုင်ငံနှင့် သူတို့နိုင်ငံ

           မြန်မာနိုင်ငံပညာရေးကို လုံးဝဥသုံ စုံစမ်းစစ်ဆေး၍ မည်ကဲ့သို့ပြုပြင်ပြောင်းလဲသင့်ကြောင်းကို နိုင်ငံအစိုးရသည်ရှေးကအကြိမ်ပေါင်းများစွာစုံစမ်းရေးကော်မတီများခန့်၍အစီရင်ခံစေခဲ့သည်။ နောက်အကျဆုံး၊အရေးအကြီးဆုံး၊ အစုံလင်ဆုံး၊အစီရင်ခံစာမှာ၁၉၃၆ခုနှစ်တွင် ထွက်၍ ကော်မတီ၏ချယ်ယာမင်မစ္စတာကင်းဘဲလ်(ယခုဆာဘွဲ့ရ) ၏ အမည်ကို အစွဲပြု၍ တိုင်းပြည်ကကင်းဘဲလ်အစီရင်ခံစာဟု သတ်မှတ်ခဲ့သော အစီရင်ခံစာကို ပညာရေး လိုက်စား သူတိုင်း လက်မလွတ်တမ်း ဖတ်ရှုသင့်ပေသည်။

          ၎င်းအစီရင်ခံစာနှင့် ပတ်သက်၍အလွန်ထူးဆန်းသောအဖြစ်အပျက်တစ်ရပ်မှာအိန္ဒိယနိုင်ငံထုတ်သတင်းစာ မဂ္ဂဇင်းများက ချီးကျူးကြ၍မြန်မာနိုင်ငံရှိမြန်မာသတင်းစာဂျာနယ်များ၊မြန်မာကျောင်းဆရာအသင်းချုပ်၊အမျိုးသား ပညာရေးအဖွဲ့ချုပ်နှင့် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကပါ ခပ်နာနာ ဝေဖန်ခြင်းပင် ဖြစ်လေသည်။

          မြန်မာနိုင်ငံရှိ အသင်းအဖွဲ့အသီးသီး၏ ဝေဖန်ချက် များအနက် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၏ ဝေဖန်ချက်များမှာ အချုပ် ဆိုရသော် မြန်မာနိုင်ငံရှိ မူလရှိရင်း ပညာရေးစနစ်မူကို ကင်းဘဲလ်၏ မူထက်ပို၍ ကြိုက်နှစ်သက်ကြောင်း ဖော်ပြပါ ရှိလေသည်။ အမျိုးသားပညာရေး အဖွဲ့ချုပ်ကမူကား ကင်း ဘဲလ်၏ အစီရင်ခံစာသည် တိုင်းပြည်က ရည်မှန်းသော ပညာရေးအဆင့်အတန်းသို့ မရောက်ဟု ဆိုသည်။

          ကျွန်ုပ်သည် ကင်းဘဲလ်အစီရင်ခံစာကိုသော်လည်းကောင်း၊၎င်းအားဝေဖန်ချက်များကိုသော်လည်းကောင်း၊ ကင်းဘဲလ်ကော်မတီကိုးကားသော ဟက်ဒိုး အစီရင်ခံစာများကိုသော် လည်းကောင်း၊ ကာလကတ္တားတက္ကသိုလ် စုံစမ်းရေးအဖွဲ့