တင်နိုင်တိုး - နန်းတွင်းအဆက်အနွယ်တော်တို့အကြောင်း

မင်းတုန်းမင်းမိသားစု

၁။ စကြာဒေဝီ

          စကြာဒေဝီကား မင်းတုန်းမင်း၏ မိဖုရားခေါင် ဖြစ်သည်။

          စကြာဒေဝီကို သာယာဝတီမင်းနှင့် မိဖုရားခေါင် ကျပင်းမင်းသမီးတို့ က ၂၃ ဒီဇင်ဘာ ၁၈၁၃ တွင် ဖွားမြင်ပါသည်။ ပိဋကတ်၊ ဗေဒင်ကျွမ်းကျင်သူ ဖြစ်သည်ဟူ၍လည်း ဆိုကြ၏။ ၂၇ မတ် ၁၈၅၃ တွင် မိဖုရားခေါင်အဖြစ် တင်မြှောက်ခံခဲ့ရပြီး အသက် ၆၃ နှစ်အရွယ် ၁၂ နိုဝင်ဘာ ၁၈၇၆ တွင် နတ်ရွာစံလွန်ပါသည်။ သားသမီး မထွန်းကားပါ။ 

          မိဖုရားခေါင်စကြာဒေဝီ နတ်ရွာစံလွန်သွားသည်နှင့် ကင်းဝန်မင်းကြီး ဦးကောင်း၏ တိုက်တွန်းချက်အရ အယ်ဒီတာဘိုးဝဇီရက ရတနာပုံနေပြည်တော် သတင်းစာ၌ သတင်းဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်ကို ထည့်သွင်းဖော်ပြခဲ့သည်။ ဘိုးဝဇီရသည် သူ၏ ဟန်ပန်၊ အစဉ်အလာအတိုင်း သတင်းဆောင်းပါးကို “ကပ်ဦးအစ မဟာသမ္မတ” အစချီ လင်္ကာရှည်ကြီးဖြင့် ရေးဖွဲ့ခဲ့၏။ ယင်း သတင်းဆောင်းပါးကို သတင်းစာတွင် နတ်ရွာလားစာတမ်းဟူ၍ အမည် တပ်ထားပါသည်။

          မင်းတုန်းမင်းတရားသည် မိဖုရားခေါင် နတ်ရွာစံလွန်၍ ကြေကွဲ ဝမ်းနည်းနေခိုက် ယင်း နတ်ရွာလားစာတမ်းကို သတင်းစာ၌ ဖတ်ရှုရသော အခါ၊ များစွာသဘောကျလျက် အယ်ဒီတာ ဘိုးဝဇီရအား ဒေါင်းဒင်္ဂါး ၁ဝဝ နှင့် ပိုး၊ ဖဲ၊ ကတ္တီပါအုပ်တို့ကို ချီးမြှင့်ခဲ့သေးသည်။

          နတ်ရွာလားစာတမ်း သတင်းဆောင်းပါးကြောင့် ဘိုးဝဇီရ၏သတင်းမှာ ဟိုးလေးတကျော်ကျော် ဖြစ်သွားခဲ့၏။ ထိုအခါ နဂိုကပင် မိဖုရားခေါင် အရာမရသဖြင့် မနာလိုဝန်တိုဖြစ်နေသူ အလယ်နန်းမိဖုရားက နန်းတွင်းသူ တစ်ဦးကို သတင်းစာတိုက်သို့ စေလွှတ်ပြီး သေသွားသူအကြောင်းကို ရေးဖွဲ့ ထားသည်မှာ ရွှန်းရွှန်းဝေနေကြောင်း၊ရှင်နေသည့်သူအကြောင်းကိုလည်း တစ်ခါတစ်ရံ ရေးဖွဲ့ စေလိုကြောင်းများ ပြောကြားစေခဲ့သည်ဆိုပါသည်။ သို့ဖြင့် နောက်တစ်ပတ် ရတနာပုံနေပြည်တော် သတင်းစာတွင် “အာဒိဘူတ၊ မူလကမ္ဘာ” အစချီ အလယ်နန်းမိဖုရားအကြောင်း သတင်းဆောင်းပါး ပါလာခဲ့သည်။

          မိဖုရားခေါင် နတ်ရွာလားစာတမ်းကို ဆရာကြီးမဟာဆွေ ရေးသား ပြုစုသည့် ဘိုးဝဇီရစာအုပ် (စာ ၁၄၇-၁၅၄) ၌ တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။ ရတနာပုံ နေပြည်တော်သတင်းစာတွင် ထည့်သွင်းဖော်ပြခဲ့သည့် နတ်ရွာလားစာတမ်း အကျဉ်းကို ဗဟုသုတ အလို့ငှာ တင်ပြလိုပါသည်။

          နတ်ရွာလားစာတမ်းကို - 

         “ကပ်ဦးအစ၊ မဟာသမ္မတ၊ အသမ္ဘိန္န၊ အာဒိစ္စဗန္ဓုမှ၊ နွယ်စု မပျက်၊ ဆင်းသက်တော်မူပါသော”

          အစချီလျက် ရေးဖွဲ့ထား၏။ ထို့နောက် မိဖုရားကြီး၏ မျိုးရိုးကို - “ရတနာသိင်္ခ၊

          ကုန်းဘောင်ဝံသ၊   သကျသာကီဝင်၊ ဆင်ဖြူရှင် မင်းတရားနှင့်၊ အမရပူရ၊ 

          ပဌမမြို့တည်နန်းတည်၊ ဘုန်းစည် ပြန့်ပွား၊ မင်းတရားကြီးဘုရား နှစ်ပါးတို့၏၊ 

          မြစ်တော် မြစ်ချစ်၊ အစစ်တစ်မူလည်း ဖြစ်တော်မူထသော ..” 

          ဟု ရေးသားဖော်ပြထားပါသည်။ 

          နတ်ရွာလားစာတမ်းမှ သိရှိရသော သမိုင်းအချက်အလက် အချို့မှာ

            ၁။ မိဖုရားကြီးကို ၁၁၇၄ ခုနှစ် (ခရစ်နှစ် ၁၈၁၃ ခုနှစ်) တွင်ဖွားမြင်ပါသည်။ 

            ၂။ ၁၂၀၉ ခုနှစ် (ခရစ်နှစ် ၁၈၄၇ ခုနှစ်) တွင် မင်းတုန်းမင်းသားနှင့် စုံဖက်သည်။ 

            ၃။ ၁၂၁၄ ခုနှစ် (ခရစ်နှစ် ၁၈၅၃ ခုနှစ်) မင်းတုန်းမင်း အမရပူရ၌နန်းတက်စဉ် 

                မိဖုရားကြီးအရာ ရရှိသည်။

            ၄။ ၁၂၃၆ ခုနှစ်၊ နယုန်လဆုတ် ၅ ရက် (၄ ဇွန် ၁၈၇၄) တွင်မုဒ္ဓါဘိသိက်သွန်းပြီး

                 လဆုတ် ၁၂ ရက် (၁၁ ဇွန် ၁၈၇၄)တွင် နန်းသိမ်းပွဲ အခမ်းအနားကျင်းပသည်။ 

             ၅။ အသက် ၆၄ နှစ်အရွယ် ၁၂၃၈ ခုနှစ်၊ တန်ဆောင်မုန်း လဆုတ်၁၂ ရက် 

                  (၁၂ နိုဝင်ဘာ ၁၈၇၆) တွင် ကံကုန်သည် - တို့ ဖြစ်ကြပါသည်။

            ဤတွင် နတ်ရွာလားစာတမ်း၏ နိဂုံစာပိုဒ်မှာ ပဒေသရာဇ်ခေတ်၏ သရုပ်သကန်ကိုဖော်ကျူးရာ၌ ထင်ရှားပေါ်လွင်စေသည့်အလျောက် ထည့်သွင်း ဖော်ပြလိုပါသည်။ ။

             ကြာမျိုးငါးထွေ၊ မိုးရေစုံစွာ၊ ကုဏ္ဍလာအိုင်ကြီးသည်။

              အချည်းနှီးခြောက်ခန်းက၊ စားသောက်ခြွေသုံးသော၊ ပျား ၊   ပိတုန်းငယ်တို့သည်၊ ကိုးကွယ်ရာမဲ့သကဲ့သို့ လည်းကောင်း၊ များလှလူရှင်၊

          ခိုဝင် ဆိုက်များသော၊ လမ်းပါးပ ညောင်ပင်ကြီး သည်၊ ခက်တီးပြုန်းကြွေ၊ 

          လဲခဲ့လေက၊ နားနေကျခရီးသွားတို့၊ တအားပျက်ပြယ်၊ စိတ်ညှိုးငယ်သကဲ့သို့ လည်းကောင်း၊

          တိမ်း စောင်းမလစ်၊ ဤသို့ဖြစ်၍၊ စင်စစ်နဂို၊ တောင်ကမ်းပြိုသကဲ့ သို့ ၊ ငိုယိုပူဆွေးလျက်၊

           မအေးနိုင်အောင် ရှိကြလေသည် - 

          ဟူ၍ ဖြစ်လေသည်။

          အလားတူ အလယ်နန်းမိဖုရား ဆင်ဖြူမရှင်ကတစ်ဆင့် သတင်းစာ တိုက်သို့ လာပြောကြားသဖြင့် ရေးဖွဲ့ ထည့်သွင်းရသော ထီးဖြူဆောင်း စာတမ်း” ခေါ် သတင်းဆောင်းပါးကို -

          “အာဒိဘူတ၊ မူလကမ္ဘာ၊ အစစွာက၊ မဟာသကတ်၊ နေနတ်  နေရိုး၊

           နေနွယ်မျိုးတို့သည်” 

အစချီထား၏။ သို့သော် ဆရာကြီးမဟာဆွေက ဘိုးဝဇီရအား သွားရောက် တွေ့ဆုံမေးမြန်းစဉ်ကပင် ဘိုးဝဇီရကိုယ်တိုင်က ဤလင်္ကာအစသာ ရတော့ သည်။ အဆုံးထိ မမှတ်မိဟု ဆိုခဲ့ကြောင်း သိရှိရ၏။

          ရတနာပုံနေပြည်တော်သတင်းစာ၌ သတင်းရေးသားဖော်ပြရာတွင် ရတနာပုံခေတ် ရေးဟန်အတိုင်း ကဗျာလင်္ကာဖြင့်သာ ရေးဖွဲ့ သီကုံး ဖော်ပြ ထားပါသည်။ သို့သော် မြန်မာဘုရင်အစိုးရပိုင် ရတနာပုံနေပြည်တော် သတင်းစာ၌ ကဗျာလင်္ကာဖြင့် ရေးဖွဲ့ နေချိန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်းဒေသ ဗြိတိသျှလက်အောက်ခံ ရန်ကုန်မြို့ထုတ် မြန်မာသတင်းစာများ၌မူ သတင်း များအား စကားပြေပုံစံဖြင့်သာ ရေးဖွဲ့ ဖော်ပြကြပါသည်။

၂။ မြောက်နန်းမိဖုရား

          မင်းတုန်းမင်း၏ မြောက်နန်းမိဖုရားအမည်မှာ ခင်သဲ ဖြစ်သည်။ ဘကြီးတော်မင်းလက်ထက် ကနောင်၊ မြန်အောင် နှစ်မြို့ဝန် ဦးသာဖြူနှင့် ဝန်ကတော်တို့က ၁၈၁၃ ခုနှစ်တွင် ဖွားမြင်ပါသည်။ ၁၃ နှစ် သမီးအရွယ် ကပင် နန်းမတော်မယ်နု၏ အပျိုတော်အဖြစ် နန်းတွင်း၌ ခစားခဲ့ရ၏။ ၁၈၅၃ ခုနှစ် မင်းတုန်းမင်း နန်းတက်သောအခါ မြောက်နန်းမိဖုရားအရာ ရရှိခဲ့ပြီး ၃ မေ ၁၈၇၂ တွင် တုပ်ကွေးရောဂါဖြင့် ကံကုန်သွားပါသည်။